Catalog

Cumhuriyef îmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı Orhan Erjnç 0 Genel Vayuı Koordınatörü. Hiknıet Çptinkata • Yazuşien Miidüru Ibrahim Yıldu! 9 Sorumlu Müdür Fikret tlkiz # Haber Merkezı Müdürö Hakan Kara # Görsel Yönetmen Fikret Eser Lstıhbarat Cengiz Yıldınm # Ekonomı Özlem Yii/ak # Kultur: Handan Şenköken 0 Spon Vbdülkadir V ücelman • Makaleler. Sami Karaören # Düzeltme Abdullah Yancı • Fotoğraf: Erdoğan Köseoğlu 0 Bılgı-Belge Edibe Buğra # Yurt Haberlen: Mehmet Faraç Yayın Kuruhı tlhan Selçuk (Ba^kanl. ürhan Erinç. Oktaı Kurtböke, Hikmet Çetinkaya. Şûkran Soncr. Ergun Balcı. Ibrahim YUdız. Orhan Bursaiı. Mustafa Balbav, Hakan Kara. Ankara Terasılcısı. Mustafa BaJbav Atatürk Bulvan No: 125, Kat:4, Bakanlıklar-Ankara Tel: 4195020 (7 hat), Faks: 4195027 • tzmırTemsilcısı: SerdarKızık, H Ziya Blv. 1352 S. 23 Tel: 4411220, Faks: 4419117 • Adana Temsilcısı: Çetin Yiğenoğlu, fnönüCd. 119 S. No 1 Kat 1, Tel 363 12 11. Faks: 363 12 15 Müessese Müdunı Üstfin Akmen 0 Kootdmatör Atunet Koruban # Muha- sebe Büient Veoer # tdare Hâseyin Gürer#lşl«nıe Önder ÇeUk • Bılgı- Işlon Nıil tnıl • Btlgısayar Sıstenv Mûrüvet Çiler#Saa$ FaziletKuza MEDYA C: • Yonetım K Başkanı - Genel Müdür Gı Erduran # Koordınatör j Fşıtman 0 Geoel MüdürYardız Sevda Çoban Tel. 514 07 513 9580-513M«Wl,Faks-5I3 YayınılayaD ve Buan: Yenı Gün Haber Ajansı. Basın ve YayıncıJık A Ş TurkocagıCad 3<M) Ctğaloğlu HM ht PK 246 istanbuJ Tei (0/212) 512 05 05 (20 hat) Faks (0/212)513 85 2ARAUK1998 lmsak: 5.31 Güneş. 7.03 Öğle: 12.00 lkindi: 14.22 Akşam: 16.44 Yatsı: 18.11 www.cumhuriyet.con Yaşlılaraı dayanışma toplantısı • İstanbul Haber Servisi - Bahçelievler Huzurevi, bugün saat 14 OO'te Holiday Inn Oteli'nde "Yaşlılar Tanışma Toplantısı" dûzenliyor. Toplantıda elde edilen gelir. Huzurevi bahcesınde yapılacak olan Atatürk Heykeli için kullanılacak. Cumalıkrak taşınacak İBURSA(AA)-Osmanh kırsal mimarisinın yaşayan en önemli örneklennden bın olan Bursa"nın Cumalıkızık Köyü'nün. korunarak gelecege taşınması amacıyla Bursa Büyükşehir Belediyesi'nce hazırlanan "Cumalıkızık Koruma Yaşatma'98" proje ortaklıfı, 4 Aralık'ta hayata geçiriliyor. Toplam 76 ortak arasında imzalanacak "proje ortaklığı" ile Cumalıkızık'ta fiziksel, ekonomik. sosyal ve kültürel boyutta düzenlemeler yapılması hedefleniyor. Oinozorlar ve asit yağmuru • PEKİN(AA)-Çinlı arkeologlar. dinozorların 65 mılyon yıl önce ortadan kaybolmasına, asit yağmurlannın yol açmış olabileceğini öne sürdü. Yeni Çin Haber Ajansı'na göre. Çinli arkeologlar, iilkenin kuzeyindeki Şangsi bölgesınde bulduklan fosilleşmiş dinozor yumurtası kabuklan üzerinde önemli miktarda stronsiyum izlerine rastladılar. Çın Bılımler Akademisı Paleontoloji EnstinisiTnden Dr. Derıg Tao, stronsiyumun kemik dokusunda bozulmalara yol açtığını. bunun da hayvanın gelışmesıni yavaşlattığmı iletti. Diyalizde yenilikler • A1VKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Diyaliz tedavisinde yenilikler, Başkent Üniversıtesi ve Türk Nefrolojı Derneği'nin düzenlediği bir sempozyumda ele alınacak. Kızılcahamam Patalya Termal Resort tesislerinde yarın yapılacak sempozyum, diyaliz hastalannın kendi kendilerinı tedavı etmelerine olanak veren penton (kann) diyalızı alanındakı yenilikler ele alınacak. Sempozyuma, Isveç kökenii Prof. Dr. B. Rippe, Prof. Dr. B. Eklund ve Prof. Dr. R Kriedıet konuk konuşmacı olarak çağrıldı. Microsoft'un yeni ürünii • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Microsoft, ilişkisel veri tabanı yönetim sistemi SQL Server'ın yeni versiyonu SQL Server 7.0'ı tüketicilerin lcullanımına sundu. SQL Server 7.0'm Türkiye tanıtımı dûn Ankara Hilton Oteli'nde gerçekleştirildi. TebeşiNten kJavyeye • İstanbul Haber Servisi - Cumhunyetin 75. yılında Carousel Alışvenş ve Yaşam Merkezi ile Compag Bilgisayar tarafindan Nefus Nakipoğlu Anaokulu Eğitim ve Uygulama Okulu. Mesleki Eğitim Merkezi 'ne kurulan bilgisayar laboratuvan geçen hafta açıldı. Yarın berat kandili • İstanbul Haber Servisi- İstanbul Müftüsii Necati Tayyar Taş. yann kutlanacak berat kandili nedeniyle yayunladığı mesajda, mukaddes mabetlerin, eylem, kavga ve kargaşa yeri olarak kullanılmamasını temenni ettiğini bildirdi. • fstanbul Haber Servisi - Signal. Milı Eğıtım Bakanlığı ve Türk Diş Hekimleri Bırliğı ile birlikte, ağız sağlığı ve eğitimini anlatmak için Türkiye genelinde 30 bin afiş daf ıtıyor. Türkiye çapındaki ilköğretim okullanna dağıtılacak afişlerle, ağız \ e diş sağlığının erken yaşlarda kazandınlmasına çalışılacak. Birleşmiş Milletler bu yılki kampanyasında hastalık konusunda gençleri bilinçlendirmeyi amaçlıyo 4 AIDS siııskliıv uyanık olalım' 'Çağın vebası9 14 milyon can aldı 9 Dünyada 33.4 milyon insan HIV virü- süyle yaşıyor. HIV virûsü taşıyan insanlafın 32.2 milyonu yetişkin, 1.2milyonu 15yaşm- dan küçük çocuklar. • Yaşlan 15-49 arasuıdaki her 100 yetiş- kinden biri HIV virüsü taşıyor. • 32.2 milyon HIV virüsü taşıyan yetişkin- lerin yûzde 43'ü kadın. Ancak bu oranın art- tığma dikkat çekiliyor. • 1998 yılında 5.8 milyon yeni HIV virü- sü taşıyanlar ortaya çıktı. Yeni AIDS hasta- lannın yüzde 95'inin gelişmekte olan ülke- lerdeyaşadjğj belirtiliyor. Her gün, yaşlan 10- 24 arasındaki 7 bin genç HTV virüsüne yaka- laıuyor. • AIDS'ten ölenlerin sayısı 13.9 milyona ulaştı.Burakamm 10.7milyonuyetişkİD,3.2 milyonu ise cocuk. • Sadece 1998 yılında AIDS'ten 2.5 mil- yon kişi yaşammı kaybederken bu rakanun 510 büıinin 15 yaşından küçük çocuklar olduğu vurgulamyor. • HTV virüsünün yüzde 75 oranında hete- roseksûei ilişkiden geçfigi belirriliyor. • HIV virüsünün anneden çocuğa geçme oranı ise yüzde 90. • ABD'de 1997 verilerme göre 641 bin 86HIV virüsü taşıyan insan bulunuyor. Bunun yüzde 83'ü (534 bin 532) 13 yaşından büyük erkek iken yüzde 15*i (98 bin 486) 13 yaşın- dan büyük kadın. 13 yaşının altında 8 bın 86 çocuk da HTV virüsü taşıyor. İstanbul Haber Senisi - Çağımızm 'sinsi ve acımasız" hastaiıkJanndan bıri olan AIDS, '1 AralıkDünyaAlDSGümi' nedeniyle düzenlenen etkinliklerle kitlelere tanıtılıyor. Çeşitli kuruluşlarca gerçekleştirilen etkinliklerle, öncelikle. Birleşmiş Milletler'in (BM) HIV-AIDS konulu programı (UNAIDS) tarafindan 'hedef kHJe' olarak seçilen gençlere ulaşmak amaçlanıyor. BM'nin 'Değişim İçin Giiç: Gençlerte Dünya AIDS Kampanyası' adıyla başlattığı çalışmalann amacı, 'AIDS'eyol açan HTV enfeksiyonu salgınını azalrmak için gençlerin harekete geçirilmesi ve HI\- AIDS'ten etkilenmiş gençler için destegin kuvveüendirilmesi' olarak belirlendi. Çalışma kapsamında hazırlanan raporda, HIV ile yaşayan genç kadın ve erkeklerin ailede, okulda, işyerinde ve toplumsal ilişkilerinde ciddi bir aynmcılıkla karşı • Bu yıl 'Değişim için Güç: Gençlerle Dünya AIDS Kampanyası' başlatan BM'nin amacı, HFV enfeksiyonu salgınına karşı gençliği harekete geçirmek. karşıya olduklan belirtilerek HIV enfeksiyonuna maruz kalmış gençlerin eğitim. bakım ve destek konulannda sağlıklı gençlerle aynı haklara sahip olduklan anımsatıldı. Raporda, eşcinsellenn, damar içi uyuşturucu madde kullananlann, sokak gençliğinin. askerliğıni yapan ve hapiste bulunan gençler ile seks yoluyla para kazananlann HIV- AIDS'e karşı korunmasız durumda olduklan kaydedildi. HIV-AIDS'le mücadelenın gençlerin katılırnı olmadan başanya ulaşamayacağının savunulduğu raporda, "Onlann enerjisi, idealizmi ve vaşama bağhlığı HIV-AIDS salgmuun daha fazla >^vılmasını ve sos>o-ekonomik etküerini azahmakta kullanılabilir" denildi. Kadınlar daha korumasız BM raporunda, genç kadınlann, erkeklen oranla biyolojik ve sosyal açıdan HIV enfeksiyonuna karşı daia korumasız olduklan belirtildi. Uganda'da 13-19 yaş grubu kırlar arasındaki HIV'li oranının. aynı yaşlardaki erkeklere göre 20 kat dahî fazla olduğunun örnek gösterildiği raporda. "Genç kadınlar eşlerinden, aOe fertlerinden, parronlanndan ve öğretmenlerinden fiziksel *e cinsel şiddete maruz kalarak istenmeyen hamileliklere « HIV-AIDS gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı v üksek risk taşunaktadıriar" denildi. a v a k t n D û n > a AIDSGÖIIÜnedeniylerömüJ- UyUKlU keierdehastahğakarşı mücadetekam- pan\ aları gündeme geldi Küba'nın başkenti Havana'da Sağlık Bakanlığı, AIDS konusunda halkı bilinçlendirmek için ilginç bir çalışma başlattı. Bakaniığın çahşmasına katılan ressam- lar Ömer Tmos ve Alicia Romero,yaptıklan duvar resimleri) le halkı H1\' \ irüsüne karşı uyar- dılar (üstte). ABD'de .\IDS Araştırmaian Vakfi'nca düzenlenen "Umut Mevsimleri" ödöl tö- renine AIDS'e karşı mücadeleye destek veren birçok ünlü isim kabldı. Törene katılanlar ara- sında sinema ovuncusu Sharon Stone da vardı (v^nda). (Fotoğraflar: REUTERS-AP) CUMHURBAŞKANI HASTALIĞIN YAYILMA HIZINA DtKKAT ÇEKTİ Demirel: Ulııslararası afetANKARA (Cumhurhet Bürosu) - Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, AIDS'in Türkiye toplumunca yete- rince tanınmadığını, hastalığa karşı verilecek savaştmuı en önemli boyu- tunu bilgilendirme ve eğıtimin oluş- turduğunu söyledi. Hastalığın yayılış hızı açısından "vahim bir hal aldığı- nı" kaydeden Demirel. "AIDS, özel- Mkleson yıllardaki sonuçlan itibamla ürkütücü boyutlara ulaşan uluslara- rası bir afet haline gelmiştir" dedi. Saglık Bakanlığı 'nca 1 Aralık Dün- ya AIDS Günü nedeniyle dün Milli Kütüphane Konferans Salonu'nda gerçekleştirilen toplantıya Cumhurbaş- kanı Süleyman Demirel, Milli Eği- tim Bakanı Hikmet Uluğbay. Sağlık Bakanı Halil İbrahim Özsoy'un yanı stra çok sayıda konuk, ilköğretim ve liseöğrencisi katıldı. Toplantıda, AJDDS ile savaşımın öncelikli koşulunun top- lumun eğitilmesi olduğu ve bu doğ- rultuda Sağlık ve Milli Eğitim bakan- lıklannın işbirliği içine girmesinin gerekli görüldüğu belirtildi. Demirel yaptığı konuşmada, AIDS • Dünya AIDS Günü nedeniyle Ankara'da düzenlenen toplantıda, AIDS ile savaşımda öncelikli koşulun toplumun eğitilmesi olduğu belirtildi. Bu konuda Sağlık ve Milli Eğitim bakanlıklannın işbirliği yapması istendi. ıle ilgili rakamlann "buzdağının g5- rünenucu"olduğunubelirtti. Demi- rel, Türkiye'de kayıtlı bulunmayan AIDS hastalannın ya da taşıyıcılan- nın bulunabileceğini söyledi. AIDS'li hastalann önemli bir bö- lümünün uyuşturucu bağımlısı oldu- ğunu vurgulayan Demirel, AIDS'e karşı yürütülecek savaşımın uyuştu- rucu ile birlikte ele alınması gerekti- ğini belirtti. Demirel, "Türkrye'nin gençbirnüfusa sahipokhığugözönfin- de bulundunılursa, bu sö> lediklerim daha iyi anlaşüacakür" dedi. Demi- rel, başta üniversiteier, basın kuruluş- lan, sağlık kummlan, sivil toplum ör- gütleri ve okullar olmak üzere, top- lumun tüm kesimlerini AIDS'e kar- şı savaşımda duyarlı ve yardımcı ol- maya çağırdı. Uluğbay da çocuklann eğitilmesi- nin özel önem taşımasına karşın, yal- nız onlann eğitiminin yeterli olama- yacağuıı vurguladı. Yaygın eğitimle topluma, anne-babaya da cinsel sağ- lık ve AIDS'den korunma yollan ko- nusunda bilgi verilmesi gerektiğini belirten Uluğbay, bu konuda medya- ya da çok büyük görev düştüğünü söyledi. Uluğbay, yapılması gereken- lerin maliyetinin düşünülmemesi ge- rektiğini vurgularken "Herkesi bu alandakicehaletin bedennjdüşûnme- ye davet ediyorum" dedi. Sağlık Bakanı Özsoy da Türkiye'de AIDS hastalığının 55 ilde görüldü- ğünü bildirdi. Var olan istatistiklerin kesin rakamlar olmadığinı belirten Özsoy, hastalığın 10-12 seneiçinde or- taya çıkması, kişilerin test için başvur- maktan kaçınması gibi nedenlerin ger- çek rakamlara ulaşıhnasmı engelledi- ğini söyledi. Bir haftadır tehlikedeydiler Belgesel film ekibi kutuptan kurtanldı e-posta : tan (d prizma. net. tr MOSKOVA(Ajanslar)- Japon televizyon kanalı NHK'ye belgesel film çekmek için gittikleri Rusya'daki Kuzey Kutbu yakınlannda bir adada haftalardır mahsur kalan 3 kişilik ekip, sonunda kurtanldı. NHK'nin Moskova bürosu, Japon Tadsuhiko Kobayaşi. Avutralyalı Rory McGuinness ve Rus bilim adamı Nikita Ovsiannikovu kurtaran helikopterin. dün sabaha karşı Çukotka yanmadasındaki Pevek bölgesine iniş yaptığını belirtti. Film ekibinden Nikita O\ sianikov, "Mahsur kaidığınıız zaman yeterince yalatumz vardt Kabin de sıcaktı. Ancak yiyecek stokumuz bizi ancak birkaç gün daha idare edebiürdi" diye konusurken, Kobayaşi, gözlerinde bir sorun olduğunu ve yaklaşık 8 kilo kaybettiğini söyledi. Film ekibi, foldar ve beyaz ayılar üzerine bir belgesel film çekmek üzere, 2 Eylül tarihinde Rusya'nın en kuzeydoğusundaki Vrangelya adasına gitmişti. Kuzey Kutbu'nda mahsur kalan üç kişilik fîlm ekibini kurtarmak için geçen hafta yapılan girişimler, kötü hava koşullan yüzünden başanlı olamamıştı. Bölgede hava sıcaklığının eksi 20 derece olduğu belirtiliyor. ETKİNLİKTE KORUNMA YOLLARIANLATILDI Gençler ve ıızmanlardan gençliğe AIDS uyarısı İstanbul Haber Servisi - "1 Aralık Dünya AIDS Günü"nde düzenlenen çeşitli etkin- liklerde gençler, uzmanlar ve arkadaslan tarafindan AIDS'e karşı uyanldı. Uzman- lar ve gençler, toplumsal banşın ve ekono- mik ıstikrann kurulamadığı yerde, AIDS'e karşı mücadelede başan sağlanamayacağı- nı vurgulayarak "AIDS'i insanlara anlata- bihnekiçin,önceonlara hizmetgötünneli ve onlann kannlanm doyurmalıya'' dediler. Sağlık Bakanlığı, İstanbul Valiliği, Istarı- bul Sağlık Vakfı ve AIDS Savaşım Derne- ği'nce, "Cumhuriyetimizin 75. Yüını Kut- tama Gençiik ve Düma AIDS Günü Etkin- KJderi" başlığıyla düzenlenen ve iki gün sü- ren etkinliklerin ilki, Taksim Atatürk Kül- tür Merkezi'nde (AKM) gerçekleştirildi. Etkinlikte, gençlere AIDS'in bulaşma ve AIDS'ten korunma yollan anlatıldı. Toplumsal banşın ve ekonomik istikra- nn olmadığı yerde AIDS'le mücadelede ba- şan kazanmanın çok zor olduğunun belir- tildiği etkinlikte konuşan uzmanlar, "AIDSTi- lerin dışlanmadığı bir dünya oJuşrurmak için çalışmabvız" dediler. Sunuculuğunu sinema ve tiyatro sanatçı- sı Gülsen Tuncerin yaptığı etkinliğe, Baş- bakan Mesut Yılmaz ın annesi Güzide Yrf- maz da katılarak destek verdi. Etkinliklerin dünkü ayagında ise AIDS Sa- vaşım Derneği'ne üye gençlerin katıldığı, "GençMkveAIDS" konulu birpanel düzen- lendi. Harbiye Askeri Müze'deki panelde konu- şan MEF Lisesi öğrencisi Sine Büyûka, HIV-AIDS 'in bütün dünyada geniş yayılım alanı bulduğunu belırterek "AIDS kendi ba- şıraıza gelecekmiş gibi davranmalı ve ön- k'mlcrimLd (inceden alnıaliMz" dedi. Toplumsal ve ekonomik sorunlann in- sanlann yaşam biçimleri ve algılama düzey- lerinde etkili olduğunu vurgulayan Büyüka. "Önceonlann kannlanm doyuraum. Daha sonraAIDS'in zararlannı anlatamak ve on- lann anlaülanian anlamalan kolaylaşacak- ür" diye konuştu. Istanbul Tıp Fakültesi 4. sınıf öğrencisi Can Şah ise dernek olarak amaçlarının "AIDS'lesavaşım miütanlan" yetiştirmek ol- duğunu belirtti. Şah, "Gençlerlegençlerdi- yalog kurmalı. İnsanlara HİV-AIDS anlaü- lırken geleneksel kuru kuruya anlatım yeri- ne,doğrudan kaubmlı eğitim yöntemi benim- senmeu" dedi. Dernek doktorlanndan Nazan Kuzgunka- ya da danışmanlık hizmetinin yeterli olma- dığinı vurgulayarak bu hizmeti veren kurum ve kuruluşlann yaygmlaştuilmasmı istedi. SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN Avrasya'nın 'Kısa SürerV Özgürlüğü O izibilernern,arnabenşaşırmıştım;rneğerTürk/Sov- O yet 'yakınlaşmasında', teşebbüsü başlatan Mus- tafa Kemal Paşa'ymış, evet! Tanhı de önemlıdir, ge- rekçesi de! TBMM Reisi imzasıyla, Moskova'ya ya- pılan önerinın tanhı, 26 Nısan 1920'dir. yâni Meclis'in açılışından üç gün sonra! Gâzi durumu o kadar 'âcil' görüyor ki, TBMM Reisi sıfatına sahip olur olmaz, ha- rekete geçiyor. Aynı yıl ıçinde yaptığı, ünlü 'durum mu- hakemesi' okununca, bu 'istıcâl' de anlaşılabilir, tabii, mektuptaki önerinin 'gerekçesi'öe. Gâa mektubunun 1. maddesinde demiştir ki: "... emperyalist hükümetlere karşı harekârı, (bu- raya dikkat) ve bunlann egemenliği altında bulunan 'mazlum' insanlann kurtuluşu amacını güden Bol- şevik Ruslarla, çalışma ve hareket birliğini kabul ediyoruz..." (S. Yerasimos, TürkJSovyet llişkileri', s. 232) Sizce sorun, su götürmez bir açıklıkla konmamış mı- dır? "Emperyalist Güçler' -yâni 'Ststem'- ezilen in- sanlan 'Mazlum Milletler' egemenliği altına almıştır; 'Bolşevik Ruslar', bu ezilenlerin kurtuluşu amacını gü- düyor; TBMM de aynıamacıgütmekte, 'Bolşevik Rus- larla1 çalışmayı ve hareket birliğini kabuletmektedir." Peki bu, 'beyaz, Batı'lı, Hıristiyan ve emperyalist 'Ststem'e karşı, 'bağımsız' dolayısıyla anti/emperya- list Avrasya Projeksiyonu'nun başlangıç noktası de- ğil mi? Üstelik öyle bir tasanm ki, o beyecanlı yıllarda hertürlü 'ideolojik dayatma'dan uzak, kendi içindetu- tariı ve son derece gerçekçi ve mantıklıdır liderlerin, söytediklerini hatırlamak, bunu kanrtlamaya yetiyor. Ikfsi de hayal kurmuyordu... ' Vladimir liiç Lenin, hayal kurmuyordu. Aralof u, Mû- dafaa-i Hukuk Ankara'sına, 'SovyetBüyükelçi- si' olarak gönderırken, tembih etmiştır: "... Mustafa Kemal Paşa, tabii ki sosyalist değil- dir, ama görülüyor ki iyi bir teşkilâtçı, kaabiliyetii bir liden Milli Burjuva Ihtilâli'ni (yâni 'Ulusal Oe- mokratik Devnmi') idare ediyor. ilerici, akıllı bir dev- let adamı. Bizim sosyalist ink/lâbımızm önemini anlamış olup, Sovyet Rusya'ya olumlu davranıyor. O istilâcılara karşı bir kurtuluş savaşı veriyon em- peryalistlerin gururunu kıracağına, padişahı da, yardakçılanyla silip süpüreceğine inanryorum. Ona yâni Türk halkına yardım etmemiz gerekiyor..." Gâzi Mustafa Kemal Paşa da, hayal kurmuyordu: TBMM'nin 29 Mayıs 1920'deki 'ğizli' toplarrtısında, demiştir ki: "... evet, demek oluyor ki biz, Bolşevikliğe ve ha- rekâtna ve Bolşeviklerden edebileceğimiz istifa- deye bigâne degiliz. (...) Ancak bu noktada, iki ci- heti birbirinden tefrik etmek lâzımdır biri Bolşevik olmak; diğeri, Bolşevik Rusya ile ittifak etmekj Biz Yürütme Kurulu olarak, Bolşevik Rusya ile rttrfak etmekten bahsediyoruz, yoksa Bolşevik olmaktan bahsetmryoruz. Bolşevik olmak, başka bir mese- ledir." Daha sonra konuyu deşmiş, soaınun nasıl bir 'an- ti/emperyalist Avrasya Projeksiyonu'na dönüştüğü- nü şöyle anlatmıştır: "... Bolşevikler, ortaya çıktıklan sıralarda, yalnız kendi prensiplerine riayet eden ve bütün manasıy- la Bolşevikligi kabul edenle anlaşmışlar; ve fakat bütün milletleri birden bu içtimai (toplumsal) esas- lara uydurmaya imkân olmadığından ve emperya- lizme galebe çalmak için Islâm Âlemi ile rttrfak lâ- zım geldiğine kaani olmuşlar ve bir milletin dinî ve milfîesaslanna riayet etrneye karar vermişferdir..." "... binaenelayh, Islâm Âlemini olduklan gibi, evet, kendilerine müttefik yapabilirterse, o zaman Bat'da emperyalizme galebe çalacaklanna inanmışlar- dır..." (Bkz. 'Hangi Atatürk', s. 248 ve sonrası) Yırmi yıl kadar önce Gâzi'nin sözlerini irdelerken, şöyle demişim:"... dikkat buyruldu mu, emperyalizm- le savaşta, emperyalizmin Garp'te yâni Batı'da oldu- ğundan söz ediyor. Paşa, aynıkonuşmasının daha iler- sinde, emperyalizme karşı 'müştereken mücahedat', 'müştereken mücadele' de demiş..." (11 Kasım 1977) Tekleme' Rusya'da ba$lamı$tır... p v emek ki 1920'de Anadolu Ihtilâl ve Inkılâbı İle, LJ Sovyet Ihtilâl ve Inkılâbı, Avrasya'da emperya- lizme karşı ortaklaşa bir savunma cephesi kurmakta an- laşmışlardı: 'rejim've 'ideoloji' tartışma konusu olmu- yordu; şimdi, yüzyılın sonlarına doğru, -üstelik ikisi de kendisini 'demokrasi' sandığına göre- böyle bir Avras- ya Projeksiyonu niye olmasın? Ne demiştik:"... iki tarafıçin de, her iki tarafta ufuk açıKtekönemlikoşul, Moskova/Ankaraekseninindüz- günışlemesi; başkabirdeyişle, bölgeülkelerini, ikisin- den birisini 'tercih mecburiyetinde' bırakmaması!" (Cumhuriyet, 20 Kasım 1998) Bu 'mecburiyet, Avrasya'da 30"lu yıllara kadar açık ve somut olarak fazla hissedilmemiştir; o yüzden Av- rasya (Turan), 'Sistem'in tasallutundan nısbeten uzak- tagörünüyor. 'Tekleme', Türkiye'de değil, Rusya'da yaşanmış: Bolşevikler, Lenin'in hastalığından başlaya- rak, birbirine düşünce ('Moskova Davalan'); hele Sta- lin, yeniden 'Büyük/Rusya'cı bir yönetim idrakine yö- nelip, Avrasya (Turan) haiklarını, Moskova'nın sulta- sı altına alınca (Galiyef'in suçlanıp tutuklanması); An- kara'yı önce kuşkuya düşürmüş, sonra huzursuz et- miştir. Gâzi'nin 30'lu yıllardan itibaren, bu tür endişe- lerini açıkladığı biliniyor. General Mac Arthur'la konuş- masında demiştir kı: "... Avrupa'da vukubulacak bir harbin galibi, ne Ingiltere, ne Fransa, ne Almanya'dır, sadece Bol- şevizm'din Rusya'nın yakın komşusu ve bu mem- leketle en çok harbetmiş bir millet olarak biz Türk- ler (Buraya dikkat) orada cereyan eden hadiseleri ya- kından takip ediyor, tehlikeyi bütün açıklığryla gö- rüyoruz..." "... (Burası çok önemli) Uyanan Şark Milletleri'nin zihniyeUerini mükemmelen istismar eden, onlann millî ihtiraslannı okşayan ve kinleri tahrik etmesi- ni bilen Bolşevikler, yalnız Avrupa'yı değil, Asya'yı da tehdit eden başlıca kuvvet halini almışlardır..." (27-29 Kasım 1932 / Söylev ve Demeçleri, cilt II. s.) Gâzi elbette bunu, Moskova'nın zamanla Anka- ra'yayönelttiği 'ideolojikdayatma'dan biliyordu. Ora- sı öyle de, tarih, yaptığı bu 'tesbit' ve 'teşhis'i, kılı kılı- na doğrulamış mıdır, doğrulamamış mıdır, siz onu söy- leyin. http:// www. prizma.net tr/A İLHAN http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm