Catalog

1 TEMMUZ 2011 CUMA CUMHUR YET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 13 Türkiye ilk çeyrekte yüzde 11 büyüyerek rekor kırarken dış ticaret açığı da mayısta ikiye katlandı Açıkla rekor büyüme Kaygılar artıyor: Büyüme rakamındaki rekor ve cari açıktaki yüzde 104’lük artış sıcak ekonomi ile ilgili kaygıları da arttırdı. Türkiye’nin hızlı büyüyen ekonomisinin dengesiz olduğu yönündeki piyasa kaygılarını doğrulattı. Büyümenin yüzde 80’i iç talebe dayalı olarak gerçekleşti. Analistlere göre yatırımdaki artış hız kesti, kamu harcamaları azaldı. 2011’in ikinci çeyreğinde ise ekonomi yavaşlayacak. kinci çeyrekte yavaşlama: Cari Açık, Büyümeyi Solladı: Yüzde 12 Bir ekonomi, hele ki böyle küresel bir kriz ortamında çift haneli büyür de buna “tatsıztuzsuz büyüme” denir mi? Ekonomi bizdeki gibi kimyası bozuk olunca denir. Büyüme sevinçle değil, endişe ile karşılanıyor. Çünkü artık herkes de gayet iyi biliyor ki, ekonominin büyümesi hayırlı bir büyüme değil. Ekonomi büyüdükçe cari açık yani döviz açığı büyüyor, dış finansörler telaşlanıyor ve büyümenin rüzgârını taşıyan sıcak para geri çekilmeye başlıyor. Bu da kuru yukarı iterken ani kur şokları ile ekonomiyi sarsma tehdidini içeriyor. Üstelik büyüme yeterince istihdam da yaratmıyor, işsizliği azaltmıyor. 2011’in ilk çeyrek büyümesi yüzde 11’i bulurken, 180 milyar dolarlık bir GSYİH gerçekleşti. Öte yandan bu büyümenin yol açtığı cari açık ise ilk 3 ayda 22 milyar doları buldu. Böylece ortada ilk çeyrek milli gelirinin yüzde 12.2’sine çıkan rekor bir cari açık gerçeği ile karşı karşıyayız. Krizin ilk çeyreğinde, yani 2009’un ilk 3 ayında küçülme, ithalatı da azaltmış ve cari açık/milli gelir oranı yüzde 1.5’e kadar gerilemişti. 2010’un ilk çeyreğinde bu oran yüzde 5.9 idi ve her çeyrekte büyüyerek bu rekor noktaya gelindi. Açıktaki büyüme özellikle dış finansörlerce dikkatle izlenmektedir. Toz duman içindeki Yunanistan’da bu oranın yıllık yüzde 12’yi, Portekiz’de yüzde 9.9’u bulduğunu hatırlatarak Türkiye’nin bu ülkeler kategorisinde ve derecelendirme kuruluşlarının gözaltına aldığı ülke olduğunu hatırlatalım. Ekonomi Servisi Türkiye ekonomisi birinci çeyrekte yüzde 11 büyüdü. Büyüme rakamındaki rekor ve cari açıktaki yüzde 100’ün üstündeki artış sıcak ekonomi ile ilgili kaygıları da arttırdı. Türkiye İstatistik Kurumu 2011 yılı 1. dönem (ocak, şubat, mart) gayri safi yurtiçi hasıla verilerini açıkladı. Üretim yöntemiyle hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) tahmininine göre 2011 yılı birinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtihasıla değeri bir önceki Stoklar çibit fiyatlarla 25 milyar yıla göre sa896 milyon büyüttü TL’ye ulaştı. Türkiye böylece ilk çeyrek itibarıyla Çin’i de sollaBahçeşehir yarak dünyanın en hızlı büyüÜniversitesi yen ekonomisi oldu. TürkiEkonomik ve ye aynı zamanda ilk çeyToplumsal Araşrekte çift haneli büyüyen tırmalar Merkezi tek ülke olarak belir(Betam), çeyrekten lendi. Özel sektör çeyreğe büyümenin büyümenin lobüyük kısmının tüketim komotifi oldu. ve stok artışından kayÖzel sektör naklandığını kaydetti. Betam, harcaiki kalemin büyümeye toplam makatkısının 2.4 yüzde puan olduğunu ifade etti. Betam’a göre yatırımlar hız kesti, tüketim büyümeyi sırtladı, kamu harcamaları azaldı, bununla bağlantılı olarak ikinci çeyrekte büyüme yavaşlayacak. AÇIK K YE KATLANDI Dış ticaret açığı mayısta yüzde 104.2 artarak 10.06 milyar dolarla aylık bazda rekor kırdı. Beş aylık açık 44 milyar dolara dayandı. İhracat mayısta yüzde 11.7 artarak 10.95 milyar dolar, ocakmayısta yüzde 20.1 artarak 54.26 milyar dolar oldu. İthalat mayısta yüzde 42.6 artarak 21.01 milyar dolar, ocakmayısta yüzde 43.8 artarak 98.02 milyar dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı ocakmayıs döneminde yüzde 90.3 artışla 43.75 milyar dolar düzeyine ulaştı. İhracatın ithalatı karşılama oranı krizin başladığı Kasım 2000’den bu yana en düşük olan yüzde 52.1’e gerileyerek iç talepte canlılığın, dış talep ise daralmanın devam ettiğini gösterdi. Cari açığın önemli kalemlerinden biri olan ve rekor seviyelere gelen dış ticaret açığı, yüksek büyüme ile birlikte Merkez Bankası önlemlerinin henüz ekonomiyi yavaşlatma ve dış dengesizlikleri azaltmada etkili olamadığını gösteriyor. ları 2011’in ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 38.3 artışla 6 milyar 74 milyon TL’ye yükseldi. ABD’de yayın yapan Wall Street Journal gazetesi Türkiye’nin büyümesi ve dış ticaret açığı ile ilgili olarak Türkiye’nin hızlı büyüyen ekonomisinin dengesiz olduğu yönündeki piyasa kaygılarını yeniden doğrulattığını da yazdı. Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Hüseyin Aydın, “Büyüme; istihdamı, milli geliri arttırır. Ama nasıl büyüdüğümüz de en az onun kadar önemlidir. Özkaynağınızdan daha fazla bir yatırım yapıp borçlanmak durumunda kalıyorsunuz. Bu borcun vadesi, kalitesi, niteliği, fiyatı fonlama süresi bütün bunları tartışmak gereki yor” dedi. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da büyümenin yüzde 80’inin iç tüketime dayalı olarak gerçekleştiğini, bunun olumlu yanının hızlı toparlanma, olumsuz yanının ise artan cari açık olduğunu söyledi. İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük “2011’in kalan çeyreklerinde de büyümenin yüksek oranlı ama sağlam zeminde devam edebilmesi için reel sektörü destekleyici önlemler mutlaka alınmalıdır” diye konuştu. ‘Kamu tasarrufları arttırılsın’ Ekonomi Servisi TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), artan cari açığın getirdiği risklerin sınırlanması bakımından kamu tasarruflarının arttırılması dolayısıyla mali disiplinin sürdürülmesinin büyük önem taşıdığını bildirdi. TCMB’nin PPK toplantısı özetlerine göre; özel kesim talebindeki güçlü artış ikinci çeyrekte hız kesti. Sipariş ve satış göstergeleri ile güven endeksleri ikinci çeyrekte iç talebin büyüme hızının yavaşladığını teyit etti. BDDK’nin aldığı önlemler hızlı kredi büyümesinin kontrol altına alınmasına destek vererek iç ve dış talebin dengelenmesine katkıda bulunacak. Önlemler, zorunlu karşılıklarda ilave artışlara duyulabilecek ihtiyacı azaltıyor. Yılın son çeyreğinden itibaren cari dengede iyileşme gözlenmeye başlayacak. ‘Dayanacak gücümüz kalmadı’ AL AYAROĞLU ZONGULDAK Zonguldak’ta, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessese Müdürlüğü’ne ait maden ocağında taşeron firmada çalışan maden işçileri, maaşlarının düzenli ödenmediği ve özlük haklarının gasp edildiği gerekçesiyle eylem yaptı. Star İnşaat ve Ticaret AŞ’de çalışan yaklaşık 200 işçi, iş bırakma eylemlerini sürdürüyor. Gazipaşa Caddesi’ndeki Madenci Anıtı önünde toplanan işçilere, Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) yöneticileri de destek verdi. ‘Taşeron şirketlerde ve özel maden ocaklarında sendika istiyoruz’, ‘Sendikasız maden işçileri’, ‘Her ay maaş bordrosu istiyoruz’, ‘Biz madende çalışıyoruz, inşaat işçisi değiliz’, ‘İşten atma tehdidine hayır’ yazılı döviz taşıyıp slogan attı. Maden işçileri adına konuşan Mustafa Tuna, “Dayanacak gücümüz kalmadı” dedi. BDDK risk yönetim sistemi kuracak Ekonomi Servisi BDDK, “Kredi Riski Yönetimi Hakkında Tebliğ” taslağını görüşe açarken taslakla bankaların kredi riskinin izlenmesi ve kontrolüne yönelik hususlar düzenleniyor. Tebliğe göre bankalar, kredi taleplerinin değerlendirilmesinde de ortak kriterlere uyacak. Kredi onayından önce kredi verilen kişinin kriterleri taşıdığını gösteren bir rapor oluşturulacak. Bankalar, aşırı risk yoğunlaşmasının önlenmesi için kredilerin portföylerine etkisini analiz edecek. Reuters’a konuşan bir BDDK yetkilisi, “Taslak bankaların sermaye yeterliliği hesaplamasında dikkate alınan risk türleri itibarıyla yol haritası oluşturmasına yönelik, arkasında sınırlayıcı bir amacı yok” dedi. Ekonomi Servisi Turkcell, İzmir Karşıyaka’da, 5 Ekonomi Sevrisi Vakatlı, en büyük operatör mağazasını açtı. Her bir katandaşın Vergisini Koruma tı farklı segment ihtiyaçlarına göre tasarlanan çok Derneği (VAVEK), kayıt dışı katlı Turkcell İletişim Merkezi’nde (TİM) bir katekonominin, suç ekonomisinin ta sürekli teknoloji eğitimi verilecek. 700 metönünde perde görevi gördüğünü berekarelik Karşıyaka TİM müşterilere deneyim, lirterek, Mali Eylem Görev Gücü eğitim ve eğlence sunacak. (FAFT) tarafından kara listeye alınTurkcell Genel Müdürü Süreyya Ciliv, masının en büyük nedeninin kayıt dı “Tek bir çatı altında, farklı segmentlerin şı ekonomi olduğunu vurguladı. VA ihtiyaçlarını karşılayacağımız iletişim VEK’ten yapılan açıklamada, dünyanın teknolojileri perakendeciliğinde butik 16. Avrupa’nın 5. büyük ekonomisi hizmet dönemine giriyoruz. Bu mağazaTürkiye’nin, kara listeye alınmasının mızın en büyük farkı sürekli teknoloji eğisiyaset ve ekonomi gündeminde ciddi timlerinin verileceği bir eğitim katına bir şekilde ele alınması gerektiğine dik da sahip olması. Mağazamızın benzerlerini kat çekti. VAVEK Türkiye’nin 8 en yakın zamanda diğer büyük şehirleriülkenin yer aldığı ikinci derecede mize de taşımayı hedefliyoruz” dedi. ki kara para listesine alınmasının Bu arada Turkcell Genel Müdürü Ciliv, ekoen büyük nedeni kayıt dışı eko nomi dünyasının prestijli gazetelerinden Wall Strenomi olduğunu belirterek “ka et Journal’ın Avrupa edisyonu tarafından “Avruyıt dışı ekonomi, suç ekopa’nın Zirvedeki 25 Teknoloji Lideri”nden biri olanomisi önünde perde rak gösterildi. Haberde Ciliv için “2007’den beri, Türgörevi görmektedir” kiye’nin yüzde 54’lük pay ile en büyük GSM şirketi görüşünü dile geolan Turkcell’in başında. Kendisi daha önce hem Türtirdi. kiye’de hem Amerika’da Microsoft’un üst düzey yöneticiliklerini üstlenmişti” ifadesi kullanıldı. Türkiye utanç listesinde Turkcell’den teknoloji eğitimi 2011’in ikinci çeyreğinde aynı sağlıksız büyüme sürdü. Her ne kadar cari açığı büyüten bu büyümenin önünü kesme, soğutma için önlemler alınsa da pek işe yaramış görünmüyor. Merkez Bankası’nın, ardından BDDK’nin aldığı ekonomiyi soğutucu önlemlerle henüz yol alınmış sayılmaz. İlk çeyrek büyümesinde iç tüketimin lokomotif güç olduğu anlaşılıyor. Hanehalkı tüketimi yüzde 12 artarken devletin cari harcamaları yüzde 7’nin altında görünüyor. Özel sektör yatırımlarının ise yüzde 34 arttığı anlaşılıyor. Stoklarda da yüzde 44 artış var. Anlaşılıyor ki, bir yandan bankaların tüketici kredisi ve kredi kartı harcaması kışkırtmaları ile iç talep kamçılanmış, düşük seyreden kur fırsat bilinerek yatırım malı ithalatı hızlandırılmış ve yine düşük kur ile yapılan ithalat ile stoklar yenilenmiş. Sektörel olarak bakıldığında, iç talebe dönük, ithal girdi yoğun üretilen imalat sanayiindeki büyüme yüzde 12’yi aşarken inşaatta büyümenin yüzde 15’e yaklaştığı, ticaretteki büyümenin de yüzde 17’yi geçtiği anlaşılıyor. Açıklanan mayıs ayı dış ticaret açığı verileri, ilk 5 ayda dış ticaret açığının 44 milyar dolara çıktığını ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 91 arttığını gösteriyor. Kısaca, açık büyüten büyüme ikinci çeyrekte de sürdü ve beklendiği gibi yıl, yüzde 7 büyüme ile biterse arkasında yüzde 78 büyüklüğünde çok tehlikeli bir cari açık/milli gelir oranı bırakacak. Ara malı, yatırım malı ithalatına adeta abanıldığı ilk 5 ayda, ihracat gölgede kaldı ve ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 55’e kadar geriledi. Geçen yıl bu oranın yüzde 66 olduğu anımsanırsa ithalattaki patlamanın, ihracatın çelimsizliğinin boyutları anlaşılır. Bu ithalatı kamçılayan kur politikasında bir değişiklik yok ve ithalata dayalı büyümenin önümüzdeki zaman dilimlerinde de cari açığı büyüterek ekonomiyi iyice kırılgan hale getirmesi şaşırtıcı olmayacak. AKP iktidarının “ustalık” dönemi, bu sarsak büyüme paradigmasının eline ayağına dolanacağı dönem olacak. Bireysel Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Hulusi Acar ve Genel Müdür Ciliv mağazayı açtı. TBB ile TOBB’den işbirliği THY, Arap Hava Taşıyıcıları’na üye oldu THY, “Partner Havayolu” statüsüyle bölgesel bir havayolu kuruluşu olan Arap Hava Taşıyıcıları Birliği’ne (AACO) katıldı. AACO üyeleri ile mevcut ikili ilişkilerini geliştirmeyi amaçlayan THY, AACO üyeleri arasında bulunan Egyptair, Ethiad Airways, Royal Air Maroc, Syrian Arab Airlines ile halihazırda codeshare uçuşlarını gerçekleştiriyor. TOBB ile TBB arasında bankacılık sektörü ile reel sektör arasındaki ilişkileri geliştirmeye yönelik işbirliği protokolü imzalandı. Protokole göre Anadolu’nun pek çok ilindeki firmaların sahiplerine ve yöneticilerine Türkiye’de hangi finansman imkânı varsa; o finansman imkânına en kısa yoldan nasıl ulaşılacağı anlatılacak. Allianz ve HSBC güçlerini birleştirdi Allianz ve HSBC dünya çapında banka sigortacılığı ve varlık yönetimindeki stratejik iş ortaklıklarını Türkiye’ye de taşıdı. 1 Temmuz itibarıyla Allianz Bireysel Emeklilik Yatırım Fonları’nı, tüm varlık ve yükümlülükleriyle HSBC Portföy Yönetimi yönetecek. Carte d’Or’dan kesme dondurma Carte d’Or, bıçakla kesilebilecek kadar yoğun kıvama sahip yeni Carte d’Or Maraş Kesme Dondurma’yı dondurma severlerin beğenisine sundu. Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden Maraş kesme, kolaylıkla erimeyen, kesilebilir kıvamı ve şık kutusuyla dikkat çekiyor. C MY B C MY B