Catalog

11 OCAK 2011 SALI KÜLTÜR CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr 17 HEYKELTIRAŞ MEHMET AKSOY’UN BAŞBAKAN ERDOĞAN’A YANITI ‘Barış öneren heykel yıkılır mı?’ “Bir yandan dışarıda barış çabaları gösterirken, arabuluculuklar yaparken, barış öneren bir heykeli yıkamazsınız. Bu davranış ikiyüzlü bir dış politika demektir.” Kültür Servisi Heykeltıraş Mehmet Aksoy, Kars’taki “İnsanlık Anıtı” adlı heykelini “ucube” olarak niteleyerek kaldırılmasını isteyen Başbakan Erdoğan’a verdiği yanıtta, “Siz, en iyisi, beni bırakın da heykelimi tamamlayayım. Siz de kendi işinizi yapın, Kars’ın sorunlarını çözün” dedi. Aksoy’un yanıtını aşağıda sunuyoruz: “Başbakan farıcıma ucube dedi. Halbuki müsaade etselerdi, kanadını tüyünü düzüp keklik olacaktı. Başbakan onun keklik olacağını göremedi, onu okuyamadı. Aslında haklı, sanat düz mantıkla, politik mantıkla anlaşılacak, idrak edilecek ve giderek dilde ifadesini bulacak bir şey değil. Heykel sanatı form diliyle konuşur. Bu dili öğrenmek, alfabesini, kodlarını çözmek bir kültür ve görgü işidir. Bir uğraşı ve eğitimi gerektirir. Politik arenanın çirkinliği, her şeyin politik rant sağlayan bir meta olarak algılanması ve maalesef sanatın da acımasızca ve kaba bir şekilde bu arenaya çekilmek istenmesi, Türkiye sanatı ve sanat kültürü adına bir kayıp, bir düşmanlıktır. Başbakanımız vicdanını göğsünde taşımıyor, iktidar koltuğunun arkasında saklamış görünüyor. Görünen ve gösterdiği yalnızca güç... Yarın ahirette kalbi ağırlaşmış olarak terazinin kefesine konacak. Biliyorsunuz terazinin öteki kefesinde bir tüy var, kalbin tüyden hafif olması gerekiyor, o tüy belki de benim kekliğin tüyü olur. Kalbinizi, vicdanınızı ağırlaştırmayın Sayın Başbakanım. Bakın bir sürü bakanlarınız, danışmanlarınız var, kültür bakanınız var, onlar bu insanlığa uzanıyormuş gibi tutulmayı bekliyor. Bu el şu anda heykel yapımı durdurulduğu için yerde yerine takılmayı bekliyor. Yapılması bitHeykelin gerçek meyen, engellenen bir parçatasarımı da ‘insani vicdan’ı sembolize bütünüyle eden göz ve ondan savaşların uygulandığında acısıyla akan gözyaşı... Heyheykel kelin şu anda yarısının kabası tamamlanmış bitmiş durumda, bu dört seneolacak. lik bir emeğe mal oldu. Bu heykel yıkılır mı? Yıkılırsa ne olur? Fizik olarak yıkılması çok zor. Öyle kepçeyle, dozerle yıkılacak bir şey değil. Normal betondan üç misli daha dayanıklı akışkan beton içinde çelik borular ve güçlü bir demir konstrüksiyon var. 1500 ton ağırlığında uçurumun kenarında bazalt kütlelerin üzerinde duruyor. AltınMehmet Aksoy’un Kars’taki da bir tavya var. Ancak C4 ya “İnsanlık Anıtı” adlı yapıtı henüz da dinamitle patlatılabilir. Bu tamamlanmamış durumda. da Türkiye’de ve dünyada büyük tepkilere sebep olur. Taliban’ın Buda heykellerinin yıkımı eyleminden farksız olur. Bu davranış ikiyüzlü bir dış politika demektir. İnandırıcılığımız kalmaz. Bir yandan dışarıda barış çabaları gösterirken, arabuluculuklar yaparken öte yandan barış öneren bir heykeli yıkamazsınız. Ayrıca yurtta ve dünyada sanatsever kamuoyu her yerde karşılarına dikilir. Siz en iyisi beni bırakın da heykeli tamamlayayım. Bana sahip çıkın, heykele sahip çıkın, barışa sahip çıkın... Benim kafamı meşgul etmeyin, bana elleşmeyin, bırakın da heykelimi yapayım. Siz de heykel hakkında sizi bilgilendirsinler. lı, hoşgörü içinde birbirimizi kucaklamak kendi işinizi yapın. İşsizlik sorununu halKulaktan dolma gerçek olmayan enforgerekir duygusunu veriyor... ledin, Kars’taki besicilik işini halledin, masyonlarla konuşmamış olursunuz. SarıBöyle bir içerikteki heykele Başbahayvancılık işini halledin, okul sorununu kamış’ta, Kars’ta, Çanakkale’de ölen tüm kan’ın karşı olacağını düşünemiyorum. çözün, çiftçinin ürününü dalında çürütmeşehitlerimizin barış arzularını, ruhlarını Heykel ortadan ikiye bölünmüş bir insayin, aracıların, tefecilerin eline bırakmagöğe yükseltiyor bu anıt. Savaşları mahnın bölünen parçalarının karşı karşıya koyın. Kanalizasyon problemlerini çözün. kum ediyor. İnsan olma yolunda ilerleme nularak kendi kendine düşman edilmesini Doğaya sahip çıkın, doğayı parsel parsel kaydetmek istiyorsak barış içinde yan yasimgeliyor. Aralarındaki boşluk bir duvar satmayın.” na yaşamak, hayatı daha derinden, anlam gibi onları ayırıyor. Boşlukta uzanan el K A M İ L M A S A R A C I Ç İ Z İ K K Ü L T Ü R KÜLTÜR VE TURİZM BAKANI ERTUĞRUL GÜNAY, BAŞBAKAN’I DÜZELTMEYE ÇALIŞTI ‘Başbakan heykele ucube demedi’ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, heykeltıraş Mehmet Aksoy’un Kars’ta yaptığı “İnsanlık Anıtı’nı” “ucube” diye niteleyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın bu sözüyle bölgedeki gecekondulaşmayı işaret ettiğini savundu. Günay, “Ben Kars gezisinde Başbakan ile birlikteydim, Başbakan’ın ağzından hiçbir mekânda heykel sözü çıkmadı” dedi. Günay, anıtın yıkılması tartışmaları konusunda da “Biz hiçbir sanatkârın emeğine saygısızlık göstermeyiz. Hiçbir sanatkârın emeğini yıkıp, kaldırıp atmaya kalkışmayız” diye konuştu. Bakan Günay, Cermodern’de düzenlenen “Türkiye’nin Estetik Birikimi ve Renkleri” adlı etkinlik ve bakanlığın 2010 yılı yayınlarının tanıtımı öncesinde gazetecilerle bir araya geldi. Günay, burada gazetecilerin sorularını yanıtladı. Heykelle ilgili tartışmanın uzun zamandan beri devam ettiğini bildiren Günay, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir insanın ayrılmasının, yarılmasının, bölünmesinin acıya sebep olabileceğini anlatmaya çalışan bir gözyaşı. Anıtın teması bu. Ayrılıklara değil birliğe, birleşmeye işaret etmeye çalışan, birleşmeye yöneltmeye çalışan bir düzenleme. Bitmemiş bu anıt. Bitmediği için ‘karkas’ görünüyor. Çevre düzeni yapılmamış. Bu yüzden uzaktan bakınca anlaşılmıyor, hatta yakına gittiğiniz zaman bi Günay, “Ben Kars gezisinde Başbakan ile birlikteydim Başbakan’ın ağzından hiçbir mekânda heykel sözü çıkmadı” dedi. “Muhteşem Yüzyıl” dizisi ve “Hür Adam” adlı filme ilişkin değerlendirmesinde de, Bu ülkede demokrasi olacaksa, düşünce ve söz özgürlüğü üzerinden bir çoğulculuk yaşanacaksa bunlara alışmalıyız” dedi. le bitmediği için anlaşılmıyor. Bu durum siyasi spekülasyonlara da konu yapılmış. Oysa ki Türkiye coğrafyasının her tarafında ve dünyada ayrışmayı değil, bütünleşmeyi savunuyoruz. Türk, Kürt, Azeri, Ermeni, o inançtan, bu inançtan insanlar ayrılmasın, bölünmesin, birleşsin istiyoruz. Çalışma bu temaya uygun bir çalışma ama yer seçimi konusunda dokuyla bağdaşması, sit bölgesi olması konusunda bir tartışma var. Bu ayrı bir tartışma.” Kastedilenin sadece “heykel” olduğu vurgusunun yapıldığını söyleyen Günay, “Biz hiçbir sanatkârın emeğine saygısızlık göstermeyiz. Hiçbir sanatkârın emeğini yıkıp, kaldırıp atmaya kalkışmayız. Bunlarla ilgili haksız, olumsuz nitelemeler yapmayız. Beğeniriz, beğenmeyiz bu ayrı bir şeydir. Herkesin yapılmış bulunan bazı sa gittiğimde heykel çalışması görüyorum, ‘Yapmasaydınız daha iyiydi’ diyorum. Çünkü aslında benim hayalim bundan çok daha güzeldi. Ama biz bir anıtı sanatçının emeğine saygısız biçimde yıkmaya, kaldırmaya çalışmayız. Sadece bu konuda süregelen bir ihtilaf var. Bu ihtilaf şu anda öteki tartışmaların önüne geçti” diye konuştu. Ertuğrul Günay nat eserlerini beğenip beğenmeme hakkı var. Ben de Anadolu’nun birçok yerine SABREDELİM’ Günay, Kanuni Sultan Süleyman’ın hayatının anlatıldığı tartışmalara yol açan “Muhteşem Yüzyıl” adlı diziye ilişkin değerlendirmesinde de, eleştiri için biraz sabretmek gerektiğine vurgu yaptı. Günay, “Fragmanlar üzerinden değer vermeyelim. Tarihi de kendi zamanı ve gerçekliği içinde değerlendirmeye çalışalım. Hiçbir saltanat da sütten çıkmış ak kaşık değildir” dedi. Said Nursi’nin yaşamını konu edinen “Hür Adam” filmine ilişkin olarak da Günay, “Bu ülkede demokrasi olacaksa, düşünce ve söz özgürlüğü üzerinden bir çoğulculuk yaşanacaksa Said Nursi hakkında da, Kanuni, Mustafa Kemal hakkında da filmler yapılmasına, kitaplar yazılmasına alışmalıyız. Dünyanın yaptığı bu” diye konuştu. ‘MUHTEŞEM YÜZYIL’A BAŞBAKAN İLE ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI’NIN ÇAĞDAŞ HEYKEL KARŞISINDAKİ TAVIRLARI Gökçek: İçine tüküreyim Erdoğan: Bir ucube dikmişler Kültür Servisi Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, 1994’te, heykeltıraş Mehmet Aksoy’un Ankara Altınpark’taki “Periler Ülkesinde” adlı heykeli için “Böyle sanatın içine tüküreyim, ahlaksızlığın adını sanat koymuşlar” dedikten sonra, yapıtı bulunduğu yerden kaldırtmıştı. Aksoy’un açtığı dava 2002’de sonuçlanmış, sanatçının kazandığı davayı Yargıtay da onamış, heykelin yeniden Altınpark’a konulması kararlaştırılmış ve Gökçek maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum edilmişti. Böylece, AsyaAvrupa Bienali’nde birincilik ödülü almış olan “Periler Ülkesinde” adlı heykel, 2005 yılında Altınpark’ın girişine yeniden yerleştirilmişti. 8 Ocak 2011 Cumartesi günü ise Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, bu kez yine Mehmet Aksoy’un “İnsanlık Anıtı” adlı heykeline “ucube” diyerek tepki gösterdi. Kars’taki açılış töreninde konuşan Erdoğan, eski Kars Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu tarafından Aksoy’a yaptırılmış olan “İnsanlık Anıtı”ndan söz ederken, “Hasan Harakani’nin türbesinin yanına bir ucube koymuşlar, garip bir şey dikmişler. Oradaki tüm vakıf eserlerinin, o sanatkârane eserlerin olduğu yerde böyle bir şey olması düşünülemez. Konuyla ilgili olarak belediye başkanımız görevini süratle yerine getirecektir” dedi. Yeni Belediye Başkanı Nevzat Bozkuş da 2009’da Üçler Mahallesi’ndeki tepeye dikilen 35 metre yüksekliğinde, 350 ton ağırlığındaki anıtı yıkacaklarını söyledi. Mehmet Aksoy’un Ankara Altınpark’taki “Periler Ülkesinde” adlı heykeli. C MY B C MY B