Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
i KASIM 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA
E K O N O M I ekonomi(5i(5 cumhuriyet.com.tr 13
ENFLASYONDA EKİM ŞOKU CANAVAR YENİDEN UYANIYOR MU1
SORUSÜNU CÜNDEME CETİRDİ N Q T D E F r E R
j
Iş dünyası: Petrol etkiledi
TOBB Başkanvekili Faik
Yavuz, oldukça yüksek çı-
kan enflasyon rakamlannda
tanmdaki fiyat artışla-
nndan çok petrolün
etkisi oldugunu
söyledi. TOBB
Yönetim Kurulu üyesi
Nejat Koçer de "rakamla-
nn bak ben demiştim diyen-
leri haklı çıkaracak cinsten"
olduğunu behrterek "Ana
neden fırmalann düşen kâr
marjlannı yeni döneme gö-
re realize etmelerL Firmalar
kredi kartianyla,
vadeli satışlarla
kârpaylanmyük-
seltmeye çalışıyor" de-
di. Koçer, bunun rakamlan
yükselttiğini ifade ederek
"Diğer göstergelerde de so-
run doğurabilir" öngörü-
sünde bulundu.
Analistler: Hedeftutar, ama...
JP Morgan, artışın dezenf-
lasyon sürecini bozmayaca-
ğını öngörmekle beraber yıl
sonu tahminini yûzde 8,9'dan
9.7'ye yükseltti. JP Morgan,
aynca, Merkez Bankası'nın
faiz değişikJiği konusunda
daha temkinli davranacağını
öngördü.
Morgan Stanley tek haneli
enflasyonun süreceğini tah-
min etti, Yatırım bankası De-
utsche Bank. yüzde 12'lik
enflasyon hedefinin aşılma-
yacağını öngördü. Banka,
buna karşılık TÜFE 'de yüzde
8'lik enflasyon hedefine ula-
şılmasının güç olduğunu be-
lirtti.
Yatınm bankası Credit Su-
isse First Boston yükselişin
Merkez Bankası'nın kısa va-
deli faizler politıkasını olum-
suz etkileyeceğinı öngördü.
Merkez Bankası: Sorunyok
Merkez Bankası yük-
sek enflasyon rakamlann-
da ana nedenin petrol
ve tanm fiyatlan ol-
duğunu belirtir- __
ken yıl sonu hede- -"-"
finde sorun olma- '
dığını savundu. Ban-
kanın değerlendirme-
si özetle şöyle:
"Ekim ayı enflasyon ra-
kamlannda tarun ve vük-
selen petrol fiyatlannın et-
kisi var. Ancak bu rakam-
lar yıl sonu için öngördü-
gumüz yüzde 12'lik
enflasyon hedefin-
de herhangi bir sı-
kıntıya neden ol-
maz. TEFE'de ise
Merkez Bankası'nın
herhangi bir hedefbelirle-
mesi zaten söz konusu ola-
maz."
Hükümet, enflasyonu yükselten fiyat artışlanndan sonra yeni zamları gündemine aldı
Şimdi deelektrikçarpacak• Doğalgaz
zammından hemen
sonra otomotivde
ÖTV'yi arttmrken
beyaz eşya, alkollü
içkiler ile sigarada
vergiyi yükseltmeye
hazırlanan hükümet,
şimdi de elektrik
zammı için kollan
sıvadı. Olası zammın
yüzde 5'in üzerinde
olması bekleniyor.
Ekonomi Servisi - Yeni üç yılhk
ekonomi programını oluştururken
gelir hedeflerini tutturma çabasına
giren hükümet, enflasyonda yaşa-
nan kötü sürprize karşın yeni zam-
lan gündemine aldı. Doğalgaz zam-
mından hemen sonra otomotivde
Özel Tüketım Vergisı'nı (ÖTV) art-
tıran, beyaz eşya, alkollü içkiler ile
sigarada da vergiyi yükseltmeye ha-
zırlanan hükümet, şimdi de elektrik
zammı için kollan sıvadı. Hükümet
aynca cari açığın frenlenmesi ama-
cıyla Kaynak Kullanımı Destekle-
me Fonu'nu bir kez daha arttırmayı
da planlıyor.
Elektrikte sanayiciye dönük ya-
pılması planlanan yüzde 5 ındırimi
Hazine'nin muhalefeti nedeniyle ra-
fa kaldıran Enerji Bakanlığı, aralık
ayını bekleyen olası zammın oranı-
nı belirlemedi. Edinilen bilgiye gö-
re, Hazine henüz kesinleşmeyen
zam oranının yüzde 5'in üzerinde
olmasıru istiyor.
Sebze-meyve başta olmak üzere
tarımsal üretimde olağanüstü bir ge-
lişme yaşanmadığı halde kimi aracı
ve satıcılann ramazan ayını fırsat
bilmesi nedeniyle gıdada kaydedi-
len fiyat artışlan ile akaryakıt zam-
mı, enflasyon rakamlannın yüksek
çıkmasına neden oldu. Söz konusu
rakamlara hükümetin bu ay başında
yaptığı ve yüzde 6'yı bulan doğal-
gaz zammı ise yansımadı.
HCDFhanriığı
Giderek artan cari açığa karşı ön-
lem çerçevesinde, Kaynak Kullanı-
mı Destekleme Fonu (KKDF) ke-
sintisinin de arttınlabileceği belirti-
liyor. Ithalata dayalı tüketimi azalt-
maya çahşan hükümetin ÖTV artış-
lanndan beklenen sonucu almama-
sı durumunda KKDF'de artış yapa-
bileceği, ancak oranın netleşmedigi
ifade ediliyor.
BOTAŞ'tan ihale
Botaş Genel Müdürlüğü, Doğalgaz Piyasa-
sı Kanunu çerçevesinde, doğalgaz alım sözleş-
melerirün özel sektöre devri yolunda ilk iha-
leleri başlattı. Rus doğalgaz şirketi Gazp-
rom'la yaptığı sözleşme nedeniyle kontrat
devrini yapamayan BOTAŞ, bunun yerine
metreküp hesabıyla ihaleye çıktı.
BOTAŞ'ın Resmi Gazete'nin diinkü sayı-
sında yayımlanan duyunısuna göre, ihaleye
katılmak isteyen şirketler, 20 Ocak 2005 gü-
nü saat 14.00'e kadar BOTAŞ'a tekliflerini
ulaştırabılecek.
KHct: Tetekom
ihalesi bu ay
• İSTANBUL(AA)-
Özelleştirme Idaresi Başkanı
Metin Kilci, Türk Telekom'un
özelleştirme ihalesine kasım
ayı içinde çıkılacağını söyledi.
Kilci, ihale şartnamesini
Rekabet Kurulu'nun verdiği
görüşe uygun olarak
hazırladıklannı kaydetti. Kilci,
dün Crowne Plaza'da
düzenlenen basın toplantısında
Rekabet Kurulu'nun Türk
Telekom'a ilişkin verdiği
görüşte, Kablo TV'nin
aynştınlmasını öngördüğünü
belirterek "Biz de şartnameyi
bu çerçevede hazırlıyoruz"
dedi. Ataköy Turizm, Ataköy
Otelcilik ve Ataköy Marina'nın
özelleşürilmesinde, teklifleri 6
Aralık'ta almayı planladıklannı
açıklayan Kilci, Vakıfbank'a ait
hisseler de dahil olmak üzere
her üç şirket için birlikte teklif
alınacağmı ve şirketlerin yüzde
100'e yakm hissesinin
özelleştirileceğini kaydetti.
Fenerbahçe borsada
puan kaybetmedi
• Ekonomi Servisi - Önceki
gün Fransız takımı O. Lyon'a
4-2 yenilen Fenerbahçe'ye
vatınmcı sahip çıktı. Fiyatı
İMKB ilk seansmda îo'bin
900 olan Fenerbahçe hisseleri
yüzde 0.93 değer kazandı.
Ancak yahnmcılann
Fenerbahçe'ye desteği uzun
sürmedi. Borsa kapanışmda
şirket hisselerinin dünkü
kapanış rakamı olan 10 bin
800'e genledi. AB ile ilgıli
olumlu beklentiler ve ABD
seçim sonuçlanmn
kesinleşmesi ile önceki gün 23
bin 437 gibi rekor puandan
kapanan tstanbul Borsası,
dün içinde 23 bin 658 puana
kadar yükseldi. Ekim ayı
enflasyon sonuçlannm ön
plana çıkması ve kâr
satışlannın da etkisiyle daha
sonra 431.34 puan gerileyen
borsa, günü 23.006.45
puandan tamamladı. Hisse
senetlerinin günlük ortalama
değer kaybı yüzde 1.84 oldu.
Uzan'ın Porsche'si
218 milyara satıldı
• Ekonomi Servisi - Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonu
(TMSF) Uzanlar'dan
haczedilen 13 lüks araçtan
9'unu toplam 833.8 milyar
liraya sattı. 2000 milyara satışa
çıkânlan 2001 model Porsche
marka otomobıl 218 milyar
liradan ahcı buldu. Aralannda
200 milyar lira başlangıç
bedeliyle satışa çıkânlan zırhlı
Mercedes marka arazi
taşıtırun da bulunduğu 4 araç
satılamadı. Satılamayan araçlar
8 Kasım Pazartesi günü
yeniden satışa çıkanlacak. 2001
rnodel Porsche, 2002 model
BMWve 2001 model
Mercedes Benz'i alan Titan
Motors, araçlan galerilerinde
sergilemek ve satmak üzere
aldıklannı açıkladı.
Bush'la 4 yıla daha hazırlanan Türkiye'nin ABD'den ekonomik talepleri hep aynı...
Washmgton
r>
dan üç beldenti
eçim ilaçşirketlerineyaradı
Ekonomi Servisi - 2 Kasım'da yapılan ABD
seçımleri Wall Street'teki firmalan da kaybedenler
ve kazananlar olarak ikıye ayırdı George Bush'un
yeniden başkanuk koltuğuna oturması en çok
biyoteknoloji, ilaç ve petrol firmalarını sevindirdi.
Başkan adaylanndan Jotan Kerry'nin fiyatlan
aşağı çekme yönündeki yaklaşımı yüzünden bir
süredir tedirgin olan ilaç firmalannın hisselerine
Bush'un zaferinin kesinleşmesi ile yoğun alım
geldi. Shering'in hisseleri yüzde 2.5 değer
kazandı. ABD borsası enerji endeksi de yüzde 2.1
oranında yükseldi.
^ Savunma: Lockheed'in hisseleri yüzde 3 3,
Boeing'in hisseleri yüzde 2 6 değer kazandı.
• Finans firmalan ve broker'lar: Yatırımcılann,
Bush'un mali ve vergi politikalannı artı olarak
görmesi hısselen değerlendirdi
• Oğrenci kredfleri: Federal öğrenci kerdi fırması
Sallie Mae'nin hisseleri, yüzde 10.3Tük artışla
Standard-Poors'da en fazla kazanan oldu.
Bütçe açıgı korkutuyor
Kaybedenler tse şöyle:
t/ Kök hücre araştırma firmalan: Bush'un
teknolojiye desteğinin az olması hisseleri düşürdü.
StemCells yüzde 23.6 değer kaybederken Aastrom
Biosciences yüzde 16.1 değer kaybetti.
>/ Hükümet destekli firmalar: Fannie Mae yüzde
3.7, Freddie Mac yüzde 1.9 değer kaybetti.
• Altematif enerji firmalan: Ballard Power
Systems yüzde 12.9 oranında değer yitirdı.
Dow Jones Endeksi dün 5.71 puan düştü.
H Dış ticarette aleyhimize olan
dengesizlik ortadan kalksın.
• Nitelikli sanayı bölgelerindeki
sıkıntılar giderilsin.
• Ticari engellemeler kaldınlsm.
ANKARA(Cumhuri\etBürosu)-ABD
Başkanlığı'na yeniden seçılen George
Bush'la 4 yıl daha geçırmeye hazırlanan
Türkiye'nin yeni hükümetten ekonomi
alanındaki beklentilen "ticarettedaha faz-
la ortakhk, daha az engel" olarak sırala-
nıyor. Türkıye, bir süredir rafta olan nite-
likli sanayı bölgelerine ılışkın sorunlan da
yeni ABD hükümetryle birlikte çözmeye
çahşacak.
2. George Bush döneminde, Türkiye'yle
ABD arasında gündeme gelecek ekono-
mik sorunlar anabaşlıklanyla şöyle:
Niteokü Sanayi Bölğeleri (NSB):
ABD'yle 1999 yılında yapılan görüşme-
ler gereği kurulması gereken NSBTerin
en temel sorunu "içjerinin boşalülmış ol-
ması''. Ordün, Mısır gıbi ülkelerde de ku-
rulanNSBTerinTürkiye'de kurulması için
ABD bu bölgelerde tekstil olmaması ve
daha çok ileri teknoloji ürünlerinin üreril-
mesi koşulunu getiriyor. Türkiye ise teks-
tilsiz ve sadece yüksek teknoloji ürünleri-
ni içeren bir nitelikli sanayi bölge oluşu-
munun gereksiz olduğunu düşünüyor. Bu
nedenle NSB Terin kurulmasına ilışkın gö-
rüşmeler rafa kaldınlmış durumda.
Ihracat-ithalat dengesizliği: 2004 yılı
Ağustos ayı verilerine göre, Türkiye yıhn
ilk 8 ayında ABD'den 3 milyar 194 mil-
yon dolarhk hhalat gerçekleştirdı. Aynı
dönemde ABD'ye yapılan ihracat ise 3
milyar 172 milyon dolar oldu. ABD Tür-
kiye'nin ithalatında yüzde 5.2, ihracatın-
da ise yüzde 8.l'lik bir paya sahip. ABD
dış ticaret hacminde Türkiye'yle ticari
ilişkilerin payı ise henüz yüzde 0.5 düze-
yinde bile değil.
Halen ABD. 20 tekstil ve 20 konfeksi-
yon kategorisinde Türkiye'ye kota uygu-
luyor. Ancak bu kotalar, 1 Ocak 2005 ta-
rihi itibanyla sona erecek. Bunun dışında
ABD Türkiye'den gerçekleştirdiği itha-
latta demk-çelik. tüp. boru ve makama-
ya hem anti damping hem de telafı edicı
vergıler uyguluyor.
ZEKERİYA TEMİZEL
Hangi Mali Disiplin?
2005 Bütçe Kanunu Tasansı Meclis'e sunulurken
hükümetin, 2004 yılında olduğu gibi 2005 yılında
da "mali disipHn"den taviz vermeyeceği vurgulan-
dı.
Yani bütçe hedeflerine "mali disiplin" sayesinde
ulaşılacak.
Ancak hükümetin söylemleriyle eylemleri asında-
ki tutarsızlık, mali disiplin konusunda da kendisini
gösteriyor.
Bunun için 21 Eylül 2004 gün ve 5234 sayılı ka-
nuna sıkıştınlan düzenlemelere bakmak yeterli.
Bir kere kanun kırkambar bir kanun. Ne bulunur-
sa o sıkıştırılmış. Bu arada bütçe ile ilgili birçok dü-
zenleme de bu kanunda yer almış. Oysa mali di-
siplin bütçe ile ilgili düzenlemelerin ayrı, bağımsız
bir kanunla yapılmasını öngörür.
Bunun yerine, bütçe ile ilgili hükümler, başka ka-
nun hükümlerinin arasına sıkıştınlarak ve bir şeyle-
rin gizlendiği izlenimi verilerek degiştirilirse, o bağ-
lı kalınacağı her fırsatta tekrartanan, "mali disipli-
nin" sessiz sedasız bozulacağı kuşkusu uyanır.
Konu tartışılmadığı için yapılanlardan kamuoyu-
nun da pek haberi yok. Birkaç düzenlemeyi özet-
leyerek aktaralım.
• 5234 sayılı kanunun 13. maddesinin (b) ben-
diyle; Hazine bütçesinin (05) ve (08) ekonomik ko-
duyla ilgili sınıflandırma kaldınlmış. Okunduğu za-
man birçok kimse için hiçbir anlam ifade etmeyen
bu hüküm, bütçe disiplini açısından çok önemli. Bu
sınıflandırma, faiz ödeneklerinden artan imkânlann,
yedek üzerinden KİT'lere sermaye ve cari transfer-
lerle aktanlmasını önlemek için yapılmış bir düzen-
leme idi. Bu düzenleme sayesinde faiz ödenekle-
rinden kullanılmayanlann başka tertiplere aktanla-
rak kullanılması önleniyordu. Faiz ödeneklerinden
artan tutarlarla faiz dışıfazlanın kemirilmesinin önü-
negeçiliyordu. Şimdi bu hüküm kaldınlmış. Faizdı-
şı fazla diye tertertepinen IMF'nin bu durumatep-
ki göstermemesi de ayn konu.
• Yine aynı maddenin (c) bendinin (10) numaralı
alt bendi de bütçe ilkelerine aykın bir düzenleme.
Düzenleme sınırsız bir biçimde kurumlar ve kalem-
ler arası aktarma yetkisini Maliye Bakanlığı'na ve-
riyor. Bunun anlamı gene, bütçe toplamı dışında
tüm yasama organı yetkilerinin maliye Bakanlığı'na
devri anlamını taşıyor.
• Aynı madde ile çeşitli kurumlara da yatınm öde-
nekleri verilmiş. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne ait
olması gereken bir yetki Maliye Bakanlığı'na dev-
redilmiş. Kuruluşlara gereksinim duyduklan öde-
nekleri vermek yerine, ödenek kullandırmada üst
sınırlar belirlemek, yatırımlarda Devlet Planlama
Teşkilatı'nın devre dışı bırakılması ya da program
ve hesaptan yoksun yatınmlann yapılabileceği so-
nucunu doğuruyor.
• Yıne aynı kanunun 3. maddesi ile Emekli San-
dığı Kanunu'na eklenen paragrafla sandık iştirak-
çisi olarak en az 10 yıl çalıştıktan sonra görevinden
aynlanlann isteğe bağlı sandık iştirakçisi olabilme-
lerine imkân sağlanmış.
Bir yandan sosyal güvenlik sisteminin açıklan,
geçmişte alınan popülist karartara bağlanarak eleş-
tirilecek, bir yandan da yıllarca sandığa prim öde-
meyen, ancak emekliliği gelmiş olanlara yeniden
sandık iştirakçisi olma olanağı sağlanacak.
Bütün bunlar yapılırken de mali disiplinden bah-
sedilecek.
O zaman sormak gerekir; "hangi mali disiplin?"
temizel" cumhuriyetcom.tr
Bakan Tüzmen'den itiraf:
Ihracatı ücretli
finanse etti
ANKARA(Cumhuri-
yet Bürosu) - Devlet Ba-
kanı Kürşad Tüzmen,
ihracatçının döviz ku-
rundan uğradığı kaybın
"ücmkrdeki azalma ve
verimlilikteki arnşla ka-
panluığmı" söyledi.
Gümrük Müsteşarlığı,
Dış Ticaret Müsteşarlığı
ile DlE ve DPT'nin
2005 yıh bütçeleri
TBMM Plan Bütçe Ko-
misyonu'nda dün görü-
şüldü. Kasım ayı itiba-
nyla 10 aylık ihracatın
52 milyar dolar olduğu-
nu anımsatan Tüzmen,
yıl sonunda rakamın 62
milyar dolara çıkacagım
söyledi. Toplam sanayi
ürünlerinde yüzde 34,
tanm ürünlerinde yüzde
25 ihracat artışı olduğu-
nu kaydeden Tüzmen, it-
halattaki artış için ise
"Bu kadar aşın değerli
TL ile bundan daha dü-
şük ithalat yapnıak da
mümkiin değil. çok açık
söyleyeyim'
1
dedı.
Kürşad Tüzmen, mü-
letvekillerine dağıtılan
konuşma metninin kür-
süden okumadığı bölü-
mündeyse bir itirafta bu-
lundu. Devlet Bakam,
"Reel ücretlerin 2000 y>
inun üçüncü çeyreğinden
beriazalmakta olmasıve
verimüTikte sağlanan ar-
tış, ihracatçılann kurdan
dola> ı karşı karşıya kal-
dığı deza\antajı azalücı
etkiyapmıştır'' sözleriy-
le ihracatı büyük ölçüde
ücretlinin finanse ettiği-
ni kabul etti.
MALÎYE YAŞAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOĞLU p a m u k m ® superontine.com
1- Şu anda kullandığımız en bü-
yük kâğrt para 20.000.000 TL, YTL
karşılığı 20 YTL. Ancak şu andaki
parayta devam etsek 50.000.000 ve
100.000.000 TL basıp piyasaya çı-
kanlsa piyasa nasıl etkilenir ve şu
anda 100.000.000 TL kâğrt para pi-
yasada yok ama YTL karşılığı olarak
100 YTL basılacak, bunun ekonomi-
ye avantajı veya dezavantajı var mı?
(Nıhat adlı okuyucumuz)
Sizin belırttığinız buyük kupürlerde
para basmamak için ve düşen enflas-
yonun sonucu YTL'ye geçildi. Para
basılıp piyasaya sürülmesi (emisyon)
dolaşımdaki para miktarını çoğalta-
cağı için enflasyonu arttıran bir etki
yaratmaktadır. Zaten TL olarak artık
devam mümkün olmayacak.
YTL'den beklenen faydalar ise çok
fazla.
• Çokça rakam yazılmayacağın-
dan kâğrt ve zamandan tasarruf edi-
lecek.
• Mali analizler daha kolay yapıla-
bilecek.
• Bol rakamlann baikısından mu-
hasebeciler kurtulmuş olacak.
• Nakit işlemleri, bankaya paraya-
tınlması vb. fon yönetimi bakımından
işletmeler rahatlayacak. Bankalara
para yatırma ve çekme korkulu ol-
maktan çıkacak.
»"Enflasyon olayı artık yok" diyen
mükelleflerin, enflasyon vergisi ver-
diklerine ilişkin vergiden kaçınma psi-
kolojileri değişmiş olacak. Bu vergi
tahakkuk miktartannı olumlu etkile-
yebilecek.
• Banknot taşıma daha kolaylaşa-
cak. Kredi kartı kullanımını etkiteyet>i-
lecek. Zaten kredi kartı kuruluşlan bu
konuda reklamlara başladı bile. "Kart
kullanın YTL'de şaşırmayın" sloganı-
nı kullanıyorlar. (Tüketim talebi nasıl
etkilenecek, bu konuda farklı görüş-
ter var. Kimine göre insanlar psikolo-
jik durum nedeniyle ilk aylarda harca-
malannı kısacaklar, kiminegore bozuk
paralar harcamaya konu olacağı için
insanlarfarkınavarmadan tüketim ta-
tebini arttıracaklar, kiminegörede kre-
di kartı kullanımı daha da artacak.)
• Kuruşlandırma ayarlamalarının
Okuyucu Soruları
yukanya doğru değil de aşağıya doğ-
ru yapılacağı beklenmektedir. Bu da
fiyatlara olumlu etki yapacaktır.
• Madeni paralar çok önem kaza-
nacak.
Olumsuz etki ve beklentileri de
şöyle sıralayabiliriz.
• Değişim hesaplanırken özellikle
kuruşlandırmada hatalar yapılabile-
cek.
•- Ezbere değişim yapılırken dü-
şünülen ile yazılan farklı olabilecek
• Tüketici, etiketve tarifelere rağ-
men karşılaştırmaveyorum yapar-
ken yanılabilecek..
• Rakamlann sindirilmesine
kadar muhasebeciler bolca
matematik hatası yapabile-
cek.
• Şirket değer tespıtlerin-
de, marka değerlemelerinde,
gayrimenkul ekspertiz değer-
lemelennde önce TL bazında değer-
leme yapılıp sonra YTL'yeçevitme iş-
lemi sıklıkla uygulanacak. Yani YTL
sanki dövizmiş gibi algılanacak.
• Varlıklar sankı azalmış gibi bir psi-
koloji yaratabılir; bu da yatınm tercih-
lerini etkileyecek.
• Enflasyon düzeltmesıyle YTL
uyumunda bazı çelişkiler çı-
kabilir veya enflasyon mu-
hasebesı gereksiz hale
gelebilir.
y' • Madeni para taşıma
zorlukları yaşanacak. Kuruş
cüzdanları satışı artacak.
• Döviz kullanımı artacak, bu
da kurtarı biraz yukanya doğru
tetikleyebilecektir.
• Psıkiyatrlara çok iş dü-
şecek.
2- Hangi ücretler
SSK pirimine tabi
değildir? Elemanları-
ma erzak yardımı yapar-
sam bordroya dahil etmeli mi-
yim? (Büyükçekmece 5. Noteri
Şaban Sönmez)
Personelin toplu halde işe gidip
gelmesinin sağlanması (servis hiz-
metleri), evlenme ve doğum yardımı,
ölüm yardımı (personelin anası, baba-
sı, eşı veyaçocuğunun ölümündeve-
rilen), çocuk parası, aile yardımı, ay-
ni yardımlar (yiyecek, erzak bedelle-
ri), harcırahlar, kıdem tazminatı, peşin
vermek kaydıyla ihbar tazminatlan,
işyennde kullanmak üzere havlu, sa-
bun yardımı, konut tahsis edilmesi
(konut için para yardımı değil, konu-
tun ayni olarak tahsis edilmesi), kasa
tazminatlan, ücret avansları, elbise
dikiş parast, toplusözleşme farklan
(farkı oluşturan kalemlerin niteliğine
göre bu değeriendirilecek), 6772 sa-
yılı yasa gereği Bakanlar Kurulu ka-
ranna göre ödenen ikramiyeler, ayak-
kabı parası, işyerinde yedirilen yiye-
cek ve içecek bedelleri SSK pirimine
tabi değildir. Ayni olarak verilen erzak
bedelleri SSK piriminetabi olmamak-
la birlikte Gelir Vergisi Kanunu'nun
61. maddestnde "ücret, ışverene ta-
bi ve belihi bir işyerine bağlı olarak
çalışanlara hizmet karşılığı verilen pa-
ra ve ayınlar ile sağlanan ve para ile
temsil edilen menfaatlardır" şeklinde
yapılan tarife göre ve yine aynı kanu-
nun 23,24,25,26,27. maddelerinde
belirtilen istisnalara girmediğinden
ücret olarak addedılır.
3- Belli rakama göre gelir vergi-
sinden istisna edilen ücretler ve
benzerleri nelerdir? (Aynı okuyu-
cumuz)
• Işverenlerce işyerlerinde veya
müştemilatında yemek verilmeyen
durumlarda çalışılan günlere a'rt bir
günlük yemek bedelinin 2004 yılı için
7.000.000,- TL
• Işverenlere ait 100 m2'yi aşma-
yan konutlann fabrikada ve maden
işletmelerinde çalışan işçilere mes-
ken olarak tahsis edilmesi.
• Yemek ve yatma giderleri karşılı-
ğı ödenen harcırahların günlük
23.000.000TL hizmet erbabına öde-
nen günlük, bir çocuk için 9.652.500,
ıki çocuk veya daha fazlası için
19.305.000 TL (bu 2004 yılı ikinci ya-
rısı için geçerli tutarlardır).