Catalog

SAYFA CUMHURİYET 23 OCAK 2013 ÇARŞAMBA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 ŞİRKETLER DÜNYASI EKONOMİ TPIC Botaş’a devredildi Ekonomi Servisi Bakanlar Kurulu, yurtdışında petrol arama ve üretim faaliyetinde bulunan Turkish Petroleum International Company’nin (TPIC) BOTAŞ’a devrini kararlaştırdı. Devir işleminden önce TPIC’nin 150 milyon dolar olan sermayesi 500 milyon dolara çıkarılacak. Sermaye artırımının tamamı, nakden ve defaten TPAO’nun öz kaynaklarından ödenecek. Konu ile ilgili Bakanlar Kurulu Kararı dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Analistlere göre söz konusu karar, Kuzey Irak başta olmak üzere Türkiye’nin yurtdışında petrol arama ve üretim faaliyetlerine daha da ağırlık vereceği anlamına geliyor. İlk uçak gemisi için yarış başladı ANKARA (Reuters) Türkiye’nin yerli olarak üretmeyi planladığı ve LPD olarak adlandırılan uçak gemisi için üretici firmalardan son tur tekliflerinin bir ay içinde alınması planlanıyor. Savunma Sanayi Müsteşarlığı yetkililerinden edinilen bilgiye göre, kamuoyunda Türkiye’nin ilk yerli uçak gemisi olarak bilinen LPD için Koç Grubu’na bağlı RMK Marine, Sedef ve Desan tersaneleri yarışıyor. Başbakan Tayyip Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel ile Milli Savunma Bakanı İsmet Yıl Vadeler Kısalıyor, Burunlar Uzuyor… AKP iktidarı devraldığı 2002’de Türkiye’nin 130 milyar dolarlık bir dış borç stoku vardı. Bu borçların sadece yaklaşık yüzde 13’ü kısa vadeli, yani vadesi 1 yılın altında borçlardı. Üçte biri özel sektöründü. AKP iktidarında, hem dünya konjonktürünün elverişliliği hem de iktidarın izlediği düşük kur politikası sonucu, dışarıdan borçlanması arttı, borsaya, devlet kâğıtlarına sıcak para girişleri hızlandı, doğrudan yabancı sermaye geldi. 2007 yılında birikmiş dış borç 250 milyar doları geçiyordu ve kısa vadeli olanların oranı yüzde 17’ye çıkmıştı ama düşük sayılırdı... Sonra, küresel kriz patladı. Türkiye’ye giren dış kaynağın bir kısmı önce çekildi. Özel sektör, dış borçlarda üçte iki pay sahibi durumuna gelmişti. Bir korku sardı her firmayı. Kur yükselmişti. Taksit ödemek zamanı geldikçe hızla para aradılar, ancak kısa vadeli borç bulabildiler. Kısa vadeli borç tutarı tırmanmaya başladı. 2012 Eylül sonu itibarıyla dış borçlar 326.3 milyar dolara çıktı. Kasım 2012 itibarıyla kısa vadeli borçlar, toplamda yüzde 30.5 paya sahip ve 101.2 milyar dolar. Kısa vadeli oranı aynı kaldıysa, Kasım 2012’de toplam dış borç stoku 332 milyar dolara ulaştı, diyebiliriz. Türkiye’nin ilk yerli uçak gemisinin yapımı için Koç Holding’e bağlı RMK Marine, Sedef ve Desan tersaneleri bir ay içinde son tur tekliflerini Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na sunacak. maz’ın oluşturduğu Savunma Sanayi İcra Komitesi’nin (SSİK) 3 Ocak’taki toplantısında uçak gemisi projesinde üretici seçimi yapılmayarak firmaların tekliflerini iyileştirmeleri için çalışmalara devam edilmesine karar verilmişti. Her yıl ortalama üç kez toplanan SSİK’nin bir sonraki toplantıda firmaların tekliflerini bir kez daha değerlendirip seçimini yapması öngörülüyor. Üretici seçiminin yapılması öncesinde, aday firmaların tekliflerini gözden geçirmeleri ve maliyet rakamlarını düşürmeleri bekleniyor. Dikine iniş kalkış yapan uçakların ve helikopterlerin iniş yapabileceği, içindeki havuzda küçük gemiler, zırhlı araçlar bulunduran geminin bir nevi deniz harekât üssü gibi çalışması öngörülüyor. Geminin 200230 metre boyunda ve 25 bin ton ağırlıkta olması planlanıyor. Yetkililer uzun süre denizde kalabilecek olan geminin sadece askeri harekâtlarda değil aynı zamanda Libya’dan Türklerin tahliyesindeki gibi büyük çaplı insani operasyonlarda da kullanılabileceğini belirterek geminin Deniz Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarına göre planlandığını kaydettiler. Tam donanımlı çıkılacak seferlerde gemi, 12 uçak ve büyüklüğüne göre 68 helikopter taşıyabilecek. Gemi, üzerinde kara, deniz ve hava araçları ile 1200 asker bulundurabilecek, yakıt ikmali yapmadan 30 gün süreyle sefer yapabilecek. Lipton, çaya ‘Yeşil Kurbağa’ damgası vuracak Ekonomi Servisi Lipton, iki yıl önce uygulamaya koyduğu “Sürdürülebilir Çay Tarımı Projesi”yle Türk çayına ilk Yağmur Ormanları Birliği’nin (Rainforest Alliance) sürdürülebilirlik sertifikasını almayı başardı. Bir yağmur ormanı olan Doğu Karadeniz’in doğal yapısını korumayı amaçlayan Yağmur Ormanları Birliği, gerekli kriterleri iki yılda sağlayan Lipton Pazar Fabrikası’nı sertifikalandırdı. Türkiye, Lipton çayın hem üretilip hem tüketildiği ilk ve tek Yağmur Ormanları Birliği sertifikası alan ülke oldu. Lipton ambalajlarına basılacak ‘Yeşil Kurbağa’ damgası, Lipton çay üretiminin tüm aşamalarında çevrenin korunduğunun, çiftçi ekonomisine ve sosyal hayata önemli katkı sağlandığının kanıtı olacak. Unilever Gıda Pazarlama Başkan Yardımcısı Mustafa Seçkin, “Tüketici raftan sepete attığı her bir Lipton’la bu projeye destek vermiş oluyor” dedi. Yağmur Ormanları Birliği Temsilcisi Mercedes Tallo da birliğin 1993’ten bu yana 750 bini aşkın üreticiyi ve 2.3 milyon hektar tarım arazisini lisansladığını söyledi. Full, Lukoil ile masaya oturdu ull Grubu’nun Türkiye genelindeki Full markası altında faaliyet gösteren tüm istasyonlarının kullanım haklarını devretme niyeti ile piyasadan teklif istemesi üzerine süreç başladı. Full’den yapılan açıklamada “Doğan Holding’le yaşanmış sürecin yasal olarak son bulması ile birlikte, Full tarafından tekliflerin değerlendirilmesi sonrasında Lukoil Eurasia Petrol A.Ş.’nin ön teklifi uygun görülmüş ve görüşmelerin münhasıran yapılması konusunda mutabık kalınmıştır” denildi. Açıklamada görüşmelerin devam ettiği süreçte istasyonlardaki mevcut durumun tespiti, gerekli teknik revizyon ve geliştirmeler yapmak amacı ile incelemeler yapılacağı belirtilerek “Bu sebepten dolayı Ocak ve Şubat aylarında operasyonlarda geçici bir durdurma söz konusu olabilir” ifadelerine yer verildi. Komşu krediyi kurtardı Ekonomi Servisi Avro Bölgesi maliye bakanları, Yunanistan’a 9.2 milyar Avro’luk krediye onay verdi. Bakanların ortak açıklamasında, 7.2 milyar Avro’su bankalara sermaye takviyesinde ve 2 milyar Avro’su bütçe harcamalarında kullanılacak kredinin Avrupa Finansal İstikrar Fonu tarafından serbest bırakılacağı ifade edildi. Avro Bölgesi maliye bakanları, Yunanistan için IMF katkısıyla hazırlanan 130 milyar Avro’luk ikinci kurtarma paketinden 49.1 milyar Avro’luk kredi dilimini geçen ay onaylamış ve bunun 34.3 milyar Avro’sunu derhal serbest bırakmıştı. Serbest bırakılan 9.2 milyar Avro’yla birlikte Yunanistan’ın Avro Bölgesi’nden kalan 5.6 milyar Avro’luk krediyi, istenen şartları yerine getirerek iki taksit halinde şubat ve mart aylarında alması öngörülüyor. Ortada açık bir “Kurtlarla Dans” hali var. Dünyadaki, kriz öncesi likidite bolluğu fırsat bilinip bulunabildiği kadar borç bulunup kullanılmış. Kullanan, ağırlıkla özel sektör. AKP rejimi boyunca dış borç dağına 200 milyar dolar eklendi. Üstelik bunun 80 milyar doları kısa vadeli ve toplam borçta kısa vadelilerin payı yaklaşık üçte bir!.. Bu gelinen yer oldukça riskli. Bir şey daha; Merkez Bankası, önümüzdeki 12 ayda kısa vadeli borç ve vadesine 1 yıl kalan diğer borçların toplamını da 143 milyar dolar olarak açıkladı. Az buz ödeme değil… ??? Özetle, dış borçlanmada kantarın topuzu kaçmışa benziyor. Hele ki kısa vadelilerde... Kısa vadeli borcun onda dokuzu özel sektörün… Böyle borçlar her an geri ödenmeyi gerektirir. Çeker gider anında. O nedenle bunun karşılığını döviz rezervi olarak bulundurmak gerekir. Kısa vadeli borcunuz kadar döviz rezerviniz yoksa, başınız büyük belada demektir. Anında döviz kuru şoku yaşarsınız, bir anda mesela dolar kuru 1.80 TL’lerden 2 TL’lere fırlar, kasırga altüst eder, ağaçlar yerinden sökülür, çatılar uçar!.. Bunun için iktidar, sürekli döviz rezervi tahkimatı yapıyor. RTE, 2013 bütçe konuşmasını yaparken “Merkez Bankamızın altın dahil döviz rezervlerinin 120 milyar 586 milyon dolarla bir başka tarihi rekor kaydettiğini müjdelemek istiyorum” diyordu... Bu “müjde”yi duyanlar, Başbakan, ya ne konuştuğunu bilmiyor ya da gerçekleri söylemiyor, diye düşünüyorlardı. Ünlü iktisatçılarımızdan Asaf Savaş Akat da, bu “rekor rezerv” isimli şehir efsanesine artık dayanamamış ki, 22 Ocak tarihli Vatan’daki yazısında şöyle diyor (özetle); “Başbakan Erdoğan… rezerv artışını hükümetin başarı göstergesi olarak sunuyor… dış açık veren ekonomide rezerv artışı kadar dış borç artışı kaçınılmazdır. Bankadan borç alıp bir bölümünü mevduata yatırmaya benzer. Rezervdeki her artış dış borcun aynı miktarda yükselmesi ile mümkün olur... Resim çok nettir. Evet, döviz rezervi artıyor. Ama borç para ile artıyor. Sanırım mesajı aldınız. Benden söylemesi…” ??? Yabancılar, yerleşikler, dövizlerinin bir kısmını mevduat olarak bankalara yatırıyorlar, bunların karşılığı Merkez Bankası’na yatırılıyor, rezerv artıyor. Altın mevduatı icat edildi. Karşılığı, altın rezervinde. Cari açığın üstünde dış kaynak girişi yaşanıyor ve borç stoku artıyor. Borçtan gelen döviz fazlası rezervlere giriyor. Böylece rezervler artmış görünüyor… Sonunda, döviz rezervinin 101 milyar dolarlık büyüklüğü, önümüzdeki 12 ay için 143 milyar dolara ulaşmış kısa vadeli dış borç yükümlülüğünün altında. Döviz rezervine, 20 milyar dolarlık altın rezervini de eklerseniz, ediyor 121 milyar dolar… Tarzan yine zor durumda… Ortada bıçak sırtı bir durum var. Bir de muktedir pinokyoların konuştukça uzayan burunları… F Önceliğimiz 6. bölgeye yatırım yapılması Ekonomi Servisi Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, ekonomik bakımdan geri kalmış bölgelerde yeni teşvik sisteminin uygulandığı altı ayda belge başına istihdamın 56 kişi olduğunu söyledi. Çağlayan, ‘Yeni Yatırım Teşvik Programı 2012 Yılı Değerlendirmesi’ toplantısında yaptığı konuşmada şu bilgileri verdi: ? 2012’de yaklaşık 150 bin kişiye istihdam sağlayacak, sabit yatırım tutarı 57.7 milyar lira olan 4 bin 365 yatırım teşvik belgesi düzenledik. ? Yeni sistemin yürürlüğe girmesiyle 3.4 milyar lira değerinde 5 bin Votka 1967’den shot serisi ürkiye’de ağır alkollü içecek sektörünün en büyük 2. oyuncusu olan Antalya Alkollü İçecek, Votka 1967 markasıyla ‘Shot Serisi’ni üretti. Yeni ürün, yumuşak içimi ve yakıcı olmayan tadıyla özellikle sek votka sevenlere hitap ediyor. Votka 1967 Shot Serisi’nin tavsiye edilen perakende satış fiyatı sadece 42.5 TL. Bakan Çağlayan: Yeni Teşvik Sistemi’ni cari açığın çözümünde etkili bir silah olarak görüyoruz. 6. bölgedeki yatırımlarda asgari ücretlinin hemen hemen tüm yüklerini devlet karşılıyor. 750 kişilik istihdam öngören 17 adet (büyük ölçekli) yatırım teşvik belgesi verildi. ? 6. bölgede yeni sistemin uygulanmaya başlanmasıyla belge adedi yüzde 57’lik artışla 178 adetten 280 T adede, sabit yatırım tutarı yaklaşık 3 katına çıkarak 1.1 milyar liradan 3.2 milyar liraya ulaştı. ? 6. bölgeye yatırım yapılması bizim önceliklerimiz arasında. Yatırımcıların da teröre inat yatırımlara devam etme arzusu içinde olduğunu görmekten duyduğum memnuniyeti de paylaşmak isterim. ? 2012’deki 4 bin 365 teşvik belgesinin 21.7 milyar lirasını bölgesel, 3.6 milyarını büyük ölçekli ve 6.6 milyarını Star Rafinerinin petrokimya sektöründeki 800 kişiye istihdam sağlayacak stratejik yatırımı oluşturdu. Tarımda kara tablo Kıbrıs, Ukrayna ve Gürcistan’dan saman geliyor açıklanamayacağına göre MUSTAFA ÇAKIR geriye bir arz yani üretim ANKARA Türkiye AKP eksikliği kalıyor” dedi. Türdöneminde “angusların” arkiye’nin AKP döneminde 35 dından saman ithalatına da milyon dönüm alanı ekmekten başladı. İthalat yapılan ülkeler vazgeçtiğini, bunun 20 milyon arasında Gürcistan, Bulgarisdönümünün buğday ve arpa tan, Pakistan da bulunuyor. Esekim alanları olduğunu belirki Ziraat Mühendisleri Odası ten Günaydın, “Buğday ve arBaşkanı, CHP Genel Başkan pa yoksa saman da yok” diYardımcısı Gökhan ye konuştu. Günaydın, ekilmeyen İthal samanın malitarım alanlarının AKP yeti de yüksek. TürkiCHP Başkan Yardımcısı Günaydın, AKP döneminde 35 milyon ye Tarım Kredi Koodönüme ulaştığını, ta döneminde Türkiye’nin 35 milyon dönümü peratifleri Genel Müekmekten vazgeçtiğini belirterek ‘Buğday dürü Abdullah Kutrımsal hammadde dış ticaretinde de 1 milyar lu, “Yurtdışından ve arpa yoksa saman da yok’ dedi. dolarlık ihracata karşılık, getirdiğinizde nav7 milyar dolarlık ithalat lun fiyatları orada yapıldığına dikkat çekti. AKP’nin saman kıtlığını ku aldığınız fiyatın 34 katına çıTürkiye Tarım Kredi Koo raklığa bağladığına işaret eden kıyor. Bulgaristan’dan bir peratifleri tarafından ithal edi Günaydın, “Koyun varlığı gemi yükledik. 5 bin tonluk len saman, çiftçilere dağıtıl 50 milyondan 22 milyona, gemiye bin ton sığdırabildik. maya başlandı. Mersin lima manda varlığı 1 milyondan Bu nakliyedeki birim malinına Kıbrıs’tan, Pakistan’dan, 80 bine düştü. Bu kuraklık yetin 5 katına çıkması deİzmir limanına Bulgaris la ya da tüketimdeki artışla mektir” dedi. tan’dan, Zonguldak ve Hopa limanına ise Ukrayna’dan, Gürcistan’dan saman gelecek. Saman dağıtımı nisan ayı sonuna kadar devam edecek. İthal edilen saman Türkiye genelinde 50 kuruşa verilecek. Günaydın, Türkiye’nin Cumhuriyet tarihinde ilk kez saman ithal ettiğine dikkat çekti. Borsa yükseldi ama Moody’s’ten not yok Ekonomi Servisi Moody’s’in, gelecek hafta Türkiye hakkında düzenleyeceği telekonferans haberinin fiyatlanması ile İMKB bankalar öncülüğünde ikinci seansta artıya geçerek yüzde 1 yükseldi. Ancak internet sitesinde 28 Ocak’ta Türkiye hakkında bir konferans düzenleyeceğini duyuran kurum, kredi notunda değişiklik olmadığını ve piyasa spekülasyonları hakkında yorum yapmayacaklarını belirtti. Sarar’dan Düsseldorf’a mağaza MERKEZ BANKASI KURLARI DÖVİZ CİNSİ 1 ABD DOLARI ALIŞ 1.7572 SATIŞ 1.7657 1.8656 23 OCAK 2013 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1.7560 1.7683 1.8450 1.8768 1ABD Doları: 0.9465 5.5979 0.9297 6.5165 88.76 0.9927 5.5877 3.7502 Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu Suudi Arabistan Riyali SERBEST PİYASA ALIŞ SATIŞ ABD Doları 1.7680 1.7720 Avro 2.3540 2.3580 İngiliz Sterlini 2.7850 2.8350 İsviçre Frangı 1.8850 1.9150 24 Ayar Altın 96.05 96.40 Cum. Altını 646.00 649.00 S arar, Avrupa’daki 20. mağazasını düzenlediği görkemli bir defile eşliğinde Almanya’nın Düsseldorf şehrinde açtı. Dünyada 200’den fazla mağazaya sahip olan Sarar’ın Yönetim Kurulu Cemalettin Sarar, “Sarar Ailesi olarak Almanya’da, Amerika’da, Rusya’da hatta Çin’de bile şirketler kurduk ve her geçen gün yepyeni başarılara imza atmaya devam ediyoruz” dedi. 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8535 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 0.31387 0.31542 0.31365 0.31615 2.3431 2.7839 1.8870 2.3544 2.7985 1.8992 2.3415 2.3579 2.7820 2.8027 1.8842 1.9020 0.26817 0.27096 0.26798 0.27158 1.7707 6.1865 1.7787 6.2680 1.7641 1.7855 6.0937 6.3620 1 Avro: 1.3334 ABD Doları 1 İng. S: 1.5849 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.5499 ABD Doları 0.31388 0.31600 0.31366 0.31673 GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 5.00 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.46998 0.47083 0.46646 0.47436 100 JAPON YENİ 1.9763 1.9894 1.9690 1.9970 fonbul.com