Catalog

CUMHURlYET 28MART 2001 ÇARŞAMBA HABERLER erkes sinirli, insani iliskiler bozuldu, ast üstüyle, öğrend öğretmeniyle kavgalı 6 Şiddefleyaşıyoruz 7 aşam standartuun gittikçe düşmesi, bazı değer ^argılannm yitiriknesine yol açtı. Geleneklerle kabakuvvetin övülmesi ve son yıllardayaşanan göç, işsizlik, enflasyon ve terörün etkileri insanlar arasındaki şiddetibesliyor. istanbulHaberServfei-Tür- kiye'de son 20 yüdır yaşanan istikrarazlık, toplumsal ilişki- kri dezedeledi. Uzmanlar, çö- zümün. siyasal iktidann, şıd- detikörükleyen sosyaletkenk- ri en aza indirmesinden geçti- ğmi belirterek yurttaşlardan kontrollüvebilinçli davranma- lanm istedikr. Hasta hekimiyle, öğrenci öğretmeniyle, hakem futbol- cuyla,taraftar taraftarla,takım- larbirbiriyk, şehirkr şehirkr- k, şoför yolcusuyla, ast üstüy- le, baba çocuğuyla, bakkal müşterisiyle, banka müdürü mudisiyle, avukat hâkimle. kı- racı ev sahibiyle, eşkr bırbır- \eriy\e, seyyar satıcı zabıytay- la,oyuncuyönetaıeniyle, polis göstericiyk, sanatçı meneje- riyk, işveren işçiyle, vergi me- muru.şirket sahibiyle, seçmen partiyönetımıyk, muhabirişe- fiyk ve hükümet ise herkesk kavgalı... îstanbuFda önceki gün Bağdat caddesinde "yol öocetiğT nedenıyk çıkan kav- gada bir gencm ölümü, top- lumda giderek yaygmlaşan hoşgörüsüzlüğün, sevgisizli- ğin yalnızca bir örneği. _ Psikiyatr Prof. Dr. Özcan Köknel, şiddetın, 20-30 yıldır Tûrk toplumuna egemen olan bir anlayış oldugunu belirterek "Ij^ddefc başanh ohmamaya- cağuun eğrtimi vertttneti. Şid- detidoğuransosşaletkenkr en azaindirilmeli. En azmdaneği- tnntibttinçliyurttaşlar kendini kootn^etmeti" dedı çocufcluktan başlıyor Köknel, son 30 yılda ilişki- lerin bozuîduğunu, insanlann duygu ve düşüncekrini anlat- mâk için şiddet kullanmaya başladığını söyledi. Ses, mı- oplumun aynası: MîüetYeMlleri ANKA&VteTANBUL (Cumhuriyet)- Son gûnlerde giderek artaa hoşgörüsüzlük, cinnet ve şiddet olaylarına kamuoyu ashnda roç de yabancı değil. Toplumun aynası olarak kabul edilen Meclis'te ımüetvekükrinin genel kurui oturumlannda sıkhkla yaşanan tartışmalannı kanıksayan kamuoyu, DYP'li FevziŞıhanboğju'mm yaşarnını yitinriesinin ardvndan MechYi de ölûmle anmaya başladı. îçtüzük değişiklikkriae ılişkin görüşmelerde tartışmalar kavgaya dönüşmüş ve yumruklar havada uçuşmaya başlamıştı. Bir grup müktvekiliıan Meclis kürsûsü önûndekı kavgası sırasmda yereyığılanDYP Şanlvurfa Milletvekili Fevzi Şjhanboğju, hastaneye kaldmlmış, ancak kurtanlamamıştı. Meclis TV görüntükrivetanık ifadekrinin ardındanMHP'li CahâtTekefioğta ik Mehmet Kundakcı'nm, "kasü aşan adam ö$dürme" suçlamasıyla Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılaması halen sûrûyor. Bu arada Şıhanhoğiu'nun ölümündeusonra bazı yaytn organlannda yer alan "Kanında alkolbulundu* iddialanna yönelik olarak Adlı Tıp Kurumu bir açıklama yaptı. Açıkîamada, ŞıhanboğTu'nun kanmda alkol bulunmadığı açıklandı. mık ve jestkrde başlayan şid- detin, öldürmeyekadargittiğı- ni anlatan Köknel, "Bunun iki nedeni var. Getenekterie kaba kuvvetin övülmesivesonydbur- dayaşanan göç,işsizlik,enflas- yon, terörün etküeri'' dedi. Köknel, insanlann kendinj korumak, saygınhğvnı arttır- makiçinkabakuvvete bdijvur- duğunu ifade ederek çocukla- raaikde ve okuldavenkn eğı- tirnde de güçlü,kuvvetliolma- nın, başkalannı ezmenınögre- tildiğini vurguladı. Şiddetin çocukluktan başladığını ve toplumdayaygınlaştığını söy- leyen Köknel, "Bu şiddet, yü- larsürenbirbirikiminsonucu. Budurumhatahdır.Şiddetşid- detidoğurur,Şiddet,bir davra- nışşeknolarakya\guüaşryorve oluşan külture herkes uyum sağlamaya baştayor" diye ko- nuştu. Şıddete prim veren her türlü olgunun kınanmasmı is- teyenKöknel, sorunlannuzla- şarak çözülmesi gerektiğini vurguladı. Sosyolog Fanık Birtek, toplumdaki krirınher- yere yansıdığını söykyerek "tssİ2İik artarken, betirsizlik varken,şkJdetsonderecedoğal bir sonaçtur" dedi. Toplumun yarısı blrbiriyle ctovalı ÇareStZ Hareketi Sözcüsü Başar YahX toplumun yansı- run bırbiriyk davah oldugunu vurgulayarak gelişmiştoplum- lardabu oranındahadûşük ol- dugunu söyledi. Yaltı, Tûrkı- ye'nm yaşadığı ekonomikkri- zin başka sosyal sonuçlar do- ğurabileceğine dikkat çekerek "Türkiye, tepeden inme yöne- timinin, kaü yasalannın bede- Üni ödüyor*' dedi Ekonomikkrizin, toplumun üstünü örttüğü sorunlan ateş- kdiğını belirtenYaltı, şiddetın bireyler, toplumlar ve devktk toplum arasında yaşandığını ifade etti. Yaltı, Türkiye' nin yüzde 20'sinin açhk, yüzde 60'uun da yoksulluk smınnın altında yaşadığına dikkat çe- kerek *Ba standartlarda yas^- yan insanlar baa ablatd. etik, febefı değerterini kaybederier. Krizinetkikrini göğüskmekte zorlandığımız bir süreçteyiz. Bu sûredn etkikri de sadece ekonomik olmayacaktur. Yurt- taşlarm, kurtanc» bekkmeyi bırakıp bilinçlitavuiar serşjle- mesigerekTyor" dıye konuştu. Her gün farklı farklı suçlar- lakarşılaşan hâkim ve savcüar da toplumdaki gerilimm eği- tımsızlik, ekonomik bunalun- lar, cvnsel sorunlar ve provo- kasyonlardan kaynaklandığuıı söykdikr. elconemilc sorunlar - Büyük şehirkrde bik Türki- ye Cumhuriyeti vatandaşı ol- mayan, nüfus kayıtlan bulun- mayan çocuklar oldugunu dik getirenyargıç ve savcılar,böy- k gençİerin nütus kayıtlannın ancak suç işledikten sonra, haklanndaaçılandavalar görü- lürken yapıldığını bildirdikr. Aıklerin eğitimsizliği ve eko- nomikdurumlan nedeniyk bu gibı sonuçlannortaya çıktığıru vurgulayan yargıç ve savaiar, çocuklarm dabu nedenle oku- la gıdemediklerini ve eğitvrn alamadıklannı belirttiler. G6ç, suçu arttınyor Köyden kente göçün de suç oranını artnrdığına dikkat çe- ken yargıçlar, göç eden insan- lann uyum sorunu, işsizlik ve ekonomikbunalımlarnedeniy- le cinnet geçirecek durumlara düştüklerinivebudurumun.ev dışında, ev içinde sonu ölümle bitenkavgalaraneden oldugu- nu söykdikr. Yargıçlarve sav- cılar, Türkiye'deki basönlmış cinseüığin veyaeğitimsizlikve ekonomik sorunlann cinselli- ğe yansımasırun kavgalara ve cinayetkre neden oldugunu belirterek özellikle gençkrin, yaşadıklan kimlik bunalımı nedeniyk şiddete ve suça yö- neldiklerini söyledikr. Yargıç ve savcüar, tüm bu etkenkrin toplumda gerginliğe, dolayı- sıyla suç oranının artmasına yol açtığını vurguladılar. Slddet, hlyerarşlk blf düzende Şiddetin çok derinlerde ve günlük hayatta farkma vanl- mayannedenkrdenortayaçık- tığıru vurgulayan Avukat Er- gn Cinmen, "Devletm tepete- rinde 10yûda bir şiddet gnste- ri&rse bu teroellere kadar iner, derskre kadar gjürer" dedi. 30yılda3 darbeyaşayan bir ülkede başbakanlann, bakan- ların, gençkrin asılmasınm toplumaşiddetiaşıladıgını be- lirten Cinmen. asılan insanla- nn yandaşlanrun şiddet duy- gulanyla doldugunu söyledi. Cinmen, şiddet uygulamasının karşıhgrnın daher zaman ohı- şacağvnıvurgulayarak "Şiddet kühürü, devletin tenesinden aşağrya kadar inen, hiyerar^k bir yapıdadır'' diyerek mec- lis'te yaşanan kavgalan örnek verdi. Polisın amirinden yan- sıyan şiddeti halka, halkı oluş- turan bireykrin de bu şiddeti birbırlenneyanstttıklannı söy- leyenCinmen,trafik teTörünün de insarun direksiyon başın- dayken dışavurduğu şıddetten kaynaklandığrnı belirtti. Türkiye'de 1 milyonu aşkın ruhsatktüfek, 600 bin kadar da ruhsatlı tabancabulunuyor AUPERTURGUT Ruhsatlı süahlaria «>n 10 yıldabi- ta«şkrn cvnayetişlendi, 4bineyakın kişiyaralandı. Sıviltoplumörgütle- ri, yetkiüleri silah ruhsatı alınması- naı zorlaştvnlması için uyardı. Türkiye'de 1.5miryonuaşkınyurt- tasta silah bulunduğunu vurguky an yetk&leı, son5 yılda 500 bin ruhsat başvurusununygpıldığmı arumsatö- lat, Taşıraa ruhsaö sahiplenne kî^~. lik ve öfke testi uyplayan uzman doktorlar, bu k^Herden "yüzde 33'ünün kuşkuciı,yüzde 20^«ün ça- buköfkelenen, yüzde lO'unundasu- çaeğikmli yapıda oldugunu belirk- diler. Uzmaniar, kadmlann süabı sevmediğim, soçteiar \e 21 yaşın al- tındakiyurttaşiannİsesilah ala- madıklannı befeterek "Süahlı kuN^tkr poös, korucular. • Silah ruhsatı almak istcyen yurttaşîaıtn Fıziki,psikolojik ve nö^^Bftıuayeneden geçmesi gerekiyor. Bakırköy Devlet Hastanesi PsiVâyatri Polikliniği'nde yapüan mceleme ve araştvrmalar sonucuuzmanlar, her yv£ kişiden İö'unun suça eğüinüiolduğuna1>ellriedi. ve mensuplan dtşında bemen he- roen erkekkrin yansı ruhsatlı VCVTB ruhsatsızsilahtaşıyor.Pompah,\tvli, runıınungekliğjnoktagazJeroııüne serifir" dediler. Silahruhsatlan,taşuna,bulundur- ma ve av tezkeresi ohnak üzere 3'e aytıiıyor. 21 yaşmı doldurmuş her Türk vatandaşı "bulundurmak" amacıyla silah ruhsatı alabıliyor. Av ^te^seresi için ise başvuran kişikrin reşit ohnası gerek^or. E müdürlükleri, silah ruh- satiannı 5 yıllık verirken OHAL Bölgesi'nde bu sûre 3 yda iruyor. Süre- ruhsat- larharçyatı- nldıktansonra yenikniyor. Ruhsatlara bağlanrruş silahla- raaitmermikr için ise aynca ruh- sataranmıyor. yabascı mermikr in- cekndİkîensoarasahiplerine veröi- yor. SüahTuhsatıaîraaktsteyenyurt- taşlann fızıkı. psikoîojikve nörolo- jik muayeneden geçmesi gerekiyor. Bakırköy DevletHastanesi Psikiyat- n Poliklınigi'nde yapılan mceleme ve araştvrmalar somıcu uzmanlaT, her yüz kifiden İO'onun suça eği- limii oldulynubeîirkdi. Taşıyıcıla- rakişihk ve öfke testkri uygulayan U2jrtan doktorlar, bu kişikrden 3'te birinin şüpheci vekuşkucu özellik- lerini ortaya çıkardı. Araştırmada, taşıyıcılardan yüzde20'sinin deça-^ buk öfketenen ınsanlanian oluştuğu te eüîdi. Uzmanlar, Türki- f yrtte 60yaş üstü300bin kişinin siahı oldugunu kaydederek "tnsanlannyaş- larmıasılerârHkted^ûnrnefonksi- h insanlara sUah ruhsatı verümesi sonderecetehnken. Yetköikr bir an ÖDCcbusorunamüdahaketmeUdır- ler" diye konuşuyorlar. Ruhsat alamaısam ruhsatstı tasmm' 613trsayıb Ateşli Süahlar ve Bı- çaklar ik Diğer Aktler Hakkında Yasa'mn 1991 tarihli «Ate#Sbıh Yönetmetiği'ne göre silah ruhsatı ahnıyoTveyaahnması engelleniyor. Kamu hizmetinden yasakhlar, akıl hastalan ve uyuşturucü suçtma ka- nşardar silah ruhsaü alarmyorteı. Taksirli suçlar hariçbir yıidan fazla cezayamahkûmolanlar, zjmtaet, üı- 1 tilas, vrtıkap suçlaî> nın binnden hüküm giyenlere de ruhsatjzrriyok. Aytıca zorunlu olmadığı haldesaeskfth bir mahalde ateş edenlerin, bu suçtan mahkîto olanlann, ruhsatlı süahıru geçici de <$sabaşkalanna verdikle- ri içinhükûmgiyenkrin, ruhsaöann veriliş nedenleri ortadan kaJkîigM, halde durumu 6 ay içindebiUİriae- ' ^yen ruhsat sahipkrinin silah ruh^- tı almasma izin veritaıiyor. Türkiye gençliğinin. tekvizyon ekrantarmdan tafata şiddet ve silah görüntülennden eâdlendiğini kay- dedeasosv-ologlar ise, "ABD'de ya- şanan okuîcia^^rindenetkiknea gençkrimiz, babasmm süahım ^ # ^ 0bi okulbasar oldu. Aile büyûk- kri tarafindan 'at, a\Tat, siiah" söy- kmiyk yetiştiriten tophımumuzun aıHk seri katükri de var. Özeffikte büyük kentlerimiz tehlike attmda. Bir as öoctsüahsıziaıısna karnpan- ydan dü^aknmesi gereki\«r"' yo- rumundabulunuyorlar, Türkiye'de 1 ı ş j ^ » ı aşkın ruh- sathtüfek, 600 binkadar daruhsat- anca bulunuyot Son 5 ydda ruhsatbaşyurusunda yüzde 400 ar- tışyaşandı. 300bineyakıntaşıroa ve 200 bınj,aşkın bulundunna ruhsatb silah içinbaşvuru yapıldı. Ruhsatlı silahlaıia son 10yüdabiıa aşkın ci- aayet işlendi,4 bineyakın yaralama olayı meydana geldi. Son 10 yûda 100 bin ruhsatsız tabanca ele geçi- rüdl Bulundurma kolay, taşımazor' Bıdundurma ruhsatı ahnak taşı- ma ruhsatıabnaktançokdahakolay. Balundunnarühsatmıyaşmı doldu- ran ve suç işkmemiş herkes alabi- ürken taşıma ruhsatı can güvenliği nedeniyk bazı meskk gruplanna veriliyor. SanBasmKartısabibiga- zeteciler,belediye başkanlatı, il ge- nel meclisi üyekn, sarraflar, döviz bürosu sahiplen, kayumcuîar bağlı bulunduklanraeslekî örgutkBmele- rinden aldıklan belgekriesüahlfln- nıruhsaüandınyor. Kamugörevlite»- ri kart parası ve eğitime kaûa payı- nı ödeyerek ruhsat aîırkeo mesîek gruplan ruhsatiçia 13%mlyon 750 binliıa ödüyorlar.Can gilrenligi iç» alınantuhsaûara ise yerli silah için 154milyon 750binlıra, yabancı si- lah için ise 284 milyon 750 bâi lira veriliyor. Bulundurmaruhsatıise 31 pûlyon 470 bin liraya raal oluyot AVRUPÂ'DAN GURAY OZ Solum.SolTapatım Almanya'da mitiiyetçBk, yurtseverlik tartışrnası gündeme iyice yerieşti. İzeMikle Cumhurbaşkanı Johannes Rau'nuntanşrnaya ağııiığını koyma- sı yoğunluğu ve derinliğı arrtırdı. Alman neonazi daziaklannıntişörüenne/azchklan "Almanolmak- tan gururduyuyontm" stoganına muhafazakâr po- Irtikactlann sahipçıkmabn ile t»aşlayan ve Ye^lier Partisiüyest ÇevreBakanıTrittin'in Hıristiyan De- mokrat Birtik Partisi Gerel Sekreteri'ni "yaintz üış görûnüş bakımından değ'ri anlayış bakımından da dazlaklara benzemekie' suçlaması ile başlayan tartışmanın bundan sorra rtasıl bir seyir izieyece- ğinî hep biriikte görece^iz. Rau'nuninsanın anca<.yaptıklanyla gurur duya- biteceğini söylemesi muhafazakârtan biraz iirküt- müş olabilir. Çünkü sor yıHarda onlann yaptıkla- nyla gurur duymalan zortaştı. Iç politikada, eko- nomik polrtikalarda polMka üretemez hale geten, yalnızca itiraz partisi oHıakla yetinen CDU/CSU bloku, kadim ortaklanliberalleri de kaybetmeteh- likesi ile karşı karşıya bberal parti FDP, merkeze doğru ilerleyen ve vuracağı yer şimdiden belli sos- yal demokratlara, gelecek. seçimlerden sonrası içinuyumlubir ortakolacağının işaretteriniveriyor. • • • Sosyal demokratlar nereye gidiyor peW? SosyaldemoVeattar rr.erk.eze doğru hızlave gü- venli adtmlaıia ilertiyoriar. Solda doğacak boşlu- ğu doldurmaçabasındaolan ve bununiçinkomü- nizan srfatlardan kendini anndıran Demokrattk Sosyalizm Partisi PDS. b u boşluğu doldurabilir mi?Tekbaşına hayır. Solda bir halkpartisiiçinkol- lan sıvayanbaşka güçler d e var. Bugüçler arasın- daşimdiliktek başınaymış gıbi görünen ama boş- luğu dolduracak bir partiye fikir babalığı yapma- ya hazır ve aday oldugunu arttk açıkça söyteyen Oskar Lafontaine var. Geçen gûnlerde PDS'nin karizmatik isimlerin- den Gregor Gysi'nin kıtabının tanıtım toplantısı- na katılan Lafontaine, butoplantıdaPDS ilebiriik- te görünmekten korkmadığını, sol bir halk partisi- nin gerekliliğinin inkâr edilemeyecegini söyledi. • • • Türioye ile Almanya'nın bir benzer yanı var de- mekki. Ama benzerlik sol birhalk partisine duyulan ih- tiyaç konusuyla sınırlı kalryor. Böyle bir partinin kendi partılerinden kopmuş, birbirine benzemez ve düşünsel beraberlikleri kuşkulu isimlerte kuru- labilecegine inanan var mı? Sol bir partinin küskünlerin, dışlanmışlann birii- ği olmaması için, Türkiye ve dünyada olup biten- lerinsolun dünyadaki evrimive sorunlaraçarebul- ma konusundaki çabasının iyi anlaşılması gerek- miyor mu? Bu yalnızca üç beş dış gezi ile kazanı- labilecek bir özellik değtldir. Programatik görüşte- rinde Yeni DünyaDüzerti ile arasına kesin ve kalın bir çizgi çekmeyen partilerin artık kendilerine sol deme hakkı kalmamış bulunuyor. Bu nedenle ol- malı, dürüstlükleri konusunda kenditerine hiç söz söylenemeyecek Alman sosyal demokratlan bite artık kendilerini merkez partisi olarak adlandır- maktan kaçınmıyorlar. Tabanlannı ürkütmemek için her ne kadar "merkezin sol partisi" kimitanım- lamalantercih ediyorlarsa dayakında daha içten- likli konuşacaklanndan kuşku duyulmamalı. Küreselleşme hiçkimsenin gözünü kapatıp gor- mezlikten gelebıleceğı bir olgu değildir. Küresel- leşme, sorunlara kuresel cevaplar ister. Sol partj- ler, gruplar, işçiler, çalışanlar bu cevabı bulmak içinbiryandan bir araya gelmeyidenerkenaynı za- manda düşünsel plandada yoğun birçabanıniçi- ne gıriyorlar. Bunun birörnegı geçen hafta Alman- ya'da gerçekleşti. Türkiye'de kımse duymadı, Cumhunyet dışında gazeteler galibayazmadı. Al- manya'da hizmet sektöründe örgutlü beş sendi- ka birteşerek dünyanın en büyük sendıkasını kur- dular. Verdi adını alan 3 milyon üyeli sendika YDD'cilerin uykusunu kaçırdı. Ufukta küresel bir hesaplaşma görünüyor. Türkiye bu hesaplaşmanın neresinde? cinayetteri • ANKARAÇAA)- AnkaraÜniversitesiTıp Fakültesi Psikiyatri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdülkadir Çevik, sevgisine karşıhk göremeyenbazı gençkrin, "yabenim ol, ya kara toprağın" zihnıyetiyle işlediği cinayetlerir temelinde 'sahipknme ve aşın güvensızlik' duygulannm yattığı bildıridi. Prof. Dr. Çevik, "Delicesine sevmek, çok kötübir şey.. çünkü karşılığvm alamıyorsa, reddedıliyorsa, delicesi nefrete dönüşebiliyor" dedi. Sokak optas\nda tecavüz • ANKARA (AA) - Keçiören Aktepe Mahalksi'nden önceki gece polisi arayanbir kişi, bir kadına 3 kişi tarafindan tecavüz edildiğinı bildirdi. Akli dengesı yerinde ohnayanN.K.'ye tecavüz eden Satılmış Şim ve yanmda buhonan H. îbrahim Ç. ve Erdal 1 olay yerine yakın bir yerde yakalandı. Şims« tutuklanarak cezaevine konuldu. Taşlr-sopalıydom _ ^TANBUL (AA) - Kartal'da, Milli Emlî ait Ömerlı Barajı su havzası ıçmde kaçak o yapılan 99 gecekondunun yıkimı sırasında olay çıktı. PaşakÖy Nişantepe Mevkii'udel Milli Emlak ve lSKİ'nin ortaldaşa yapaca yıkımhaberini öncedenalanyurttaşlar.laî traktörkrk yollara barikat kurdular. Gtve güçkrinin barikatlan kaldırmasrnm arom yıkıma başlandı. Yıkımı durdurmak arfia< taşla ve sopalarla güvenhk kuv^etkrine s gecekondu sakinleri, bir üstegmen ve 6a. yaralanmasına neden oldular. J İstanbulHafoer Servisi - Bağdat Cadl iki sürücü arasında çıkan tarnşmayı yat isterken, tabancayla vurularaköldürüle Faruk Öztürk'ün cenazesi dünErenkö> Galippaşa Camii'nde kılınan mmazm; Çamlıca'daki Çakaldağı Mezaıhğı'nda verildi. Öztürk'ün babası Turgut Öztür vuran Metin Kaya akyhine açılacak kî davası dışında, eşi adına bır dava açaa söyledi. Baba Öztürk, Kaya'nmbiı an yakalanmasvru istedi.