Catalog

? ? ? ? ? ? ? ? ?@@? ? ?@@? ? ?@@? ? ?@@? ? ?@@L ? ?@@1 ? ?@@@ ? ?@@@ ? ?@@@ ? J@@@ ? 7@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@L? ? @@@@1? ? ?J@@@@@? ? ?7@@@@@? ? ?@@@@@@? ? ?3@@@@5? ? ?N@@@@H? ? @@@@L? ? ?J@@@@)X ? W&@@@@@1 ? 7@@@@@@@L? ? @@@@@@@@1? ? @@@@@@@@5? ? @@@@@@@@H? ? 3@@@@@@5 ? V'@@@@(Y ? ?V'@@@H? ? N@@@ ? ?@@@ ? ?@@@ ? ?@@@ ? ?@@@ ? J@@@ ? 7@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@ ? @@@@L? ? @@@@1? ? @@@@@? ? @@@@@? ? 3@@@@? ? N@@@@? ? J@@@@? ? @@@@@? ? N@@@@? ? ?@@@@? ? J@@@@? ? 7@@@@? ? @@@@@? ? @@@@@? ? @@@@@? ? @@@@@? ? @@@@@L ? @@@@@1 ? @@@@@@ ? @@@@@@ ? @@@@@@ ? @@@@@@ ? @@@@@@ ? @@@@@@ ? @@@@@5 ? @@@@@? ? @@@@@@ ? @@@@@?f@? ? @@@@@1 ? @@@@@@ ? @@@@@@ ? @@@@@@@@ ? @@@@@@@@@@ ? @@@@@@@@@@ ? @@@@@@@?@@ ? @@@?@@@?@@ ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?3@@@@@@@@@@@@@@@@@@5? ? ?N@@@@@@@@@@@@@@@@@@H? ? @@@@@@@@@@@?@@@@@@ ? @@?@@@@@@@@?@@@@@@ ? @@?@@@@@@@@?@@@@@@ ? @@?@@@@@@@@?@@@@@@he@@@@@6K? ?W2@@@@@@@@? ? @@@@@@@@@@@?@@@@@@he@@@@@@@@@6K? ?*@@@@@@@@@? ? @@@@@@@@@@@@@@@@@@he?I4@@@@@@@@@@6K? ?N@@@@@X@@@? ? 3@@@@@@@@@@@@@@@@5 I4@@@@@@@@@6K?hf@@@?S@@@5? ? N@@@@@@@@@@@@@@@@H ?I4@@@@@@@@6K?h3@@?&@@@H? ? ?@@@@@@?@@@@@@@@@L ?I4@@@@@@@@6K?fN@@LV'@@ ? ?@@@@@@?@@@@@@@@@1 ?I4@@@@@@@@@@@6K?@@1?N@@ ? J@@?@@@?@@@@@@@@@@L? I4@@@@@@@@@@@@e@@ ? ?W&@@X@@@?@@@@@@@?@@)X ?I4@@@@@@@@@@@ ? W&@@V@@@@?@@@X@@@@@@@)X? ?I4@@@@@@@@@@@6K ? ?W&@@@@@@@@@@?B@@@@@@@@@)X ?W@@@@@@@@@@@@@@@@@6X? ? ?7@@@?@@?@@@@??@@@@@@@@@@)X? ?7@@@@@@@@@@@@@@@@@@)K ? J@@@@@@@@@?@@??@@@@?@@W@@@)X ?@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@@@@6K ? ?W&@@X@@@?@@?@@??@@@@@@@@>@@@)X? ?@@@@@@@@@@@(Me@@@@@@@@@@@@6K ? W&@@>@@@@X@@?@@??@@?@@?@@@>@@@1? ?@@@@@@@@@@@H??J@@@@(?4@@@@@@@@@6K ? ?W&@@>@@@@V@@@?@@??@@?@@@@@@@>@@@? ?@@@@@@@@@@@eW&@@@(Y?e?I4@@@@@@@@@@6K? ? ?7@@>@@@@@?@@5?@@??@@W@@@W@@@@Y@@L ?@@@@@@@@@@@?O&@@@@Hh?I4@@@@@@@@@@6K? ? J@@V@@@@@5?@@H?@@??@@@Y@@@R'@@?@@1 ?@@@@@@@@@@@@@@@@@5? I4@@@@@@@@@@6K ? 7@@X@@?@@H?@@??@@??@@@?3@@LN@@@@@@ ?3@@@@@@@@@@@@@@@@H? I4@@@@@@@@@6X? ? @@V@@@@@@?J@@??@@L?@@@?N@@1?3@@?@@L? ?N@@@@@@@@@@@@@@@5 I4@@@@1? ? ?J@@?@@?@@5?7@@??@@1?@@@e3@@?V@@?@@)K @@@@@?@@@@@@@@(Y I4@? ? O&@@@@@?@@Y?@@@??@@@?@@@eV@@@@@@@@@@@@@ @@X?@@@@@@@@@@ ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@1?@@@@@@@@@@)X ? J@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@6K? @@@?@@@@@@@@?@@)X? ? 7@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@6K @@@?@@@@@@@@@@@@)X ? @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?I4@@@@@6K ?J@@@?@@(MI'@@@@@@@1 ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@5fI4@@@@@6K? W&@@@@@(Y??V'@@@@@@@ ? ?@@@@@@0M? ?@@Hg?I4@@@@@@6K?hf?O&@@@@@@HfV'@@@@@@ ? ?3@@ O2@@@@?@@?heI4@@@@@6K?h?O2@@@@@@@@?f?V'@@@@@ ? ?N@@e?O26K?e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@?hf?I4@@@@@@6K?f@@@@@@@@@@@?gN@@@@@ ? @@?@@@@@@@e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? I4@@@@@@6Ke@@@@@@@@@@@?gJ@@@@@ ? @@?@@@@@@He?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? I4@@@@@@@@@@@@@@X?h7@@@@@@@@@ ? @@?@@@@@@?e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? ?I4@@@@@@@@@@@1?h@@@@@@@@@@ ? @@?@@@@@@?e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? I4@@@@@@@@@?h@@@@@@@@@@ ? @@?@@@@@@?e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? ?I4@@@@@@@@6K?f3@@@@@@0M? ? @@?@@@@@@?e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? ?I4@@@@@@@6KeV@@@@0M? ? @@?@@@@@@?e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? ?I4@@@@@@@@@ ? @@?@@@@@@?e?@@@@@@@@?e?@@@@@@@?@@? ?I4@@@@@@@@@6K ? @@?@@@@@@Le?@@@@@@@@?eJ@@@@@@@?@@? ?I4@@@@@@@@@@6K? ? @@?@@@@@@)K??@@@@@@@@??O&@@@@@@@?@@@@@@6?2@? I4@@@@@@@@@@6K ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ?I4@@@@@@@@@@@6K ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? I4@@@@@@@@@@@@6K ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@V'@@@@@@@@@@@?@@?@@@?@@?@@@@@?@@@@? I4@@@@@@@@@@@@@@6K ? ?@@?@@?@@?@@@@@@@?N@@?@@@@@@@@?@@?@@@?@@?@@@@@?@@@@? ?I4@@@@@@@@@@@@@@@@@@6K?he? ?@@?@@?@@?@@@@@@@?J@@?@@@@@?@@?@@?3@@?@@?@@@@@?@@@@? I4@@@@@@@@@@@@@@he? ?@@?@@?@@?@@@@@@@W&@@?@@@@@?@@?@@?V@@?@@?@@@@@?@@@@? I4@@he? ?@@@@@?@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@f?@@@@? ?W@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@Y@@@f?@@?e?@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@?f?@@@@? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@?f?@@@@? ?@@?f@@@?f@@@? ? ?@@W2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@0Mf?@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? ?@@(M? ?@@?hf@@@? ? ?@@HhO2@6K? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ?O@? ? ?@@?f?@@@@@@@@@@@@@@@h?@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ?@@@@? ? ?@@?f?@@@@@@@@0M?hf?@@@@@0Mh@@@? ?@@@@? ? ?@@?h?@@? ?@@?hf@@@? ?@@@@? ? ?@@?h?@@? ?@@W2@@@@@@@@@@@@@@? ?@@@@? ? ?@@?h?3@? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ?@@@@? ? ?@@?h?V'?e?@@@@?h?@@?hf@@@? ?@@@@? ? ?@@? ?@@@@?h?@@?hf3@@? ?@@@@? ? ?@@? ?@@@@?h?@@??@@@@@@@@?eN@@? ?@@@@? ? ?@@? ?@@@@?h?@@??@@@@@@@@?e?@@? ?@@@@@@L ? ?@@? ?@@@@?h?@@?hf?@@? ?@@@@@@@ ? ?@@? J@@@@Lh?@@?hf?@@? ?@@@@? ? ?@@? 7@@@@)X?g?@@?hf?@@@@@6K ?@@@@1 ? ?@@? @@@@@@1?g?@@?hf?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ? ?@@? @@@@@@@?g?@@Lhf?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@6X ? ?@@L @@@@@@@?g?@@1hf?@@@@@@@@@ ?@e@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@)X? ? ?@@1 @@eW@@?g?@@@hf?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@1? ? ?@@@ @@e7@@?g?@@@hf?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@L ? ?@@@ @@e@@@?g?@@@hf?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@1 ? ?@@@ @@e@@@?g?@@@hf?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@L? ? ?@@@h@@@@@@@@e@@@@@@@@@@@@@@W26?@Kg?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@0Mg@@@@@@@@1? ? ?@@@h@@@@@@@@e@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@L ? W2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@e@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@f?O26X?g@@@@@@@@@@@@@@@)X? ? ?O&@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@e@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@1?h?@@?e?@@@@@@@1? ? ?W2@@@@@@@@@@?@@@@@@@@@@@@@@e@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@Lg@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? O&@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@1g@@@@@@@@@@@@@@@@@? ? W2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@L?f@@@@@@@@ ? ?O&@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@e@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@f@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@)Xf@@@@@@@@ ? ?O2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@W@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@(?'@@@1f@@@@@@@@ ? ?W2@@@@@@@@@@@@@@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@Y@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@H?N@@@@L?e@@@@@@@@ ? O&@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@@@@@@@@@@@? ?@@@@@@@@@5?e3@@@1?e@@@@@@@@ ? W2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@(Y?eN@@@@Le@@@@@@@@ ? 7@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@(YfC@@@@1e@@@@@@@5 ? 3@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@V'@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@Y?e@@@R'@@@e@@@@@@@H ? V40M?@@@f@@@@@??@@@@??@@@@@fI4@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?S@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@@?N@@@e@@@@@@@? ? ?@@@f@@@@5??@@@@??@@@@@gI4@@@@?@@?@@@@@@@?@@@@@@R4@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@(Y@@@?@@@??@@5e@@?@@@@? ? ?@@@f@@@@H??@@@@??@@@@@hI'@@?@@?@@@@@@@?@@?@@@he@@@@@@e@@@@@@@@@@@@@@@@@@H?@@5?@@@??@@He@@?@@@@? ? W2@@6?26X@@@f@@@@e?@@@@??@@@@@h?N@@?@@?@@@@@@@?@@?@@@he@@@@@@e@@@@@?e@@@@@@@@@@e@@H?@@@??@@?e@@?@@@@??@ ? 7@@@@@@@@@@@f@@@@e?@@@@??@@@@@he@@?@@?@@@@@@@?@@?@@5he@@@@@@e@@@@@?e@@@@@@@@@@e@@e@@@??@@?e@@?@@@@? ? @@@?@@@@@?@@f@@@@eJ@@@@??@@@@@he@@?@@?@@@@@@@?@@?@@Hhe@@@@@@e@@@@@?e@@@@@@e@@e@@e@@@??@@?e@@?@@@@? ? @@@@@@@@@?@@f@@@@L?7@@@@??@@@@@he@@?@@?@@@@@@@?@@?@@?he@@@@@@e@@@@@?e@@@@@@e@@?J@@e@@@??@@?e@@?@@@@? ? @@@@@@@@@?@@f3@@@(?@@@@@??@@@@@he@@?@@?@@@@@@@?@@?@@?he@@@@@5e@@@@@?e@@@@@@e@@?7@@e@@@??@@?e@@?@@@@? ? 3@@@@@?@@?@@fV4@0Y?@@@@@??@@@@@he@@?@@?@@@@@@@?@@?@@?he@@@@@?e@@@@@?e@@@@@@e@@?@@@e@@@??@@?e@@?@@@@@6K ? V'@@@@@@@@@@ @@?@@?@@@@@@@?@@?@@?he@@@@@1e@@@@@?e@@@@@@e@@he?@@?@@@@@@@@@@@@@@@6K? ? ?N@@@@@@@@@@ @@?@@?@@@@@@@?@@?@@?he?I4@@@e@@@@@?e@@@@@5e@@he?@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@6K ? @@@?f@@ ?J@@?@@?@?@@@@@?@@?@@? I40Ye@@g?O2@@@@?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@6K? ? @@@@@@@@@@@@@@@@6K ?7@@?@@?@?@@@@@?@@@@@? @@f?O2@@@@@@@@@@@e?@@@@@@@@@@@@@@@@6K? ? ?W2@@@@@6Kh?O2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@6K?h?@@@?@@?@?@@@@@?@@@@@? @@e?O2@@@@@@@@@@@@@@@@@fI4@@@@@@@@@@@6K? ? W&@@@@@@@@6Ke?O2@@@@@@@@@@@@0?@M?eI4@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?@@?@?@@@@@?@@@@@? @@W2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@6K??I4@@@@@?@@@@6K?g@@@@@@@@6Xhe? ?W&@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ?I4@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?e?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@f?W@@@@@@@@6KeI4@@@@?@@@@6K?e?J@@@@@@@@@)X?h? ?7@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@e?@@@@@@@@@@@@@U?eI4@@@@6KeI4@@@@@@@@@6X?W&@@@@@@@@@@)Kh? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@Y? ?@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@0MhI@MI4@@@@@@@@@@@X??I4@@@@@@@)Xf?I4@@@@6K?W@@@@@@@@@)?&@@@@@@@@@@@@@6Xg? @6X@@@@@@@@@@@@@@@@@@?e@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? I4@@@@@?hI4@)hI4@@@@@Y?I4@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@)X?f? @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@? ?@Y? ?@@@@@6Ke@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@1?f? @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ?O2@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@?f? ?@ 29 OCAK 2006 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr SUNAY AKIN 15 KULE CANBAZI ESİNTİLER ZEYNEP ORAL Maymunları sevmek!.. Okuyacağınız bu yazı Washoe’nun öyküsüdür. Washoe kim midir? Merakınızı gidermek üzere, Posta Telefon Telgraf İşletme Genel Müdürlüğü’nün 261 No’lu yayınını elimize alalım. Bu kitabın sayfalarında Washoe’yu size tanıtacak bir yazı bulacağınızı sanırsanız aldanırsınız. Elimizde tuttuğumuz bu son derece değerli kitabın kapağında şu ad okunur: ‘‘Yurda Sokulması ve Elden Ele Geçmesi Yasak Yayınlar’’. Hayır, Washoe Türkiye’de yasaklanan binlerce kitaptan birinin adı değildir. Siz iyisi mi, merakınızı biraz erteleyin de, elinizde tuttuğunuz ve PTT tarafından yayımlanan kitabın değerini bilin. Neden mi? Çünkü, yurda sokulması ve elden ele geçmesi yasaklanan yayın adlarının sayfalarını doldurduğu bu kitap da yasaklanmıştır!.. İstanbul’da yasaklanan hayvan, yalnızca sokak köpeği olmamıştır. Kuzey Afrika’nın imparatorluk sınırlarına katılmasından sonra kente getirilen ve zenginler arasında bir süs oyuncağına dönüşen maymunlar da yasaklardan paylarına düşeni fazlasıyla almışlardır. Halk arasında yaygınlaşan maymun sevgisine düşman olan, III. Murat’ın imamı ve sonradan Rumeli kazaskeri görevine atanan Molla Abdülkerim Efendi’dir. Nefretinden dolayı ‘Maymunkeş İmam’ olarak anılan Abdülkerim Efendi zamanında, İstanbul’da neredeyse dallarına bir maymun asılmayan ağaç kalmamıştır. İri yapılı maymunlar için özel idam sehpaları bile hazırlatan Maymunkeş İmam, atıyla İstanbul’u gezip, zavallı hayvanların iplerini bizzat kendi elleriyle çekmekteydi. Molla Abdülkerim Efendi, kendisinden yıllar sonra, Darwin adlı bir bilginin, insanın maymundan geldiği düşüncesini ortaya atacağını herhalde sezmiş olacak ki, doğadaki tüm maymunları idam etmeye yeltenmiş ama ömrü bu katliama yeterli olmamıştır. kelimeyi öğrenmiş kabul edilir. Washoe 22 aylıkken 34, 40 aylıkken 92 kelime öğrenir. İlk öğrendiği kelime ise ‘more’, yani ‘daha fazla’dır. Sözcük dağarcığı genişleyen Washoe, adını bilmediği eşyalara ad koymaya başlar. Buzdolabını bilmemektedir örneğin, ama dağarcığındaki sözcüklerle onu şöyle tanımlar: ‘Açyeiç’... Öteki Bodrum... ‘‘Burası engin göklerin memleketidir. İçten gelen bir türküyü kapıp koyuverin, uzaklaştıkça türkü gökte masmavi olur. Işık burada yalnız karanlığı aydınlatmakla kalmaz, aydınlığı maddeyi değiştirir ve görülen bir şair rüyasına çevirir. Başka yerlerde ölüp nur içinde yatılacağına, burada nur içinde yaşanır.’’ Böyle diyordu sevgili Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı... Uğur Mumcu etkinlikleri için Bodrum’a gittiğimde, ‘engin göklerin memleketi’, ülkenin büyük bir bölümü gibi kar altında değilse de yağmur altındaydı. Ancak yağmur dinip güneş çıktı mı, o çılgın ışığı, o ışıkta parıldayan yağmur damlalarını görmeliydiniz! Tam bir ışık cenneti! Hemen belirteyim: Karanlığı aydınlatan, yalnız Bodrum güneşi değil, aynı zamanda insanlarıydı da... Ama hangi Bodrum’un hangi insanları? Yaz aylarında medyamızın büyüteç altına aldığı; kim nerede kiminle ne kadar soyundu, ne kadar içti, ne kadar tepindi, ne kadar rezillik çıkardı diye yakından ilgilendiği ve izlediği; günler, aylar boyu rengârenk sayfalarına taşıdığı; et pazarını andıran Bodrum’dan söz etmiyorum... Bu Bodrum öteki Bodrum... Normal insanların, çalışan insanların, işi mesleği olan, kimi emekli, kimi değil ama toplum yararına, yaşadıkları yöre yararına, o yörenin insanları yararına, ülke yararına bir şeyler yapabilmek için çırpınan insanların Bodrum’u... İşte, Bodrum güneşinin yanı sıra, karanlığı aydınlatan onlar... Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin Bodrum şubesi başkanı, emekli öğretmen, kendini gençlerin eğitimine adamış Hatice Yücel, bir ara sohbetimiz sırasında şöyle diyor: ‘‘Biz, Bodrum gençliğinin barlarda ya da internet kafelerinde zaman öldürmelerini istemiyoruz. Biz Bodrum gençliğinin kaliteli zaman geçirmesini istiyoruz.’’ Yaz aylarının bütün o şaşaasına ve görmemişlerin gösteriş yarışına karşın, Bodrum’da bir gençlik merkezi yok, doğru dürüst bir spor salonu yok! Derneğin, Bodrum merkezdeki iki odası, ‘Gençlik Merkezi’ olarak hizmet görüyor. Burada gönüllü öğretmenler, yalnız dernek üyelerinden değil, çok büyük sayıdaki dernek destekçileri arasından da gönüllü öğretmenler, gençlere matematik, İngilizce gibi derslerde yardımcı oluyor; satranç, drama gibi etkinlikler sürdürüyor. Ayrıca çevrede, Gökçebel’de bir ‘Okuma Odası’ kurmuşlar. Aynı zamanda geniş bir kitaplık. İlköğretim öğrencileri okul sonrası saatlerde burada zamanı değerlendirebiliyor, kitaplardan yararlanıyor... Ayrıca, Dereköy’de, kapatılmış, atıl duran bir okulu alıp ‘ana sınıfı’na, yuvaya dönüştürmüşler. Çalışan annelere hizmet götürüyorlar... ‘Bir ışık da sen yak’ kampanyası çerçevesinde 250 çocuğu okutuyorlar, onlara burs sağlıyorlar, yetişkinlere okuma yazma kursları veriyorlar, halk eğitim merkezlerine destek oluyorlar... Ve bütün bunları toplumdan aldıkları katkılarla gerçekleştiriyorlar. Bu da sorumluluklarını bin kat daha arttırıyor... Hatice Yücel’i dinlerken, içimden şöyle bir şey geçti: ‘‘Bodrum’da yazlığı olan, yaz aylarında Bodrum’a keyif çatmaya, zamanı ve yöreyi tüketmeye koşan herkes, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Bodrum Şubesi’ne katkıda bulunacaktır’’ diye bir kanun çıkarsak... Yazılı olmayan, kulaktan kulağa yayılacak ve buna uymayanların toplumdan dışlanacakları bir kanun... Ne dersiniz? Fena mı olur??? www.zeyneporal.com faks: 0212.257 16 50 Washoe’nun bebeği... 1970 yılında, Gardner çiftine verilen maddi destek bittiğinde Washoe, 130 sözcük bilmektedir. Hayvanat bahçesine konulma ve pek çok şempanzenin ölümüne neden olan bilimsel deneylerde kullanılma riskine karşı Gardner çifti, Oklohama Üniversitesi’nde ders verdikleri yıllarda öğrencileri olan Roger ve Debbie Fouts’a teslim ederler Washoe’yu. 15 şempanzelik bir gruba katılan Washoe, yeni arkadaşlarının işaret dilini bilmediklerini gördüğünde onlara şöyle seslenir: ‘‘Pis maymun!..’’ Washoe’ya pis sözcüğü ‘kirli’ anlamında öğretilmişti. Oysa Washoe, bu sözcüğü hakaret anlamında kullanıyordu. Bu şaşırtıcı gelişme ve Washoe’nun diğer şempanzelere öğrendiklerini anlatma çabası, insanlara özgü sanılan zekânın maymunlarda da var olduğu gerçeğini gözler önüne serer! İki çocuğu olur Washoe’nun. Ne yazık ki ikisi de yaşamaz. İkinci çocuğu doğar doğmaz öldüğünden gösterilmez Washoe’ya. Ölüm haberini vermek üzere yanına gelen insanlara şunları söyler: ‘‘Bebektuttut’’... Karşısındakilerin bakışlarından her şeyi anlayan Washoe ‘‘OöldüObitti’’ der ve çekildiği köşede oturarak başını öne eğer!.. Bilim otoriteleri Washoe’nun zekâ sahibi olduğunu kabul etmek istemezler. Çünkü, kanunlara göre zeki, düşünebilen canlılar üzerinde deney yapılamaz. Bilim deneylerinde kullanılan canlılar arasında maymunlar geniş bir yer tutmaktadır. Bu ‘doğal kaynağı’ kaybetmek istemeyenler, Washoe’nun zekâsını görmezlikten gelirler. Washoe ise kendisine getirilen on aylık bir şempanzeyi önce reddeder, aradan birkaç gün geçtikten sonra ‘‘Benimbebek’’ diyerek sarılır. Washoe’nun bebeği, annesi bilimsel deneylerde ölen bir şempanzedir! ‘Düşünen hayvan’ Oysa, Osmanlı donanmasının Akdeniz’de kurduğu egemenlikte büyük payı vardır maymunların! Özellikle II. Beyazıt’tan sonra, maymunların uzağı görmedeki başarılarından faydanılmak amacıyla onları birer dürbün gibi kullanma yoluna gidilmiştir. Gelibolu ve İstanbul’daki tersanelerde özel bir eğitimden geçirilen maymunlar, görev yaptıkları gemilerin direklerinde gözlerini ufuktan ayırmaz ve bir gemi gördüklerinde aşağıya haber verirlerdi. Sizi bilmem ama, benim etkisinde kaldığım ve unutamadığım filmlerin ilk sırasında ‘Maymunlar Cehenneminden Kaçış’ yer alır. Film, bir uzay aracıyla maymunların yaşadığı bir gezegene düşen bir grup insanın kurtulma çabasını anlatır. Maymunlar konuşabilen, zeki yaratıklardır ve insanlara kendilerine davrandıkları gibi davranmaktadırlar. Son sahnede, maymunların elinde kobay olmaktan kurtulan bir insanı, deniz kıyısında atıyla yol alırken görürüz. Adam birden duraksar ve dizleri üstüne çökerek ağlamaya başlar. Karşısında, omuzlarına kadar kumsala gömülü, New York limanı girişindeki ünlü Özgürlük Anıtı durmaktadır! Son yazımıza adını veren Washoe de, eğitilen bir şempanzenin adıdır. 21 Haziran 1966’da, Allen ve Beatrix Gardner adlı bilim adamları tarafından 14 aylıkken satın alınan Washoe’nun apayrı bir önemi vardır. Washoe, insanın doğadaki tek ‘düşünen hayvan’ olduğu efsanesini yıkan şempanze dir. Gardner çifti, evlerinin bahçelerinde baktıkları Washoe’ya dilsizlerin el işaretini öğretir ilk önce. Şempanzenin yanındayken kendi aralarında hiç konuşmamayı kararlaştırırlar. Bilimsel çalışmalarda bir şempanze 15 gün boyunca içinden gelir de, bir kelimeyi günde en az bir kere kullanırsa, o Ustalar ve yeniler bir arada Kültür Servisi Geniş Açı fotoğraf sanatı dergisinin 2006 yılı ilk sayısı yayımlandı. Dergi, her zaman olduğu gibi bu sayıda da fotoğrafın usta isimlerine, parlayan yeni yıldızlara ve fotoğraf gündemine ilişkin özel içeriklere yer veriyor. Hümanist fotoğrafın en önemli isimlerinden biri olmasına rağmen ülkemizde pek fazla tanınmayan Fransız fotoğrafçı Willy Ronis, 1971’de intihar ettikten sonra tam anlamıyla bir efsaneye dönüşen Diane Arbus, kendini modern hayatın ressamı olarak tanımlayan Jeff Wall, fotoğraf dergiciliğinin yeni soluğu olarak nitelendirilen foto8 dergisinin editörü Jon Levy ve Osmanlı’nın son yıllarında yıldızı parlayan fotoğrafçı Febüs Efendi bu sayıda yer alan isimlerden bazıları. Dergi geçen aylarda gerçekleşen 9. İstanbul Bienali’nin ardından hazırladığı içeriğe bu sayıda da yer vermeye devam ediyor. Bienalde fotoğraf işleriyle yer alan Kazak sanatçı Alexander Ugay ve Filistinli sanatçı Ahlam Shibli, dergiye özel söyleşileriyle bu sayıda yer alan iki isim. Bu sayıda yer alan bir diğer isim ise ‘12 Rus Kadın ve İstanbul’ sergisiyle izleyicilerin karşısına çıkan Rus fotoğrafçı Anastassia Zlatopolskaia. Sergi, İstanbul’da yaşayan 12 Rus kadının fotoğraflarından ve kısa hikâyelerinden oluşuyor. Cevdet Kudret Ödülü’nün konusu ? Kültür Servisi Beş ayrı dalda dönüşümlü olarak verilmekte olan ‘Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’nün bu yılki konusu ‘İncelemeAraştırmaDeneme’. Ödüle 1 Eylül 2005 31 Ağustos 2006 tarihleri arasında basılmış kitaplar aday olabilecek. Füsun Akatlı, Oruç Aruoba, Ahmet Cemal, Doğan Hızlan ve Emin Özdemir’den oluşan seçici kurul, kararını ekim ayı ortasında açıklayacak ve kazanan yazara ödülü TÜYAP Kitap Fuarı’nda yapılacak bir törenle verilecek. Aday kitapların en geç 1 Eylül 2006 tarihine kadar 6 nüsha olarak, yazarın kısa özgeçmişi ve adaylık başvurusu ile birlikte ‘Cevdet Kudret Edebiyat Ödülleri, Amiral Fahri Engin Sk., Vaizoğlu Apt., No: 8/5, Rumelihisarı, İstanbul’ adresine gönderilmesi gerekiyor. Louie Palu NÂZIM HİKMET FİLMLERİ ANKARA’DA Başkentte Rus Sinema Günleri Kültür Servisi ‘Rus Sinema Günleri’ 30 Ocak 3 Şubat tarihleri arasında Ankara Kızılay Büyülü Fener Kültür Merkezi’nde yapılacak. Bu etkinlik kapsamında Ejder İbrahimov’un yönetmenliğini yaptığı Nâzım Hikmet’in oyunu ‘Ferhat ile Şirin’den uyarlanan ‘Aşkım Benim, Kederim Benim’ ve senaryosunu yazdığı ‘Bir Mahallede İki Delikanlı’ filmleri gösterilecek. 1957 yılında yapılan ve SSCB yapımı olan ‘Bir Mahallede İki Delikanlı’ 30 Ocak Pazartesi günü saat 21.15’te gösterilecek. Aynı yönetmenin, 1979 yılında çektiği ve Türkiye SSCB yapımı olan ‘Aşkım Benim, Kederim Benim’ 1 Şubat Çarşamba günü 21.15’te sinemaseverlerle buluşacak. Bahtiyor Hudoynazarov’un yönetmenliğini yaptığı ‘Şık’, 3 Şubat saat 21.15’te gösterilecek. Rus Film Haftası’nda gösterilecek olan bir diğer film ise Alexander Proshkin’in yönetmenliğini yaptığı ‘Rus İsyanı’. 31 Ocak saat 21.15’te gösterilecek olan , Rusya’da ortaya çıkan Yemelyan Pugachov isyanı sırasında esir düşen bir subayın aşk hikâyesini anlatan, Alexander Strizhenov ve Sergey Ginsburg’un yönettiği ‘Yukarıya Düşmek’ 2002 yılında çekilmiş. Rusya yapımı olan film, iyi giden bir evliliği olan, ancak kendini mutsuz hisseden genç bir kadının evinin şöminesini tamir etmek üzere çağırdığı usta ile yaşadığı aşkı konu alıyor. Film 2 Şubat günü saat 21.15’te gösterilecek. BUGÜN ? NÂZIM HİKMET KÜLTÜR MERKEZİ’nde 16.30’da Vedat Sakman ve Grup ArtNiyet konseri. (0 216 414 22 39) ? BOSTANCI HATAY RESTORANI’nda saat 15.00’te İsmet Kemal Karadayı’nın ‘‘Şiir ve Öykü’’ konulu söyleşi ve imza günü ile İpek Tekil’in Cemal Süreya anısına düzenlediği resim sergisinin açılışı. (0 216 361 33 57) CUMHURİYET 15 K