Catalog

2 6 TEMMUZ 1998 PAZAR CUMHURİYET SAYFA ANADOLU'DA YENIINSANIN DOGUŞU/3 Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet'in ilkyıllannda Mustafa Kemal ile Alevi-Bektaşi topluluğu Demokrasinin kapısıaçılıyorUlusal kurtuluş sürecinde yürürlüğe giren devrimler. Türk halkının çağdaşlaşması yolundaki bütün engelleri kaldırabilecek nitelikteydi. Vanlan sonuç, yalnız Alevi ve Bektaşilerin değil, hangi din ve mezhepten olurlarsa olsunlar. bütün yurttaşlann insanlık haklannı vicdan özgürlüğü kapsamında güvenceye alıyor, demokrasinin kapısını açıyordu. İLHAN SELÇUK "Aydınlanma Felsefe- si"nin "laiklik.insan hak- lan. uluslaşma, demokra- si, sanay ileşme" kavramla- rıyla bağıntısını, Anado- lu, dış düşmana ve em- peryalizme karşı verilen savaşın ulusal içeriğınde yaşayarak ögrenmeve ba^- ladı. Anadolu ihtilalinitı baş- langıcında kurulan Anka- ra'daki Büyük Millet Mec- lisi Hükümetı. "Egemen- lik kayitsızşartsız ulusun- dur*> diyerek ümmet bilin- cinden uzaklaşan yeni çö- zümü dile getırdi. Halifenin düşmanla iş- birliğı. laikliğe gıden yo- lun taşlannı döşedı. Padışahın bir lngiliz sa- vaş gemisine binerek kaç- ması, Cumhunyet'ın ila- nmı kolaylaştırdı. Osman- lı aydınlannın Avrupa'da yaşayarak benimsedıkle- ri fikirlerin ülkede ger- çekleşmesi ıçin gerekli or- tam oluştu; Türkiye'nın aydını. Kurtuluş Savaşı ile "asker-sml" ışbirliğinde fikirlennı hayata geçırebi- lecekbırgüç sağladi. Anadolu halkının. Müs- lümanlık dünyasındaki özel.konumunu dafcunla- ra eklersek, 1923 - DevrU mi'nin eşine rastlanma- yan özellıgi ortaya çıkar. 19Mayısl919'daSam- sun'a çıkan Mustafa Ke- maLSıvas Kongresi'nden sonra Ankara'ya yöneldı. O günlerde Anado- lu'nunnüfusu 10-11 mıl- yon dolaylanndadır. Üç- dört milyon tahmın edi- len Alevı-Bektaşi toplu- luğunun liderı Cemalet- tin Çelebi, Hacıbektaş'ta oturuyor. lleride "Atatürk" soya- dını alacak olan Mustafa Kemal. gelecekte Türki- ye'nin başkentine dönü- şecek Ankara'ya giderken Bektaşi başkentinı ziya- ret ediyor. Daha önce. tttihatçılar- dan Talat ve Enver paşa- lar da Hacıbektaş'a gel- mışlerdi Bu iki devlet bü- yüğünü dergâh'ta bekle- yen Çelebi Cemalettin Efendi, Mustafa Kemal'i Beştaşlar'da karşıladı. Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919da Anado- lu'ya padişahın fahri ya- veri ve ordu müfettişi ola- rak çıkmıştı. Aradan ge- çen altı ay içinde göre\ le- rinden almmış. askerlikten de uzaklaşmıştı. Sonunun ne olacağı bilinmeyen bir serüvene atılıyordu. Çe- lebi Cemalettin Efen- di'nin. bu konumdaki Mustafa Kemal'e kimse- ye göstermediği bir saygı ve yakınlıkla yaklaşması dıkkat çekıcidır. Enver BehnanŞapoNo.olayı an- latırken "KJzılbaşlannÇe- lebisi Cemalettin Efendi, Atatürk'ü karşılamaya çıktı" diye yazıyor. Dergâhta Çelebı'nin og- lu Hamdullah Efendfnın odasında cem ayıni dü- zenlenıyor. Dede postun- da oturan Saiih Nivari Ba- ba zıyaret edilıyor: bura- da yapılan "ikrar töreni" ile Mustafa Kemal'e "kı- üç kuşatılıyor" ve "yola kabul" edıliyor. Çelebi Cemalettin Efendi. Salıh Niyazı Baba ve ötekı ıle- ri gelenlerle bir toplantı yapılıyor. Mustafa Kemal, Ulusal KurtuluşSavaşı'nın gereğinı dılegetıriyor. ne- ler düşündüğünü anlatı- yor; bu arada hazır bulu- nanlararasında konuşma- lar oluyor. Mustafa Kemal Paşa hazır bulunanların kendi aralannda ne konuştukla- nnı merak etmıştır. Soru- yor. Aldığı yanıt ılgınçtır: "Canlar derier ki, acaba Hacı Bektaş sıfat mı değiş- tirmiş! Çiinkii yüz>ıllar önce ulu pirimiz de böyle konuşmuştu."' Hacı Bektaş buluşma- sında Mustafa Kemal ile Çelebi Cemalettin arasın- dakı görüşmenin boyutla- n, düşmana karşı Kurtu- luş Savaşı'nın kapsamını aşıyor; gelecege yönelik nkır birlığıni de vurgulu- yor; cumhunyetdevrımı- ne açılan bir çizgiyı de içeriyor. Mazhar Müfrt'e göre Cemalettin Çelebi. Kuvayı Milliye'yeyandaş olduğunu dile getirmekle kalmamış, cumhunyet re- jiminden yana olduğunu da belirtmiştir. Mustafa Kemal Paşa, belkı de zamanlamanın önemıni düşünerek olum- lu hiçbir karşılık vermeden tedbırli bıryaklaşımı yeg- lemiştir.Mazhar Müfit Kansu, anılarında. u An- laşılıvor ki Cemalettin Efendi cumhuriyetten ya- na, hele Salih Baba özgür düşünceü,çokileri bir zat" diyeyazıyor. Daha sonraki gelişme- ler. Mustafa Kemal ile Bektaşi hderliğinın cum- huriyet rejimine dönük iş- birliğını kanıtlamaktadır. 23 Nisan 1920'de açılan Büyük Millet Meclisi'nde Mustafa Kemal Paşa'nın karşıtlan da elbet vardı. Muhahfler "İkinci Gnıp"u kurdular. Cemalettin Çelebi ise Meclıs Başkanvekillıgi'ne Mustafa Kemal tarafın- danönerildi veseçildi. Atatürk bütünlesmisti Osmanlı dışlamıştı Savaşı zaferle sonuclandıktan sonra yol ayrımına da gelındı. Düşman yenilgiye uğratılmıştı, şımdi sıra de\rimlerdeydi. Ancak de\rımlerı yürürlüğe koyabilmek için yeni bir secime gerek vardı. Türkiye Büyük Millet Meclisi. 16 Nısan 1923"te seçımlerin >enılenmesine karar vererek dağıldı. Hacı Bektaş Velı ÇelebiM \eliyettin, dokuz gün sonra. 25 Nisan 1923te şu bıldıriyı yayımltyordu. "... Büyük Millet Meclisi Başkanı Gazi adıyla Mustafa Kemal Paşa Hazretieri'nin \a\ımladıklan bildiriler. tümümü/ce bilinmektedir. Gazi Paşa'nın, \atanın ilerleme \e yükselmesi hakkındaki her türlü isteğini \erine getirmek bbjm için farzdır. l lusunıuzu kurtaracak, mutluluğunıuzu sağlayacak onun amaca u>gun göriişleridir. Bunu \adsı\anlann bizimle kesinlikle ilgisi \oktur. Yüce tarikatımı/dan olanlara Mustafa Kemal Paşa'nın gösterdiği adaylardan başkasına o> vermemelerini, vatanımızın kurtuluşunun bu yolla olacağını sizlere güvenle sö\le\ebilirim. Bu öğiidüme uv mayanlar bizden değildir. Erenler nnlara destek olmaz. Yeniden bildiririm ki. bu halkı kurtaracak ulan Gazi Mustafa Kemal Paşa'dır; onunla birlikte kutsal vatanımızın öz e\ latlandır. Hiç kimsenin sözünü dinlemtyiniz. sözümden dışan çıknıaMnız. Sizin mutluluğunuzu düşünenler, sizi kölelikten kurtaracak Büyük Millet Meclisi Başkanı ve tümümü/ün büyüğü Mustafa Kemal Paşa Hazretleri'dir." (Bakı Öz, Kurtuluş Savaşı'nda Alevi- Bektaşiler). Hacı Bektaş Veli Çelebisi, Türkiye'nin geleceğinde Aydınlanma yoluna katılımını gerçekleştirmiş. desteği saglamıştı. Bildirinin yayımlandığı 25 ahkulu Araştırma Eğitim Kültiir Vakfi GenelBaşkanı Süleyman Cem Asimilasyon veAleviler • 1 - Banş anlamına gelen İslamiyet mezhepsel farklılığa izin \ermektedir. Nitekim inananların oluşturduğu cemaat. inandığı şekilde yaşar. Bunun da hak olması gerekir. Kati kalıplara dökülmüş \e birileri tarafından ohnazsa olmaz dayatması ile pakettenerek halka sunulan din, inananların değil. olsa olsa inandınlmak zorunda olanlann, politikanın, aktöıierin \eya inanıyor görünmek durumunda olanlann dinidir. İnanmak bilmemek olduğuna göre, gerek iman edilmiş \e gerekse imanla benimsenmiş inançlar, insanı kıble yaparak inancı şuurlandınlmak zorundadır. Bu nedenle, dinin genel anlamda, mücerret imandan. yani sadece Tanrı'ya imandan ibaret olmadığı anlaşılmalıdır. İman etme. ibadet etme, güzel ahlak \e amelle yaşama, kul hakkına saygıda kusur etmeme, >ar olanı var edenden dolayı sayma. sevme ve uygariığın gerisinde kalmama gibi daha birçok şeyleri içermektedir. Türkiye'de son yıllara kadar İslamiyetin (Sünnilik) hiçbir bicinıde tartışılmadığı \e kimi bilim adamlannın da katıldığı bir tespite göre de inanan halkımızın yüzde 98-99'u Müslüman, yani Sünni olduğu savı hâkimdi. Bu tarihi yanlış bugüne kadar süregelmiştir. Geçmişte nüfus kâğıtlanmızda yazılı olan Hanefi ibaresi de bunu ifade etmekteydi. Daha sonra o ibare yerine İslam yazılması neyi değiştirdi? Sormak lazım. Türkiye'nin gerek içeride gerekse dışanda Sünni Müslümanlann ülkesi şekünde algilandığı ve yommlandığı bilinmektedir (Harenberg Laenderiexikon 93/94'te Türkiye'nin yüzde doksan doku/unun Sünni Müslüman olduğunun yazması neye dayanmaktadır?) Bu gerçek dışı, asimilasvona yönelik ve tamamen çarpıtılmış tablo. büy ük bir tarihi sahtekârlığın ta kendisidir. O tarihlerde resmen. bir tek cemevi bile bulunmuyor, bulunamıyorsa, o ülkede Alevilerin \arlığından söz etmek olanaklı mı? Nisan 1923 tarıhınden sonra soluk soluğa bir süreç vaşandı. 28 Haziran seçimlerinde Mustafa KemaFden yana olanlar üstünlük sağladılar. 24 Temmuz'da Lozan Banş Antlaşması imzalandı. 9 Ağustos'ta Halk Fırkası kuruldu. 11 Ağustos'ta Meclıs toplandı, Başkanlığa yine Mustafa Kemal'i seçtı. 23 Ağustos'ta Meclis. Lozan Antlaşması'nı onayladı. 2 Ekım'de Itılaf devletlennin i>gal ku\vetlerı lstanbul'dan avnldı. 6 Ekım'deTürk ordusu Istanbul'a girdi. 13 Ekim'de Ankara'nın. yeni Türk devletinın başkenti olmasına karar \erildi. 29 Ekım'de cumhuriyet ılan edıldı. Dört >ıl önce 23 Aralık I919: da Hacı Bektaş Dergâhfnda Çelebi Cemalettin Efendi'nin Mustafa Kemal Paşa'dan ıstedığı gerçekleşmışti. Ne var kı cumhurıyetle birlikte padışahlığa son venlmıştı. ama hılafet sürüyordu. Sünnılerin halıfesi. arkasında azımsanmayacak bir guçle Istanbul'da oturuyordu. 1924 yılının 4 Mart günü hılafet. Şen>e ve Evkaf Vekâletı ile kaldırıldı; Tevhıdı Tedrısat (Öğretım Birliğı) Kanunu kabul edıldi. Vıcdan özgürlüğüne giden yolda yürünüyordu. Sünni ıktıdarın baskıları altında yüzlerce yıldan berı bunalan Aleviler ve Bektaşi ler. öteki ınanç sahıpleriyle eşıt konuma geçiyorlârdı. I928'de, "de\lerin dini din-i İslamdır" tümcesı anayasadan çıkanidı. Avdınlanma devrimi yolunda büyük bir adım atıldı; laık devlet oluşu>ordu. L'lusal kurtuluş sürecinde yürürlüğe gıren devrımler. Türk halkının çağdaşlaşması yolundaki bütün engellen kaldırabilecek nitelikteydi Varılan sonuç. yalnız Ale\i ve Bektaşılenn defıl, hangr din ve mezhepten olurlarsa olsunlar, bütün yurttaşların insanlık haklarını vıcdan özgürlüğü kapsamında güvenceye alıyor, demokrasinin kapısını açıyordu. Atatürk ileri görüşlü bir lıderdi; Nutuk'un 11 "ıncı sayfasında altını çizdıği gerçek önemliydı: "Halit'e vc padişahsız bir kurtuluşun anlamını (toplum) kavramak yeteneğinde değil. Bu düşünceye karşıt bir oy ve görüş açıklayacakların vay haline!- Derhal; dinsiz, imansız, dışlanmış olur." Gerçekte halifelik yönetımindekı Osmanlı de\ letınde "dinsiz, imansız ve dışlanmış" bir halk topluluğu vardı. Aleviler ve Bektaşıler!.. Mustafa Kemal bunu görmüş. halk desteğını yaymak ıçın Alevi-Bektaşı kesımle bütünleşmıştı Yarın: Alevi-Bektaşi- feisefesi ALAADDIN HOTEL *•** ALAADDİN OTEL tncekum Alaaddin Hotel, Türkiye'nin yeşil turizm beldesi Antalya'nın Alanya ilçesi Avsallar kasabasında Akdeniz'in berrak kıyılannda huzur, spor, eğlence dolu bir ortama sahiptir. Antalya Havaalanı'na 98 km. uzaklıkta olan Incekum Alaaddin Hotel 232 oda, 500 yatak kapasıtelidir. Yılın 300 gününün gûneşli geçtiği ve deniz sezonunun 8 ay sürdüğü Akdeniz'in bu şirin yöresindeki otelimizin odalan ile tüm kapalı alanlan merkezi ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemi ile donatılmıştır. Özel banyolu odalanmız otomatik telefon, 4 kanal müzik yayını, uydu yayın TV sistemi ile otelimiz tatilde evinizi aratmayacaktır. fncekum Alaaddin Hotel'de ayrıca açık ve kapalı barlar, sauna. kondısyon merkezı. disco, 2 yüzme havu/u, özel plaj alanı, iskele, su sporlan merkezi, tenis kortu bulunmaktadır. Otelimiz 150 kişilik simültane çevin sistemi toplantı salonu, 500 kişilik restoran, alakart restoran. pasta salonu, televizyon salonu, oyun odası, alışveriş mağazalan ve manzara teraslan ile unutamayacağınız bir tatil sunmaktadır. İncekum Alaaddin Otel'in mutfak ustalan da gece müziği eşliğinde zengin açık büfeleri ile Türk yemeklerinin lezzetıni sizler e bir kez daha tattıracaktır. Rezervasyon için: (0242) 517 14 91 (6 hat) İncekum - ALANYA