Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
7 ARALIK 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
J C J J V \ _ İ İ I U I V J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Kriztüketici
eğiimiii etkiledi
• İSIÂ>BUL(AA)-
Araştırma ştrketi
ProCon OfK'nin Türk
yöneıici \e kunıcu
ortağı Elçin Cner, kriz
sonrasında tüketici
eğilirılerinde büyük
değişjnler olduğunu
belirti. Üner "daha
meraklı, daha arayıcı,
hiç çekinmeden birkaç
otobüs değiştirerek en
ucıız ûrünün satıldığı
yeri bulan tüketicilerin
sayısıarttı" dedi.
KOBİIere
devlet yardımı
• ANKARA (AA) - Dış
Ticaret Müsteşan
Tuncer Kayalar, 1996
yıhndan beri
uygulanmakta olan
ihracatta devlet
yardımlanndan. şimdiye
kadarlObin 142
firmanın yararlandığmı
ve bu fırmalara toplam
66 milyon dolar destek
ödemesi yapıldığını
bildirdi. Bu dönemde
firmalann en fazla
yararlandığı devlet
yardımı, 38.9 rrulyon
dolar ile yurtdışı
fuarlara kahlım
desteği oldu.
Tammda kaliteye
göre fiyat
• KONYA(AA)-
Türkiye"nin tahıl amban
Konya'da Ticaret
Borsası'nda kurulacak
gıda Iaboratuvan ile
ürünlerin kalitesine göre
deger bulması ve gerçek
piyasa fiyatının
oluşması sağlanacak.
Konya Ticaret Borsası
(KTB) Başkaru Mehmet
Kara. "Ürünlerin
analizinin yapılarak
kalite değerleriyle
birlikte satışa sunulması
ve ürünün kalitesine
göre fıyat bulması için
bir gıda Iaboratuvan
kuracağız" dedi.
Noel çiçekleri
Türkiye'den
• ANTALYA(AA)-
Yeni bir yıla hazırlanan
Avrupalılann Noel
kutlama çiçeği. yine
Türkiye'den
karşılanacak. Antalya
Kesme Çiçek thracatçı
Birlikleri(AKÇÎB)
Yönetim Kurulu
Başkanı Lütfü Göbüş,
başta Ingiltere ve
Hollanda olmak üzere
çeşitli Avrupa
ülkelerinin çiçek
siparişi vermeye
başladıklannı belirtti.
Maliye işi şansa
bırakmıyor
• ANKARA (ANKA) -
Maliye, toplumda
giderek yaygınlaşan
şans oyunlanndan
sürekli gelir
etmek işini şansa
bırakmıyor. Yeni vergi
tasansında bundan
sonra uygulamaya
konulacak tüm şans
oyunlanndan da eğitime
katkı payı kesintisi
yapılması. aynca
Özel Işlem Vergisi
alınması öngörülüyor.
Bakanlar Kurulu'nda
imzada bulunan yeni
vergi tasansında, şans
oyunlanna yönelik
düzenlemeler yapıldı.
Uğur Soğutma
dünya liginde
• NAZİLLİ (AA)-
Aydın"ın Nazilli
ilçesinde faaliyetini
sürdüren Uğur Soğutma
Fabrikası, dondurma ve
derin dondurucu üretimi
yaparak 110 ülkeye
ihraç ediyor.
Nazilli'de 1954yıhnda,
115 bin metrekare
kapalı alan üzerinde
kurulan ve 650 kişiyi
istihdam eden
fabrikanın Genel Müdür
Yardımcısı Gültekin
Kılınç, son 4 yıldır
fabrikanın ihracatında
önemli sayılabilecek
oranda artış
kaydedildiğini belirtti.
îstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin gündeminde BİT'lerin özelleştirilmesi var
Kenthizmetleri satilık• İstanbul Büyükşehir
Belediyesi (IBB) 17 iktisadi
teşekkülünü 27 Eylül 2002
tarihli meclis toplantısında
özelleştirme karan aldı.
Özelleştirilmesi öngörülen
şirketler arasında İGDAŞ'ın
yanı sıra İDO, BELBİM gibi
kamu hizmeti yapan
kuruluşlar da bulunuyor.
LEYLAÇEVtK
istanbul Büyükşehir Belediyesi
(İBB) kısaca BÎT diye bilinen iktisa-
di teşekküllerini özelleştirmeye hazır-
lanıyor. Ulaşımdan sağlığa, doğalgaz-
dan bilgi işleme kadar pek çok alanda
faaliyet gösteren 17 şirket arasında İG-
DAŞ, İDO, BELBlM gibi kamu hiz-
meti yapan kuruluşlann da olması dik-
kat çekiyor. Türk Mühendis ve Mi-
marlar Odası Birliğı Yönetim Kurulu
Üyesi Celal Beşiktepe, temel kent hiz-
metlerinin kamu eliyle yürütülmesi-
nin demokratik yerel yönetimlerin ol-
mazsa olmazı olduğunu ifade etti.
Ulaşımın bu hizmetlerın başında gel-
diğini vurgulayan Beşiktepe, "Bir de-
Özelleştirilmesi planlanan şirketler ise şunlar:
AĞAÇ
BELBlM
S*BEt-PET
BELTUR
BİMTAŞ
HAMİDİYE
İDO
İGDAŞ
İSBAK
İSFALT
İSTAÇ
İSTON
ItiPTAŞ
KÜLTÜR
SAĞUK
SPOR
UUŞIM
5
*~:
Istanbul Ağaç ve Payzaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Istanbui Beledryeteri Bilgt Işlem Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Akaryakıt ve Müştaklan Ticareti Umited Şırketı ' ss isi iıııı
Büyük istanbul Turizm ve Sağlak Yaönmlan Işletme ve Ticaret A.Ş. s s
' ' " ""
Boğaziçi Peyzaj Inşaat Muşavirlik Teknik Hizmetler Ağaç Sanayi ve Ticaret A.Ş
Hamidiye Kaynak Suian Sanayi Turizm ve Ticaret A.Ş.
Istanbui Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Istanbul Gaz Dağrtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Istanbul Belediyeler Bakım Ulaşım Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Istanbul Asfalt Fabrikalan Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Istanbul Çevre Komma ve Atık Maddelen Değeriendirme Sanayi ve Ticaret A.Ş
Istanbul Beton Elemanlan ve Haztr Beton Fabrikalan Sanayi ve Ticaret A.Ş.
tetanbu) Konut Imar Plan Turizm Ulaşım Sanayi ve Ticaret A.Ş. *
istanbul Kültür ve Sanat Ürünteri Ticaret A.Ş.
Istanbul Sağfık Yatınmlan ve Işletmeciliğı Ticaret A.Ş.
İstanbul Spor Etkinlikteri ve Işletmeciliği Ticaret A.Ş.
istanbul Ulaşım Sanayi ve Tıcant A.Ş.
SSİBİ
::::
;••••;;;
••••
niz kenti olan tstanbul'da deniz ulaşı-
mının payı yüzde 6'yı geçmiyor. Bunu
artürmak yerine mevcut olanlan da
bizi sadece müşteri olarak gören özel
sektöre devretmek son derece yanhş-
ur" şeklinde konuştu.
Belediye-Iş Sendikası 2 No'lu Şube
Başkanı Hasan Gülüm ise özelleştir-
menin sigortasız ve sendikasız işçi ça-
lıştırmayı körükleyeceğinin altını çi-
zerek,"Bu durumda devletin de kavb»
olur. Çünkü sigortab ve örgüthî çahşan
her işçi ödediği SSK primi ve vergüer-
le deviete katma değer sağbyor" dedi.
ÖİB: Belediyeler bağunsız
Özelleştirme ile ilgili ilk resmi adım
konunun 27 Eylül 2002 tarihinde Be-
lediye Meclisi'ne sunulmasıyla atıl-
mış oldu. Meclis tarafından Hukuk
Komisyonu'na havale edilen konu ha-
len Komisyon tarafından değerlendi-
riliyor. Belediye Meclisi'nin kendile-
rinden aralık ayı ortalanna kadar ka-
rar beklediğinı belirten, İBB Hukuk
Komisyonu Başkanı Namık Ayhan,
komisyon karannın bağlayıcı olmayıp
sadece tavsiye niteliğinde olduğunu
vurguladı. Ayhan, en uygun noktarun
arandığını kaydederek, şirketlerden.
sendikalardan ve konuyla ilgisi olabi-
lecek farklı kurumlardan bilgi alındı-
ğını ifade etti.
Öte yandan Özelleştirme tdaresi
Başkanlığı'nın (ÖlB) belediye ve il
özel idarelerinin özelleştirme faaliyet-
leri üzerinde herhengi bir tasarrufu
bulunmuyor. Bu kunımlar tamamen
bağımsız olduklan gibi özelleştirme
prosedürlerindeki işleyişin bile farklı
olabileceği bildiriliyor.
Belediye kaynakJan özelleştirme-
nin gerekçelerini sekiz ana başlık al-
hnda topluyor. Sermayenin tabana ya-
yılması, Avrupa BirligVne uyum süre-
cine katkı, rekabet ortamınm tesisi ve
kaynak tasarrufu sağlanması bu baş-
hklardan bazılannı oluşturuyor. Çalı-
şanlann mağdur edilmemesi ve şirket
yönetimlerine katılabilmeleri içın IBB
hisselerinde imtiyazlı hısse gruplan
oluşturulduğu da edinilen bilgiler
arasında.
Uzmanlar, sözleşme yenileme dönemindeki sektörün kâr marjına dikkat edilmesini önerdi
Gözler Eııerji Bakanhğı^nda
• Enerji sektörü yetkilileri,
elektrik üretimi yapan
şirketlerin satış fiyatlan ve
kullandıklan maddelere
bakıhrken, yatınm
maliyetlerinin de dikkate
alınması gerektiğini kaydetti.
Ekonomi Servisi - Herkesin ortak şi-
kâyet konusu haline gelen yüksek elekt-
rik fiyatlan konusunda diİckatler, "söz-
leşmeieri yeniden gözden geçireceğini''
açıklayan Enerji Bakanlığı'na çevrilir-
ken yetkililer, "Kim, neyi, kaça üretiyor,
kâr marjı ne düzeyde" sorusuna yanıt
aranması gerektiğini bildirdi.
Enerji sektörü yetkilileri, elektrik üre-
timi yapan şirketlerin satış fiyatlan ve
kullandıklan maddelere bakılırken, ya-
tınm maliyetlerinin de dikkate alınma-
sı gerektiğini kaydetti.
Kömürlü elektrik üretiminin kısıla-
rak ithal doğalgaza dayalı üretimin teş-
vik edildiği eleşririlerinin "olayın iç yü-
zünü" anlatmaya yeterli olmayacağına
dikkat çeken yetkililer, "Doğalgaz nu,
kömür mü diye konuşurken, birimden
elde edilen ısı değerine bakmak lazım.
Yani ısı değeri çok daha düşük olan kö-
DevletBakamAbdünatifŞener,S!v^'tozabıtalarınbayTanıınıkutiadı.(AAj
Şener: Doğalgaz
fiyatlan korkunç
SI\AS (AA)- Devlet Bakanı ve Başbakan
Yardımcısı Abdüttatif Şener, geçen dönem-
lerde yapılan doğalgaz anlaşmalannda kor-
kunç fiyatlann belirlendiğini kaydetti.
Şener, Sıvas Belediye Başkanı Osman
Seçilmiş'i makamında ziyareti sırasında,
gazetecilerin sorulannı yamtladı. Türki-
ye'nin doğalgaz alımı yapmadan para öde-
me yükümlülüklerinin bulunduğunu be-
lirten Şener, "Çok plansc hesapsa bir do-
ğalgaz bağlannlan var Tüıidye'nnL Bunun
tekrar gözden geçirilmesi lazun" dedi.
mürün doğalgazdan ucuz oiduğu iddia
edilemez" değerlendırmesini yaptı. Yet-
kililer, aynca, DSt'nin santrallannda
üretilen elektriğin fiyatlanna yansıma-
yan yatınm maliyetinin de satış fiyatı-
nı etkilediğini dile getirdi.Elektrik fi-
yatlannı yükselten yatınm maliyetinde
kamulaştırma giderinin önemli bir ka-
lem olduğunu ifade eden yetkililer, do-
ğalgaza dayalı üretim yapan santrallar
açısından devletin doğalgaz satış fiya-
tının da büyük önem taşıdığını belirtti.
Devletin doğalgazı bütün üreticilere ay-
nı fıyatla satması gerektiğini kaydeden
yetkililer, kendi grup şırketlerine yöne-
lik üretim amacıyla kurulan otoprodök-
törlük şirketlerinin pıyasaya sanş yap-
masını da eleştirdi.
Türkiye'nin Bulgaristan'dan elektrik
ithal ettiğine dikkat çeken yetkililere gö-
re, mobil santraller, yap-işlet-devret mo-
deliyle üretim yapanlar, otoprodöktör-
lük şirketleri, rüzgâr ile hidroelektrik
santrallar ve kömüre dayalı üretim ya-
panlann yatınm maliyetleri ile kullan-
dıklan maddenin ısı değeri fiyat tartış-
masında ele alınmalı. Kömüre dayalı
santrallann büyük lasmının ÇED (Çev-
re Etki Değerlendirme) raporu olmadı-
ğını belirten yetkililer, fıyat hesabı ya-
pılırken kamulaştırmanın yanı sıra bu
tür giderlerin de dikkate alınması ge-
rektiğini bildirdi.
Avrupa Yatınm Bankası
Karayollanna
kredi sağlandı
ANKARA (AA) - Karayollan
Genel Müdürlüğü'nün öncelikli
yol projeleri arasında yer alan
Mekece-Adapazan, Kınkkale-
Delice ile Çorum-Kavak yollan
için Avrupa Yatınm Bankası'ndan
sağlanan 225 milyon dolarlık
krediye ilişkin anlaşmalar geçen
günlerde Ankara'da imzalanarak
yürürlüğe girdi. Kredi anlaşması
çerçevesinde, üç ayn yolun
finansmanı için sağlanan 225
milyon
dolarlık
kredinin 105
milyon dolan
Mekece-
Adapazan için.
45 milyon
dolan
Kmkkale-
Delice aynmı,
geri kalan 75
milyon
dolarlık
bölümü ise
Çorum-Kavak
kesimi için
kullanılacak.
Avrupa
Yatınm
Bankası tarafmdan eylül aymda
onaylanan ve anlaşmalan 18
Kasım tarihinde imzalanan üç
ayn yol yapımına yönelik inşaat
çahşmalanna önümüzdeki yılın
ortalannda başlanacak. Toplam
230 kilometre uzunluğunda 2'şer
şeritli ve asfalt-beton olarak inşa
edilecek yollann 2005 yılı
sonlanna doğru tamamlanarak
hizmete sunulması planlanıyor.
MYarayottan
Genel
Müdürlüğüy
nün
geçen yü yatınm
programına aldığı
vefinansman
araytşlannı
sürdürdüğü üç
önemli kesinte
yönelikyol
projeleri için
gerekli kredi,
Avrupa Yatınm
Bankası
kaynaklanndan
karşılanacak.
Bush'un O'NeüYın ardından ekonomi bürokrasisinde başka
önemli değişiklikler yapmayı düşündüğü bildirildi. (REUTERS)
ABD HauneBakanı
Paul O 'Neillistifa etti
Haber Merkezi- ABD yöne-
timinden bir yetkili, ABD Ha-
zine Bakanı Paul O'Neill'ın
Beyaz Saray'ın isteği üzerine
istifa ettiğini söyledi. ABD
Başkanı Bush'a bir mektup ya-
zarak istifa karannı bildiren
O'Neill'ın istifasının birkaç
hafta içinde yürürlüğe girece-
ği bildirildi. ABD Hazine Ba-
kanı O'Neill, ABD Başkanı
Bush'a yazdığı kısa mektupta,
"Bu dönemde ûlkeme hizmet
etmekbüyük bir ayncahktL Bu
nrsat için size teşekkür ediyo-
rum" dedi.
O'Neill'ın sürpriz istifası,
Başkan George Bush'un eko-
nomi yönetiminde büyük bir
değişikliğe hazırlandığı şeklin-
de yorumlanıyor. Bush'un,
O'NeüTın ardından boşalan
göre\lere "işinin ehü ve piyasa-
larea güvenilen isimler" aradı-
ğı bildirildi. Göreve geldiği üd
yıldan beri ekonomi yöneti-
miyle ilgili kaygılan silemeyen
Bush'un ekonomi yönetimin-
de kapsamlı bir değişiklikle pi-
yasalara ve iş çevrelerine "bu
işiciddiyeaklığı'' mesajı verme-
yi amaçladığı belirtiliyor. Öte
yandan, Paul O'Neill'ın ardın-
dan Beyaz Saray ekonomi da-
nışmanı Lawrence Lindsey de
istifasını sundu. îstıfalann açık-
lanması, menkul kı>Tnet piya-
salannda olumlu karşılandı.
Kamu-Sen arastırması
'Yöksulluk
sının arttıANKARA (rıımhıı-
riyet Bürosu) - Türkiye
Kamu Çahşanlan Sen-
dikalan Konfederas-
yonu (Kamu-Sen), Ka-
sım 2002 itibanyla
dört kişilik bir aile için
yoksulluk sınmnın 1
milyar 215 milyon li-
ra, açlık sınınnın da
428 milyon lira oldu-
ğunu belirle-
di. Kamu-
Sen Ekono-
mik ve Sos-
yal Araştır-
malar Mer-
kezi'nin; 2, 3
ve 4 kişilik
bir ailenin
aylık gıda,
konut, yaka-
cak, giyecek,
ulaşım, ha-
berleşme,
eğitim, sağ-
lık ve diğer
harcamalan-
nı baz alarak
iVamu-Sen
Ekonomik ve
Sosyal
Araştırmalar
Merkezi, Kasım
2002 itibanyla
dört kişilik bir
aüe için
yoksulluk
sınmnın 1 milyar
428 milyon lira olaralı
açıklandı.
Kasım 2001 'de 2 ki-
şilik bir ailenin geçine-
bilmesi için 650 mil-
yon lira gerekirken,
Kasım 2002'de bu
miktar 830 miryon li-
raya ulaştı. Kasım
200 l'de 3 kişilik bir ai-
lenin geçinebilmesi
için 796 mil-
yon lira ge-
rekirken, bu
yılın aynı
döneminde
bu rakam 1
milyar 16
milyon lira-
ya ulaştı.
Açıklama-
da; semt pa-
zarlan ile
market fi-
yatlannın
baz almdığı
2 kişilik bir
ailenin2001
Kasım
yaprığı araştırmaya gö-
re, 4 kişilik bir ailenin
2001 Kasım ayı sonun-
da 952 milyon lira olan
"yoksulluk suurT tuta-
n, Kasım 2002'de 1
milyar 215 milyon li-
raya yükseldi. 4 kişilik
ailenin 2001 Kasım so-
nunda 322 milyon lira
olan "açlık sının" da
Kasım 2002 sonunda
215 milyon lira,
açlık sınmnın da
428 milyon lira
olduğunu
belirledi
ayı
gıda harcamalannın
222 milyon liradan Ka-
sım 2002'de 296 mil-
yon liraya, 3 kişilik bir
ailenin gıda harcama-
lannın 273 milyon li-
radan 364 milyon lira-
ya, 4 kişilik bir ailenin
gıda harcamalannın
ise 322 milyon liradan
428 milyon liraya çık-
tığı belirtildi.
İŞÇMNEVREMINDEN
ŞÜKRAN SONER
Ne mi Yapacağız?
Araya Şeker Bayramı'nın, bayram tatilinin
iyimserliği girse de sıkışan takvimin gerilimini,
havasını almaya yetmedi. Uzun yıllardan bu
yana alıştığımız sulu bayram televizyon yayın-
lan arasına gerilimi yansıtan haber programla-
n, söyleşiler giriyor. "Ne olacak" sorusuna ya-
nıt aranıyor.
Chirac-Fischer görüşmesinde 12 Aralık'ta
çıkabilecek kararın çatısı çatıldı gibi. 2005 için
koşullu tarih gündemde. Bush'un Erdoğan'ı
davetinden sonuç çıkanp Kıbrıs, özellikle de
Irak'ta verilecek ödünler karşılığı, ABD'nin son
dakika müdahalesi ile, 12 Aralık'ın son saatle-
rine doğru Türkiye'den yana bir degişiklikten de
söz ediliyor. Ancak en iyimserlerin bile çizdik-
leri tablolarda, bir on beş yıl sonra, yapısı, kim-
liği çok değişebilecek bir AB'de ancak Türki-
ye'nin üyeliği söz konusu olabiliyor.
Türkiye'nin yüzünün Batı'ya dönük olmasın-
dan başka seçenek görmeyen biri olarak,
AB'den sonradan her koşulda degiştirilebile-
cek bir tarih uğruna Kıbrıs'ta, hele de Irak'ta her
koşula razı kafaları hiç ama hiç anlayamıyorum.
Türkiye, Irak'ta BMGK'den ikinci bir karar gel-
meden dahi açılabilecek bir savaşta, boğazı-
na kadar içinde, taraf olursa, ABD'nin her da-
yattığına "evet" derse olabilecekleri bir düşü-
nün. Batı'ya, çağdaş uygarlığa, AB üyeliğine gi-
den yol bu olabilir mi?
Hepimiz, ucundan, çok yetersiz de olsa, oku-
duğumuz okullarda devrim tarihi dersleri al-
mıştık değil mi? Kurtuluş Savaşı, bugünün kav-
ramlan ile zengin kuzey, uygar Batı'nın Sevr da-
yatmasına karşı verilmişti. Istiklal Marşımızın
içinde "medeniyet dediğin tek dişi kalmış ca-
navar" sözcükleri ile yerini bulan bu gerçeğe
rağmen genç Cumhuriyet'in rotası nasıl çizil-
mişti? Atatürk'ün devrimleri nedir? Yüzünü
uygarlığa, çağdaşlığa, Batı'ya çeviren Türki-
ye'nin bunu başarması yolunda, bugünün kav-
ramları ile Cumhuriyet devrimleri, Kopenhag
kriterleri değil midir?
Elbette genç Cumhuriyet'in ulusun çağdaş
uygarlık düzeyine ulaşması için öngördüğü
devrimlerin ilkelerinin bu ülke çıkarlan ve insan
haklan ekseni çok önemlidir. Kopenhag kriter-
leri ise çağdaş uygarlık, AB standartlarından
hareketle, aslında AB'ye ortak ülkelerin, geliş-
miş kültürler ve zengin kuzey ittifakının büyük
sermayesinin çıkartannın, kutsal mülkiyet kav-
ramının ekseninde yorumlanması sonucu, ger-
çek insan haklan ölçütlerinden önemli sapma-
larla, mektuplardaki siyasi dayatmalara dönüş-
müştür.
İnsan haklan, demokrasi yolunda, kendimiz
için, insanımız için değil de AB üyeliği uğruna
atılan adımların iç sızlatan, utandıncı boyutu-
na karşın sonuçta hukuk kazanımı olmaları bel-
ki bir teselli. Ancak bir tek önceki Körfez Sa-
vaşı bağlantılı ödediğimiz ekonomik bedel, ge-
len krizler bağlantılı halkımızın yaşadığı yok-
sullaşma ile yitirilen fiili insan hakkı kayıpları,
belki de bu kazanımların tümünden daha ağır
olabilir. Ne yazık ki günümüzde gerçek uygar-
lık, çağdaşlaşma, insan haklan kavramlarında
önemli sapmalar, kavram kargaşası yaşanmak-
ta.
Yoksullaşma, yoksunlaşma bağlantılı, sağlık,
eğitim hakları ile yitirdiklerimizin bedelini hiç
sorguluyor muyuz? llaç alamadığı için ölen bir
insanın yaşama hakkının sağlandığından söz
edilebilir mi? Kamu hizmeti olarak eğitim hak-
kından yararianamayan çocuklarımızın insan
haklan ne oluyor? Giderek daha büyük kitleler
işsiz kalır, yoksullaşır, yoksunlaşır ve eğitim,
sağlık harcamalanmızın kamu içindeki paylan
IMF dayatmalı reçetelerle aşağı çekılirken Tür-
kiye AB üyesi, ortağı olabilir mi?
Takvim alabilme uğruna onca çaba, seferber-
lik, ödünden sonra AB'nin onurumuzu da ya-
ralayan, elbet çıkarcı, kendine yontulmuş, bi-
ze göre haksız kararından sonra "ne mi yapa-
cağız?"
Gerçekten Batı'ya, uygarlığa, çağdaş yaşa-
ma giden yolun, niyet mektuplarındaki dayat-
malarla doğrudan bir ilişkisi olmadığını gör-
meye çalışacağız. Savaştan çok yoksul, sa-
nayisiz, eğitimsiz ama yüksek moral değerler-
le çıkmış genç Cumhuriyet, yüksek moral de-
ğerleri, kendine özgüveni ile, Sevr'i dayatmış
olsalar da çağdaş uygarlığa, evrensel değer-
nsan haklanııa, Batı'ya sırlını dönmeye
kalkışmamıştı. Kendi Kopenhag kriterlerini,
Atatürk devrimleri ile oluşturmuş, az zaman-
da çok işler başarmıştı.
Ne yazık ki siyasetin zengin Kuzey'in çıkar-
larına teslim olması, ülke insanının çıkarları-
nın göz ardı edilmesi ile yozlaşma başlamış,
Batı siyasileri ile ittifak adına, Türkiye ırk ve si-
yasal Islamın boyunduruğuna sürüklenmiş,
bugünlere gelinmişti. Belki bu ağır tokat bizi
uyandırır.
soner@cumhuriyet.com.tr
l 6KONOMİ
J
J
1925: Istiklal Mahkemesi
Erzurum'da çalışmalarına başladı
1972: Avaıpa'nın en büyük vinci
İstanbul Taşkızak Tersanesi'nde
hizmete girdi.
1985: Temeli 8 ay 20 gün önce
Cumhurbaşkanı Kenan Evren
tarafından atılan Türkiye'nin ilk
doğalgazta çalışan santralı olan
Hamitabad Santralı'nın birinci
ünitesi Başbakan Turgut Özal
tarafından üretime açıldt.
1994: Doğuş Otomotiv,
Volksvvagen'in bu yıl tamamen
yenilediği "Polo" serisini ithal
etmeye başladı.