Catalog

SAYFA CUMHURİYET 3 KASIM 2002 PAZAR 14 KULTUR kultur@cumhurjyet.com.tr Antalya Film Festivali'nde Onur Ödülü alan Kartal Tibet 52. sanat yılmda ildızbktan kamera arkasınaGAMZEAKDEMtR 39. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin bu yılki Yaşam Boyu Onur Ödülleri'nden biri, sanat yaşa- mında 52 yılı geride bırakan bir us- taya. Türk sinemasının Karaoğlan'ı Kartal Tibet'e verildi. Türk tiyatro- su ve sinemasına önemli yapıtlar ka- zandıran Kartal Tibet ile dünden bu- güne sanat yaşamını konuştuk. Tarih-coğrafya öğretmeni bir an- neyle a\-ukat ve beden eğitimi öğret- meni bir babanın çocuklan olarak 1939'da Ankara'da dünyaya gelen Kartal Tibet'in yaşamında, Ankara Radyosu'nda yayımlanan Ayşe Ab- la'nın 'Çocuk Saati'nin büyük etkisi olur. Henüz televizyonun olmadığı bu yıllarda tek iletışim aracıdır An- kara Radyosu. Ankara Koleji'nde okuduğu yıllar- da girdiği Radyo Çocuk Kulübü'nde ve daha sonra DT Çocuk Tiyatro- su'nda çalışır. Onu yetenekli bulan Cü- neyt Gökçer, Şahap Akabn gibi ho- calan konservatuvara gitmesini öğüt- lemektedirler. Ama o çok küçük yaş- lardan bu yana içinde olduğu bu iş- ten sıkılmıştır. Bu arada oldukça iyi bir basketbol oyuncusu olmuş ve An- kara Karması'nda forma giymıştir. Babasının istediği avukatlıkta da gönlü yoktur. Ideali, dayısı gibi yük- sek mühendis ya da mimar olmaktır. Yıne de "Konservatuvar suıavına bir gireyim" diye düşünür. Sonuç: 130 ki- şüıin girdiği smavda kazanan 11 ki- şinin arasındadır. Tlyatrodan slnemaya... Ankara Konservatuvan Tiyatro Bö- lümü'nde drama eğitimi aldığı 1955- 1960 yıllan arasında balerinler, şan- cılar, tıyatrocular, her odadan gelen müzik sesleri, replikler, son derece us- ta hocalar, yarışırcasına izlenen kon- serler, piyesler onu adeta büyülemiş- tir. Öyle ki basketbolu bırakarak tü- müyle konservatuvara yogunlaşır. Oğrenciliği sırasında 'Bir Yaz Dö- nümfi Gecesi Rüyası', 'Hırçuı Kız\ 'Hamlet'. 'OtheuV, 'Bizim Şehir' ve 'Antigone' gibi klasik ağırlıklı piyes- lerle halkın karşısına çıkar. Okulun son yıllarında sinema önerileri gelmeye başlamıştır. Oyunculuğun temel eği- timini alan Kartal Tibet ise yerli film- leri beğenmiyor, kendi deyimiyle kü- Aartal Tibet, 35 yıl önce Türkan Şoray ve Fikret Hakan'la f ilmi çekilen, Kemal Bilbaşar'ın ünlü aşk öyküsü 'Cemo'yu dizi yapmaya hazırlamyor. N^TYofk'ta BirPazar' oyununda çük görüyordur. Fakat dediği gibi bu- nun büyük bir hata olduğunun farkı- na çabuk vanr: "Onca emekçinin çalıştığı o filmler büyükbir sevgiyle seyrediliyordu. Her gün bir dolu film oynuyordu. Mü- kemmel miydi? Hayır. Eksikleri çok- tu, ama büyük bir özveriyle çekiliyor- du ve bizden bir şeyleri anlanyordu." Bu arada sinema önerilerinin ardı arkası kesilmez. Yapımcılarca uçak- la almıp Istanbul'a götürülür defa- larca. Ama kendi deyimiyle çok bur- nu havalarda bir adamdır. En yüksek ücretleri ister. Söyleşimizin bu bölü- münde "Ki ki beni dövmediler, pen- cereden aşağı atmadılar" diyor Tibet gülerek. 1960'ta konservatuvan biti- rerek DT'ye giren sanatçı aynı yıl Ye- ni Sahne"nin açılışmda 'Cafigula' ro- lüyle sahnededir. Derken biraz da gençliğin verdiği bir enerjiyle DT'de çok kalmaz ve 1961 'de dört arkada- şıyla birlikte Ankara'nın ilk özel ti- yatrosu olan Meydan Sahnesi ni ku- rar. Bodrum katında, 175 kişilik birsa- londa, günde iki, cumartesi pazarla- n üçer oyun, hafta tatillerinde prova ya da turne yapmacasına çok yoğun bir tempoda geçen bir dört yılda baş- hcalan 'Aceleci Kalp\ Nevv York'ta Bir Pazar', 'Dolap', 'Evdeki Yaban- cı', 'Karalann MehmetlerT, 'Mavi Devriye', 'Fare KapanıVRomanoila Jülyet', 'Siz Ne Yapardııuz?', 'Maç', 'PokerPartisi', 'Zafer MadahasT ola- rak sayılabilecek, dördünü yönettiği, on altı piyeste oynar. Bu arada Dor- men Tiyatrosu'nda misafir oyuncu olarak 'Cfaıayetin Sesi' adlı piyeste rol alır. Askerliğini yaptıktan sonra Istan- bul'dan yağan film önerilerine daha fazla direnemez ve "Şükran borçhı- yum" dediği Suat Yalaz sayesinde 1965 "te 'Karaoğlan-Altay'dan Gelen Yiğit' filmiyle sinemaya geçer. Bu, onun için tam anlamıyla bir dönüm noktasıdır. Film çok iyi iş yapar. Ardından beş yıl boyunca her yıl bir Karaoğlan fil- minde oynar. Tarkan dızilerinde rol alır. "Karaoğlan daha önce de çekil- miştL Ahf Yılmaz yönetmiş, Orhan Günşiray oynamıştı. Ama bizimki bi- raz komediyi ön planaalan,daha ger- çekçi bir çalışnıa oldu. Karaoğlan bir başlangıçtı. Ardından tarihi konular moda oldu. Bu tip roilere çok yakışan, çok yetenekli olan Cüneyt Arkın da bu tarzfîhnkrçevirdi'' diyen sanatçı, on yıl içinde 'SenedeBirGün','BirMfl- letUyanıyor', 'SarmaşıkGüDerT, 'Boş Çerçeve', 'Zulünf, 'Bitirim Kardeş- ler', 'Osmanb Kabadayısı', 'Ölünce- ye Kadar\ 'Reyhan', 'Düşman', 'Son Hıçkınk', 'Bağdat Hırsızı', 'Fatih'in Fedaisi', 'Zambaklar Açarken', 'Ça- Sokakta görenler tanımıyorlar Televizyon çıktı mertlik bozuldu• Taklitten kaçmak gerekiyor bence, çünkü çok iyisini yapan bir Amerikan filmi, aynı bilet parasuıa yandaki sinemada oynuyor. Amerikalımn kovboy filmini çekebiliriz ama.. ne kadar çekebiliriz?. Onlarm gelip bizim Yaşar Kemal'imizi çekmesine benzer. Sevgiyi, şefkati, aşkı, nefreti, iyiliği başka hisseden bir ütkeyiz. Bizden bir şeyleri yapacağız, yapmalıyız öncelikle. • Televizyon çıktı, mertlik bozuldu. Fılmlerimiz oynuyor, o eski filmlerimiz. Sokakta görenler tanımıyorlar. Hâlâ o eski adamı bekliyorlar. • Son Karaoğlan'ın başanh olmasını dilerim. Ben beğendim. • Şu anda en azından 50 ile 70 arasında film çekilirse o zaman 'Sinema bir sanayi olma yoluna girdi. canlandı' diyebilmemiz mümkün olur. • Star sisteminin ve zamanlamanın çok önemli olduğunu düşünüyorum. Halk oynayan isimlere önem verir, kimi isimlerle kimi duygu ve görüntüleri özdeşleştirir ve beklenti içine girer. Rahmetli Kemal Sunal'ın ismini yazıp komediyi ihmal eden bir film yaparsamz seyirci tatmin olmaz. Bir Tarzan filminde adam daldan dala atlayacaktır. Hangi yazann romanını alıyorsanız onun üslubunu beklersiniz. Yaşar Kemal'den ayn, Orhan Pamuk tan ayn bir şey beklersiniz. «1 '•J Kartal Tibet, 'Senede Bir Gün' filminde rol arkadaşı Hülya Koçyiğh'le birlikte. Sanatçıyaptığı işle anümalı 'Antalya Film Festivali'nin Türk bunun bir sevginin ürünü olduğunu ve bu sinemasına hep arka çıktığını söyleyen sevginin parayla alınmadığını ya da Kartal Tibet, festivale bu yıl çok az (yedi) politikanın türlü oyunlanyla elde film katıîmasına karşın hâlâ bir canlılık edilmediğini belirtiyor. Emekle, duyguyla görüldüğünü sözüne ekliyor. Yaşarken hak edildiğini, sanatçıyı seyircinin Yaşam Boyu Onur Ödülü verilmesini çok seçtiğini, kimsenin "Oy verin" diye ortaya önemli ve anlamlı bulan Tibet, "Çok çıkmadığını vurguladıktan sonra da muthıyum. Antalya Film Festivali'ne ve "Sanatçmm ukala olmasını istemiyorum. halka şükran borçhıyum" diyor. Aceleci ohnamasuu, ayaklarnun üzerinde Festivalde toplanan halkın coşkusunu durmasını ve yapüğı işle anılmasmı görülmeye değer olarak niteleyen sanatçı, istiyonım" diye ekliyor. kırcah', 'Sefiler', 'Ötmeyen Aşk', '\fc- murcak'ın da aralannda bulunduğu 120 filmde başrol oynar. Büründüğü konak delikanlısı, işadamı. zengın, fakir. bıçkın, kibar onlarca karakter- le adeta özdeşleşir. Cözü kamera arkasındaydı Televizyonun yeni başladığı ve tek kanal olduğu, yılda 250-300 filmin çe- kildiği bu dönemde yılda 15 film çe- ker. Fakat tiyatroda da yönetmenlik yaptığı için gözü hep kamera arkasm- dadır: "Oyuncuhığunvitrin olduğunu dü- şündüm hep. Amacım yönetmenlik- ti. İşin her aşamasına dikkat ertim. Derken, ufak tefek sahnelerin çeki- mini üstlenmeye başladım. Sinemada seks furyası başlayınca da oyunculu- ğa nokta koydum. Belki de oyunculuk bana nokta koydu." 1976'da Ertem Eğflmez'e gıden Ti- bet, "Asistanbğınızı yapmak istiyo- nım" der. Kendisini "Seni beküyor- dum" sözleriyle karşılayan Eğilmez ile birlikte birkaç planını çekme ola- nağı bulacağı 'Hababam Smıfi'nın setine çıkar. 1977'ye kadar Ertem Eğilmez'in asistanlığmı yapan Tibet. o yıl 'Tosun Paşa' filmiyle sinema yönetmenliğine fiilen başlar. Aralannda 'Sultan', 'Iffet', 'Şahar Davasr, 'Milyarder', 'Gennetin Ço- cuklan', 'Gırgıriye', 'Zübük', 'Haba- bam Sının Dokuz Doğuruyor", "Şaba- niye', 'ŞarkBüIbülü', 'Gol Krah', 'Da- varo'nun da bulunduğu, >irmiden faz- lasında Kemal Sunalın o\Tiadığı 55 filme imza atar.Tele\ r ız>'onda ise 'An- nem Annem', 'Samanyolu', 'Duygu Çemberi', 'Süper Baba', 'Borsa', 'fan- nMisafîri', 'Bizim Aik\ 'AhBirZen- gin Olsam', 'Karate Can', 'Yasemin- ce' gibi 12 diziyi yönetir. 2000'de DT'nin yönetmen kadrosuna giren Tibet, îstanbul. Ankara, Trabzon, Ada- na, îzmir ve Bursa'da on oyun sahne- ye koyar. Sahneye koyduğu son oyun 'Kırkından Sonra'dır. (Bursa) 1963 te evlendiği GündüzTibet'le iki çocuklan olan Kartal Tibet'in San Francisco'da yaşayan oğlu Kanat'tan da bir kız torunu var. Tibet'in kızı Kumnı ise senaristlik yapıyor. Kartal Tibet'in son projesi, 35 yıl önce Türkan Şoray ve Fikret Ha- kan'la filmi çekilen, Kemal Bilba- şar'ın ünlü aşk öyküsü 'Cemo'. Starda yayımlanmak üzere 26 bölüm için an- laşma imzalanan dizinin yapımcısı AüfYimaz, senaryosunu ise MacitKo- per yazıyor. DVD / VCD Aslı SELÇUK J watershlp Down (Wa- tership'in Aşağısında) / Yönetmen, yapım, senaryo: Martin Rosen / Müzik: An- gela Moriey/1978, renkli, 89 dakika / VVarner Home Vi- deo-Tiglon Richard Adams'ın 1972'de basılan. çok satışlı romanından sinemaya uyarlanan çizgi fihn, bizi tarlalardaki, ormanlardaki, nehir kıyılanndaki olağanüstü dünyaya, kentlerimizden çok uzaktaki yaşama götürüyor. Ya- şadıklan bölgelerin inşaatlara açıhnası > r üzün 4en Berkshire tavşanlan topraklaTnı terk et mek zorunda kalırlar. "Evinüz, yur- dumuz" diyebilecekleri bir yerin, bir düşün peşine düşüp uzun ve o ölçü- de de tehlikeli bir yolculuğa çıkarlar. Film cesaret, önderlik, dayanışma, yaşamı sürdürme savaşımı üzerine kurulmuş güçlü bir efsane. Her ya- şa ve beğeniye açık ve ilginç bu ani- masyon, izleyenleri sürükleyecek güzellikte. Bu tür sinemanın bir kla- siği haline gelmiş bu yetkin örne- ğin Dolby Digital ses eşliğinde tat alarak ve ilgiyle izleyebilirsiniz. ••• The CommİtmentS / Yön: Alan Par- ker / Oyn: Andre.v Strong, Angeline Ball, Dave Finnegan, Robert Ar- kins, Michael Aherne /1991, renkli, 113 dakika / 20th Cen- tury Fox-Tiglon. Roddy Doyle'un kısa öyküsün- den sinema>'a uyarlanan fibn, Dub- lin'in kuzeyindeki yoksul işçi ma- hallesinde yaşayan 9 gencin düş- lerini. müziğin yardımıyla bulun- duklan çe\Teden çıkma istekle- rini çekici bir görsellikle anlatı- yor. Gençlerbir rock'n'roll gru- bu kurarak 60'lann soul müziği- ni Dublin'e getirmek istemektedirler. Özel Bölümler'de yer alan Filmin Yapum'nda yönetmen Parker etkilendiğ^çarpıcı öğelen an- latıyor. senanst Doyle yapıtını yo- rumluyor, oyuncu seçimleri, can- lı müzik eşliğinde yapılan çekim serüveni, kamera arkası çalışma- lan yer alıyor. Alan Parker'ın Ffl- mografîsi'nde, ün kazanmış film- ler olan Bugsy Malone, Geceyan- sı Ekspresi, Birdy, Fame, Mississip- pi Yanıyor gibi çok değişik konu- lan işleyen yönetmenin sineması- na ilginç bir bakış da var. Aynca TY«at Her Rightparçasının müzik klibi ve filmin iki adet frag- manı bulunuyor. Bu neşeli, eğlence- li. aynı zamanda da hüzünlü müzikali Dolby Digital sesle izleyebilirsiniz. Senaryo yarışması • Kültür Servisi - Türk sinemasına değişik senaryolar kazandırmak amacıyla, haftalık sinema gazetesi Antrakt ile Kodak tarafından ortaklaşa düzenlenen, 'III. Kodak-Antrakt Senaryo Yanşması' için başvurular başladı. Son katılım tarihi 22 Kasım olarak belirlenen yanşmaya katılacak senaryolan Hüseyin Kuzu, Sema Fener, Nida Karabol, Yeşim Ustaoğlu ve Zeki Ökten'den oluşan seçiciler kurulu değerlendirecek. Sonuçların ocak ayında açıklanacağı yanşmada birinciye 5000 dolar ödül verilecek ve a>nca senaryolar SESAM'a tescil edilecek Mandrake beyazperdede • Kültür Servisi - Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de büyük beğeni ile okunan çizgi roman kahramanı Mandrake beyazperdeye uyarlanacak. Hyde Park Entertainment ve Crusade Entertainment şirketleri çizgi kahramanın sinema haklannı almak üzere harekete geçtiler. Mandrake'nin sinema uyarlamasının yazım aşaması ise Josh Oppenheimer ve Tom Donnelry tarafından yapılacak. DönüşYok'sansirtenmeyecek • Kültür Servisi - Ingiliz Sansür Kurulu, Gaspar Noe'nin tartışmalı fılmi 'Dönüş Yok'un Britanya'da hiç kesintiye uğramadan gösterilmesine izin verdi. Monica Bellucci ve Vincent Cassel'in başrollerini paylaştıklan filmi, anayurdu Fransa'da 16 yaşından büyükler izleyebiliyor. Ülkemizde ilk kez 'Filmekimi' kapsamında gösterilen ve 9 dakikalık ünlü tecavüz sahnesiyle çok tepki çeken fıhnin, 29 Kasım'da gösterime gireceği ve kesintiye uğramadan gösterileceği belirtildi. 'Yuraıs Bnre' Hoftanda'da • Kültür Senisi- Devlet Opera ve Balesi solist sanatçılan soprano Feryal Türkoğlu, mezzosoprano Şebnem Algın, tenor Pekin Kırgız ve bas Bülent Ateşoğlu 3 Kasım'da Hollanda'da bulunan Amsterdam Concertgebouw Salonu'nda bir konser verecekler. Ahmet Adnan Saygun'un 'Yunus Emre Oratoryosu'nun seslendirileceği konser Amsterdam Hoofdsadkoor'un, 50. kuruluş yüdönümü nedeniyle düzenlendi. Hollanda Promenade Orkestrasf nı ve koroyu şef Martin Van Der Brugge yönetecek. Türkiye'den solist olarak soprano Feryal Türkoğlu, mezzosoprano Şebnem Algın, tenor Pekin Kırgız ve bas Bülent Ateşoğlu katılacak. Audrey Hepburn müzesine kJt • Kültür Servisi - Ünlü oyuncu Audrey Hepburn'ün yıllarca yaşadığı îsviçre'nin Tolochenaz kasabasındaki müzesi kapatıldı. Hepburnün anısına saygısızlık edilerek ticarileştiğini iledi süren oğullan müzede bulunan eşyalan alınca müze perşembe günü kapatılmak zorunda kaldı. Hepburnün 1993'teki ölümünün ardından açılmış olan müzede. sanatçının fotoğraflan, resimleri, ödülleri, Givenchy tasanmı kostümleri, hatıra eşya ve Tiffany'de Kahvalh filminde giydiği siyah elbise sergileniyordu. BabyhNfda Kıvramş' • Kültür Servisi - Sarah Kane'in 13. Uluslararası tstanbul Tiyatro Festivali'nde sahnelenen 'Tutku' ve "Psikoz 4.48' adh iki bölümden oluşan bir oyunu 'KıvTanış'. Oyun 5 Kasım Salı akşamı saat 21 OO'de Babylon'da sahnelenecek. Uçlar Tiyatrosu olarak tanımlanan Kane'in oyunlan son yıllarda dünyada çığ gibi büyüyen 'Yeni Metinler' akımının da ilk ömekleri arasında yer almakta. Emre Koyuncuoğlu'nun yönettiği 'Kı\Tanış' oyununun ikinci bölümü olan Psikoz 4.48, ekim ayında Ethos Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali'nde sahnelenmişti. Esra Bezen Bilgin'in oynadığı oyunun özgün müziği Çiğdem Borucu, görüntü tasanmı Orhan Cem Çetin, ışık tasanmı Hollandalı sanatçı Erik Begemann ve mekânkostüm tasanmı Efter Tunç'a ait. Oyunun dünya prömiyeri 1999'da Londra'da yapılmışti. Bir fetiş nesnesi: Ptek kapap • Kühür Servisi- Kargart sezonu, 'P:F Plak Fetişi' sergisiyle açtı. Plastinka'nın hazrrladığı ve plak fetişizmi üzerine odaklanan sergi, ağırlıklı olarak altmışh ve yetmişli yıllann plak kapaklanndan oluşuyor. Nostaljik bir bakış açısı yerine, retrospektif nitelik taşıyan sergi, "yaratıcıhğın en büyük düşmanızevktir" sözünden yola çıkarak "'zevksizlik iyidir" düşüncesini ortaya ahyor. Dokuz ayn kavramdan oluşan sergide, dansöz Özel Türkbaş, Celal Şahin, Ateş Böcekleri, Orhan Boran ve Yuki, Cici Kızlar, Ayça ve Elma Şekerleri, Tek Bıyık Izzet ve Arkadaşlan, CocaCola, Gecem Yataklan, Ajda Pekkan (Harun Reşifin Gözdesi), Zurnacı Emin Zurna gibi isimlerin plak kapaklan yer alıyor. Sergi, 12 Kasım'a dek Kargart'ta görülebılir. (0 216 449 17 25)