Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 12NİSAN1996CUMA
12
Chirac'm ^çüncü yohı'HÜSEVİN BAŞ
Dunvanın en zengın >edı sanayı ulkesı (G7)
1994 Martı'nda duzenlenen Detroıt
toplantisindan ıkı vıl sonra. "krizden" bır kez
daha söz etmek ve ekonomılenn kureselleşme
surecınde ortaya çıkan sorunlan tartışmak uzere
Fransa nın Lılle kentınde bır araya geldıler
1 ve 2 nisan tanhlen arasinda gerçekleşen Lılle
topiantisının oncekmden farkı. seçım
kampanyasından bu yana çalışan kıtlelen artan
bıçımde sikıntıva sokan. sosval haklan orasından
burasindan kemıren gıderek bu hakların yok
edılmesını hedefleyen ullralıberalıst
•kureselleşmeye bır nebze de olsa >enıden
"sosval endişeleri" sokmaya çalışan ev sahıbı
Chirac'ın "Avrupa için yeni bir sosval model"
onerısını de gundemıne almış olmasıdır
FransızCumhurbaıjkanı Chirac'ın "venibfr
sosjal raodel" ara\i>ı kuşkusuz nedensız değıl
Zıra sol gosterıpsag \uran 13 yıllık sosyalist
ıktıdar ve onu ızleyen Balladur \e Juppe'nın
merkez sağ hukumetı sureklı artan ışsızlığı
oıılenıekte başanya ulaşamamışlardır Dahası
bugun A\ rupa ıçın yenı bır sosyal model
aravısina gıren Cumhurbaşkanı Jacques
Chırac'ın "önerisi" hakkında Başbakan Alain
Juppe'nın başbakanlık koltuguna oturur
oturnıaz çalışan kıtlelenn sosval haklarına
saldırarak yuz bınlerce ışcıyı sokaklara doktuğu
anımsanırsa "kuşkuva" kapılmamak olası
değıldır Dahası Juppe bu savaşı surdurmeve
kararlıdır Chırac'a gore "serbest ticaret,
istihdamın gelişmesi ve baa evrensel kurallara
savgı", bırbırlerınden avnlmaması gereken
Görülen tek şey. ışsizliğın,
yoksulluğun. eğitimsizliğin,
sağlık hizmetlerinden
yoksunluğun artık dayanılmaz
boyutlara vardığı.
olgulardır Ancak bu kez de merkez sağ
sosyalıstlenn yaptıklannın aksine sol gostererek
sağ vurmaktadır Juppe ıktıdan şu ana kadar
tabıatına ve neolıberal kurallara uvgıın olarak
nalıncı keserını. buyuk sermaye gruplannı es
geçıp çalışan kıtlelere karşı kullanrnıştır Bu
çelışkı Jacques Chırac ın "sosval endişderinin"
ıçtenlığıne golge duşurmektedır
C umhurbaşkanı Chırac'ın onerısı ışı olan voksul
yaratan Anglosakson modelı ıle kamunun
yardımlarıyla korunan işsız yaratan Avrupa
modelı arasında bıruçuncu >ol arayışı olarak
ortaya çıkmaktadır 20 ınılvon sınırlanna
dayanmış ışsızı toplurn dışına ıtılmenm
eşığındekı 50 mılyon yoksuluyla "zengin*1
Avrupa'nın vasa kuraî \e etık tanımayan daha
fazla kâr olduresıve rekabet ortamında devınen
neolıberalıst gıaışı az da olsa frenleme
gırışımlerı kuşkusuz son derecede olumlu
Ancak Le Monde un 3 nısan tanhlı başyazısında
da belırrtığı gıbı Chırac ın "uçuncü vol" onerısı
yeterınce açık değıl Gerçekten de başta Amenka
dahıl zengın 7 lenn bu onerıye kulak
asmayacakları kesin Nıtekım yayımlanan bıldın
debuyonde Nevarkı cumhurbaşkanının
onensı yıne de ı^e yarayacaktır Onerı
çevresındekı yoğun tartışmalar, bır kez daha asıl
sorunun gozden kaçırılmasmı ısteyen çevrelenn
ekmeğıne yağ surecektır DeGauelle
donemındekı unlu "participation" (ışçılerın
ışyerlennde vonetıme katılmaları) tasansinı
anımsayanlar Chırac ın onensının de ~ha\anda
su dovmekten" ote ışe yarayacağından
kuşkuludurlar
Aslında "üçuncü vol". bıze kalsa şımdıden tanh
olmuştur Cunku yukanda da değındığımız gıbı
zengın 7 lerın Lılle toplantisinın ardından
yayımladıkları sonuç bıldırisine gore
"Neoliberal kureselleşme butun hı/ıvla surecektır
-ve koca biryalan- tkaretın kureselleşmesı,
bilişim teknolojilerinyavgınlaşması, ınsanlann
refahı için bu\ uk umutlar taşımaktadır"
E\ei kureselleşme buyuk umuılar vaat edıyor
Ama para babalarının dişında kımse ne
Turkıve de ne zengın ne de gelışınekte olan
ulkelerde şu geleceğı sav laııan "refahtan"
butunuy le habersız Gorulen tek >e> ışsizliğın.
voksulluğıın. eğitimsizliğin sağlık
hizmetlerinden yoksunluğun artık dayanılmaz
boyutlara vardıgı Lflkemızde bazı bılmışler
bılgısayarekranlannın karşısına kurulup
ekonomımızın neolıberal kuralları yanı IMF \e
Dunva Bankası reçerelerını tjm olarak
uygulamadığı ıçın **bu hallere** duştuğunden
yakınıyorlar Bunlar dunyada sozu edılen
reçetelerı tam olarak uygulayan ıvı oğrencılerın
sınıfta çaktığınm. reçetelerden bıryolunu bulup
yırtanlann ıse ekononıılerını ayağa
kaldırdıklarınm sanırız ayırdında bıle değıller
Tıpkı de\letı kuçultup bu\uk "devlef*
olabıleceklerını duşunenler gıbı
Dünya, kapitalizmin kanatlan altında
O
tuz yedı bın uluslararası
şırket ve bunlann yabancı
ulkelen ahtapotun kollan
gıbı sdran 170 000 bağlı
şırketı (şube) bugun dunya
ekonomisme egemen gorunmektedır
Sadece ılerı beş sanayı ulkesı (ABD.
Japonya Almanya. Fransa \e
Ingıltere) tek başlanna 200 en buyuk
uluslararası şirketın 172"sıne sahıptır
Bu durum de\ letler arasındakı
ekonomık eşıtsizlığı açıkça ortaya
koymaktadır 80"lı yıllarda hıssedılen
buyume hızındakı yavaşlama, bu en
buyuk 200 şırketın gelı^mesını
engelleyememıs.tır 1982'den 1992'ye
satı^larının 3 trılyon dolara. gayn safı
mıllı hasıladakı toplam paylarının
yuzde 24 2'den yuzde 26 8"e
ulaşmasi. soz konusu ijirketlenn
yayılma eğılımlerının gostergesıdır
§u anda hıçbır sosyal ve sıyasal
yonetıcı sınıf. ekonomık
lıberalızasyon taraftan kesımın bu
tutkusunu sınırlayacak durumda
gprunmemektedır Boy lece kamu
mallarının "pivasa reformu"ve
"ozelleştirme'* ortmecesıyle "yok
pahasına" kapatılması surup
gıtmektedır
$irketler değişim halinde
Sozu edılen 200 şırket. ne fınansal
yapıları ne de stratejılerı açısından
benzeşık (homojen) olmaktan uzaktır
Sınıflandırılmaları ıse sureklı
değı>ım halındedır
Yırmı yıldan bu yana fınansal
orjılerde yutulan ya da parçalanan
kımı şırketler. artık kuresel
emperyalızm akımlan arasında
yer alan sermaye yogunlasması
gerçegını keşfetmışlerdır 1982 ıle
İ992 donemınde 200 şırket arasında
yer alan ABD şırketı sayısı 80'den
60'a gerılerken Japon şırketlen 35'ten
54'e çıkmıştır
Aynı durum Ingıltere ıle Fransa ve
Mmanya arasında da gozlenmektedır
lngıltere'nın gerılemesı.
Fransa \e Almanya'nın one
çıkmasina neden olmuştur Bunda
kuşkusuz Isv ıçre fınans çev relennın
uluslararası pazarlardakı artan ağırlığı
yanı sira bu ulke sermayeMnın
olağanustu yoğunlaşmasının da rolu
olmuştur
Çin kapitalizml
Is\ ıçre gıbı kuçuk bır ulke. on yıl
once 200 en buyuk uluslararası
şırketın sadece 2'sme ev sahıplıgı
yaparken bugun bu sayı 8"e
ulaşmıştır
En buyuk şırket sıralamalannda 3
Dunya Ulkelen"nden hıçbınnın yer
almaması, kuşkusuz, kımse ıçın
şaşırtıcı değıl 200 en buyuk şırket
arasında mutevazı bır bıçımde de olsa
sadece Guney Kore -Guney Kore bır
3 Dunya Ulkesı sayılabılır mı
7
- Ve
Brezılya yer almaktadır
Ancak bugun hâlâ onemlı olçude
kuçuk \e orta ışletmelere
bağımlı Çın kapıtalızmının
dınamızmı. ış hacmı ıtıbarıyla
uluslararası buyuk şırketlerle boy
olçuşebılecek şırketlere
donuştugunde kuşkusuz bu durum
değışecektır Değisim şımdıden
başlamıştır On yıla kalmadan da
etkısmın her yerde duyulacağı hemen
Sadece ileri beş sanayi ülkesi Amerika Birleşik Devletleri, Japonya,
Almanya, Fransa ve Ingiltere tek başlanna 200 en büyük uluslararası
şirketin 172 sine sahiptir. Bu durum, devletler arasındakı ekonomık
eşitsizliği açıkça ortaya koymaktadır.
hemen kesındır
Eşıtsızlıkler uzerıne kurulu 200 en
buyuk uluslararası şırkelın yeraldığı
"milvarderler kulıibu" ıçınde de
eşıtsızlık soz konusudur Aralarından
sadece yuzde 10 u. bunları ızleyen
190 şırkeiın yıllık toplam kârlarına
(38 6 mılyar dolar) neredeyse eşıt bır
kân (34 8 mılyar dolar) ceplenne
ındırmektedır
200 en buyuk uluslararası şırketın
başka şırketlerı "içetme" tutkularmın
onemlı olçulerde tatmın edıimesı
şımdıden de\ reye gıren bazı
değışımlerle yakından ılgılıdır
Ekonomık ve fınansal alanın
ozelleştırme dalgasıyla bırlıkte
kuralsizlaştınlmasıyla buyuk
şırketlere yenı bır eylem alanı da
açılmış olmaktadır
30lu yıllann buyuk ekonomik
bunalımrna yanıt olarak sahıplenılen
ya da kurulan de\asa sektorler
boylece ozel şırketlerın yenı
sınırlannı oluşturacaktır Elektnk.
gaz madenler. demıryolları. hava
taşımacılığı. ıletışım. bankacılık ve
sıgorta kuruluşları bunlar ara.sındadır
Işçı hareketlerının zayıflaması ve
ışçılenn en gorkemlı kazanımı
durumdadır
Para kurlarında ortaya çıkan kuçuk
değışıklıklerden sağlanan kârlann ıse
sadece "eser miktan" ış yaratacak
projelenn fınansmanına gıtmektedır
Uluslararası rekabetın hızlanmaM ıse
uretım malıyetlerının aşağı çekılmesı
yonundekı çabaları arttırmıştır
Uluslararasi Japon şirketlerının
rekabet gucu yenın değerının
yukselmesıyle azalmıştır Bu. NEC ve
Fujıtsu gıbı şırketlerı, mdlıyetiennı
duşurmek ıçın ışçı ucretlerının duşuk
olduğu Asya ulkelennde uretıme
yoneltmıştır Japon şırketlen bu yolla
Oncelıkle. Doğu \\ rupa"nın sosyalıst
ekonomılennın parçalanması ve Çın.
Vıetnam ve Kuba"da oluşma
surecınde gorunen buyuk kapıtalıst
sıçramayla onde gelen uluslararası
şırketler ılk kez dunya pazannın
tumune ulaşmış olacaklardır
Orneğın Çın şımdıden uluslararası
kuruluşlann 16 000 bağlı şırketını
ulkelerıne çekmış bulunmaktadır
Boy lece Çın bu tur yatmmlar
açısından \BD ve Almanya'yı gerıde
bırakmıştır
"koruvucu-devlete" saldırılar ıse bu
tur "iç etmeleri" kolaylaştırmaktadır
Haberleşme teknolojılennın
olağanustu bır hızla yaygınlaşması
sayesınde mılyarlarca dolar bılgısayar
tuşlarından bınne dokunmakla ulke
Mnırlannı aşabılmektedır para
değışım pıyasalarındakı gunluk
değışım l986'dakı290rrnlyar
dolardan 1990'da ^00 mılyar dolara
yukselmıştır 1994 y ılında
denetlenmesı olanaksız fınansal akış,
gunde 1 trılyon dolan aşmış
dunya pazarlarındakı pavlarını
korumay ı, dahası arttırmayı
başarmışlardır \abancı ulkelere
dogrudan vatırımlar en buvuk
uluslararası 200 şırketın dunyaya
vayılmalannda motorrolunu
oynamıştır 1983-1992 arasındakı bu
gelışnıe, uretımden dort kat dunya
tıcaretınden de uç kat daha fazla
olmuştur Ancak bazı verıler
yoğunlaşma hareketının gelecegının
sorgulanması gereğını de gundeme
getırmektedır ışten çıkarma
dalgasinın duzeyı nerelere kadar
varacaktır' Sıyasal ıstıkrarsızlığın
nsklen neler olabılır1
Borçlanma buyumeyı engellemekte
mıdır
1
Kural. az sayıda ucretlıyle
daha fazla urermektır
1995 yılının başlannda. satışlan
1993'te 12 mılyar dolara ulaşan ılaç
devı Brıstol-Myers. çalışanlannın
sayısında yuzde 10"luk bır ındınme
gıdeceğını açıklamıştır Aynı şırket bu
tanhten ıkı yıl once de benzen bır
gınşımde bulunmuştu O gun bugun
kapıtalıst ev rende bu tur tasfıyeler
hemen her gun yapılagelmektedır
400 bin işçi kovuldu
Son on yılda dunyanın onde gelen
500 şırketı kârlannın mıslı
gorulmemış bıçımde artmasına
karşın. her yıl ortalama olarak
400 000 ışçısını kapı dışan etmıştır
Bu açıdan bakıldığında ışçı
ucretlerının taban yaptığı donemlerde
yatınm şırketı Goldman Sachs
kuruluşıınun her hıssedarının 5'er
mılyon dolar prım alması kımse ıçın
şaşırtıo olmamıştır Bu buyuk vatırım
şırketı ıle ılgılî yazısında cıddı Ingıhz
gazetesı Guardıan ışe şu soruyu
sorarak başlamıştı
"Tanzanya ile Goldman Sachs
arasında ne fark vardır?"
Bırı vılda 2 2 mılyar kazanan ve bunu
sayıları 2^ mılyonu bulan yurttaşına
dağıtan bır Afrıka ulkesıdır Oburu ı>e
yılda 2 6 mılyar dolar kâr eden ve
bunun onemlı bırbolumunu 161
kışıye dağıtan bır yatırım şırketıdır'
Ote yanda. ışten çıkanlan bır ışçı ıçın
gerçek bır "felaket" olan bu durum,
VVall Street ıçın
a
ke\iP kaynağıdır
Orneğın 10 000 ışçısını kapı dışan
edecegını açıklayan Xero\ şırketmın
hısselen yuzde 9 oranında değer
kazanmıştır 30'lu yıllann buyuk
bunalımına gore farklı olan.
bugun artık buyumenın ış
yaratma nıtelığını yıtırdığı
olgusudur
Bilgisayar sektörü
Bılgısayar ve bıyoteknık gıbı bazı
dınamık sektorler son derece az
personele gereksınım duymaktadır
Aynca toplumsal ve sıyasal
ıstıkrarsızlık bu zafer yuruyuşunu ne
olçude onleyebılecektır1
Dogu Avrupa'nın eskı sosyalıst
ulkelerınden gelmesı olası tatlı kirlar
gecıkmektedır
Dahası bu ulkelere dayatılan yapısal
uvunı polıtıkaları ekonomık
gerılemeyı yerleşık hale getırmıştır
Ama bu uluslararası şırketlenn eskı
komunıst dev letlenn uretım
kapasıtelennın esasını oluşturan
sektorlerı bırbırı ardından "iç
etmesıni" durdurmamıştır
1994'un ocak ay ında
Nestle Polonya'da ulkenın2 buyuk
çıkolata kuruluşunun kontrolunu ele
geçırmıştır Bınncısı ıse daha
1991 "de. Pepsıco tarafından "iç
edilmiş** bulunuyordu
Eğer guçlu bır sıyasal dırenç
olmazsa Doğu Avrupa ulkelerının
sanay ı kuruluşlannın buyuk bolumu 5
yıla varmadan ulusallık ozellıklerını
butunuy le yıtırmış olacaklardır
Frederic F.CIairmont
John Cavanagh
ÇALIŞANLARIN SORULARISORUNLARI/YILMAZ ŞÎPAL
"Emekli ikramiyem eksik ıııi ödendi"
Soru: Lise oğretmeni olarak 1. derece 3. kademeden ve Emek-
li Sandığı'ndan emekli oldum.
Ozel bir banka ile vurtdışında geçen çalışmalarımı
Emekli Sandığı'na aktardım ve Emekli Sandığında ge-
çen 21 yıllık hizmetimle birlikte. 29 yıl 10 ay uzerinden
emekli oldum.
Bana 29 yıl 10 ay hizmetim karşılığı olarak 520 milyon
emekli ikramiyesi odendi. 4yda 19 milyon 787 ve uç av-
da 59 milvon 361 bin lira da emekli aylığı bağlandı.
Emekli ikramiyemin eksik ödendiği kanısındavım. So-
rum:
Emekli ikramiyem eksik mi ödendi? Daha fazla olması
gerekmez mıvdi?
V\\IT: Çeşıtlı sosyal guvenlık kurumlarında geçen hızmet sure-
lerı ıle ılgılı koşulları duzenleyen 2829 sayılı yasanın 12 veyasanın
uygulama esasları ıle ılgılı yonetmelığın 8 maddesınde emekli ık-
ramıyesının odeme kurallan belırtılmıştır
Yonetmelık uyarınca "Son defa TC Emekli Sandığı'na tabi gorev-
lerdenemekliyeaynlan" ve çeşıtlı sosyal guvenlık kurumlarında ge-
çen v e "birleştirilen hizmetsureleri uzerinden kummlardan herhan-
gi birinden avlık bağlananlara. sigorta primi veva emeklilık keseneği
odemek sureriy le geçen surelerin toplamı uzerinden TC Emekli San-
dığı Kanunu'nun emeklilik ikramiyesi odenmesinedaır hukumleri ge-
reğınce ikramiye odenır.
Ancak sıgortalı surelerin ıkramıye odenmesınde nazara alınabıl-
mesı ıçın bu surelerin. TC Emekli Sandığı na ubı daıre kurııluş vc
ortaklıklarda geçmış olması gerekmektedır Bu şekılde sıgortalı ge-
çen hızmetlerden dola\ ı ılgılılereevvelce herhangı bırkıdem tazmı-
natı veya emeklilık ikramiyesi odenmış sure var ıse emeklilık ıkra-
mıyesının hesabında bu sure nazara alınmaz "
Vasa ve yonetmelık uyarınca ozel banka ıle yurtdışında geçen ve
emeklilık aylığı bağlanmasında goz onune alınan sureler emeklilık
ıkramıvesınde goz onune alınmaz
2929 sayılı va^ava gore emekli aylığınız 29 yıl 10 ay uzennden
bağlanmış bulunmaktadır Ancak emellılık ıkramıyenız ıse 21 yıl
uzennden odenmış bulunmaktadır \aptığımız heseplamada. 1 de-
rece 3 kademeden 29 y ıl 10 ay hızmetten sonra emekli olan bır oğ-
retmenın emekli a\lıgı 3 ayda 59 mılvon 362 bın. emeklilık ikrami-
yesi 21 yıl uzennden 521 milyon lıra tutmaktadır
ANKARA... ANKA...
MLŞERREF HEKİMOĞLU
Haberci
Emre Şen'ın konserındeyız dış salonda ıkı kışı ko-
nuşuyor konser araanda CSO salonunu eleştınyorlar
- Batı'da kuçuk bır kasabanın salonu bu Kuçuk bır
kentte dort-beş salon var boyle
- Başkentlerde de gorkemlı çağdaş salonlar
Acıyla gulumsuyorum Gorkemlı çağdaş salonlann
ozlemını, gereksınımını yıllarca belırttım bu koşede Oz-
lem dınmedı hâlâ1
Muzık Festıvalı MEB salonunda ya-
pılıyor son yıllarda çok okurum soruyor durmadan Bu
salonun acıklı durumunu yazmayacak mıyım9
Yok, bu kez dınledıklenmı yazmayı yeğlıyorum Par-
lamento kursusundekı konuşmalan ızlerken salonlara
donuk umutlarım soluyor Oysa dınledıklerım muzık
dalında guzel bır yeşenmeyı kanıtlıyor Evet CSO sa-
lonu da, Ankara Muzık Festıvalı nın yaşandıgı MEB sa-
lonu da çağdaş koşullardan çok uzak bır kasaba sa-
lonu nıtelığınde, ama çalanlar kasabalı değıl1
Muzık da-
lında çağdaş duzeye, uluslararası boyutlara ulaşan çal-
gıcılarımızı bu salonlarda dınlıyoruz Ataturk'un muzık
devnmını kanıtlayan konserier verıyor, olumsuz usta-
lann yapıtlarına yenı yorumlar yapıyorlar Kımı de oz ya-
pıtını çalıyor FazılSay, "Konçertomsu Senfonı" dıyor
yapıtına Hızıyla başım coşkusuyla yureğım dondu;
gende kalan yılları, fırtınalan yenıden yaşar gıbı Or-
kestrayı Gürer Aykal yonetıyor sevgı ve umutla bakı-
yor tuşlarda uçan ellere "Fazıl Say bır haberci "dıyor,
gelecekten guzel haberter mujdeledığıne ınanıyor
Emre Şen'ı tek başına dınledık Festıval dışı bır kon-
ser Ankara Fılarmonı Derneğı duzenlıyor Bır salı ak-
şamı CSO salonunda boş yer yok, oysa o akşam
MEB'de de bır bale gostensı var Ama guzel sanat olay-
larında tum salonları doldurabılıyor başkentlıler CSO
ya da bale, opera ıçın haylı duşundurucu konuşmalar
yapan polıtıkacıların kulakları çınlıyor mu acaba?
Emre Şen'ı, Bılkent Muzık Fakultesı nde parlak bır
oğrencıyken tanıyorum ben Profesor Ersın Onay ye-
teneğını parlatmak ıçın ıçten destekledı oğrencısını
Ben de çok soz ettım ondan Bahar kuşağı guzel boy-
verıyor muzık dalında Bana da umut ve mutluluk ve-
nyor, dahası lyımseriığımı haklı çıkanyor Fazıl Say da,
Emre Şen de bızım çocuklanmız Bın Devlet Konser-
vatuvan'ndan, otekı Btlkent Muzık Fakultesı nden Ye-
teneklennı Turk ogretmenler gelıştırıyor geleceklerını
parlatmak ıçın buyuk destek verıyorlar Once Berlın'e,
sonra New York'a gıdıyor Fazıl Say. konçertolar bes-
telıyor plaklar dolduruyor, guzel bır ortamda daha çok
boyverıyor Emre Şen de uluslararası yanşmalarda go-
ze çarpıyor, oduller kazanıyor, bır burs alıyor, Avrupa
başkentlennde konserier verıyor plaklar dolduruyor
Başkentlılere sunduğu konserı ızlerken çıçekler açtı
yureğımde Elbet başka Emre'ler Fazıl'lar da var top-
lumumuzda Yeteneklen bılınse, gereklerı yapılsa on-
larda nasıl parlar kımbılır, gunlerımızı, gecelerımızı na-
sıl parlatırlar
1
Ama parlatmayı değıl karartmayı amaç-
layan yontemler uygulanıyor ulkemızde' Işte eğıtım ya-
şamımız işte ımam-hatıp okullarımız
1
Işte Cumhunyet
yıllan boyunca açılan sayısı çok az konservatuvarları-
mız
1
işte oğretım bırlığını bozarak vardığımız sıyasal
ortam
1
Işte TV kanallannda sergılenen programlar
1
Ancak ben lyımserlığımı koruyorum Batakta lotus de
yaşamaz dıyenlere de katılmıyorum Tersıne fosılleş-
meye karşın taze kanın varlığına gucune gıderek ına-
nıyorum Emre Şen'ın konserınden once ODTU'de bır
torene katıldım oğle saatlennde Mımarlık Fakultesı'nın
Kubbealtı salonunda Profesor Sevim Buluç'u anlattı
yakınlan Kımı, arkadaşı, kımı ogrencılen Guzel ve ozel
bır ınsanın portresınde yenı çızgıler gorduk Benı en çok
ogrencılen etkıledı Sevım Hoca nın aydınlığını yureğın-
de taşıyanlann anlattıklan 'Aydın bıreyler olmamızı ıs-
feroVdıye ozetledı bın Bana çok anlamlı geldı bu soz
Eğıtım polıtıkasının doğrularını da yanlışlarını da ıçen-
yor Dahası, sıyasal yaşamdakı tıkanıklığın, çelışkılenn
nedenını de açıklıyor Parlamentoda en çok uyesı olan
partının genç kuşağı da geçmışe ozlem duyuyor çağ-
dışılığı yaşam bıçımıne donuşturmek ıçın uğraş verıyor
Sıyasal yaşamda bır bahar kuşağının variığını hıssede-
mıyor toplum Mesut Yılmaz-Tansu ÇiJler bırlıktelığın-
de bırorkestrasyon oluşamıyor bır aydır Uyumdan, an-
laşmadan soz eden sıyasal solıstler notalara aldırmaz
gorunuyor, tartışma, gurultu uretıyor ancak
1
Yenı yapı-
lanmadan soz edıyor, eskı alışkanlıklarda dırenıyor
Bence bu da değışecek Bız değıştıreceğız Ben,
sen, o, bız, sız onlar, yuz bınler mılyonlar Duyarsız-
lığı aşarak, sıyasal solıstlerı tanıyarak, orkestra oluş-
turamayanları, muzık uretemeyenlerı 1yı tanıyarak,
sıyasal yaşamdan dışlayarak
Çok kez yazdım sanırım CSO yu çok kışı yonetır, a-
ma Gurer Aykal gelınce bır başka ruzgâr eser, bır baş-
ka duzeye ulaşır tum çalgılar çalgıcılar gulumseyerek
çalar, bırbırlenne sevgıyle bakar guzel bır muzık uret-
menın sevıncını duyar
Fazıl Say'ın konsennde sanatçının hızı başdon-
duruyor tum çalgılar da yarış edıyordu onunla solıst
ıle orkestra aynı yaşta neredeyse, tum uyeler sevgıyle
kucaklryor "haberci"y\ Parlak geleceğıyle gozlen par»
layarak
Sevgıyle kucaklaşmak onemlı bır olay Sıyasal or-
kestralar bu nedenle muzık uretemıyor bence Sağır-
lığı aşamıyor, habercılen detanımıyorlar Oysa toplum-
da onlar da var Muzık dalında resım dalında bılım
dalında yaşanıyorsa sıyasal yaşamda da yeşerebılır
bahar
BULMACA SEDAT\İŞU1\
SOLDANSAĞA:
1/ Bellı bır konu-
dakı vavınlan sira
layan kılavuz 2/
Çol Arapları
"'Kımıne bır —
vermezgıvesı Kı-
mının atına atlas 4
çul eyler (\unus
Emre) 3/Eskı Mı-
sırcia guneş tanrı-
sı Tahıldemetle-
nnın uzennden
döven geçırılerek
tanelenn başakla-
nndan avnlmasi
ışı 4/ Halat ucu Nıkelın
simgesı S/Tarladasuyuakıt-
mak ıçın yapılan tahta oluk
Argodaesrar 6/Hertürluara-
zıde kullanılan hafıf tnotor-
lu araç Uvanık gozu açık
II Kumaş uzenne vapılan bır
tur ışleme Kumar ovunla-
nnda kâr \e zarar olmadıgını
belırtmekte kullanılan soz
cuk 8/Çoksa\ıdaalıcıvakar-
şılık az savıda satıcının bu-
lundugupıyasa 9/Govdeya-
pısı
YLK.\RIDAN AŞ4ĞIVA:
1/Gerçekte olmadıgı halde varmış gıbı duşunulen 2/ Vie-
safe Motorlu ta^ıtlaı ın tekerleklennı tutturmakta kullanı-
lan somun 3/lterbıv um elementmm »ımgesı Daha çok Ka-
radenız voresınde gıyılen bırtur erkek avakkabisi 4/Sığır
sürusu Dınsel toıen ve kurallan 5/ Wdumuzun Golîer
Yoresı'nde bır dağ Çın ve Japonva da ovnanan bır tuı sat-
ranç 6/Radvumun simgesı Maddenın kımvasaltepkıme-
yegııebılenen kuçuk parçası 7/Bıragaç Afııkada vaşa-
yan bacaklan bevazçızgılı bır havvan 8/\urdumuzda bır
gol Italyada bırova 9/kars vjkınlarmdakı tınlu eskıçag
kentı. Guney Amenka dj bır ulke