Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 29 KASIM 2002 CUMA
14 J UJtl. kultur@cumhuriyet.com.tr
S
Yapıtlarıylayazınımıza damgasını vuran Melih CevdetAndayh dün akşamyitirdik
on 'Garip' degittiKültür Servisi - Çarşanba gecesi
yoğun bakıına alınan Tü.-k edebiya-
tının duayenlerinden MeKh Cevdet
Anday(87), solunum veböbrek ye-
tersizliği tanısıyla yatrmkta olduğu
Marmara ÜniveTsitesi Kojuyolu Has-
tanesi"nde dün akşam yaşama veda
etti.
Şair ve yazar Melih Cevdet Anday
13 Mart 1915'te istanbuTda doğdu.
Büyûk dedesı Mirlrva Mehmed Ra-
şid Paşa, Osmanlı De\leti'nin ilk
"eczaa paşasrydT. Çocııkluğu aile-
sinin Kadıköy Bahariyedeki evinde
geçen Melih Cevdet, ilkokulu eski Fe-
nerbahçe Stadyumu'nun yanındaki
taş mektepte, ortaokulu Kadıköy Sul-
tanisi'nde okudu. Babasuun görevi
dolayisıyla lise öğreninıini Anka-
ra'da, Ankara (Gazi) Lıse-
si'nde tamamladı. Doku-
zuncu sınıfta okuduğu sra-
da, Orhan Vfeti ve Oktay Ri-
fat ile tanıştı, arkadaş oldu.
Şiirimizin yenileşmesini sag-
layan Garç hareketi bu ar-
kadaşlıktan doğdu.
Liseyi bitirince önce Hu-
kuk Fakültesi'ne, ardından
Ankara Üniversitesi Dil ve
Tarih Coğrafya Fakültesi'ne
yazıldıysa da, öğrenimini
sürdürmedi. Bu süre içinde
Devlet Demiryollan'nda —••»•
memur olarak çalışmıştı. Bu kuru-
luşun olanaklanndan yararlanarak
sosyoloji öğrenimi görmek üzere
Belçika'ya gitti.
37 yıl Cumhuriyet'te yazdı
Ilk şiiri Ukde, 1936'da Varlık der-
gisinde yayımlandı. Şnrleri aynca
Ses (1940-1941), Yaprak(1948-
1950), Yeditepe( 1951 - 1962), Pa-
pirüs, Yeni Ufiıklar, Yeni Dergi, So-
yut, Ataç, Dönem, Yön vb. dergiler-
de yayımlandı. Daha sonra, Yaşar
Nabi, yeni bir şiir anlayışı getiren
Anday'a, Orhan Veli ve Oktay Rifat
ile birlikte, derginin orta sayfasını
ayırdı. 1941'de tek kitap olarak Or-
han Veli'nin imzası ve önsözüyle
yayımlanan, bu üç şairin şiirlerini
kapsayan Garip daha sonra, yeni şi-
ir hareketinin de adı oldu.
Askerliğinden sonra Hasan Ali
Yücd'in önensiyle Milli Eğitim Ba-
kanlığı Neşnyat Müdürlügü'nde me-
murluğa başladı. Bu görevde bulun-
duğu sırada ikinci kez askere alındı.
1946 seçimlerinden sonra Milli Eği-
tim Bakanlığı 'na Reşat Şemsettin Si-
rer getirilince Konya'ya atandıysa
da Kütüphaneler Genel Müdürü'nün
araya girmesiyle, Ankara Kitaplığı
tasnif memurlugunda çalıştı.
tki yıl sonra görevinden aynlarak
Istanbul'adönen Anday, 1953 -1954
yıllan arasında Akşam gazetesinde
sayfa sekreterliği yaparken gazete-
nin sanat-edebiyat sayfasını da ha-
zırhyordu. "Sofcu" olduğu için işi-
ne son verilince Doğan Kardeş Ya-
Şiirimizin yenileşmesini sağlayan
Garip hareketi Melih Cevdet
Anday'ın, Orhan Veli ve Oktay Rifat
ile birlikte lise yıllarında başlayan
dostluklanndan doğdu. tlk şiiri Ukde
1936 yılında Varhk dergisinde
yayunlanan Anday'ın şiirin yanı sıra
roman, deneme, anı, köşe yazılan da
bulunuyordu.
dek yazılannı sürdürdü. Kendi adıy-
la yazdığı dört romanı Aylaklar, Giz-
bEmir,fsa'nınGüncesiveRazryeıle
anılan Geçen Zaman Duran Zaman
da önce gazetemizde yayımlandı. Bu
arada 2000'e Doğru dergisinde de
yazıyordu.
OdüDerle Anday
yınlan'nın kitap bölümüne girdi; çe-
viriler yaptı, kitaplann baskı işleriy-
le uğraştı. Ve yine aynı nedenle işin-
den çıkanldı.
1958 de Cttıad Baban ve Semih
Tanca'nınyönetimindeki Tercüman-
gazetesinde, Yaşar TeOidede adıyla
köşe yazılan yazmaya başladı. Biray
kadar da kendi adıyla yazdıktan son-
ra, bu işine de son verildi.
Büyük Gazete, Yeni Tanin ve
îkdam'da kendi imzasıyla ya da Ya-
şar Tellidede, NiyaziYryazoğju, Mu-
rat Tekvb. takma adlarla köşe yazı-
lan, denemeler ve yine takma adlar-
la tefrika romanlar yazarak geçimi-
ni sağlayan Anday, 1960'tan sonra
Nadir Nadi'nin önensiyle gazete-
mizde yazmaya başladı ve 1997'ye
Anday, tstanbul Belediye Konser-
vatuvan Tiyatro Bölümü'nde fone-
nk-diksiyon öğretmenliği yapn. LCC
özel tiyatro okulunda da mitologya
dersleri verdi. 1964 - 1969'da TRT
Yönetim Kurulu üyeliğinde, 1979 -
1980'de Paris'te eğitim müşavirliği
görevinde bulundu.
Yanyana (1964) adlı şiir kıtabı 142.
Madde'ye aykın görülerek toplanl-
dı, sonra da serbest bırakal-
dı. 1967-1968 tiyatro mev-
süninde Ankara Sanat Se-
venler Derneği tarafindan
yılın en iyi oyun yazan se-
çildiği Mikadonun Çöple-
ri adlı oyunuyla tlhan Isken-
der Armağanı'ru kazandı.
GizüEmir-le TRT 1970 Sa-
nat ödülleri Yanşması'nda
roman türünde başan ödü-
lünü, BuzSaravıfTarjaVe-
saas'tan) roman çevirisiy-
le Türk Dil Kurumu 1973
Çeviri Ödülü'nü, Teknenin
Ohimü ile 1976 Yeditepe ŞiirArma-
ğanı'ru, 1978'detüm şiirlerini topla-
dığı Sözcükler ile Sedat Sima\i Vak-
fi Edebiyat Ödülü'nü, ÖlümsüzJük
Ardında Gügamış ıle 1981 Türkiye
tş Bankası Ödülü'nü, Ölümsüzier
yada BirGnayetin Söyientjsi oyunuy-
İa 1984 Enka Sanat Ödülü'nü,
1991'de TÜYAP Onur Ödülü'nü,
20O0'de Aydın Doğan Vakfi Şiir Ödü-
lü'nü aldı.
1997 yılında Uludağ Üniversite-
si'nin düzenlediği 5. Kültür Sanat
ve Spor Şenliği kapsamında Bur-
sa'ya davet edilen Anday'a fahri dok-
tora unvanı verildi. Melih Cevdet
Anday'a aynca geçen yıl Müjdat Ge-
zen Sanat Merkezi'nce en iyi yazar
ödülü verilmişti.
Melih CevdetAnday, 1960tan sonra Nadir S'adi'nin önensiylegazetemizde
yazmayla başlamış ve 1997ye kadaryaztlannı sürdürmüştü.
Solcu olduğu için bir dönem işine son verilen Anday 'ın şiir kitabı 'Yanyana' da yasaklıydı
Her alanda ölümsüz ürünler verdiŞıır
. Garip (Orhan Veli ve Oktay Ri-
fat'la)-1941
. Rahan Kaçan Ağaç - 1946
Telgraflıane- 1952
Yanyana- 1956
Kollan Bağjı Odysseus- 1963
Göçebe Denizin Üstünde - 1970
Teknenin Ölümü - 1975 (1976 Ye-
ditepe Şiir Armağanı)
. Sözcükler - 1978 (1978 Sedat Si-
mavi Vakfi Edebiyat Ödülü)
. Ölümsüziük Ardında Gdganuş -
1981 (Türkiye Iş Bankası Şiir Büyük
Ödülü)
TanıdıkDürıya- 1984
Güneşte-1989
Deneme
. Doğu-Bao- 1961
Konuşarak- 1964
. Gelişen Komedya - 1965
. Yeni Tannlar-1974
. Sosyalişt Bir Dünya - 1975
. DffimizÜstüne Konuşmalar-1975
. MaddeciHk ve Ülkücühik - 1977
.Yasak-1978
. Paris Yaalan-1982
. Açıktağa Doğnı (Ilk iki kitabı, ye-
ni eklerle)- 1984
. Sevişmenin Güdükhığü ve Yüce-
Hği-1990
Oyun
tçerdeküer-1965
. Mikado'nunÇöpleri-1967 (1967-
68 tlhan Iskender Armağanı, 1971-
72'de Sanatseverler Derneği'nde yı-
lın en iyi oyunu seçildi.)
. Dört Ovıın (Yann Başka Koruda,
Dikkat Köpek Var, Ölüler Konuşmak
lsterler, Müfettişler) -1972
Roman
.Aylaklar-1965
GizliEmir-1970
tsa'nmGüncesi-1974
Razi>«-1975
. Yağmorhı Sokak (Murat Tek im-
zasıyla, 1 Ocak 1959'dan başlayarak
Tercüman'da tefrika edilmişti.) -1991
. DuDar Çıkmazı (Murat Tek imza-
sıyla, 1 Mart 1962'den başlayarak tk-
kistan, Bulgaristan. Macaristan (Yeni
basımı, eklerle, Anadolu'da ve Sosya-
lişt Ülkelerde adıyla) - 1965
Çeviri
. BababrveOğolar(Turgenyev'den)
. Tann Gelini Sybffl (Par Lagerk-
vist'ten)
. Tepedeki Işık (Erskine Cald-
well'den)
ANÜ-YIB^ V^I-^A
Ckfitujük AnkdıC «b»re-
/MEüH CEVDET
^NDKY
tehnenin okjrou
. Ölümsuzier (Toplu Oyunlan-1)
(Yukanda belirtilen dört oyun ile Mi-
kado'nun Çöpleri ve 1984 Enka Sa-
nat Ödülleri'nde mansiyon kazanan
Ölümsuzier.) -1987
. tçerdekiler (Toplu Oyunlan-2)
(îçerdekiler, Yılanlar, Babalarve Oğul-
lar) -1989
dam'da tefrika edildi.)
. Meryem Gibi - 1991
. Birbirimizi Anlayamavız -1992
Anı
. Akan Zaman Duran Zaman I -
1984
Gezi
. SovyetRusya,Azerbaycan,Ozbe-
. Olü Canlar (Gogol'den)
. Müferöş (Gogol'den)
. Bir Evlenrne (Gogol'den)
. Tharrodan Çılaş (Gogol 'den)
.BuzSaravı(TarjeiVesaas'tan)(Türk
Dil Kurumu 1973 Çeviri <"
Çevirilen Yapıtlan
. Veholepnaya Ştuka (Harika Bir
Şey), Şiirler, Çeviren: Semena Kir-
samova - Moskova, 1965
. Aylaldar (Türkçe) - Sofya, 1966
Obreçionnrv'e (Aylaldar). Çevi-
ren: A. îbragimova - Moskova, 1970
. Trinojnik(Sacayağı), Melih Cev-
det Anday, Orhan Veli Kanık ve Ok-
tay Rifat'tan Seçmeler - Sofya, 1966
. Ulysse Bras Attach'es (Kollan
Bağh Odysseus), Çe\iren: S. Eyüboğ-
lu. Turhan Doyran. Hıfzı Topuz,
UNESCO Poesie-Club - Paris, 1970
Pismoodmrtvogdruga (ÖlüBir
Dosttan Mektup), Şiirler, Çeviren:
Nermin Menemenoğlu - Talat S. Hal-
man-NewYork, 1974
. Rain One Step Awaj
r
Çeviren: Ta-
lat Halman - Bnan Swann - Was-
hington, 1980
. The Mikado Game (Mikado 'nun
Çöpleri), Çeviren: Nermin Menenci-
oğlu, IT1 Yayını - Ankara, 1980
L'arbre qui a perdu la qui'etudc
(Rahatı Kaçan Ağaç), Türkçe-Fran-
sızca-Paris, 1981
. Trindavü (Aylaklar), Çeviren: Vı-
orica Dinescu - Bükreş, 1984
. Eden \ov Svet (Yeni Bir Dünya),
Şiirler, Çeviren: Boris Bişinski-Ma-
kedonca-Üsküp, 1989
GUNDUZGOZUYLE
MELİH CEVDET ANDAY
Akla Aykırı
Millıyet gazetesi yazan Sayın Güneri Crvaoğlu'nun
yazısından öğrendiğime göre görevinden istifa eden
Sanayi Bakanı Yalım Erez'in,
- Yanlış yapıyorsunuz. Hükümet devam edeme-
yecek. Noktayı siz koyun.
Sözüne karşılık olarak Başbakan Yardımcısı Dı-
şişleri Bakanı, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller şu
yanıtı vermış:
- Alternatıf bulun. Bu hükümet biterse yerine
hangi hükümeti koyacaksınız?
Çıldırabilır insan.
Demek bu hükümet bizim yazgımızmış.
Biz ancak bu hükümetle yönetilebilirmişiz.
Başkaldırıyorum; REFAHYOL hükümeti bu hal-
kın yazgısı değildir. "Alternatıf bulun" demek "Bu-
lamazsınız" anlamına gelir ve bu söz halka haka-
rettir.
Gazetemizde okuduğuma göre MGK toplantısı-
na katılmış olan askerî bir yetkili şöyle demış:
- Toplantıda hersöylenene nazikçe 'Çok doğru,
yapmalıyız' diyen bir kişinin üzehne tabii ki baltay-
la gidilmez. Ancak dışan çıkınca durum tamamen
değişiyorsa oyunun kuralı da değişiyor demektir.
8 yıllık kesintisiz ve zorunlu eğitim önerisini Re-
fah Partisi'nin oyalamaya aldığını görmeyen, anla-
mayan varmı?
Hükümetin RP kanadı topu TBMM'ye atarak or-
du ile TBMM'yi karşı karşıya getirmek istiyor.
RP'lilerin söyledikleri ise şu:
"8 yıllık kesintisiz eğitimi TBMM'den geçirme-
yiz."
Gazetemizin pazartesi günkü başyazısında şöy-
le deniyordu:
"Bir hükümet adamının ya da politikacının attı-
ğı imzanın ve söyledıği sözün, hiçbir değeri yok-
sa, her şey buz üzerine yazılan yazı gibidir. Hükü-
met adamlannın ya dapolitikacı ve yöneticilerin gü-
venilir olmadığı birortamda yaşamak zonjnda ka-
lan halkın belirsizlik içine düşmesi doğaldır."
Bu tümce içindeki belirsizlik" sözcüğünü ben ye-
tersiz buluyorum. "Hükümet adamlannın ya dapo-
litikacı ve yöneticilerin güvenilir olmadığı bir ortam-
da yaşamak zorunda kalan halk ne talihsizdir" de-
meyi yeğlerdım.
Hayır, bu hükümet bizim yazgımız değildir.
Şımarıklık etmeyelim.
Evinden çıkmayan bir adamım; politikacılarla ko-
nuştuğum görüştüğüm de yok, ama şunu söyle-
yeyim ki, bu iktidar gidecektir.
Çünkü bu iktidar akla aykırı.
(29Nisan 1997, gazetemizdeyayımlanan son yazısı)
SES 5. Kültür Sanat Yarışması
• ANKARA (Cmnhuriyet Bürosu) - Sağlık ve
Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikasf nın (SES)
düzenlediği kültür sanat yanşmasının sonuçlan
açıklandı. Selami Karabulut ve Ahmet Antmen
(şiir), Özcan Öztürk (özendirme); Güler Akalan
(resim), Özgül Önkaş (özendirme); Erol
Büyükyazıcı (fotoğraf), Öznur Bağcı
(özendirme); Nilüfer Sakıncı (fotoğraf dalında
özel ödül); Nurhayat Varol (fotoğraf dalında
jüri özel ödülü); Sultan Su Akar (öykü), Celal
Ilhan (özendirme) ödüle değer görüldüler.
Ödüller bugün, Devlet Resim Heykel Müzesi
Türkocağı Salonu'nda yapılacak törenle
sahipleraıe verilecek. (0 312 310 20 94)
btanbul'da yeni bir müze
• Kültür Servisi - Garantı Bankası'nın,
BankalarCaddesi'ndeki tarihi Karaköy
binasında kurduğu Osmanlı Bankası Müzesi,
aralık ayırun sonlannda açılacak. Kuruluş
çalışmalan Osmanlı Bankası Arşiv ve
Araştrrma Merkezi tarafindan yürütülen müze,
dünyanın sayıh finans tarihi müzeleri arasında
yerini almaya hazırlanıyor. Müzenin projesi,
tarihçi Prof. Dr. Edhem Eldem, mimar Prof. Dr.
Ihsan Bilgin ve tasanmcı Bülent Erkmen
tarafindan yaşama geçirildi. Muzede sergilenen
malzemeler, Osmanlı Bankası Arşivi'nden
seçilen örneklerden oluşuyor. Müze hakkmda
www.obarsiv.com - www.obmuze.com
sitelerinden bilgi alınabilir.
K Ü L T Ü R I Ç İ Z t K
K Â M İ L M A S A R A C I
UKDE
Birgün ışığa döneryaprak,t
Üzümler kızanr kütükte,
Elberte diner bu sağanak
Kaybolur içimdeki ukde.
Sandalımı bırakmryor su,
Silinmiş dönüp baktğım iz,
Çoktandır kaybettiğim arzu.
Boşuna çırpındığım deniz,
Dudağımı ıslatan zemzem,
Testisinde çökmesin dibe,
Rüzgârla dağılacak madem,
Bu yolu kapayan eksibe.
Bir gün ışığa döner yaprak,
Üzümler kızanr kütükte,
Elbette diner bu sağanak,
Kaybolur içimdeki ukde.
(Yayımlanan ilk şiiri, Varlık,
15 Kasım 1936)
"Kollan Bağh Odysseus bambaşka bir
anlayışla yazılmıştı. Kapalı, anlamını kolay
iletmeyen bir şiirdi. Gündelik olaylara sıkı sıkıya
bağh, alaycı, yergici, kavgacı bir şiirin
yürütücüsü olarak tanınan Melih Cevdet Anday,
şiir anlayışını temelinden değiştirmişti"
MemetFuat(1985)
"tnsanı, tarih içindekı bütün görünüşleriyle ele
alma tuthısu Melih Cevdet i biryandan ilkçağın
bizim yaşadığımız topraklarda, Anadolu 'da
şefdtlenmiş uygarlıklanna götiiriir, eski Anadolu
uygarhklanndan mitoslar, kahramanlar bugünün
sorunlarıyla ve bugünün insanlanyla birleşerek
bu şiirlerde yer alırlar." Konur Ertop (1978).
TELGIİİFKİSE
Uyuyamayacaksın
Memleketin hali
Seni sesterle uyandıracak
Oturup yazacaksın
Çünkü sen arbk o sen
Sen şimdi ıssz bir telgrafhane
gibisin
Durmadan sesler alacak
Sesler vereceksin
Uyuyamayacaksın
Düzekneden memleketin hali
Düzelmeden dünyanın hali
Gözüne uyku giremez ki...
Uyuyamayacaksın
Bir s<s çanı gibi gecenin içinde
Ta gün ışıyıncaya kadar
Vakur metin sade
Çalacaksın.