Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 27 ARALIK 1995 ÇARŞAMBA
HABERLER
Moskova'da PKK
toplantısı
• MOSKO\A(AA)-
PKK'nin si>asi birimi
ERNK'nin Doğu Avrupa ve
BDT ülkeleri temsilciliği
adına Ahmet Dere dün
Moskova'da bir basın
toplantısı yaptı. Dere. sözde
Sürgünde Kürt
Parlamentosu'nun girişimi
ıle planlanan "Milli Kürt
Parlamentosu"na Barzani ve
Talabani'nin de katılma
sözü verdigini öne sürdü.
Dere. toplantının gelecek
yıhn ilk yansında
yapılacağını belirtti. ancak
toplantının yeri konusunda
bilgi vermedi.
İş bırakmaya
soruşturma
• ANKARA (AA)-Ankara
Cumhuriyet Savcılığı. Türk-
İş Başkanlar Kurulu üyeleri
hakkında. 8 ağustosta
yapılan "ış bırakma'
eylemiyle ilgıli olarak
soruşturma başlattı.
Savcılık. dünden itibaren 4
gün boyunca. Türk-lş
Başkanlar Kurulu üyelerının
ifadelerini alacak. Sa\cılık,
ifadelenn toplanmasından
sonra. sendikacılar hakkında
dava açılması konusunda
karar \erecek.
Suyolcu davası
• A\D1N(AA)-Aydm'ın
Kuşadası ilçesi eskı
Belediye Başkanı Lütfi
Suyolcu'nun öldürülmesi
davasında. "tetıkçiyi
cınayete azmettirdiği'
iddiasıyla yargılanan Yakup
Kürşat Yılmaz tahliye
ediidi. Aydın Ağır Ceza
Mahkemesinde dün yapılan
duruşmada. idamla
yargılanan 'cinayetin
tetikçisi" Fırat Erdoğan ile
•Lütfi Suyolcu'yu
vurdurttuğunu" söyleyen
Yavuz Kaşıkçı'nın ise
tutukluluk hallerinin
devamına karar verildi.
TBMM'de yeni
dönem
• ANKARA (AA)-
Milletvekili sayısının 550"ye
çıkanlması üzerine. Oran
semtinde bulunan 400
milletvekili lojmanına ek
olarak yeni lojman temini
•için başlatılan çalışmalar
tanıamlandı Milli Emlak
Genel Müdürlügü'nden.
yine Oran"da 110 daire
kiralandı. Lojmana
yerlesmek istemeyen
milletvekillerinede lO'ar
milyon lira kira ödeneği
verilmesi karara bağlandı.
Şeriatçı teğmen
yargılanıyor
• ANKARA (AN KA)-
Geçen temmuz ayında
Ankara'nın Keskin
yakınlannda geçirdiği trafik
kazası sonrasında yapılan
aramada aracında bir
Kalaşnikof marka otomatik
tüfek. bir tabanca, örgütsel
doküman ve Türk Silahh
KuvAetleri'ne ait olan. gizli
kalması gereken emir ve
talimatlarla ele geçirilen l.
Ordu Muhabere Taburu Mal
Saymanı Teğmen Selahattin
Demir. bueün Ankara l
No'lu DGM'de
yargılanacak. Sanık
hakkında "devleti dini
esaslara göre değiştirmek"
suçundan 23 yıla kadar
hapis cezası istenıyor.
Saldırıya
uğrayana gözaltı
• İZMİR (Cumhuriyet
Bürosu)- Işlerine dönmek
için Nak Kargo önünde
eşleriyle birlikte oturma
eylemi yapan Türk-lş'e
bağlı Tümtis Sendikası'nda
örgütlü işçiler. MHP'nin
gençlik örgütünü oluşturan
bir grup ülkücünün
sald\ns\na uğradı. Saldında
Muhittin Bakar adlı işçi
yaralandı. Oiaylan protesto
etmek amacıyla basın
açıklaması yapan Tümtis
Başkanı Halil Dinç ile dört
yönetim kurulu üyesi
gözaltına alındı.
Genç Umut
dergisine saldırı
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)- İHD'den yapılan
açıklamada. Dikmen Ülkü
Ocaklan'ndan geleh bir
gnıbun. önceki gün Genç
Umut dergisinin bürosunu
bastığı. çıkan tartışmada
yaralananlar olduğu ve dergi
çalışanlanndan lOkişinin
polis tarafindan gözaltına
alındığı bildirildi. İHD
Ankara Sube Başkanı
Naciye Erkal, dün
düzenlediği basın
toplantısında. seçimlerde
barajı aşamayan MHP'nin
seçitnlerin hemen ertesinde
'azgınlaşmaya, demokrat
devTİmci insanlara
saldırmaya başladığım'
söyledi.
Yönetim tartışması açmaya hazırlanan muhalifler, CHP liderini sağcılıkla suçluyor
Yenügiııin faturası BaykaPaTLREV KOSE
ANKARA - CHP yöneti-
ıni seçım yenilgisimn fatu-
rasını "medya ile SHP'nin
hükümetortaklığrna çıkar-
maya çalışırken. muhalifler
de yönetim tartışması açma-
ya başladılar. Muhalifler.
"Sorumluluğu üstleniyo-
rum" dıven Genel Başkan
Deniz Baykal'ı, bu açıkla-
masının gereğini yerıne ge-
tirmeye çağırdılar. Parti Mec-
lisi (PM) üyelerinden Ha-
san Fehtni Ğüneş, "Sorum-
luluk bende, de>ip hiçbir şey
olmamış gibi dav ranmak.
CHPörgürünün kabul ede-
bileceği bir şey değildir" der-
ken PM üyelennden Halil
Çulhaoğlu. "Bay kal pişkin-
lik yapıyor. CHP. Baykai'la
bir yere gidemez" dedi.
Genel Sekreter Yardım-
cısı. Izmir Milletvekıli Bir-
gen Keieş ise "Genel merkez-
den kaynaklanan bir sorun
yok. Koalisyon ortağı olma-
mızı çok pahalıya ödedik.
Şimdi CHP'nin hükümete
girmesi çok büyük hataolur.
yeterince bedel ödedik" de-
gerlendırmesını >aptı.
CHP lıden Deniz Baykal.
önceki gün seçim sonuçla-
nnı değerlendırirken "Or-
gütümüz fev kalade i> i çalış-
tı. .Sorumluluğu ben üstleni-
yorum. Gereğini de daha iyi
çalışarakyapmayaçalışaca-
ğız" dedi. Genel Sekreter
Yardımcısı Birgen Keleşde
yenılgının gerekçeleri ko-
nusunda. "Birincisi. koalis-
yon ortağı otmamız bize çok
pahalıya mal oldu. CHP ile
SHP'nin birleşmesinin ar-
dından koalisyondan aynl-
mamız gerekiyordu. Deniz
Bey 'in hükümete girmesini
açıklayabiliyorduk. ama daha öncesinin fatu-
rası da bize çıktı. İkinci olarak da seçim sonuç-
lan medyanın kudretini gösteriyor" dıye ko-
nuştu
Keleş. "Parfyönetirnirstifayıdüşünüyormu'"
sorusuna da "Henüz bir araya gelmedik. An-
cak genel merkezden ka> naklanan bir sorun
yok" yanıtını verdi.
CHP'li muhalifler yönetıme bayrak açma-
CHP'yiSoysalkurtardıIŞIK KANSL
ANKARA-CHP"yı parlamentoda daha az milletvekili ile
temsil edilmekten partinın eskı milletvekili. DSP'den Zon-
guldak Vlilletvekilı seçılen MümtazSmsalkurtardı Son ge-
nel seçimlerde. Mümtaz Soysal'ın hazırladığı dilekçeyle
Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen. CHP"nin DYP ile uz-
laşmaya vardığı \e illerde baraj öngören sıstem uygulansay-
dı. 50 milletvekili çıkaran CHP"nin sandalye sayısı 35'edü-
şecekti.
CHP'de milletvekili seçilemeyecekler arasında CHP Ge-
nel Sekreten Adnan Keskin. genel başkan yardımcılan Erol
Çe\ikçe. Onur Kumbaracıbaşı. Genel Sekreter Yardımcısı
Erdoğan \etenç. Genel Sayman İsmet Atalay. eskı genel baş-
kanlar Hikmet Çetin ve Murat
Kara>alçındayeralacaktı. DSP.
barajlı sıstemde sandalye sayısı-
nı 75'ten 79"a çıkanrken millet-
vekili sayısı 158'den 173"e fır-
layacak olan RP. özellikle Doğu
\e Güneydoğu'da olmak üzere
bırçok ilde tulum çıkaracaktı.
DSP ve CHP. seçime birlikte
girselerdi parlamentoda bırinci
parti konumuna gelecek ve hem
DYP, hem ANAP. hem RP ıle
bir koalisyonda büyük ortak ola-
bılecek. güvenoyu için gereklı
276 rakamı da bir üçüncü partı-
ye gerek olmadan bulunabıle-
cekti. Sosyal demokratlarbırleşerek seçime gırseydi. millet-
vekili dağılımı şöyle gerçekleşecekti: Sol: 154. RP: 150.
ANAP: 122. DYP:'124".
Seçımler öncesı koalisyon ortağı olan DYP ve CHP. se-
çim sistemı konusunda uzlaşarak Seçim Yasası'nı Vieclis'ten
çıkardılar. Bu yasada. yüzde 10'luk Türkıye barajının üstii-
ne, illerde deyüksekbarajlaröngörüldü. Busisteme göre bir
seçım çevresınde kullanılan geçerli oylann toplamının o çev -
reden çıkaracak milletvekili say ısına bölünmesıyle elde edı-
lecek sayıdan az o\ alan sıyasi partılere milletvekili tahsıs
edilemeyecek. 2 \e i milletvekili çıkaran illerde bu oran
yüzde 25 olarak uygulanacaktı.
Özellikle sol ve küçük partilere olanak tanımayan bu sis-
temi CHP üst yönetıını kabul ederken, o döneınde CHP An-
kara Milletvekili olan Prof. Dr. Mümtaz Soysai, bırgrup ANAP.
DSP. CHP ve küskün DYP'lılerle birlikte. yasanın iptali için
Anayasa MahkemeM'ne iptal başvurusunda bulundu. Ana-
yasa Mahkemesı de bu sıstem dahil olmak üzere,yasanın ba-
zı düzenlemelerinı iptal etti.
Son genel seçım sonuçlan üzerinde Cumhurhet'in yap-
tığı hesaplara göre bu sıstem iptal ettirilmeseydi bugün 50
milletvekili çıkaran CHP'nin sandalye sayısı 35'e düşecek-
ti. CHP. şu illerden milletvekıli çıkaramayacaktı:
Adana (Genel Başkan Yardımcısı Erol Çevikçe). Adıya-
man. Artvin. Aydın. Balıkesir(tl BaşkanlÖnderKıritı. Bur-
sa. Canakkale. Denizli (Genel Sekreter Adnan Keskin). Ga-
zıantep (eski Genel Başkan Hikmet Cetin). Kocaeli (Genel
Başkan Yardımcısı Onur Kum-
baracıbaşı). Konya. Kahraman-
mara^. Malatya. Muğla (Genel
Sekreter Yardımcısı Erdoğan
Yetenç). Samsun (eski Genel
Başkan Murat Karayalçın). Ar-
dahan (Genel Sayman İsmet Ata-
lay).
Böylece 16 ilde 16 milletve-
kili yıtırecek olan CHP. aynı sis-
teme göre yalnızca Çorum'da
bırmillervekilliğı fazlakazana-
caktı.
DSP ve CHP. bugün toplam
125 milletvekili ile TBMM'de
temsil edilirkenbusayı 114'edü-
şecekti. CHP'nin DYP ile uzlaşmaya vardığı bu sıstemle se-
çime gidilseydı. DSP'nin sandalve sayısı 75'ten 7
9'açıkar-
ken RP de bir sıçrama sözükecek. bu parti 24 aralıkta kazan-
dığı 158milletvekilliğıni 173'eyükseltecektı. RP. özellikle
Doğu ve Güneydoğu Bölgesi'ndekı kimı illerde "tulum1
"
çıkaracaktı. RP'nin tulum çıkaracağı iller. barajlı sistemde
şunlarolacaktı:
Adıyaman (5-0). Ağn (5-0). Bitlis (4-O). Muş(4-0). Nev-
şehir (4-0), Aksaray (4-0). Karaman (2-0). Kınkkale (4-0).
Batman (4-0). Avnı sisteme göre bugûn 158 RP. 135 DYP.
132 ANAP. 75 D'SP, 50 CHP olarak ortaya çıkan tablo. şöy-
le bir dağılıma dönüşecekti:
RP-173:DYP-136;ANAP-l27:DSP-79:CHP-35.
ya hazırlanırken önceki gün PM üyelennden
Hasan Fehmi Güneş. KenanCosar. Mustafa
Gazakı ile Halil Çulhaoğlu bir araya gelerek
degerlendırme yaptılar. Yann vapılacak genış-
letilmış toplantının ardından. yenilginin ge-
rekçelerınin sıralandığı birbildirinınaçıklan-
ması beklenıyor. PM üyelerinden Hasan Feh-
mı Güneş. Baykal'ın u
Sonımluluğu ben üst-
lenivorum" sözleri için "Sorumluluğu kabul
etmekdoğru bir hareket Daha da doğrusu bu-
nun gereğini >apmaktır. "Sorumluluk bende'
devip hiçbir >ev olmamış gibi davranılması
CHPörgütüniin kabul edebileceği birşev de-
ğHdir"yorumunuvaptı. PM üyelennden Ha-
lil Çulhaoğlu da CHP liderı Baykalı -pişkin-
lik" yapmakla >uçladı. Çulhaoğlu. "Örgütsel
dışlanma ve hi/bin parlamentova taşınmak
istenmesi partide büv ük > ara açtı. Bav kal ken-
dini ön plana çıkardı. Seçim
bildirgesine bakıvoruz. altına
bir sağ partinin de inızası aü-
labilir. CHP. Bavkalla bir vc-
re gideniez. Ulke kendisine gü-
venmivor. kadrolan geri. Biz
sol bir güç oluşturma mücade-
lesi vereceğiz" dedi.
PM üyelerinden Mustafa
Gazalcı da. "Sorumluluk üst-
lenen. gereğini vapsın. kadro-
lannı gözden geçirsin. Hiçbirşey
olmamış gibi dâvranmak va da
baraj sınınndaki bir sonucu
başan gibi göstermek kendi-
mizi aldatmak olur" diye ko-
nuştu. Gazalcı. "ilkeler. kadro-
lar yerine lâşikri. lideri kuıtu-
luş gibi gösterme polirikalan-
nın gözden geçirilmesini" is-
terken sonuçlarla ılgılı şu de-
ğerlendırmeleri yaptı:
# Sol bir partide parti ıçı de-
mokrasiyi işletmemek. geniş
çaplı önseçim yapmamak, mer-
kez yoklamasını yetkili organ
yerine bırkaç kişi ile yaptnak
yanlış olmuştur.
9 fdeolojik yönden iz bıra-
kıcı. farklı mesajlar verileme-
miştir.
# Planlı. programlı geniş
kadrolan işe sokucu çalışma
yerine. genel başkanının birkaç
TV konuşmasına umut bag-
lanmıştır.
# Once hükümet ortakl ığı-
na "hatTr" deruniş. sonra "eret"
denılerek çelışki yaşanmıştır.
# Gümrük birliğine Tansu
Çillergıbı bakılmıştır.
KulıslerdeCHP'denlO'uaş-
kınmilletvekilınin DYP'yege-
çeceğı ya da Murat Karayalçın
ile SHP kökenhlerin partile-
rindenayrılarak SHP'yi yeni-
den canlandırabilecekleri söy-
lentileri yayıldı. Böylece ANA-
YOL hükümetıne gerekli kat-
kının sağlanacağı bildirildi.
Ancak CHP'den yeni seçilen
mılletvekilleriom büyük bölümünün Bay-
kal'ın yıllardıryakınındaolan *kemik'ekibin-
den kişiler olduklan. bu nedenle DYP'ye ge-
çışlere ılişkın senaryolanndayanaklannın faz-
la güçlü olmadığı belirtildı. Karayalçın'ın
kurmaylan da bu aramada SHP'nin yeniden
canlandırılmasının kesinlikle söz konusu ol-
madığını. parti içinde mücadeleyedevam ede-
ceklerini bildirdiler.
H A D E P l i d e r i s e ç i m s i s t e m i n i e l e ş t i r i y o r
Bozlak: Parlamento meşru değilSeçim şokunu atlatan HADEP'liler 'mücadeleye devam" kararı alırken Genel
Başkan Murat Bozlak, Emek-Banş-Özgürlük Bloku'nun bir seçim ittifakı
olmadığını, emek. barış ve özgürlük mücadelesini sürdüreceklerini söyledi.
Bozlak, "Bu parlamento meşru değildir. MHP'ye ve HADEP'e haksızlık
yapıldı. Bu iki partinin temsilcileri parlamento dışına itildi" dedi.
ANKARA (Cumhuriyet Büro- derek " Bu iki partinin gerçek tem-
su)-Seçımlerden umduğunu bula-
mayan HADEP. olası bir erken ge-
nel seçim için mücadeleye devam
kararı aldı. HADEP Genel Başka-
nı Murat Bozlak. Emek-Banş-Öz-
gürlük Bloku'nun sadece bir se-
çim ittifakı olmadığını. emek ba-
nş ve özgürlük mücadelesini sür-
düreceklerini söyledi. Seçmen ira-
desinin Meclis'e yansımadığını sa-
vunan Bozlak. yüzde 10'luk ülke
barajını aşamayan MHP ve HA-
DEP'e haksızlık yapıldığını kayde-
sflcikrinin yerini atama mttletvekil-
leri almışhr. MHP'nin \e HADEP'in
gerçek temsilcileri, parlamento dı-
şına itilmiştir*' dedi.
Seçim şokunu atlatan HADEP'li-
ler. yapılan hataları saptamak için
geniş kapsamlı bir çalışma grubu
oluşturdu. Murat Bozlak'ın baş-
kanhğında seçım sonuçlannı de-
gerlendiren HADEP'liler. müca-
deleye devam kararı aldılar.
HADEP Genel Başkanı Bozlak.
seçmen iradesinin parlamentova
yansımadığını belirterek 17 ilde
büyük bir oy çoğunluğuyla seçilen
HÂDEP'lilerin parlamentoya gi-
remediklerini bildirdi ve "CMacak
iş değil. 152 bin oy aldım ve parla-
mentova gjremedim" dedi. Halkı
temsil etmeyenlerin Meclis'e gir-
diklerine dikkat çeken Bozlak. ^un-
ları söyledi: "Yurtdışındakilerle
birlikte yaklaşık 10 milyon seçme-
niniradesisandığavansımadı. MHP
ve HADEP'e haksı/lık yapıldı. İki
partinin gerçek temsilcileri parla-
mento dışına itildi. Demokratik bir
seçim olmadı. Doğu ve Güneydo-
ğu'da baskıya karşın. halk parti-
mizdenyanatavır akk Bu parlamen-
to meşru değildir. 25 arkadaşımız
halkın oylanyla seçilmişrir. Halkın
gerçek temsilcileri de hunlardır. Se-
çim. meşruiy etini kay betmiştir. Mil-
letvekilliğinıiz gasp edilmiştir. HA-
DEP. bölgede yü/de 50'nin üzerin-
de oy almıştır. Bu tabloyu halkın
içine sindireceğini sanmıyorum. Se-
çim sonuçlan. Türkiye'nin sorun-
lannı çözecek bir tablo ortaya çıkar-
nıadı. Bölge halkının gerçek temsil-
cileri parlamento da yok. Ortaya
çıkan tablo. sorunlan ağırlaşhra-
caktır. Bizler kendimizi seçihniş mil-
letvekili olarak görüy oruz. >leclis'e
girmemiz önemli değil."
Toplumsal muhalefeti sürdüre-
Geçici başkan RP'li olacak
TBMM Başkanı seçilinceye kadar başkanlığ
yaşlı üye olan Süleyman Arif Emre yapacak
ıen
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Seçimlerin
ardından oluşan parlamentoda yeni başkan
seçilinceye kadar geçici başkanlık görevini.
*en yaşh üye" sıfatıyla RP Istanbul Milletvekili
Süleyman Ârif Emre'nin (81) yapacağı
bildirildi. TBMM Başkanlığı için zorlu bir
yanş yaşanması beklenirken RP'nin adayı
olarak Istanbul Milletvekili Aydın Menderes'in
adı gündeme geldi. Yüksek Seçim Kurulu'nun
kesin sonuçlan ilan etmesinden beş gün sonra
toplanacak olan TBMM Genel Kurulu'na.
Süleyman Arif Emre başkanlık edecek. 1980
öncesinde iki dönem milletvekilligi yapan
Emre. Devlet Bakanlığı görev inde de bulundu.
Emre. son seçimlerde Istanbul 1. Bölge 2.
sıradan RP milletvekili seçildi. Süleyman Arif
Emre'nin başkanlık edeceği ilk toplantıda.
milletvekilleri ant içerek göreve başlayacaklar.
Bu tarihten başlayarak 10 günlük sürede.
TBMM Başkanlığı için başvurular vapılacak.
Bu sürenin sonunda yapılacak birinci ya da
ikinci tur oylamada. üye tamsayısının üçte
ikisinin oyunu alan aday. başkan seçilecek. İlk
ıki turda bu çoğunluğun saglanamaması
halınde üçüncü tur oylama yapılacak. Bu turda.
salt çoğunluk saglanamaması halinde ise en
çok oy alan iki aday için dördüncü tur oylama
yapılacak ve en fazla oy alan üye başkan
seçilecek. Meclis'teki karışık tablo nedeniyle
TBMM Başkanlığı için seçim kolay
görünmüyor. Cumhurbaşkanı'na da vekâlet
edecek olan TBMM Başkanlığı adaylığı için
RP'de Aydın Menderes'in adı geçiyor.
ANAP'tan Kaya Erdem. DYP'den'de İsmet
Sezgin'in adı geçerken yapılacak pazarlıklar
sonucu "demokratik geleneklerine aykın
olarak Meclis Baş,kanı'nın, birinci partiden
olması-nın engellenebileceğı bildirildi. Sülevman Arif Emre
ceklerini belirten Bozlak. Emek-
Banş-Özgürlük Bloku'nun salt bir
seçim ittifakı olmadığını söyledi.
Blokun sürmesi için HADEP ola-
rak ellerinden gelen tüm çabayı
göstereceklerini belirten Bozlak.
"Bölge halkının seçtiği kişilerin par-
lamento dışı kalması büy ük bir hu-
zursuzluk yaratacakür"' diye ko-
nuştu.
Hükümet kurma çalışmalanna
dadeğinen Bozlak, RP'nin gerçek
anlamda iktidara talip olmadığını
savunarak şöyle dedi:
"RP. iktidar olma niyetinde de-
ğildir. İktidardan kaçmak için her
yolu deneyecekrir. Göriinen. bir üç-
İü koalisyondur. ANAP-DYP'nin
yanı sıra CHP veya DSP'nin katı-
İımıyla bir koalisyon kurulacakör.
Ancak, bunlar da ülkenin sorunla-
nna çö/üm getiremey eceklerdir. En
kısa zanıanda bir seçim yapılacak-
tirr
Öte yandan seçime HADEP'le it-
tifak yaparak giren Birleşik Sosya-
list Parti'nin lideri Sadun Aren.
Meclis'te HADEP'in ve sosyalist-
lerin temsil edilemeyecek oîması-
nın en kısa zamanda yeni bir seçimi
gündeme getireceğini belirterek
"Sosyalist sol temsil edilmeyecek,
HADEP gibi Kürtsorununun banş-
çı çözümü için özelliği olan bir par-
ti, temsil edilmey ecek. Bunun da en
büyük nedeni, seçim sistemindeki
adaletsizlik. Bu durumda sosyalist
ve Kürt muhakfet parlamento dışuıa
kayacak. Bu da yeni bir seçimi gün-
deme getirecektir'
1
dedi.
Aren. RP'ye ılişkin değerlendir-
mesınde de şu görüşleri savundu:
"Seçim sonuçlan, RP'nin öyle kor-
kulduğu gibi biroy alamadığını ve
en önemlisi alamavacağını göster-
di. RP oyları. doyma noktasında.
RP, alabileceği en yüksek oyıı al-
• mıştır. O da yüzde 21 "dir."
Sendikalar, seçimi değerlendirdi
İşçi, demokrat
veUukbir
koatisyon istiyor• Hak-lş Genel Başkanı Salim Uslu, Mesut
Yılmaz'ın formülünü gerçekçi
bulmadıklannı söylerken. "Bir siyasi
partinin dışlanması. 'biz ve diğerleri' gibi bir
durum ortaya çıkanr" dedi. DISK ise
ANAP-DYP koalisyonunun gerçekçi
olacagını açıkladı.
ANIC\RA (Cumhuriyet
Bürosu) - Erken seçimin
ardından gündeme gelen
hükümet formülleri.
sendikalar tarafindan farklı
değerlendirildi. Hak-İş
Konfederasyonu. DSP
Genel Başkanı Bülent Ece\it'in
Başbakanhğında bir ANAP-DYP-DSP
koalısyonuna karşı olduğunu açıklarken Türk-
lş. "demokrat \e laik" bir koalisyondan yana
tav ır koydu DİSK de ANAP. DYP ve DSP'nin
katılacağı bir koalisyon hükümetı kurulmasını
istediklenni açıkladı. Hak-lş Genel Başkanı
Salim Uslu, dün seçim sonuçlannı
değerlendirmek üzere düzenlediği basın
toplantısında. ekonomik ve sosyal kriztn
aşılması için bütün siyasi partilerin "ortak
paydada buluşması" gerektiğini savundu.
Uslu. halkın. partüere sorumluluk
paylaştırdığını ifade ederek. "Basit parti
çıkaıian ya da şahsi ihtiraslarla siyasi kriz ve
kaos yaratılmasından kaçınılmabdır. Kararlı ve
geniş parlamento desieğine sahip bir çözüm
hükünıeti kurulmalıdır" diye konuştu. Siyasi
partilerin. gündelik politikalaria ipı germesinin
yanlış olacağına dikkat çeken Uslu. şunlan
söyledi: "Siyasi parti paranoyasıyla. sen-ben
kavgasıyla, akıldan uzak güç gösterileriyle
sorunlara yaklaşmak. Türkive'nin sorunlannı
çözmez. Hükümet kurabilen kurar.
Kuramayan. emaneti başkasına teslim eder.
Bugün bir siyasi partinin dışlanması, dün bunu
tenkit edenleri. o konuma düşürür. Biz ve
diğeıieri gibi bir durum ortaya çıkar. Yılmaz'm
•Ba^bakan Ecev it" formülünü çok gerçekçi
bulmuyorum. Parlamentoda destegi olmayan
bir siyasi partinin, Türkive'nin sorunlannu
hangi oranda destek ve hangi kararhlıkla
çözeceği konusunda ciddi kaygılanmız vardır."
DSP'nin parlamento antmetiği içindeki
konumunun. sorunlann kararhlıkla
çözülmesine yeterli olmayacağını ifade eden
Uslu, Yılmaz'ın seçimden önce BBP ile ittifak
yapıp. sonra sol bir partiyle birlikte hareket
etmesini "ilkesizlik. pragmatizm" olarak
nıtelendırdi. Seçimde halkın demokratik
olgunluk gösterdiğinı ve u
siyasi olgunluk"
beklediğini kaydeden Uslu. "Seçmenin
oyiarınL demokratik kriterier ve
dinamiklerden uzaklaşarak değerlendirmek,
seçmenin tercihini hiçe saymaktır. Halkın
tervihlerinu tepki ve inat gibi sıfatlarla
değerlendirmek yanlış olur. Hükümet, halkımız
tarafindan aklanmamıştır" dedi.
Türk-lş: Çağdaş işbirtiği
Türk-İş Başkanı Meral de
dün yaptıgı yazılı
açıklamada. "Şimdi görev,
ülkemizin karşı karşıya
bulunduğu büyük sorunlann
çözümü konusunda. siyasi
partilerimize düşmektedir'"
dedi. Bazı siyasi partilerin
yüzde 10 barajının altında kalmasının
"parlamento ve demokrasi dışı arayışian
gündeme getirmemesi" gerektiğini vurgulayan
Meral. şu görüşleri dıle getirdi: "'Siyasi
partilerimiz. ufak hesaplan aşarak. ülkemizin
ve halkıınızın mutluluğu ve huzuru için, genel
seçimler öncesinin karşıükh sertleşmelerini
unutmalı ve acil sorunlanmızın çözümü için
işbirliği yapmalıdır." Sorunlann asgariye
indirilmesi. toplumsal banş ve huzurun
yaratılması için "çağdaş bir işbirügine"
aereksinim olduğunu ileri süren Meral. "Türk-
îş, halkımızın büyük coğunluğunun onayladığı
cumhuriyetçi, demokrat laik ve sosyal hukuk
dev leri anlayışının bir an önce hayata
geçirilmesini sağlayacak bir koalisyon
hükümetinin oluşturulmasını ve genel seçimler
öncesinde halkımıza verilen vaatjerin yerine
getirilmesini istemektedir. Türk-İş, bu v^atlerin
takipçisi olmayı sürdürecektir" dedi.
DİSKdet
ANAYQCdiyor ~
DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak ise seçim
sonuçlanyla birlikte çözümsüzlüğün daha da
ön plana çıktığını belirtti. "Olması gereken iki
partili koalisyon, yani ANAP-DYP
koalrsyonudur" diyen Budak, bu
koalisyonun bir sosyal demokrat partinin
desteği ile oluşabileceğini söyledi. Budak.
solun sosyal demokrat partilerin özleminden
uzaklaşması sonucunda 'iyi olmayan' bir
noktaya geldiğine de dikkat çekerek "Sol
ideoloji kendisini bu anlay ışlardan ve
kadrolardan kurtaracak ve 2 bin yılında
iktidara gelecektir" diye konuştu.
Koalisyon aray^ı partilerde kan uyuşmazlığıANKARA (Cumhuri>«t Bürosu) - Genel se-
çimlerde milletvekili çıkarabilen 5 siyasi parti-
den bazılannın temel konulardaki "ideolojik" fark-
lılıklan. seçim sonuçlannın zorunlu kıldığı ko-
alisyon hükümetlerinin uzun ömürlü olması ko-
nusundaki kuşkulan arttırdi. Hiçbir partiye tek
başına iktidar olanağı vermeyen seçimlerden
çıkan tablo, 2 ya da 3 partinin bulunacağı bir ko-
alisyonu zorlarken ola^ı koalisyon ortağı parti-
ler arasında ekonomiden, gümrük birliği üyeli-
ği, Kıbrıs sorunu. Cekiç Güç ve olaganüstü hal
uygulamasına kadar pek çok konuda derin gö-
rüş aynlıklan bulunduguna dikkat çekildi.
1 katrilyon 200 trilyon lira iç, 73 milyar do-
lar dış borç ve yüzde 90'a varan oranda yıllık
enflasyonla bunalım sürecindeki bir ekonomi-
yi devralacak yeni hükümette. koalisyon oluş-
turabilecek partiler arasında önemli görüş ayn-
lıklan var. RP. dış borçlan ödemeyı reddedece-
ğini belirtirken ANAP, iç borçlann erteletilme-
sı formülünü gündeme getiriyor. DYP'nin. se-
çimlerden önce ANAP'ın dile getırdiği. iç borç-
lann Hazine'nin borçlandınlması suretiyle Mer-
kez Bankası'na devredılmesi önerisini "gü-
lünç"'olarak nitelendirdiğine dikkat çekildi.
RP ve DSP. özelleştirme yerine özerkleştir-
meyi savunurken ANAP ve DYP. istikrar prog-
ramının temelini özelleştiıme üzerine kurdular.
ANAP ve DYP arasında da özelleştinne konu-
sunda temel farklılıklar var. ANAP. DYP'li hü-
kümetin aldığı pek çok özelleştinne karan ve \et-
ki Yasası'na karşı Anayasa Mahkemesi'nde ip-
tal davası açmıştı.
'Çok başh Ankara' endişesi
Koalisyon oluşumunda yeralmalan olası RP.
DSP ve ÂNAP'ın. gümrük birliği (GB) ile Kıb-
ns konusunda gösterdikleri kesin tavn hükü-
mete geldiklerinde uygulamaya çalışmaları ha-
linde ortaya çıkacak "ihtilaflı iktidar" okişumu.
Avrupa'ya "çok başh bir Ankara"" mesajı vere-
cek.
Buyöndeki ilk üstü kapalı uyarı. Türkiye'nin
yılbaşından itibaren gümrük birliğine geçmeye
hazırlandığı Avrupa Bırliğı'nin (AB) Dönem
Başkanı Ispanya'dan geldı. Ispanya'nın Türki-
ye'dekı Büyükelçi.si Carlos Carderera. seçim
sonuçlanyla ilgıli Cumhuriyet'e yaptığı değer-
lendırmede. Avrupa'nın başlıca endi^ebinın.
"RP'nin birinci parti olarak çıkmastndan çok.
tek sesli bir hükümetin kurulmaması" olduğu-
nu dile getirerek istikrarlı bir hükümet beklen-
tisi içinde olduklannın altını çizdi.
Seçimlerden birinci parti olarak çıkan RP'nin
lideri Necmettin Erbakan. geleneksel Batı aleyh-
tarlığını bu seçim kampanyası sırasında da iş-
ledi. NATOdan çıkmayı da öneren Erbakan.
DYP-CHP koalisyon hükümetinin pazarlığını
yaptığı veyeni yıldagerçekleşecek gümrük bir-
liği belgesi için "Yırtıp atanz" açıklamasını
yaptı. Koalisyon görüşmeleri öncesinde. "Güm-
rük birliği, yeni hükümetin göstereceği turuma
bağirsözleriy ledığerpartilere ılınılı mesaj ver-
meyeçalışan Erbakan'ın. partısindekı radikal çı-
kışİar nedeniyle bu konudaki vaatlerini fazla
yumuşatamayacağı savlandı.
Kıbns sorunu
Kurulacak bir hükümet içinde yer alacağı ya
da dışarıdan destek vereceği savlanan DSP Ge-
nel Başkanı Bülent Ecevit. seçım sonrasında
Kıbrıs \e gümrük birliği konusundaki tutumu-
nu yineledı. Ecevit. "gümrük birliği belgesinin
yeniden gözdeıı geçirilmesi" ko^uluyla kurula-
cakbir hükümete dışandan destek verecegini açık-
ladı. Geçmiş hükümetlerin Kıbns konusunda
tavizkâr tutum izlediğini de sürekli vurgulayan
Ecevit'in. Türkiye'nin buöncelikli dış politika-
sı konusunda sert tutumunu sürdürmesi olası
görülüyor.
DYP ile temel politikalan uzlaşma içinde olan
ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz. seçim
kampanyası sırasında, Türkiye'nin KKTC ile
ticareti kesmesi ve Rum yönetimi ile 5 yıl için-
de serbest ticaret anlaşması yapmasını öngören
GB'nin 16. ve 64. maddelerinin yeniden göz-
den geçirilmesini talep edecegini açıkladı.
8. Cumhurbaşkanı TurgutOzal'ın başbakan-
lığı döneminde Dışişleri Bakanlığı yapan Yıl-
maz'ın, Özal'ın Kıbns konusunda 41ü çözüm
önerisine gösterdiği sert tepki anımsandığında,
ANAP liderinin. hükümette yer alması halinde
izleyeceği politikanın değişmeyeceği belirtildi.
AB. Kıbns'ta tek yasal hükümet olarak saydığı
Rum yönetimi ile tam üyelik müzakereleri için
süreci başlatması karşılığında, Ankara ile güm-
rük birliğine gcçılmesini kabul etmişti.
ANAP ve DSP'nın de muhalefette kaldıkla-
n dönemde ağır eleştiriler yönelttikleri Cekiç
Güç'ün Türkiye'deki görev süresine son verme
çabasına destek vermeleri, aynca DSP'nin. ge-
çici köy koruculuğu uygulamasının kaldınlma-
sında ısrar etmesi bekleniyor. Ancak, milletve-
kili sayısı açısından ikinci parti durumunda olan
DYP'nin. Güneydoğu sorununun çözümüne iliş-
kin yaklaşımı. diğer partilerin önerilerine ters dü-
şüyor: Ancak gerek seçim kampanyalan gerek-
se muhalefet yaptıklan sırada Çekiç Güç'ün
Türkiye'dekalmasına karşı olan partilerin, ikti-
dara geldiklerinde. önlerine gelen gizli bilgile-
rin etkisiylebu uluslararası gücün kalmasını ge-
rektirecek ortamın mevcut olduğu konusunda ik-
na edildikleri gözlendi.
DSP veya CHP destekli bir "ANAYOL" hü-
kümetinin kurulması durumunda. ANAP'ın,
TBMM Başkanlığf na. iki liderin mallannın Sa-
yıştay tarafindan denetlenmesi istemiyle yaptı-
ğı başvuruya sahip çıkıp çıkmayacağı henüz ke-
sinlik kazanmadı. Liderler, seçim kampanyala-
n sırasında söy lediklerini, koalisyon ortaklığın-
da yumuşatabilecekler. Ancak seçim sonuçla-
rına göre biri ya da ikisinin iktidara gelmesi
olasılığı bulunan RP. ANAP yada DSP'nin, GB
ve Kıbns konusunda, DYP ve CHP'den farklı bir
politika izlemeleri bekleniyor.