Catalog

9KASIM2004SALI CUMHURİYET SAYFA CJJvUIl U1VJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Türkiye, AB'nin 'işleyen piyasa ekonomisi' önkoşulunu getirmek istemesine tepkili 6 ŞahidimizIMF ve JP• IMF, JP Morgan gibi kuruluşlann Türkiye'yi işleyen bir piyasa ekonomisi olarak gördüğünü ileri süren Ankara, AB'nin bu konuyu müzakerelerin başlaması için önkoşul saymasını şaşırtıcı buluyor. AYHANŞfMŞEK ANKARA-Türkıye, AB Ko- misyonu'nun ekonomik boyutu olan müzakere başlıklannın açılması için "işleyen piyasa ekonomisi'' koşulunu öne sür- mesine tepki gösterdi. AB Komisyonu'nun, tavsiye karannda "aynmcı uygulama" ve "önkoşul" olarak nıtelendir- diği maddelere karşı çıkan Dı- şişleri Bakanlığı, bunların de- ğiştirilmesi için AB ülkeleri nezdinde girişımlerini sürdürü- yor. Ankara tarafından AB baş- kentlerine gönderilen Türki- ye'nin görüşleri belgesinde, Kopenhag ekonomik kriterleri- nın fiilen önkoşul haline getiril- mek istenmesi eleştirilerek özetle şu görüşlere yer verildi: - Çok iyi bilinmektedir ki müzakerelerin açıiması yalnız- ca Kopenhag siyasi kriterlerine bağlıdır. AB, 1999 yılından bu yana çeşitli vesilelerle Türki- ye'ye bu kurala uyulacağı taah- hüdü vermiştir. Ancak AB Ko- misyonu, bazı müzakere başlık- lannın "işleyen piyasa ekonomi- si'' statüsüne bağlı olacağını açıklayarak Kopenhag ekono- mik kriterlerini müzakereler için fıili önkoşul durumuna ge- tirmektedir. Bu açıkça aynmcı- lıktır. - En şaşırtıcı olan, Türkiye'yi işleyen bir piyasa ekonomisi olarak görmeyen AB Komisyo- nu'nun değerlendirmelerinin, IMF ve Dünya Bankası gibi öteki uluslararası kuruluşlarla uyuşmamasıdır. JP Morgan gi- bi özel yatınm kuruluşlan da açıkça Türkiye'yi işleyen bir pi- yasa ekonomisi olarak tanımla- maktadır. - Öteki aday ülkelerden bazı- lannın ancak müzakereleri ta- mamiama aşamasında işleyen piyasa ekonomisi statüsü ka- zandıklan da unutulmamalıdır. AB adayı bir ülkenin tam üyelik aşamasına geçebilmesi, tanmdan eğitime, sağlıktan dış politikaya 31 müzakere başlı- ğınm her birini başanyla kapat- masını gerektiriyor. Uretim hız kesti rt fflI I Sanayide tempodüştü Ekonomi Servisi - Petrol ürünle- ri üretiminde yaşanan yüzde 22 'lik gerileme, sanayi üretimindeki ar- tışı son bir yılın en düşük seviye- sine geriletti. Geçen yılın eylül aymda sanayi üretimindeki artış yüzde 10.7 iken bu yılın aynı ayın- da yüzde 5.4'te kaldı. Yıhn ilk do- kuz ayındaki üretım artışı ise yüz- de 11.7 olarak gerçekleşti. DtE'nin sanayi üretim endeksinin sonuçla- nna göre eylülde en yüksek üretim artışı, yüzde 163.4 ile büro, muha- sebe bilgi ışlem makine imalatın- da görülürken tütün ürünlen ima- latı yüzde 12.3, kok kömürü, rafi- ne edilmiş petrol ürünJeri imalatı 1 yüzde 22.2 azaldı. tç talebi kısmak için alınan tedbirlenn de üretimde- ki daralmada etkili olduğunu belir- ten uzmanlar, 17 Aralık'la birlikte AB sürecinin netleşmesine bağlı olarak sanayi üretimindeki artışın tekrar yükselişe geçebileceğine dikkat çekiyorlar. Pamukbank-Halkbank birleşmesi hattaya • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Pamukbank 'ın Halkbank'la birleşmesinde sona gelindı. Kamu Bankalan Ortak Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Sayın, bırleşmeyle ilgili formalitelerin dün tamamlandığını belirterek; 17 Kasun'dan itibaren Pamukbank şubelerinin Halkbank şubesi olarak faaliyet göstereceğini açıkladı. Birleşmenin ardından Halkbank'ın sektörde aktif büyüklük açısından 6. sıradan 4. sıraya, mevduat açısından da 6. sıradan 3. sıraya yükseleceğini söyleyen Sayın, "Bankanın aktif toplamı 19.8 katrilyon liradan 27.6 katnlyon liraya, mevduat toplamı da 14.2 katrilyon liradan 20.5 katrilyon liraya çıkacak. Pamukbank'tan 3 bin 700 personel Halkbank'a geçecek" dedi. IMF'den bankacılık mesaisi • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - IMF, Bankacıhk Düzenleme ve Denetleme Kurulu'yla (BDDK) Bankalar Yasası'nda yaşadığı sorunlan aşmak için Türkiye'ye geliyor. IMF, BDDK'den bankalar yasa taslağında bankalar yeminli murakıplan kurulunu ortadan kaldıracak düzenlemeler yapmasım istiyordu. BDDK ise bu görüşün karşısında yer alıyor ve murakıplar kurulunun korunması gerektiğini belirtiyordu. Konuyla ilgili olarak IMF'den teknik bir ekip, bugün BDDK yetkilileriyle bir araya gelecek. İhracata hazırlanan beyaz et sektörü hormon ve antibiyotik tartışmalan ile yara aldı Hapı tavukçular yuttu!LEYLAÇE\TK Avrupa Birliği'ne (AB) ihracat iz- ni almak için gün sayan beyaz et sek- törü son günlerde kamuoyunun gün- demine gelen "hormon" ve "antibi- yotik'' tartışmalan nedeniyle önem- li bir yara aldı. Tam da ramazanın gelmesiyle be- yaz et talebinde artış yaşanırken söz konusu tartışmalar nedeniyle tüke- tim bıçak gibi kesildi. Beyaz Et Sanayicileri Birliği Baş- kanı Yüce Canoler, haftalık 19 bin • Haftalık 19 bin ton beyaz et üretimi 13 bin tona kadar gerilerken fiyatlar yüzde 15 düştü. BESBtR Başkanı Yüce Canoler, entegre tesislerin bir haftalık zarannın 6 trilyon lirayı bulduğunu söyledi. ton civannda olan üretünin 13 bin tona kadar gerilediğini söyledi. Fiyatlarda da yüzde 15 düşüş ol- duğunu kaydeden Canoler, "Enteg- re tesislerin bu işten bir haftada etti- ği zarar 6 trilyon lirayı buldu" dedı. Konunun uzmanı olmayan kişiler tarafından yapılan yorumlann sek- törün itibarına gölge düşürdüğünü belirten Canoler şöyle konuşru: "Av- rupa Birtigi'ne ürün satacak seviye- yegebniş bir sektörüz. Bey Pibç, Ban- vit, Şeker PiHç, Kesldnoğullan, Pı- nar Hindi gibi, AB Gıda \v \eteriner- lik Ofısi FDOdan jeterlitik belgesi alnuş fırnıalanmız var. Bu firmala- rm ihracat izninin çıkması için FDO'nun bir üst kuruluşu SANKO tarafından 17-21 Ocak 2005 tarihle- ri arasmda Tarun Bakanhğı'nın ka- fanü izleme planının inceknmesi bek- leniyor." Banvit Genel Müdürü Ömer Gö- rener de yaşanan bazı sıkıntılann sektörün sağlıklı gelişimini negatif yönde etkilese de AB 'ye ihracat için gerekli izinlerin aluımasıyla ciddi bir canlanma yaşanacağını belirtti. Türkiye'nin yılda 20 bin ton be- yaz et ihraç ettiğini ifade eden Gö- rener, "Avrupa kapdarmın açıhna- sryla bu rakamm bir yıl içinde üçe kadanmasımüınkünolacaktır*' di- ye konuştu. PİYASANIN ÇOK ALTINDA FİYATLA SATILAN MERDİVEN ALTIÜRÜNLERE DİKKAT Ucuz etinyahnisisağlıksız olur Tarım Bakanlığı: Antibiyotik korkusu yersiz Tanm Bakanlığı'na bağlı Tavukçuluk Araştırma Ensitüsü Müdürü Cengiz Han Mızrak ise konuya ilişkin olarak şu açıklamayı yaptı: "Türkiye'de üredlen tavuklarda hormon kullarulnııyor. Belli miktarda antibiyotiğin kullanımı söz konusu. Ancak bu ilaçlar çok pahah. Fazla kullanıunası zaten kârt değiL Aşm miktarda antibiyotik kullanınu yok. Sektörde girdi mahyetierinin yüzde 75'ini yem oluşturuyor. Yemde ağıriıklı olarak kuilanılan mısnn tonu ABD, Brezilya gibi ülkeierde 210 dolarken bizde 100 dolar" Öte yandan AB ülkelerinde ihraç edilen beyaz ette ton başına 300 dolar, ABD'de ise 600 dolara kadar destek verildiği Türkiye'de ise bu rakamın sadece 26 dolar olduğu belirtiliyor. Bakanlar Kurulu konuyu ele aldı Çiçek de tavuk yiyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tavukta hormon tartışmalan hükümetin de gündemine taşındı. Dün toplanan Bakanlar Kurulu sonrasında açıklama yapan Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek, tavuktaki "hormon ve antibiyotik" iddialannın arastınlacağını kaydetti. Çiçek, "Ben tavuk yiyoram, ama kisisd kanaat olarak. Isin boyutu nedir ne değildir o araşonlacak" dedi. Çiftçiye destek Toplantıda 74 ilde doğal afetlerden zarar gören yaklaşık 135 bin çiftçiye bayram öncesi toplam 50 trilyon lira ödenmesi kararlaştınldı. Çiçek toplantıda Arafat sonrası senaryolann da ele alındığını belirtirken, en büyük dileklerinin Arafat'ın sağhğına kavuşması olduğunu vurguladı. Türkiye'deki beyaz et üretiminin büyük kısmı entegre tesislerde gerçek- leştiriliyor. Uzun süre- dir AB 'ye ihracat ya- pacak firmalar da Avrupalı uzman- lann denetimin- de. Ancak mer- diven altı üretim yapan şirketlerin olduğu dabılını- yor. Bunun için uzmanlar, beyaz et alırken dikkat edilmesi gereken noktalan şöyle sıralıyor: ^ Ambalajlı ürünler tercih edilmeli. Bu hem ürünle ilgi- li herhangi bir problem çık- ması durumunda karşıruzda bir muhatap bulabilmeniz hem de ambalaj üzerindeki parti No'sun dan hangı aşamada aksakhk oldu ğunun tespiti için önemli. »^Saklama koşullan da önem- li. Hijyenik olmayan koşullarda sahlan ürünler alınmamalı. • Piyasanm çok altında fi- yatlara satılan ürünler tercih edilmemeli. Kayıtdışı çalışan firmalar hem vergi ödemedikleri hem de gerekli yatırımlan yap- madıklan için önemli bir maliyet avantajı sağlayarak piyasa- ya ucuz fiyatla ürün sunabili- yorlar. Star'ı hâkhn gruba önermem Rekabet Kurulu Başkanı, Uzan şirketlerinin satışıyla ilgili görüşlerini açıkladı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Rekabet Kurulu, Uzan grubu şirketlerinin satış sürecine ilişkin görüşlerini netleştirdi. Kurul Başkanı Mustafa Pariak, Telsim'i Turkcell'in almasının sakın- calı olacağını belirtirken Star Medya Grubu'nun da medya- da hâkim grup tarafından alınmasını önermediklerini açıkladı. Parlak, düzenlediği • "Turkcell'in ortaklan Telsim'i isterse Turkcell'deki haklanndan vazgeçerler. Star medya grubunu hâkim durumda olan grubun almasını önermiyoruz. Çimento fabrikalan ayn ayn satılmalı." kir: Turkcell'in ya da Turk- kabeti bozucu hâkim durum cell'i kontrol eden kişi ya da yaratır. gruplann Telsim ihalesine Çimentoda böigesel voğun- katılabilmeleri için ihale son- hık: Çimentoda, bölgesel pa- rasında Turkcell'i kontrol eden her türlü haklannı dev- retmeleri gerekir. îki teşebbü- sü de kontrol altına almak, re- basın toplantısında, Star Med- ya Grubu, Telsim ve Uzan grubu çimento şirketlerinin satışma ilişkin olarak TMSF'ye verdikleri görüşle- rin ana hatlannı şöyle açıkla- dı: Birinden vazgeçmek gere- zar payını esas alıyoruz. Bun- lann ayn ayn sahlması daha uygun olur. Medyada hâkim grubu önermiyonız: Star Medya şir- ketlerinin satışı için bu aşa- mada koşula gerek yok. Yazı- lı basında hâkim durumda olan Doğan grubu. Star gru- bunu birinin alması durumun- da, hâkim durum söz konusu olmayacaktır. Star grubunun pazar payı yüksek olanlar ta- ranndân ahnmaması, daha re- kabetçi bir yapı yaratır. Ama "Annamaz" da demiyoruz. İŞÇİNİNEVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Baypam Değil... Bayram değilken eniştenin niye öptüğü, ABD'nin gündem dışı, durup dururken Maken- donya'yı Makedonya Cumhuriyeti adıyla niye ta- nıdığını açıklaması. Mustafa Balbay'ın dünkü köşesinde vardı. AB üyesi, ABD müttefiki Yuna- nistan'ın yıllar süren karşı duruşunu, kırmızı çiz- gilerini yok sayan, dünya için sürpriz karar, Ma- kedonya'da Arnavutlara ilişkin referandumu yön- lendirme, Makedonları sindirme içerikliydi. Iki milyon nüfuslu yapay devletçik üzerinden, böl, parçala, yönet çerçevesinde oynanan oyun- lardan biriyle daha karşı karşıyayız. Hafta sonu yapılan referandumun gündemi, eski Yugoslav- ya, Kosova doğumlu biri olarak benim ilkel gü- dülerimi besler nitelikte, insan haklarının gelişi- mine yönelik bir şov sayılabilir. Seçmenlerin haf- ta sonunda hayır demediği ancak yeterli oyun da çıkmadığı referandum konusu, oylama2 milyon- luk devletçiğin yönetimini daha da parçalı hale getirmeyi amaçlıyor. ABD'nin istediği doğrultuda yönetim yapılanmasında, yerel yönetimlerin yet- kileri artacak, 2 milyon nüfus içinde yüzde 23 oranında azınlığa sahip Arnavutlar, çoğunlukta ol- duklan yörelerde yönetimde de ağıriıklı olma hak- lannı kazanmış olacaklar. Günümüzde çok mo- da aynmcılığın insan hakkı olarak pazarlanması sürecinde, insan hakları yolunda önemli bir ka- zanım sayılabilir. Balbay, köşesinde Makedon seçmenin ABD, AB kaynaklı bu referandum oylamasına 'hayır'\ bastırmış olması halinde, uluslararası ilişkilerin- de cezalandınlacağını da anımsatıyor. Makedon- ya'yı kent kent, kasaba kasaba tanıyan, geçmiş ilişkilerini bilen biri olarak, Arnavutlara daha ya- kın duygu bağı içinde, böylesi biryasal düzenle- menin gerçekten Arnavutlara nasıl bir insan hak- kı boyutu kazandıracağını anlayamıyorum. Ti- to'nun Yugoslavya'sında Makedon-Arnavut- Türk ayrımını, toplumsal, siyasal örgütlülüklere taşımaksızın, kültürel kimliklerini, özgürlüklerini çok daha iyi koruyabildiklerini, mutlu olduklannı yaşamış olarak biliyorum. Seçme, seçilme hak- lannı, Makedon-Arnavut ayrımı yapmadan, nrte- likleri ölçü alarak kullandıklarında, ırk ve dinleri- ne ait alt kimliklerini, kültürlerini özel yaşam alan- larında sınırsız kullanabildiklerinde, birlikte çok daha güzel bir dünyada yaşama şansları vardı. • • • Parçalanan Yugoslavya topraklannda ırk ve din temelinde dökülen onca kan ve acıdan sonra, ge- lecek kuşaklar için geçerli olacak düşmanlık to- humlarının üzerine, 2 milyon, 2 milyon nüfuslu devletçiklerin nasıl ayakta kalabilecekleri yaşam- sal insanlık sorunu olması gerekirken... ABD, AB'nin parçalanması, kanlı hesaplaşmalarından sorumlu oldukları bu topraklardaki insanlann na- sıl olup da gelecekte bir arada yaşamalarına or- tam yaratılacağına çözüm üretmeleri beklenir- ken, parçalayarak yönetme modelinde devlet- çiklerin içinde yeni bölünmelere gidiliyor. Bos- na'cıktan şimdilik üç devletçik daha üretildi. Ko- sova'cıkta neredeyse her kasaba. Sırplann yeni baskınlarından koruma adına, ABD ve AB ülke- lerinin askerlerine ayn ayn teslim edildiğinden, kaç parçaya bölünmüş yönetiliyorun yanıtını ver- mek olanaksız. Makedonya'cık birleşik haliyle kurulduğundan bu yana ekonomik, sosyal, siya- sal olarak ayakta duramazken kurtuluşu daha parçalı yönetime bağlanıyor. Istanbul'da genellikle geceleri Beyazıt çevre- sinden Makedonya'ya, Kosova'ya, Yugoslav- ya'nın diğer devletçiklerine kalkan otobüslerin yolcularını, yüklerini gözlemlemenizi öneririm. Mevsimlik giyim gereksinimleri, düğün hazırlık- ları, en sıradan tüketim ürünleri için aileler günü- birlik Istanbul'a gelmek zorundalar. Tito Yugos- lavya'sı döneminin savaş sırasında kapanmış fabrikalan, madenlerinin bile yeniden üretime açılmalan başanlabilmiş değil. Devletçikler açık pazar, mafya düzenine tam teslim. ABD, AB as- keri üsleri, elbettetekel ürünlerinin ticari merkez- leri pıtrak gibi çoğalıyor. Yugoslavya halklan akıl almaz bir hızla yoksullaşıyor, eğitimde, sağlıkta yıllar öncesi kazanımlarının gerisine yuvarlanı- yoriar. Biz yine Makedonya'nın ABD tarafından bizim tezimiz doğrultusunda Makedonya olarak tanın- ması kararına dönelim. Yunanistan, toprakları içindeki Makedonya eyaleti, Selanik'in Make- donlar için önemi nedeniyle kendini tehdit altın- da görüyor. Karara şiddetle karşı çıkıyor. Ama karar oldubrtti olarak karşısında duruyor. Bu kararın ardından çıkan haberlere göre ABD'nin Kuzey Kıbrıs için tanıma niteliği taşıma- yan kimi jestleri gündemde. Tabii Türkiye'ye Irak'taki kırmızı çizgilerini yutturmak, Kuzey Irak'ta Kürdistan'ın resmileştirilmesine paralel olarak. şoner@cumhuriyetcom.tr. Memur maaşları ödeniyor • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hükümetin memur ve sözleşmeli maaşlanrun Şeker Bayramı nedeniyle 15 Kasım yerine 8 Kasun'da ödenmesi karan çerçevesinde, maaşlann avans olarak ödenmesine başlandı. Ödenen avans tutarlan, ilgililerin ait olduğu aylık veya ücretlere mahsup edilirken, gerekli yasal kesintiler de bu aylık veya ücretlerden yapılacak. Işçi ve memur emeklilerinin maaşlanrun ödenmesine ilişkin ise herhangi bir adım atıknadı. De Beers tekeli korkuttu Dünyanuı en böyfik üd etam ûreöcisi De Beers ve Alro- sa'mn, Avropa KoBBsyoou ie ildgrn> arasmdaki ticaretin k k ariaynak MTWT> nkhıMan hpHrtil- & İ\a grabuo anbnnda imzaiadıklan anlaşma gereği, Rus devletinİB sahSbi okhığu etanas monopolü Alrosa, De Beers'a >Ab800wŞym Euro'lukebnas satacakbveAB, bunun AB anti-tekd karaUanna avion olduğu ge- rekçesiyle soruşturma baştatm^o. KmmsvoB, hamefanastadün^aarzınuıyansındaDfaz- bsuu dnde bufaınduran De Beers'm Marks&Spencer'ın (M&S), maü hizmeüer böKnnûnüıı HSBC'ye sa- tişuiin tamamlanriıgını aç*hmasabekieııhw.762 mflyon Euroluk sattşuı nedeniyse reklam kam- AMB Başkanı Trichet endişeli la daha da gnçleneceğinden entMşe dnyuyordu. M&S mali bölümü HSBC'de saûşlan tersme çevinnek olarakaçddsnıyor. Bu dö- oûşüm fle HSBC, M&S Money'nin operasyooel kontro- Hinü abcak, aacakM&S, gele- Avrnpa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Jean-CiaiKİe Trichet, Euro'nun dolar karjwmdahızL\Tik5elmesininmem- nuniyetsiziikyarathğını sövledi. G10 filkelerinin merkez bankalan birli- ğinin dûzenkdiği konferans sonrası konuşan Trichet, "Euro/dolar pari- tesindeyaşanan soo harekeder,döviz; piyasalannı sert şekilde etkilijor. AMBaçısındanbu seviyekf hoşkar- şılanmaz" dedl Dün.vaekooomianin gelecekyılda dinamizminikoruyacağı- DI belirten Trichet, büyfimeninse bir mik- tar hız kaybedecegmi kaydetti A