Catalog

SAYFA CUMHURIYET2 23 NISAN1994 CUMARTESI Irk, dil, din ve varlıklılık ayrımıyapılmaksızın, dünyanınyarınlarının büyükleribirbiriyle eşittir ve insanlıkyasalarının koruması altındadır Çocuk haklannda evrenselliğedoğruİstanbul Haber Senisi - Ço- cuk H.ıklanna Daır Sozleşme pekçok kesımce çocukldnn "Magna Carta'sı ya da İnsan Hakları Bildirisi" olarak nı- telcndı Sozleşme 18 vaşı- ndjn kuçuk herhangı bır"ki- şinm" bıreysel hdklannı avnnlıvla ışlevcn 54 madde- dcn oluşuvor Bu maddeler. cociıklarınaçlıkvevoksulluk- lan ıhmaldcn somuruden ve dıgcr kolu da\ranışlardan u/akta kcndı potansıvellerını lam anlamda gerçekle^ürebı- lccck ^ckıldc gclışmclcnnı on- iiornıektcdır " Sozleşme 29 Ocak 1990 eıınu6l ulketaratındanımza- landı 2 Evlul 1990 tanhmdc 20 ulkc uırafından onaylana- rak dc\lctlcı ıçın uluslararası bır vasa guuıvle \ururluğc gırdı Daha sonra oluşturuldn Izlcme Komılcsı sozlcşmevı ılkaltıa\ ıçındeondyldvan ul- kolcr arasından scçılen Barba- ûos Bic/ılva Burkıno Faso Fılıpınler Isveç Mısır Peru Porıckı/ (o gun \ar olan) SSCB \c Zımbabue temsılcı- lcrındeiı oluşmaktadır Sozleşme \aşama hakkı veıeılı vaşam siandartlan \e sağlık hızmctlcrındcn yarar- Ijıım.ı gıbı haklan ıçenyor Çocugun gelışmcsınc ılışkın haklar arasında cğıtım bılgı- lcnmc ovun boş zaman ve kullurcl cıkınlıklcre katılma naklan ıle hır'ıktc duşunce dın \ c % ıcdan ozgurluklcn yer dlı\or Ce7alandırma\a sınır Korunma. vukanda sayı- lanlann hcpsını kapsadıktan başka somuru \c zulmun bu- tun bıçımlennı Locugun aıle- sınden kevfi bıçımde aynlma- sını \c ccza sıstcmmdekı aşırılıklan da hcdct alıyor Dusuncelcn serbcbtçc dılc geıırme ve kendısinı ılgılendı- rcn konularda soz ve karar sa- hıbı olmanın vanı sıra cn ge- nı^ anlamda toplumda etkın bır rol ovnama da katılım haklan arasında yer ahvor , Sozleşme de gozetılen te- mcl ılke çocuğun yuksek çıLırının. hcr zaman \c her duruında ozen gostenlecek başlıca olguyu oluştur- m iMdır Sozleşme. çocuğun kcndı o/ duşuncelenne gerek- lı onemın venlmesı gereğını açıkça bclırtmcktedır Sozleşmc hukumlcn çerçe- vesındc çocuklara mumkun olan cn ust duze> sağlık bakımına hastalıklann te- da\ısı vc rchabılıtasyon du- rumlannda cn gelışkın sağlık olanaklanna ulaşma hakkı tanınıyor 142ülkeninimzası D oğal felaketler de savaşlar da büyük-çocuk aynmı tarumazlar. O> sa, doğmadan ya da doğduktan sonra, yaşamına doymadan ölen, ölümüne göz > umulan, öldürülen her çocuk, insanlığın geleceğinden çalınmış bir değerdir. Öyleyse, çocuklann varlıklanmn korunması ve korumanın evrenselliği de uluslararası düzeyde güvence altına alınmak zorundadır. CAĞRI Çtxuk Haklan Sozleşmesı, Bırleşmış MılIctlerGenel Ku- rulu taratından 20 Kasım 1989 lanhınde benımsenmış. 26 Ocak l990tanhındedeım- zava vconayu açılmıştır Soz- lcşme 2 Evlul 1990 tanhınde vururluğc gırdı Bugune ka- dar :xivıca 142 ulke ya sozleş- me\ ı ımzalamış y a onay y a da katılma yoluvla tarat devlet durumuna gelmıştır Çocuk Haklanna Daır Sozleşmc a\rıca zamanı uy- gun se<,ılmış bır bclge olma cvellığını taşıyor Insan hak- lanndan bazılan. çocuklara ılışkın ozcl bır uygulanıma sa- lııpıır Buonlannozclbakıma \c ozcnc olan gcreksınımlen- nı. duyarlı bır konumda bulu- nuşlannı ve onlann dunyası ılc yctişkınlcnn dunvası arası- ndakı tarklılığını yansıtır Bu gercek 1959 yılında benımse- ncn Çocuk Hakları Bıldınsı tarafından sap- tanmış bulunuyor Gcncl kurulca benımsendıkten sonra sozleş- me 26 Ocak 1990 tanhınde ımzaya açılmıştır Bclgc avnı gun ıçınde 61 ulke tarafından ımza- lanmiştır Çocuk Haklan Komıtesı on azman kışıdcn oluşan vc çocuk haklannm gelıştınlme- sıylc ılgılı butun taraflann katıldığj sureklı bır dıyalog ortanıı yaratmak amacıyla kurulan bır komııedır Komıte konuvla ılgılı bınkırru olan butun kuruluşlara. komıtenın tartışmalanna katılrruian goruşlerını yansıtmalan vedanış- Biz cocuklar, toplumsal yaşamda yetişkinlerle eşit haklara sahtp bireyleriz. Buna rağmen, toplumsal yaşamın olumsuzluklarından ve ekonomik koşulların yetersizlıklerinden en fazla zarar gören bizlerız. Çocuklann; açlık, yoksulluk, ıhmal. ıstismar ve her tür kötü davranıştan korunarak kendi potansiyellerini gerçekleştirebilecekleri ortamlara sahip olmaları gerektiğini hatırlatmak için Çocuk Hakları Işbirliği Konseyi ile miting ve şenlik düzenliyoruz. Ekte programı sunulan etkinlikte. haklarımızı konusmak ve duyurmak icin tüm cocuklarla ve bızlere olan güvenlerini gösiermek ve bize hak arama uğraşımızda destek vermek isteyen yetişkinlerle birlikte olmayı diliyoruz. Gün: 30 Nisan 1994 Cumartesi Yer. Taksım / Gezi Parkı Saat 13.30 Program: 14.00 - Gezi Parkı'nda çocuk şenliği başlatılacak ve gruplar halinde tiyatro, palyaco. sihirbaz gösterileri sunulacak, konserler verılecek. Cocuklar icin hazırlanacak kürsülerde, arzu edenler hakları ıle ılgili düşüncelerını dile getirecek. Bu arada bir grup cocuk, Gezi Parkı'ndan Atatûrk heykeline kadar yürüyerek anrta mesajları olan cicekler bırakacaklar ve bir çocuk, günün önemi ile ilgıli bildıri okuyacak. 17.00 - Çocuklann, devlet büyüklerine yazacakları karUar, grup halinde Taksim Postanesi'nden gönderilecek. Etkinlikler: - Orkestra - Çocuk Kitapları Defilesi - Masal Gerçek Tiyatrosu - Anadolu Çocuk Oyuniarı Kulübu - Açınım Art Tiyatrosu - Konuşma Platformlart • Yûz Boyama Köşesi - Palyaçolar • Birçok sürprizler LNESCO Gcncl Dırektoru Federico Mayor, 1989 vılında LMCEF Yurutme Kurulu toplantisı sırasında yaptığı konu^mada. ekonomik uvar- lama polıtıkalannın Üçuncu Dunva ulkelennın çoğunda sağlık. eğıtım ve dığcr hızmet alanlanna yapılan yatı- nmlann duraklamasına vol açtığını soylerkcn LMCEF"- ın verdığı uğraşlarla yaşam- Idrı kurtanlan çocuklann -yakld^ık oldrak gunde 7 bın çocuk- bu kez kendı durum- Idrını ıyıleştırmc olanak- lannın gıderek azaldığı bır dunvada yaşar duruma gel- melennın acımasız bır çehşkı oldueunu sovlcmıştı UNICEF"ınduyarhlığıBır- lc^mış Mıllctlcr Gcncl Kuru- Iu"nun44 oturumunda kabul edılen Çocuk Haklanna Daır Sözlcşme. çocuk yaşatma ve gelıştırme alanına ılışkın bu tur sorunlan ele almaktadır BM Insan Haklan Komısyo- nu'na bağlı olarak bırçalışma grubu tarafından yurutulen sozleşmenın hazırlık çalışma- ldn sırasında, UNICEF gıbı kuruluşlarca dıle getınlen du- yarlı bazı noktalar dıkkate alınmış çocuk yaşutma ve ge lıştırme haklanna sozleşme- nın ıçerdığı 54 maddeden ba7ilannda da ver venlmıştır Yaşama hakkı Buna gorc sozleşmevıımza- lavdn ulkelenn "her çocuğun dogu'jtan ka/anılmış >aşama hakkının tanınması, çocuğun yaşama >e gelistırmesının en gcniş olçude gu>ence altına alı- nması. çocuklann kendi esenlikleriyle bağdaşan, kendi oz kultur temellerivle ılgili bil- gilere ulaşma haklannm gu- \ence altına alınması. azınlık gruplar >e \erli halktan çocuk- lann kendi kulturlerini tanıyıp se\me. kendi dillenni kullan- ma. dini inançlarının gereklen- ni yenne getirme haklanna saygı gostenlmesı. çocuklann boş zaman, ovun. kulturel ve sanatsal etkınlıklere katılma haklannm tanınması...'" gıbı \ukumluluklen venne getır- mclcn gerckıyor Ticari mallar! Bırleşmış Mılletler Genel Kurulu çocukldnn tıcan bır mal gıbı uzerlennde pazar'ık yapılmasını vc kolelığe fuhu- şa. etnık azınlıklara vonelık aynmcı uvgulamalan onle- mek amacıyla hcr çocuğun doğumdan hemen sonra nu- fusa kaydedılme. etnık dınsel ya da farklı dıl konuşan azınlıklann ya da yerlı halk- tan çocuklann kendı kulturle- nnden vararlanma. kendı dıl- lcnnı konuşma haklannm ko- runması gerektığı yukumlulu- ğunu getırmıştır Aynca sozleşmenın ıkı maddesi yalnızca eğıtımle ılgı- lı sorunlara ay nlırkcn bcş ay n maddede de eğıtımle ılgılı amaçlara atıtta bulunmak- tadır Sozleşmede. eğıtım amdçlannı destekleyıcı bılgı- lere ulaşma hakkı. dınlenme. boş zaman, kulturel ve sanat- sal etkınlıklere katılma hakkı gıbı çocuklann çeşıtlı alanlar- dakı haklanyla ılgılı hukum- lcr de ver almaktadır Özel koruma manlıkta bulunmalan ıçın çağn yapabılır Bu kuruluşlar Bırleşmış Mılletler bunyesındc yer alan Lluslarara^ı Çalışma Oreutu (İLO) Dun- va Sağlık Orgutu fVVHO) Bİrleşmış Mılletler Eğıtım, Bılım ve Kultur Orgutu (LNESCO) Bırleşmış Mılletler Çocuklara \ ardım Fonu (UMCEF) ıle Bırleşmış Mılletler Multecılcr Yuksek Komısyonudur(LNHCR) Dunya Sağlık Orgutu |WHO) dığer Bırleş- mış Mılletler kuruluşlan ve hukumet dışı kuru- luşlarla birlikte UNICEF çocuk yaşatma ve gelıştırmealanındayıllardıruğraşvermektedır Çocuk Haklarına Daır Soz- leşme kendısını onaylavan ulkelerc. aıle ortamından yoksun çocuklara ozel ko- ruma sdğlama. boylelcn ıçın altcrn.ıtıf aılc \a dj bakım olanakları yaratma (cvlat cdınme) vukumluluğu dc ge- ıırmektcdır Uluslararası topluluk Çocuk Haklanna Daır Sozlcşmc nın kabul edılmcsıy- le birlikte. dunyanın her ycrındckı çocuklann dur umlannın duzcltılmcsı açısından oncmlı bır araca kavuşmuştur Artık kcndı "haklar bildirgesi"nc kavuşmuş olan çocuklann ^ımdı dc kı% ndı adlanna ko- nuşacak guç ve yeterlılıktc ınsanlara gereksını- mı vardır Şunıı da bclırtmek gerckır kı. sozleş- mede tanınan hakların somuı gırışımlcre do- nuşturulmesı uğraşları henuz yenı başlamak- tadır Çocukta cinselkimliği, aile ortarnı belirler İZMIR(\4)-E\ ortammdakı çocuğa y onelık dav ranış ve tutumlann çocuğun cınsel kımlığını belırledığı bıldınldı DokuzEylulUnıversıtesıTıp Fakultesı Psıkıyatn Anabılım Dalı Çocuk Psıkıyatnsı Bolumu oğretım uyesı Prof Dr Avşen Baykara, kultur ozellıklen ıleev ortamında çocuğa yonelık dav ranışlar \e tutumlann. çocuğun cınsel kımlığını belırledığınısoyledı Prof Dr Bay kara, cınsel bır sapma olan eşcınsellığın temehnın çocukken atıldığını ve gençlıkte gelıştığını belırttı Baykara, şunlan kavdettı Çevrenin rolü "Eşcinselliğin temeli, çocuğun cinselliği tanımay a başladığı y aş olan 3-6 arasında atılır. Gençlikte ise gelişme gösterir. Eşcinselliğin nedenieri anne babavayoneliktir. \nneve babanın e\ içindeki karşılıklı ilişkisi, iki ay rı cinsin de kendi kimliklerini doğru benimscmemesi. evde sıcak ve açık duy gusal pay laşımlar olması. e\ ortamını sağlıklı kılar. Cinsel ve karakteristik kimliklerini kaybetmiş ebcvey nlerin çocuklan, kendi cinsel kimliklerini bulmakta zorlanabilirler. Despot anne, pasif baba y a da despot baba, pasif annenin bulunduğu bir ev ortamında çocuk. kendine uy gun cinsel kimliği benımseyemez. Baba despot olduğunda erkek çocuk babası ile ozdeşim yapmak istemez, aynı şey anne >e kız çocuk için de geçerlidir. Boylece çocuk, kendisine evde seçecek doğru kimlik modeu' bulamaz." Doğru kimlik Çocuklann doğru cınsel kımiık bulması konusunda en buy uk gorevınvetışkınlereduştuğunu ıfadeedenProf Dr Bavkara. "Çocuğun kişilik ozelliklerinin belirginleşmesinde y a da silinmesinde. y akın çev renin rolu buyukrur" dıye konuştu Çacuhların haklı istehleri Kurtuluş Savaşı 'nın kazanılmasında ve Türkiye Cumhuriyetı'nın kuruluşunda bır donum noktası 23Nısan 1920 tarıht UlusalEgemenlığın temelının atıldığı bugunu, Ataturk' 'Turk geleceğının cocuklarına'' armağan ettı Ve, tam 74 yıl sonra bugun Turk çocuklan BM Çocuk Haklan Sozleşmesı 'nın Turkıye Buyük MılletMeclısı 'nce ıvedılıkle onaylanmasını ıstıyor Çocuklann seslerine kulak verılmelı, çunku onlar geleceğın buyuklen olacaktır. Bız Cocuk Haklan isbırlığı Konseyi "B.M. Çocuk Haklan SoztesmesTnın TBMM de ıvedılıkle onayfanması ve yururluğe gırmesını ıstıyoruz Çunku HUKUK ALANINDA I Yasalaragoresuçsayılanfııllen ışledıklerı ıddıa edılen veyabufııllemsleyençocuklann ceza sıstemlerındekı aşırılıklara karsı korunmalarını ıstıyoruz 9 ^k Hıçbırçocuğun ıskenceveınsanlıkdışıaşağıiayıcı muamele veya cezaya tabı tutulmamasını ıstıyoruz Hıçbır çocuğun, yasadışı veyakeyfı bıçımde ozgurlugunden yoksun bırakılmamasını ıstıyoruz *w Hıçbırçocuk tanıklıketmekveyasuçıkrarında bulunmak ıçın zorlanmasın ıstıyoruz Kovusturmanınherasamasında çocuğun özel hayatının gızlılıgıne tam saygı gostenlmesı hakkının var olmasınt ıstıyoruz Yas nedenı ıle ceza ehlıyetı bulunmayan cocuklar ıçın Insan hakları ve yasal guvertcelere tam saygı gostenlmesı kosutuyla adıl kovuşturmaolmaksızın onlemlerın alınmasını ıstıyoruz m Cezayasasını ıhlalettığısonucunavanlması halinde çocjğun Daha yuksek yetkılı.bağımsızveyansız bır mahkeme onunde yasaya uygun olarak ıncelenmesını ıstıyoruz EĞITIMDE 8 Her çocuk ıçın eşıt eğıtım hakkı ıstıyoruz m9 Temel eğıtımın herkes ıçın zorunlu ve ucretsız olmasını ıstıyoruz Orta oğretım sıstemlerininmeslekınıtelıktede orgutlenmelennı ıstıyoruz 11• Yuksek oğretımın yeteneklerı doğrultusunda herkese açık hale getırılmesını ıstıyoruz I mm Çocuklann okullaraduzenlıbırşekılde devamının saglanması ıçın okulu terk etmelerındekı nedenlerın araştırılarak azaltılmasını ıstıyoruz 13 Çocuğun kışılığının zıhınsel ve bedensel yeteneklerının gelıstırılmesını ıstıyoruz 14 Çocuğun kendı kulturuyle başkalannın kultur ve değerlerıne saygısının gelıştırılmesıne destek olmak ıstıyoruz SAĞLIKKONUSUNDA Çocuklann, mumkun olan enıyı sağlık duzeyıne kavusmalarını ıstıyoruz Tıbbı bakım verehabılıtısyonhızmetlerınıveren kuruluşlardan çocuklann da eşıtlıkle yararlanmalarını ıstıyoruz I m Bebekve çocuk olumoranlarınınduşurulmesı ıcın temel sağlık hızmetlerının yaygınlastırılmasını ıstıyoruz 18 Çocuklann yetersız beslenmesıne karşı, butun ulke bazırtda mücadele edılsın ıstıyoruz 19 Çocuklann sağlığı ıçın zararlı olan geleneksel uygulamalara karsı etkılı onlemler alınmasını ıstıyoruz 20 Çocuklann uluslararası anlaşmalarda tanımlandığı bıçımınde uyusturucu ve psıkotrop maddelerın yasadışı kullanımına karşı korunmalarını ıstıyoruz 21 Ve çocuklann bu tur maddelerın yasadışı uretımı ve kacakcılığı alanında kullanılmasını onleyecek yasal onlemlerın alınmasını ıstıyoruz CINSIYETAYRIMI: 22 Kız çocuklarına, yalnızca geleceğın esı ve annesı ya da herhangı bırının malı olarak degıl, bır tnsan bır kısılık olarak bakılmasını ıstıyoruz 23 Kız çocuklarına eşıt sağlık, eşıt beslenme ve eşıt eğıtım olanaklan ıstıyoruz 24 Kız çocuklarına daha azevısıve daha cok kendını gelıştırme hakkının verılmesını ıstıyoruz 25 Ikı cıns arası eşıtsızlığe vecocukluk donemınde ıkı cıns arasında ayrımcılıkyapılmasınason verılmesını ıstıyoruz 26 Kızların ve kadınların eğıtımdekı esıtsızlıklerını kaldırmak uzere derhal veetkınkararlaralınmasını ıstıyoruz 27 Kız erkek bLtun çocuklann herturlu cınsel somuruye ve cınsel suıstımale karşı korunmalarını ıstıyoruz 28 Çocuğun cınsel faalıyete gırısmek uzere kandırılması veyazorlanmasını engelleyecekonlemlenn alınmasını ıstıyoruz Bız Çocuk Hakları Işbırlıgı Konseyi olarak "Çocuk HaklanSozleşmesı"nınbıranonceTBMM de onaylannasını talep edıyoruz Çünku, 29 Çocuğun korunması kadar ozgurlesmesının de onemlı ve gereklı olduğunu bılıyoruz Onu yalnızca zayıf masum çaresızveakıldışı bırvarlıkolarak görmüyoruz Onun kendı kendinesahıp olmasını ıstıyoruz Içselleşmış otorıtedenkurtulup polıtıkozgurluğedekavuşmasını ıstıyoruz Kendını ıfade etmek kendı ınançlarıve eylemlerı üzerınde denetım yapma hakkına sahıp olduğuna ınanıyoruz Kendısı vecevresı ıle ılgılı kararlarla eylemlere katılması gerektığıne ınanıyoruz 30 Insancaolan onunnesnedurumundançıkarılıp ozneolaröikvarolabılmesınısağlamalctır Artıktoplumun bıçımlendırılmesıne, tarıhın yapılmasına cocuklar da katılabılmelıdırler Bu sozleşme ıle çocuklara 1) Kendı'erı ıle ılgılı ıslemlere katılma hakkının, 2) Düşüncelerını dıledıklerı araçlarla topluma duyurma hakkının 3) Dernek kurma ve barısçı amaclaria toplantı yapma hakkının tanınmakta olduğu unutulmamalıdır Bırkere daha tekrarlıyoruz ASLA UNUTULMAMALIDIR KI 3 I 18yaşınadek herkescocuktur d A Her çocuk temel yaşam hakkına sahıptir Her çocuk kendını ılgılendıren konularda goruslerını serbestçe ıfade etme hakkına da sahıptir sahıptir Kendısı ıle ılgılı her turlu ışlemde çocuğun dınlenılmesı esastır Çocuk duşuncesını ozgurce açıklama hakkına Çocuk dusunce dın ve vıcdan özgurluklerı hakkına sahıptir 9 m Çocuklann dernek kurma ve barış tçınde toplanma özgurluklerı vardır Çocuğun ozel yasantısmamudahaleedılemez 9 »0 Çocuklann gelısmelennı sağlayıcı her turlu kaynak bılgı ve belgeye ulasması sağlanmalıdır Kıtleıletısımaraçları çocuğun yararınaolan bılgı ve belgeyı yaymakla yukumludurler • • I Çocuğun yetısmesıvegelısmesınde anaıle baba birlikte yukumludurler • • « • Çocuklarherturlu ıhmal somuru ve ıstısmardan korunmalıdırlar Çocuğun devletten ozel koruma veyardım gorme hakkı vardır 44 Özurlu çocuklann ozel bakımdanyarartanma hakkı vardır • • ^9 özurlu çocuklann ozguvenlerını gelıştıren ve etkınlıklere katılımısağlayanduzenlemeleryapılmalıdır Multecı çocuklann korunması ınsanıyardımla ınsan hak ve ozgurluklerınden yarartanması ıçın gereklı duzenlemeler yapılmalıdır • • m Evlatedınmeışlemlerınde çocuğun yuksek yararı gozetılır Çocuğun olabılecek enıyı sağlık duzeyıne kavuşması sağlanmalıdır Çocuğun tıbbı bakım ve rehabilitasyon hızmetlerınden yararlanması sağlanmalıdır 3 %0 Çocuklar hakkında verılen koruma kararları perıyodık olarak gozden geçırılır 3 I Herçocuğunsosyalguvenltktenyararlanma hakkı vardır 3 H Her çocuğun gelışımını sağlayacak yeterlıktekı bır yasam standardına kavuşturulması gerekmektedır Çocuğun eğıtım hakkı vardır llkogretım herkes ıçınzorunludur Okul dısıplını çocuğun ınsan onuru ıle bağdaşır bıçımde sağlanmaJıdır Çocuklara eğıtım vemeslekseçımı ıle ılgılı rehberlık hızmetlerı sunulmalıdır 3 m Orta oğretım tum çocuklara açıktır Yuksek oğretım herkese açıktır Eğıtımın amacı çocuğun kısıhğı yeteneklerı zıhınsel ve bedensel varlığını gelıstırmektır Çocuk eğıtımınde çocuğun ınsan hak ve ozgurluklerıne saygıyı benımsemesıne onem verılır Çocuğun eğlenme, dınlenme, oynama, her turlu kulturel ve sanatsal etkınlıklere katılma hakkı vardır O M Çocuk gelışımını engelleyıcı ışlerde çalıştırılamaz Çocuk uyusturucu maddekullanımından korunur Çocuk, cınsel ıstısmara karşı korunur O 3 Çocuklar kaçmlamaz, satılamaz, ablamaz O v On beş yaşından kuçukler çatışmalara doğrudan katılamaz %3 m On beş yaşından kuçukler askeneğıtımeve sılah altına alınamazlar Sılahlı çattşma halinde çocuk ozel olarak korunur Ana babaların çocuklarına rehberlık etme gorevlerı vardır m\M Her çocuk ısımedınme hakkına sahıptir m • Çocuğun uyruksuzkalmasıonlenmelıdır M 4m Çocuğun kımlığını koruma hakkına saygı gosterılmelıdır m 9 Çocuğun yuksekçıkarlarıgerektırmedıkçe, onlann rızası dışında ana babasından aynlması ontenır Ana babası ayrılan cocuk her ıkı tarafla da duzenlı bıçımde kısısel ılıskı kurma vesurdurme hakkına sahıptir m 9 Çocuklar yasadışı yollarla ülke dtşına cıkarılamaz ÇOCUK HAKLARI İŞBİRLİĞİ KONSEYİ