Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 25 ARALIK 1997 PERŞEMBE
OLAYLAR VE GORUŞLER
înönü, Demokrasi, On îki Adalar ve Musul
EKTUĞRUL KAZANCl£gmm«-//u*ıı*çıı
f snıct lnonu'vu "Her buyiık işin
I
ehli \e faılı" olarak tanımlayan
KemalAtaturk'un olaylan ve ın-
sanlan nıtele>en saptamalannda
son derece gerçekçı >alın ve
vansız olduğu bılınır Sevgı ve
saygılarla orulu bır arkadaşlık ılışkısı
eğer ulke ve halk ıçın de yararlı hız-
metlerle donanırsa o zaman daha an-
lamlı ve guçlu olur Ataturk, sadece ıç-
ten bır dosnı duzeyınde kalmavan a>nı
zamanda da Inonu savaşlannda "Ulu-
sun ters gitmiş alınvazısuu yenen" Lo-
zan da Dışışlen Bakanı sıfatıyla yuzyı-
lımızınenonurlu kalıcıvedengelıant
laşmasım yapan Ismet Paşa vı, yakın
arkadaşlığın otesınde başlibaşına bır
değer olarak gormuş ve oylece de ta-
nımlamıştır Kararlı vebaşanlıdevnm
hukumetlennın başbakanı, Ikıncı Dun-
ya Savaşı'nda Türkıye'vı yangın yen
olmaktan kurtaran bır cumhurbaşkanı
ulkenın eğıtım, ku'tur, sağlık ve bayın-
dırlık sorunlannın çozumlenndekı et-
kın bır ızlemcı, çokpartılı sıyasal sıste-
mın var oluşundakı kurucu Ismet Inö-
nu, toplumcu kamu yonetımı anlayışı-
nın ozenlı, tutarlı ve saygın uygulaya-
cısıdır Gerçektende"Buyukişlerinve-
tenekli yapıcısı" olma nıtelemesını hak
etmıştır
Sıvasal tanhımızde Ismet Inönu ka-
dar adı buyuk ovgu ve yergılerle gun-
demde kalmiij bır devlet adamını gore-
bılmek guçtur Çunku Inonu, öylesıne
onemlı sorumluluklar taşımıştır kı
"Anadolu ftıtilalT'nın yaşamsal savaş-
lanyla banş antlaşmalanndan başlayıp
"•yeni Türki>e''nın dıkkat çeken ışlev
ve aşamalanna doğru ağırlıklı gorev ler
üstlenmıştır Bu açıdan da Inonu'nun
sıkça ve birlıkte anıldığı demokrasi su-
recıvle On tkı Adalar ve Musul sorun-
lannı ıçeren Lozan'dakı davranışlannı
ve ışın daha da sonrasmı nesnel şekıl-
de ırdeleverek ıncelemek gerekmekte-
dır
Kurtuluş Savaşı nın oncü kadrosun-
dakı çatlama ve çatışmanın açığa çık-
masındakı görunur tanh 29 Ekım
1923'tur Saltanat\ehılafetgeleneğm-
den bır turlu kopama> anlarla, u\ gar v e
çağcıl bır dunyayı yaşam bıçımı duru-
tnunda bağlamaya çalışanlar, aralann-
dakı ılk TBMM donemıne ınen çekış-
meyı, cumhunyet ılanıylabıriıkte doru-
ğa yukseltmışlerdır Boylesıne bır tab-
loda ıse ılk Başbakan Ismet Paşa, odun-
suzce ve daıma on cephede bulundu-
ğundan, rejım saldırganlannm bo> he-
defı olmuştur O zamandan bu yana da
Ismet Inonu, Mustafa Kemal'ın ondeT-
lık ettığı ılke v e devnmler ve devnmle-
re u>um sağlayamayanlann sureklı ve
gorunur polıtık oğesıdır "Tek parti ve
tekşef" tanımlamasına ılışkın suçlama-
nın çoğunluklu kapsamı da yıne Ismet
Paşa'dır
Kuruluş yıllannın anımsanması gere-
ken demokrasi oykusu bellıdır 17 Ka-
sım 1924 gunu "Terakldperver Cum-
huriyet Fırkası", ıktıdardakj "Cumhu-
riyet Halk Fırkası"na muhalefet ama-
ciyla kurulmuştur Ikı sıyasal yapı ara-
sında, devletın yönetsel bıçımınden
başlayan sosyo-ekonomık ve kültûrel
anlayışlan çok farklı ve denn karşıtlık-
lar bulunmaktadır
LaıkJığe davalı. ılencı ve genellıkle
kokten değışımcı bır yaklaşımın yanı
sıra, açık soylenemese bıle, ulkenın ba-
şına geçmışte katmerh sorunlar oluş-
turmuş saplantı ve aymazlıklar sıyaset
sahnesındedır Karşıdevnmcı duşunce-
lennkumeleştığıbırpolıtıka kamuoyu
onunde yanıltıcı arayışlar peşındedır
tşte, "Terakkiperver" partıyı. takınılan
sıfata hıç y araşma> an bır tutumla kapa-
tılma konumuna getıren sureç, "gerici'"
amaçlan olmuştur
3 Hazıran 1925 tanhınde kapısı kılıt-
lenen bupartısel surecın ardmda, ülke-
de eskıye ozlem duyan cıddı kıpırdan-
malarla, Doğu ve Guneydoğu ayaklan-
malanndakı hıyanete varan kuşkulu
ılışkıler kalmıştır
Kapatılmayı ızleyen kanşık donemın
"Gazi Paşa" hedeflı Izrrur suıkastı ola-
yında saptanan hazırlıkh tertılerırt ne-
reye ve kımlere doğru uzandığı tam ola-
rak aydınlatılmış sayılamaz Çunku,
Başbakan Ismet Paşa'nırv, suıkastm
yargılamasını yapan "İstiklal Mahke-
mesine1
" mudahalesı yargı lananlar ara-
sındakı bır kısım Kurtuluş Savaşı eskı
kadrosunun daha fazla uzenne gıdıl-
mesını önlemıştır Yargılanan ya da ka-
çarak ynrtdışına gıtrruş "Terakkiper-
ver Cumhuriyet Fırkası" eskı ust y one-
tıcılenndenbazılan Ismet Paşa'nın yıl-
lara dayah "arkadaşlık hukuku" etkı-
sıvlealdığı duygusal ıyınıyetlıveGa-
zı Paşa'yı da ıkna eden tavnndan y arar-
lanmışlardır Aynca Ismet Paşa geç-
mışte hep bırlıkte yola çıkılan bır olum-
kalım savaşının önden Mustafa K.e-
mal e bır kısım "Kurtuluş'" kadrosun-
ca cana kast hazırlığına gınşılmesıne
asla olasılık verememış, ınananamıştır
Ote>andan devnmtanhımız Gazı Pa-
şa ıçın bır ara planlanıp ama uygulan-
mayan Ankara suıkastı hazırlığında. ha-
berlen olup da sessız kalan Rauf Orbay
ıle AH Fuat Paşa'ya yönehk "acı sitem-
leri de" kaydetmektedır Bu gehşme-
lerden uzunca bır sure sonra 1964 yı-
hnda otomobılının uzenne kurşunlar
vağan Başbakan Ismet Inonu acaba
Mustafa Kemal'ın gecıkmış bır yazgı-
sını mı pay laşmaktaydı11
23 Aral'ık 1930 tanhlı tt
Menemen"
olayındakı curetlı gencı vahşetın, 12
Ağustos 1930'da kunılan ama 17 Ka-
sım 1930 gunu kendısını dagıtmak zo-
runda kalan "Serbest Cumhuriyet Fır-
kası"nın ulkeye getırdığı kargasa ve
geçmışı dınltme zemınınden cesaret
bulma ılışkısı vok mudur7
lşte Ismet
Paşa, devnmın başbakanı olma sorum-
luluğuna davalı hukumet karanyla ve
"Takrir-i Sukun" Yasası nın verdığı
vetkıyle "Terakkiperver Cumhuriyet
Fırkası"nı kapatırken veya "Serbest
Cumhuriyet Fırkası"nı kendısını dağıt-
maya zorlarken "tek parti ve tek şefli-
ği" mı savunmakta voksa cumhunye-
tın henuz yerleşememış kazanımlannı
rru koruyup, kollamaktaydı0
Inönu, cumhurbaşkanı seçılmesının
ardından gıttığı Istanbul Ünıversıte-
sı'ndekı gençlere "Biziın noksanımız
çok partili siyasal vaşamdır" derken
Ikıncı Dunya Savaşı nı zorunlu olarak
atlatıp 1945 sonlannda en yakın çevre-
sının şıddetlı muhalefetıne karşın de-
mokratık sısteme geçerken mı '^tekpar-
tinintekşefi" kalma ozlemındeydı"1
> ı-
ne Inonu, ıktıdardan devnldığı 14 Ma-
vıs 1950 tanhınde "Benim en büyuk
zaferim, en buyuk yenügûndir" dıye-
rek gorev ınden huzurla aynldığında mı
dıktatordu0
On Ikı Adalar ve Musul sorunu, Lo-
zan Antlaşması'nın ımzalandığı 24
Temmuz 1923 günunden bu yana bellı
odaklarca once kapalı sonra da açık ve
en olumsuz yonde Inönu'ye yergı nede-
nıdır
"Ege AdalarT ya da tt
On tki Adalar"
1911 ve 1912 yıllannda Osmanlılann,
ttalya ve Balkan devletlenyle yaptığı
savaşlar sonucu elden çıkanlmıştır Sa-
vaşlan ızleyen "Ouchy" ve "Btükreş"
antlaşmalan, 14 Şubat 1914 tanhlı
tt
Londrar
antlaşması/la kesın hukme
bağlanarak "İmroz ve Bozcaada" dı-
şındakılenn Yunanıstan'a OnlkıAda-
lann ıse ttalya'ya venlmesı kabul edıl-
mıştır
Lozandakı TBMM Başdelegesı Is-
met Paşa'nın önunde Osmanlılann
geçmışte taraf olduğu antlaşmalarîa hu-
kuken de yıtınlmış Ege'dekı adalar ko-
nusu yer almıştır Sonuçta "İmroz ve
Bozcaada" Türkıye'de kalırken "Meis,
SymL, Pharmakonisi ve Gavdaroniso"
adalannın egemenlık sorunlan, Ismet
Paşa'nın uğraşısıyla ortada bıraktınl-
mıştır "Çözıımun ileriye animası" bır
kazanım olarak ;.ağlanmıştır Ancak
1931 yılmda "Ankara" antlaşmasıyla
bu adalar da Italya'ya terk edılmıştır
Bu aşamada ıse Turkıye, "Serbest Fır-
ka"nm gelıştırdığı duzensızlık ve sı-
kıntılı sosyo-ekonomık boğuşmalar
ıçındedır Devnmın getırdığı sındınm-
sızlıkJenn ıç sancılannı çekmektedır
Dışla uğraşamaz
Ikıncı Dunya Savaşı'nda ttalya, Yu-
nanıstan'a saldınr Ege adalannı da
bağdaşığı Nazı Almanya'sına emanet
eder Almanya, Yunan egemenlığınde-
kı adalara da gırer 1944 tanhınde tûm
cephelerde Nazı yenılgısı başladığın-
da, Ankara da bulunan Alman Buyu-
kelçısı VonPapen,Cumhurbaşkanı Ino-
nü'ye bır Önen sunarak "Kuzey İtaK
ya'da kendigüdumlerindeki faşist Mus-
solını hukumetinin tanınmasıkoşulm-
laEge Denizj'ndeki adalarm tamanunın
verilebüeceğjni" belırtır tnonü ıse ge-
rek durumun sakıncalı ozelhğı ve ge-
rekse de gelecektekı sonuçlan bakımın-
dan önenyı reddeder1
Musul konusu da Lozan'da kıyasıya
tartışılmıştır Etnık ve ekonomık açı-
dan Turkıye ıçın değen buyük bulunan
bolgenın egemenlık sorunu, Ismet Pa-
şa'nın sıyaseten dıretmesıyle çozum
ıçın taraflarca ertelenmıştır Ama Ingıl-
tere nın mandaterlık yoluyla çıkarlan-
nı koruma çabası CenevTe'dekı "Ce-
miyet-i Akvam" genel kurulunun kara-
n ve en önemlısı de Anadolu'dakı Do-
ğu-Guneydoğu a> aklanmalanndan
kaynaklanan yaşamsal çabalar. Mu-
sul'un Irak'a terkını oluşturmuştur 5
Hazıran 1926 tanhınde Musul, yıtınl-
mıştır
Tanh, gerçekleşen olaylar dızısıdır
tstenıldığı gıbı ve esasından aynlarak,
yorumlanıp, saptınlamaz Tanhsel kışı-
lenn ey lem ve kararlan ıse yaşanılan or-
tamın koşullannda ele ahnıp, değerlen-
dınlmelıdır
Ismet Inonu'nun omru, Turkıye
Cumhunyetı tanhının kurtuluş ve kuru-
luş surecınde ulkeye ustun hızmetlerle
doludur Olümunun24 yıldönumunde
onu, sevgı, saygı ve şukranla arunakta-
yız
ARADA BIR
Av. BtRDAL ERTUĞRUL
Mııgla Barosu Başkanı
Atatürk'ten Bugüne...
Yaşadığımız çağda hıçbır toplumun, lıdenne
bağlılığı, lıdennın olumunden bunca yıl sonra bız-
dekı kadar artmamıştır Çağının obur lıderlenne
bakarak yalnızca Atatürk gundemde kalabılmış
ve ınsanlann yurekiennı sımsıcak ısıtabılmeyı sur-
durebılmıştır
Atatürk'ten sonra ozellıkte son yrilarda ulke-
mızde yaşananlar ve karşı karşıya bulunduğu-
muz acı gerçekler Ataturk'e ve Ataturkçuluğe ye-
nıden sahıp çık'lması gereğını açıkça ortaya koy-
muştur
&ıyın Yekta Gungor Özden'ın belırlemesıyle
Ataturk'un bağımsızlık aşkı, kayıtsız koşulsuz halk
egemenlığıneolan ınancı, ozgurluk tutkusu, çağ-
daşlaşma ozlemı her zaman onde tutulması ge-
reken ılkelerdır
Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'daSamsun'a
çıktıktan sonra amacını Amasya Genelgesı ıle
açıklamış, ulusun geleceğını "ulusun karannın"
kurtaracağını soylemış, daha o zamandan ıtıba-
ren tek kurtuluşun bağımsızlık olacağını bıldırmış
ve "Ya bağımsızlık ya olum
1
" sozlerıyle de bu ıl-
kesmı kesınleştırmıştır Bağımsız bır devlet olma
kararlılığını devlet şeklının cumhunyet olacağı ıle
perçınlemıştır Mustafa Kemal tek başına bağınv
sızlığın yetmeyeceğını cumhurıyetın demokrası-
ye dayah olması gerektığını bılıyordu Onun ıçın
kayıtsız koşulsuz halk egemenlığını one çıkar-
mıştır Ondan kımse beklemedığı ve ıstemedığı
halde daha Kurtuluş Savaşı başlamadan Buyuk
Mıllet Meclısı nı oluşturması ve savaşın her aşa-
masında bıle Meclıs karan aldırması bunun en lyı
orneğıdır
Akıl ve bılıme dayanılmadan gerçek hedefı olan
çagdaş uygarlığa ulaşılamayacağını bılıyordu
Akıl ve bılıme dayanılabılmek ıçın ıse ınsanın oz-
gur olması, tum boyunduruk ve buyruklardan
anndınlması gerekıyordu Ummet olarak çağdaş
uygarlığa ulaşılamazdı
Gorulduğu gıbı laıklık olmadan ozgurluk, akıl ve
bılım olmamakta
Akıl ve bılıme, yuksek kulture dayah laık cum-
hurıyetle aydınlanmaya ulaştık Avrupa'nın 18
yuzyılda ulaştığı aydınlanmaya, bız, 1923 Devn-
mı'yle ulaştık Aydmlannıanın gereğı olarak butun
toplumsal, kulturel, ekonomık devnmler gerçek-
leştınldı, başta yazı ve dıl devnmı olmak uzere
Ataturk'le beraber Turkıye Cumhunyetı'nın ılk
15 yılı ortada Ancak ondan sonra ozelhkle çok-
partılı yaşama geçtıkten rtıbaren sadece ıktıdara
çıkabılmek ve ıktıdarda ıken de ıktıdar koltuğunu
kaybetmemek ıçın Ataturk ılke ve devnmlennden
oncelıkle laıklık ve eğıtım bırlığı ılkelennden hızia
venlen odunlerle sıyaset dınselleştınldı, dın de sı-
yasallaştınldı Kışı ya da sınıf çıkarian ıçın halktan
yana olan sosyal ve ekonomık sıyasalar uretılme-
dı
Gıderek 12 Eylul rejımı ıle ınsan haklanna da-
yah olmayan, ınsan haklannı tanımayan baskıcı
bır anayasa ve ona bağlı yasal duzenlemelerle
Ataturkçulukten lyıce uzaklaşıldı Turk-lslam sen-
tezı anlayışının ağır bastığı 12 Eylul rejımı ve hu-
kuk duzenının uygulamalan sonunda ulkemızde
şerıatçı gıdış ve uygulamalarla ve devletı saran
çetelerle ulke açıkça bır rejım tehlıkesı ıçıne ıtıldı
Çağmın en buyuk lıden olan Ataturk, koyduğu ıl-
kelerle, yaptığı devnmlerle bugune de yarına da
ışık tutuyor Ulusumuzun aydınhk geleceğı bu-
gun yenıden Ataturkçuluğe ve Ataturk'e sahıp
çıkmaktan geçıyor Ulkemızın ıçınde bulunduğu
ortamdan çağdaşlaşarak demokratıkleşmeyı
gerçekleştırerek çıkabılmek ıçın Ataturk ılke ve
devnmlenne tumuyle yenıden ve kesın olarak sa-
hıp çıkmak bır gorev olarak onumuzde durmak-
tadır Bu gorevı ne kadar doğru ve başarılı bır bı-
çımde yerıne getırebıhrsek, ulkemız de o oranda
çağdaşlığa, aydınlığa uiaşabılecektır
İnönü Anıları ve Zehra Yıldız'ı Yitirmek
Frol. lir. \
Y
Prof. Dr. COŞKUN OZDEMİR
-anm asır once Ankara da bır
yatılı okulun bır akşam mutala-
asında kapımızda mudur mu-
avınımız gorundu Yanında zı-
yaretçıleT vardı Hocamız on-
lan bıze takdım ettı Çanka-
ya'dan gelıyorlar ve Cumhurbaşkanı İsmetİnö-
nü'nün bır ncasını getmyorlardı O zamanla
deyı§Je, 'Mıllı Şef bızım lisenm y&Avçocuk-
Jannın operaya götürûtaeMnı ıstıyoKku Anka-
ra Halkevrtun salonunda yenr başlamış olan
opera temsıllennm seyırcısız kalmasına razı
olamıyordu Ismet Paşa Şaşırmıştık, ama elbet-
te karşı koymadık Cumhurbaşkanının bu nca-
sına bu duyarlılığına cevap vermelıydık Öğ-
retmenlenmız de doğaldır kı bızı teşvık edıyor-
lardı Boylece yıllardır Atatürk'u zıyaret ettı-
ğımız Etnografya Müzesı'nın bıtışığındekı Hal-
kevı salonlannda bırçok opera ızledık, 'Satıl-
tnış Nışanh' "Fıgaronun Düğunü' Bızı boş sa-
londa yan yana v e bırlıkte değıl, dağıtarak otur-
tuyorlardı Bırbınmızeuzaktanbakışarakdıya-
loglann melodı ıle surdurulmesıne ılk kez ta-
nık oluyor ve bu temsıllen bıraz şaşkınlık. bı-
raz merakla ızlıyorduk En guçlu anılanm ara-
sında yer alır bu olay Çocukluğumda Urfa Hal-
kevı'nde ögretmenlenn bazı yabancı uzman kı-
şılenn desteğı ıle gerçekleştıtdığı tıyatro o>un-
lannı ızlemıştım sahne esen olarak Ankara'da-
kı yatılı okulda tıyatroya gıdecek halımız pek
yoktu Benım kuşağım opera temsıllen ıle ılk
kez boyle karşılaşmıştı Daha sonra Ankara'da-
kı sergı sarayı opera bınasına dönuşturuldu ve
temsıller orada devam ettı
Bugun artık varlığı ıle ovuneceğımız ve yurt-
dışında buyuk beğenıler kazanan bır operamız
var
General Ali Fuat Erden'ın yıllar once Dun-
ya gazetesmde yavımlanan anılannda 24 y ıl ön-
ce bugun yitırdığımız Ismet Paşa'nın Yemen'de-
W karargâhında kiasık mûzık dınledığını oku-
Muştum Turkıye nın yakın tanhınde ^İJHİ^
81
Kemal'ı ızleyen ıkıncı adam konumunaSffyr-
ne bır askenn çağdaşlığa ve uygarlığa ulaşma
çabalan ve bunu tutarlı bır şekılde sürdurmesı
ılgınçtır Genç bır oğretım uyesınden bazı ay-
dınlanmızın Turk devnmının askerlenn oncü-
lüğûnde gerçekleştınlmış olmasını hazmede-
medıklen yorumunu dınlemıştım
Konserv atuvann kurulması, balenın, tıyatro-
nun desteklenmesı gelıştınlmesı, 5 Rus beste-
cısınden esınlenerek yeteneklı 5 Turk bestecı-
sının, musıkıdekı Turk halk motıflennı modern
muzık anlayışı ve yontemler ıle ışlemelennı
sağlamak ûzere Avrupa'ya gondenlmelen, 500
unlu dunya klasığının Türkçeye kazandmlma-
sı o donemde kalkınmanın kultur ve sanat bo-
yutuna ne kadar onem venldığını gösteren olay-
lardır Ismet tnonu Cumhurbaşkanhğı Köş-
ku nde opera salonlannın boş kalmasından
uzuntu duyuyor bundan kaygılanıyordu ve
genç oğrencılen oraya gondermeyı duşunmuş-
tu Haklı haksız pek çok eleştın almış olan Is-
met Inonu'nun Kov Enstıtulen nı nasıl fedaet-
tığını Hasan Ali Yücei'ın harcanmasına nasıl
seyırcı kaldığını anlamak guçtur
Zehra Yıldız'ın, o büytık sanatçının. o olağa-
nustû yıldızın bu kadar kısa zamanda kayıp gıt-
mesı bu anılanmı canlandırdı Yekta Kara'nın,
Evin tlyasoğlu'nun, Seiim 1leri ve Zeynep
Oral'ın ve daha bırçok sanat ustası, sanatseve-
nn behrttığı gıbı tanf edılemez ve yazık kı ye-
tennce fark edılemeyen bır kavıptır bu Zehra
Yıldız, bu kırlenen, yozlaşan. durmadan kaiıte
vıt?fen topiumda benzerien ıle bırhkte dûnya-
mıa ışıklandıran aydmlatan.bırsüreıçındeol-
sa bıze o ılkelhğı, o düzeysızlığı unutturan pa-
ha bıçılemez ınsanlann on sıralannda yer ab-
yordu 12 Aralık cuma gecesı fızık varlığı ıle
yok olan bu eşsız sanatçı ıçın TV kanallanmı-
zın, ızleyen gûnlerde bırbın ardı sıra doyurucu
programlar yapacaklannı umdum Hayır, yıne
bıktınrcasına futbol goruntûlen, yorumlan ve
tartışmalan egemendı tum kanallara Ratıng uğ-
runa düzeysız, rastgele pıyasa şarkıcılanna ge-
nış yer ayıran TV kanallan, bu büyuk sanatçı-
ya, bu buyüleyıcı sese zaman ayıramamıştı
Koca Mustafa Kemal, daha 1913 'te Sofya'da
ateşemılıter ıken operaya gıtmış ve oradan çı-
kışında Şımdı neden gen kaldığımızı anlıyo-
rum" demıştı 84 yıl sonra nıçm gen kaldığı-
mızı anlayabılıyor muyuz acaba
9
Operayı Tur-
kıye'ye getırenlen. onu yaygınlaştıranlan ya-
şatanlan. ona emek verenlen ve bugun o gûze-
lım temsıllen gerçekleştırenlen saygı ve mın-
netle anıyorum
Sevgılı Zehra Yıldız, senı, yokluğunun acı-
sını duyarak buyûk bır ozlemle anacağız
Sevgılı
ZEHRA YILDIZ'ımızın
Almanya'dakı beklenmeyen rahatsızlığı
ve kavbı sırasında
Karlsruhe Başkonsolosu
Sn. VEFA OCAK'ın
olaym her aşamasında gosterdığı yakın ılgı
dolayısıyla kendısıne teşekkur edenz
AİLESİ
Bıncık gururumuz
ZEHRA YlLDIZ'ın
beklenmedık olumu nedenıyle acımızı paylaşan
Sevgılı ızleyıcılenne
Sn Başbakan MESUT YILMAZ'a
Sn. Kultur Bakanı İSTEMİHAN TALAY'a
Sanat dostu
Sn Prof Dr ERDAL tNÖNÜ'ye Sn HÜSEYİN AKBULUT'a
Sn YEKTA KARA'ya sanatçı arkadaşlanna
ve dostlanna teşekkürü borç bılınz.
AİLESİ
Sevgılı eşını. gururum, yaşamımın anlamı, boceğım, her şeyım,
ZEHRA YILDIZ n
benden ve tûm sevenlennden anı ve zamansız aynlması nedenıyle acımı paylaşan başta sevgılı seyırcılerıne,
Sn Başbakan MESUT YILMAZ'a,
Sn Kul Bak İSTEMİHAN TALAY a,
Sn Karlsruhe Başkonsolosu VEFA OCAK'a, Sanat dostu Sn Prof Dr ERDAL tNÖNÜ'ye,
Sn Zong M Vekılı BORA\ B\YCIK'a Sn LEYLA GENCER'e,
Sn Gen Md HÜSEVİN AKBULUT'a. Sn tst Op Md YEKTA KARA'ya,
Sn Günışığı aılesıne, Sn Atayolu aılesıne, Sn Beyhan Eczacıbaşı'na, Sn Şakir Eczacıbaşına, Sn Melih Fereli'ye, tum sanatçı
dostlanmıza, yazılanyla her zaman ZEHRA'm ıçın duygulanma tercuman olan Sn Evin İlyasoğlu'na; Sn Zeynep Oral'a,
Sn Ataol Behramoğlu'na Sn Havati ^sılyazıcı'ya, Sn Doğan Hızlan'a, Sn Selmi Andaka, Sn Selim Ileri'ye, Sn Filiz Ali'ye,
Sn Tuğrul Şavkay a, Sn Sadettin Davran'a havaalanından Aşıyan'dakı yuvarruza kadar bızımle olan kara gun dostu yazılı ve
gorsel basın emekçılenne, adını yazamadığım, Aşıyan'ı çıçek cennetıne çevıren, hastahane ve ev telefonlanmızı her an arayarak
acımı paylaşan tum dostlanmıza şükranlanmı sunar, böyle bır acıyla karşılaşmamalannı, her şeyı sıralı yaşamalannı dılenm.
SÜHA YILDIZ
BOLU 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ'NDEN
Da\ acı Durmuş Hatımaz vekılı Av Feru Aıalav m davah Hacer Hatımaz
aleyhıne açmış olduğu boşaıuna davasında Davanın kibulu ıle Bolu ılı Gerede
ılçesı tbncakköyükütük sıra no 19 mrf kavıtlı Mehmetoğlu 1963 do lu Durmuş
Hatımaz ıle Klmıl kızı 1964 do lu Hacer Hatırnaz ın boşanmalanna muşterek
çocuklar Kenan ve Mehmet m velayetlennındavacıbabayabırakslmasına davi
cı varanna takdır edılen 6 000 000TL vekâlet ucretı 3 843 300 TL >argılama gı
derlen ve 248 300 TL peşın barcın davalıdan almmasma karar venlmış olmakla
Kayacıkaltı 100 Yıl Mahallesı No 12 Bandırma adresınde yapılan teblıgatın bı
la ıkmal ıade edıldığı, zabıta manfetıyle de ılgılımn adıesı tespıt edılemedığınden
mahkememızın 1996 342 1997' 505 sayılı boşanma karannı ıçenr karar ılanen
teb'ı£olunur 12 12 1997 Basm 60808
ÜNYE SULH HUKUK MAHKEMESİ'NDEN
DosyaNo 1996 629
Da\acı Sezaı Çam vekıllen Av Ersoy Sağlam Av Emın Altuntarafındandavalı-
lar Suzan Çam ve arkadaşlan aleyhıne açılan ortakhğın gıdenlmesı davasının mahke
memızde yapılan açık duruşmalan sırasında \enlen ara Varan uvannca Butun ara
tnalara ragmen adreslen tespıt edılemeven davalılar Unye nın Saraçlı Mahallesı nden
Omer oğlu Mustafa Hasan oğlu Osman Hasan kızı Ayşe ve Osman kızı Hatıce Seher
Karadenız adlanna ılanen teblıgatvapılmasına karar venlmıstır Karar gereğınce vu
kanda ısımlen vazılı bulunan davalılann duruşma gunü olan 27 11 1998 gunu saat
10 / 25 te Unye Sulh Hukuk Mahkemesı duruşma salonunda hazır bulunmalan veya
kendılennı bır vekılle temsıl ettırmelerı aksı takdırde duruşmanın yokluklannda ya
pılarak karar venleceğı hususu ılanen teblığ olunur 31 10 199"" Basın 50382
PENCERE
Pertev N. Boratav'a
Saygı...
Ataturk Kultur Merkezı'nın aşağıdakı salonuna
gınnce ne goreyım' Pertev Bey ıle Hayrünnisa
Hanım en on sırada oturmuyorlar mı1
'Turkıye Yazarlar Sendıkası' ıle 'Trvva Folklor
Araştırmalan Derneğı', Pertev Naılı Boratav ıçın
bır "saygı sempozyumu" duzenlenmıştı, Pertev Bey
ıle eşı bu toplantıya katılmak tçın Pansten gelmışler
Yaşasın'
Pertev Naılı Boratav ınanılmaz bır masalın kahra-
manı gıbı aramızda dolaşıyor
•
19 uncu yuzyılda Avrupa'da 'folklor' ya da 'halk-
bılım' dedığımız bır yenı bılım dalı doğuyor
Anadolu'da halkbılım araştırmalarını once ya-
bancılar yapıyorlar Ne yazık kı Osmanlı'da hep
boyle olmuş, bankacılığı yabancılar başlatmışlar,
Turkçuluğu yabancılann oğretmenlığınde belle-
mışız, ılk matbaa bır Macar'ın çabasıyla kurulmadı
mıi
Cumhunyet devnmınden sonra halkbılım devlet
elıytetohumlanıyor Ataturk'un sağlığında, Halkev-
len folklor çalışmalannı yurt çapında seferberiığe
donuştuaıyor, unıversrtelerde kursuler kuruluyor.
•
Yıl 1946
Çokpartılı rejıme açılıyoruz, muhalefetın,
demokrasıyı değıl, karşıdevnm polıtıkasını be-
nımsedığı surecın başlangıcı
Koy Enstıtulen koyluyu uyandırdığı ıçın "komunıst
yuvalan" sayılıyor, 'Toprak Reformu Kanunu'na
karşı CHP'nın ıçındekı toprak ağalan başkaldınyor-
lar, "Cadı Kazanı" kaynamaya başlryor, Dıl-Tanh ve
Coğrafya Fakultesı'nde çalışan halkbılımcı Doç
Pertev Naılı Boratav ın defterını Nıyazı Berkes,
Muzaffer Şerrf, Behıce Boran üe bıüıkte duruyor-
lar, Tonguç ıle Hasan Âlı Yucel'ın suyu ısınmıştır.
Avrupa'da sola açılışla gerçekleşen demokrasi,
Türkıye'de sağa, tutuculuğa gencılığe, şenatçtlığa
açılış ışlevını mı ustlenecek'? Sanayı attyapısı ve ışçı
sınıfından yoksun bır toplumda 'çok partılı rejım'
demokrasıye donuşemıyor
Pertev Naılı Boratav ne yapsın?
•
Halkbılım ya da folklorun kaynağı bellı değıl mı'.
Anadolu folklorunu Fransa ya da Amenka'dan ız-
leyıp, ınceleyıp, araştırmak nasıl bır zor ıştır^ Çe-
lık gıbı 'ırade" ve "Eyup sabrı" ıle çalışacaksın,
ığneyle kuyu kazacaksın, ne olumsuzluğa kaya-
caksın ne de umudun golgelenecek, yurtdışında
surgunken halkının kulturzengınlığını bıromurboyu
usanmadan ışlemek, yurtseverlığın gorulmemış bır
orneğı, belkı de efsanesı
Pertev Naılı Boratav, bu gorulmemış orneğın
anıtsal kışılığını bılım tanhımıze yazıyor
Ya yurtıçınde yaşayan gerıcıler sağcılar, ırkçılar
ne yapıyorlar''
1946 ıle 1975 arasında yaklaşık 30yıl var 1975'te
ılk 'Ulusal Turk Folklor Kongresı' toplandı, Pertev
Naılı Boratav bu toplantıya once çağnldı, sonra
çağn gencılenn baskısıyla gen alındı
Utancın boylesmı Turk halkbılım tanhıne yazmak,
utanmazlığın son perdesı...
•
Pertev Naılı Boratav evrensel olçulerle bılım
adamırbış dunyada saygınlığını kazanmış, bızım
ıçın bır masal kahramanı kımlığıyle halkbılım kap-
samında kursusunu kurmuş
1
Halk duşmanlan Bo-
ratav'la Anadolu halkınm arasına gıremedıler ama,
2000'e 2 kala Turkıye Avrupa Bırlığı'nden dışlanıyor-
sa, bu ayıp murtecılenn, ırkçıların, şenatçılann,
şoven mıllıyetçılenn manfetlen yuzundendır
Cumhuriyet
"CUMA KİTAPLARI"
kitap kulübü
Sergi Salonlarından
Ediniliyor
"CUMHURİYET KİTAP KULUBU" okuriarımızın
genış ılgısıne enşen ve cuma gunlerı gazetenızle
bırlıkte ucretsız sunulan yırmı adet farklı yapıtı
edınemeyenlere bır olanak sağlıyor Okurlarımız,
"CUMHURİYET KİTAP KULUBU"nun Istanbul
Taksım ıle Cağaloğlu ve Adana Sergı
Salonlanndan ("KITAP KURDU" ındınmı dışında
ve posta ucretı ıçınde)750 000TL' lık değerı
aşan kıtap alımlannda ya da sıparışlennde bır
adet "Cuma Kıtabı"nı bedelsız edmebılıyor
Adreslenmız:
ISTANBUL
Turkocağı Cad No 39/41 CAĞALOĞLU Tel (212) 512 05 05
Istıkial Cad (Aksanat karşısı) TAKSİM Tel (212) 252 38 81/82
ADANA
Çınartı Mah 5 Sok Çınarlı Işhanı No 2 Kat 1Tel (322) 363 12 11
FATİH1. SULH HUKUK
HÂKİMLİĞİ'NDEN
1997/1035
Hâkımhğımızm 1997/1035 Esas, 1997/1107 Karar,
3 12 1997 tanhlı karan ıle Kastamonu, Inebolu, Gemı-
cıler koyu Cılt 035 01 sa>fa 16, Kütuk 8'de nüfusa
kayıtlı bulunan Mehmet \e Zehra kızı 16 5 1974 do-
|umlu Selma (Esma) Lstüner'e akıl hastahğı sebebıyle
aynı yerde nüfusa kayıtlı bulunan Satılmış ve Fatma kı-
zı 21 3 1954 doğumlu annesı Zehra Lstuner vası olarak
tayın edılmış olup karar ılan olunur 18 12 1997
Basın 61416