Catalog

SAYFA CUMHURİYET 18ARALIK1994PAZAR 8 PAZAR KONUGU Tepebaşı 'ndakibürosunda siyasetçi, yazar, çizer, düşünürlerle bir arayagelen Nurettin Sözen 'in hiçbir ticarifaaliyetiyok O,şimdi yalnızca politika üretiyorLeyla Tavşanoğlu - Biüyorsunuz, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Bülteni adıyla 'icraatın içınden ' anlatılan bir dergi çıkarıyor. Büyükşehir Belediye Başkanı Tayyip Erdoğan bu dergideki yazısında "Şeffafyönetım kurdnk. Beyaz masa uygulamasına başlayacağız. Isteyen, şikâyetinı istediği gibi bize iletebilecek " diyor. Tayyip Erdoğan şeffafyönetim konusunda sizce samimi mi? SÖZEN - Vatandaşla direkt muhatap olan kuruluşlar ilçe belediyeleridir. Büyükşehir belediyesi, ilçe belediyeleriyle eşgüdümü sağlamakla görevlidir. Dolayısıyla başvuru makamı büyükşehir belediyesi değildir. Hatta bizim projemizde vatandaşın dileklerini, şikâyetlenni bildirebileceği. yönerime katılabilecegi semt belediyeleri var. Dolayısıyla büyükşehir beledıyesinın masa koyması zararh değil. Ama en azından çok işlevsel olmadığını düşünüyorum. Şeffaflığın siyası anlay ışta, yürekte, düşüncede olması lazım. Yoksa, laf ola, beyaz masa koymuş olmak bir şey ifade etmiyor. - Yine son tstanbul Bülteni'nde büyükşehir genel sekreter yardımcdarından Altan Raşit Civan diyor ki: "Biz köprüyerine Boğaz 'ın Marmara bölümünde tüp geçit hamlesini başlatmış bulunuyoruz. Seçim öncesi diger adaylar hep üçüncü köprüden bahsetmişti. Bir tek Sayın Başkan tüp geçidin gerektiğini söylemişti." Stz bu sâz/eri nasıl değerlendiriyorsunuz? Siz Büyükşehir Belediye Başkanı yken üçüncü köprü yerine raylt tüp geçitte ısrar etmemiş miydiniz? SÖZEN - Dokuz ay oldu, ama arkadaşlanmız derslerine çalışmıyorlar ve bilinmesi gereken şeyleri bilmiyorlar. Açıkça söylemek gerekirse fstanbul'da tüp geçitten benden önceki dönemde de söz edildi. Ama ben onlardan farklı olarak raylı tüp geçit kavramını "Önce lnsan"programımıza aldım. Bizim dönemımizde raylı tüp geçidin projesi, şartnamesi tamamlandı. Raylı tüp geçit bizim raylı sıstem ve toplu taşımacılık politikamızın bir sonucudur. Türkiye'de köprü tartışmalan da yapıldı. Ama biz ısrarla raylı tüp geçidin üzerinde durduk. Bu arada metroya başladık. Çok pahalı bir işti. Kendı olanaklanmızla yapacağımız için de büyük paralar gerektiriyordu. Aynı ölçülerle tüp geçide hazırlanmayı ve başlamayı planladık. Ama metronun yanı sıra IGDAŞ projesi, büyük çöp toplama projesi, tramvay da eklenince tüp geçide hemen başlamanın bu çalışmalanmızı ., , engelleyeceğını düşündük. "Metroönrt' bir yol alsın. Her şeyi hazır olan tüp geçidi de sonra yapalım" dedik. RP projelere sahip çıkfa - Galiba RP 'li belediye sizin projeleri sahiptendi... SÖZEN - Seçim kampanyasını izledim. Şunu itiraf etmek gerekir ki RP gerçekten bizim projemize sahip çıktı. Şu anda da pek çok projemize sahip çıkmış durumda. Bizim Isrranca derelerinin Terkos Gölü'ne aktanlması projesi için de yeniden tören yaptılar; Tuzla'daki tam biyolojik antmada da aynı şeyi yaptılar. Oysa bu tesisin yüzde 75'i bitmişti. Ben tabii bunlann hepsini memnunlukla karşılıyorum. Bir yöneticinin projeleri hayata geçiyorsa, herhangi bir engelle karşılaşmıyorsa bundan olsa olsa mutluluk duyulur. Tüp geçit için bu dönem başlanmış filan hiçbir şey yok. Çünkü bu işler Bakanlar Kurulu'nun karan, DPT'nin onayıyla ve ancak dış krediyle yapılabilecek işlerdir. Bu dönemde henüz çalışmaya başlanmış hiçbir proje olmadığı gibi tüp geçit konusunda da bir gelişme yok. Biz nasıl metroya başladıysak onlar da inşallah tüp geçide başlariar. Ama kendilerinin projesi olmadığını bilmeleri gerekiyor. Önce para, önce gökdeten— - Sizin sloganınız "Önce ınsan "du Tayyip Erdoğan'ınki de "Önce şehir". Sizce inşansız şehir nasıl oluyor? SÖZEN - Ben. bütün yapılanlann insan için yapıldıgına inanınm. tnsanın sağlığı, variıği, mutlulugu, kişiligi, kimligi ve onuru için bu işler yapilır. Kentler, ülkeler, tüm dünya bunun için tasanmlanmış. Çok farklı anlayışlar tabii. Bizim yönetimimizden önceki insanlar da "Önce para, önce ricaret, önce ticaret merkezi, önce gökdelen'* diyorlardı. Bütün bunlar tercih meselesi. Benim için esas olan rüm yatınmlann insan için olması gereğidir. - Sizin bir de "Önce Insan Vakfi " vardu O şimdi ne durumda? SÖZEN - Şimdiki yönetim onu çok iyi bir şekilde kullanıyor. Önce İnsan VakrVnın başkanı, belediye başkanıdır. Dolayısıyla belediye başkanı değiştıkçe vakıf başkanı da degişir. Bu vakfın amacı belediye yoluyla çalışanlara hizmet vermektir. Bizim özel vakfımız da değildir. Bu vakıf şimdi devam ediyor. Biz vakfa beiediyeyle işi olanlatdan bağış almadık. Aldığimız bağış da, komiktir, bir milyar lirayı aşmadı. Oysa şimdi vakfa milyarîar ve trilyonlar akıyor. Sadece bu vakfa değil, aynı zamanda belediyeye ve yandaş kuruluşlanna. Aldığımız duyuma göre kaçak yapılardan para alınıyor. Boğaz'daki rayicin 4-5 milyar lira arası olduğu söyleniyor. Her ilçede rant düzeyine göre farklı paralar toplanıyor. Bunu çok çarpıcı olarak Başbakan Çilİer'in ağzmdan duydum. İstanbul Büyükşehir Beledıyesi'nın böyle topladığı bağışlann 30 rrilyonu bulabileceğini söylüyordu. - Sizce bu, Tayyip Erdoğan 'ın savunduğu sistem bağlamtnda insanları kaçak yapılaşmaya teşvik etmiyor mu? SOZEN - Evet. tehlikeli bir biçimde öyle. Trilyon getirecek kaçak bir yapıda beş milyar verip kurtuluyorsanız bu imar affı gibi bir teşviktır. -Zaten Tayyip Erdoğan da kaçak yapıda oturduğunu kabul ederek, "Düzen 'SHPyöneûminegüvenimiyitirdim' Y /?JL ıllann politikacısı, 27 Mart yerelseçimlerinde tstanbıd'dan büyükşehir ^M. \j> 'den İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Recep Tayyip Erdoğan 'ın, belediye başkan adayı gösterilmeyen Prof. Nurettin Sözen 10 aydır politika Boğaz 'ın altından geçecek raylı tüp geçit olmak üzere kendisinin başlattığı bir çok üretiyor. Tepebaşı 'nda, Haliç 'e bakan bir binada sabahın erken saatlerinden projeyi sahiplendiğini altını çizerek söyleyen SÖzen, Türkiye 'nin bugün içinde akşam geç vakte kadar toplantılar yapıyor, projeler hazırlıyor. Bu arada SHP- bulunduğu ortamı da karunlık ve tehlikeli olarak niteliyor. CHP 'nin ortak kurultayı öncesi gelişmeleri dikkatle izliyor. istanbul Büyükşehir SHP ile CHP 'nin bir ortakJığa girmesiyle genel başkanlığa soyunahileceği mesajmı Belediye Başkanlıgı 'na partisi tarafından son anda aday gösterilmediği için SHP da veren Sözen le solda siyaselle birlikte İstanbul 'un 10 aydır içinde bulunduğu yöneticilerine ve Genel Başkan Murat Karayalçm 'a güvenini yitirdigini anlatıyor. durumu konuştuk. Sözen, Leyla Tavşanoğluna solda siyasetve Istanbul'un durumuna Uiskin görüşlerini anlarü. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLÜ) P.artinin her alanında görev yapmaya hazınm. Deyim yerindeyse doyuma ulaşmış bir politikacıyım. Genel başkanlık çok onurlu, çok güzel bir görev. Ama bende bir ihtiras, bir tutku halinde değil. Ama şunu itiraf ediyorum: Genel başkanlık dahil her türlü kademede görev yapanm. Partinin sahipleri, teşkilatı vardır. Onlar bu ortamı hazırlar. Öyle bir ortam oluşursa bu onurlu görevi yapanm; yapmaktan mutluluk duyanm. B, böyle "diyor... SOZEN - "Zaten Türkiye'nin bütün düzeni kaçak. Dolayısıyla kaçağa devam edeüm**mesajını verdi._Bırbaşka şey daha söylemek istiyorum. "Once İnsan Vakfi"na belediyeye bağlı şirketlerden para aktanlıyor. Bu, hukuka aykın bir davranıştır. Bunu son derece yanlış ve tehlikeli buluyorum. Bu, hem belediye meclisi, hem halkın denetiminden uzak oluyor. Nasıl tasarruf edildiği de belli olmuyor. Bu arada büyükşehir beledıyesine bağlı Ulaşım AŞ'nin Mercedes marka bir otomobil alıp buna RP plaka taktırarak belediye başkanının hizmetine sunduğuna dairduyumum var. Danışmanlan, çok sayıda elemanı bu sayede belediyede istihdam edip yararlanıyorlar. Bunu görüyorum. - Bir de komik olayyaşandu Tayyip Erdoğan dörtbin kaçak yapı yıktıklarını beyan edince işadamı Kahraman Sadıkoğlubunu ispat ettiği takdirde kendisine helikopter hediye edeceğini söyledL Star televizyonunda izlemişsinizdir. Tayyip Erdoğan 'la kaaldığı açık oturumda Sadıkoğlu hatalı olduğunu kabul edip Erdoğan 'dan bir güzel de özür dileyerek ona helikopteri geçtiğimiz günlerde teslim ettL Siz bu olay karşıstnda neler hissettiniz? SÖZEN - Erdoğan'la Sadıkoğlu Rizeli iki hemşeri. Mutlu bir başlangıç oldu. Diyalog müthiş gelişti. Mutlu sona bağlandı. Yani Sadıkoğlu'nun yasal olmayan, mühürlü bulunan Tuzla'daki tersanesinin mühürü acıldı; belediye de helikopteri aldı. Gelelim gecekondu meselesine... Öyle 2-3 bin gecekondu yıkımıyla gecekondu sorununa çözüm getirilmez. Bu olayı kökten düşünmek, sebeplerini ortadan kaldırmak, göçü azaltmak ve insanlara sosyal konut vermek lazım. Aynca, gecekondu iptal yetkisi ilçe belediyelerine aittir. Sadece Boğaz müdürlüğü büyükşehir belediyesine aittir. Dolayısıyla sadece İstanbul Boğazı'nın öngörünümünde büyükşehir belediyesi yetkilidir. Arka görünümü ise ilçe belediyelerine aittir Böyle bir konuşmanın muhatabı zaten büyükşehir belediye başkanı değildir. - Yani o televizyon tartışması ve konuşmasının hiçbir değeri yoktu. Öyle iz, Önce İnsan Vakfı'na beiediyeyle işi olanlardan bağış almadık. Aldığımız bağı§_da bir milyar lirayı aşmadı. Oysa şimdi vakfa milyarîar ve trilyonlar akıyor. Aldığımız duyuma gore kaçak yapılardan para alınıyor. Boğaz'daki rayicin 4-5 milyar lira arası olduğu söyleniyor. Bunu çok çarpıcı olarak Başbakan Çiller'in ağzından duydum. istanbul Büyükşehir Belediyesi'nin böyle topladığı bağışlann 30 trilyonu bulabileceğini söylüyordu. hoşgörü ve çok kültürlü yaşam biçimiyle bağdaşmaz. Giderek, çağımızın gereği olan katılımcı demokrasivle çelişır. O bakımdan Sayın Gün'ün tepkisini \e topluma mesaj vermeye yönelik davranışını takdirle karşılamak gerektiğini düşünüyorum. - Bir de son günlerde duyulan 3394 sayılı yasanın değiştirilmesi kortusu var. Bildiğimiz kadanyla bu yasanın yedinci maddesini siz Anayasa Mahkemesi 'ne başvurarak iptal ettirmiştiniz... SOZEN - Evet, çok ilginç bir gelişme. Siyasi partiler de bununla fazla ilgilenmedıler. ÖzeUeştirme yasalara aykın - Peki sizce bu iş kimin başının altından çıktt? SOZEN - Bana göre bu iş Başbakan'ın \e özelleştirmeyle ilgili odaklann başının altından çıktı. Ne kadar doğru bilmiyonım, ama bu arada bir ANAP'lı milletvekilinden yararlanıldığı söyleniyor. 3394 sayılı yasa, bızden çok önce çıkmış, ama hiç uygulanmamış. Bu yasa Başbakanlık ve Bayındırlık Bakanlığı'na kentle ilgili plan yapma yetkisi venyor. Bizim zamanımızda bakanlık, kentin 35- 40 noktasında turizm alanlan ilan erti. Danıştay 6. Dairesi'ne başvurduk. "Kent planlannı beledrve meclisi yapar. Turizm, ya da Bayındırlık bakanlıklan plan yapamaz**dedik. Anayasa Mahkemesi. Danıştay aracılığıyla yaptığımız bu başvuruyu kabul etti ve yasanın o maddesini iptal etti. Şimdi Boğaz kıyısında devlete aıt bazı yerler var. Sümerbank Kundura Fabrikası, Paşabahçe Şişe-Cam Fabrikası. Paşabahçe Rakı Fabrikası gibi... Şimdi bunlan yıkarak çok rant getirecek iş merkezleri veya oteller yapmayı planlıyorlar. Başbakan'ın özelleştirme komutanlan buralardan büyük rantlar toplanacağını varsayarak, belediye meclisinin bunu uygun bulmayacağını düşünüp belediyeyi de devre dışı bırakarak bu yetkileri ellerinde toplamak istiyorlar. Bu aynı zamanda örneğin Kıyı Yasası'na da. Boğaziçi Yasası'na da aykın. Bu yasa Bogazüa her türlü yapılaşmayı yasaklıyor. O zaman bu girişimden vazgeçmişlerdi. Ama anlaşılıyor ki bu kararlılıklan değişmemiş. Şimdi. son çıkan özelleştirmeyle ilgili yasaya bu madde eklenmiş. Bunu ortaya çıkardıktan sonra mensubu olduğum partinin (SHP) grubuna, Mimarlar Odası'na ve büyükşehir belediyesi yetkililerine intikai ettireceğim. Eminim ki Anayasa Mahkemesi'ne başvurularak bu yasa maddesi iptal edilecek. - Siz 27 Mart seçimlerinde aday olmadınız, Hatta büyükşehir belediye başkanlığını teslim eder etmez de Tepebaşı'ndaki bu büroya yerleştiniz. O zamandan beri ne yapıyorsunuz? mi? SÖZEN- Evet. O, güzel düzenlenmiş, kamuoyunu meşgul eden, ekranlarda ve gazetelerde boy göstermelerini sağlayan bir diyalog oldu. Magazin bir olay olarak başladı; magazin bir olay olarak da bıtti. Bunun üzerinde çok durmayalım; çok ciddiye almayalım. - Cemal Reşit Rey Konser Salonu Sanat Yönetmeni Aydın Gün 'ün istifasını nasd karşdadınız? SÖZEN - Tüm olgu ve olaylara sosyal demokrat yaklaşımımız ve insancıl felsefemiz nedeniyle 1989-94 arasında yönetimimiz Cemal Reşit Rey ve diğer salonlann programlanna hazırlık ve icra aşamalannda hiçbir telkin ve müdahalede bulunmadı. Aydın Gün'ün istifası kişisel takdiridir, hakkıdır. Önerilen etkinlikler dünya görüşüne, sanat anlayışına ve Cemal Reşit Rey Salonu'nda izlenmesi gerektiğine inandığı kültürpolitikasına ters düşrüğü için istifa etmiştir. Hangi görüşte ve hangi yöntemle olursa olsun. siyasal erkin sanata ve kültüre müdahalesı, kendı kunımlannda bile, müdahalesi çağdaş toplum anlayışı. SÖZEN - Politika üretiyorum. Burada hiçbir ticari faaliyet yok. Siyaset adamlan, yazarlar, çızerler, düşünürler, dostlar buraya geliyor Bilgi aJışverişinde bulunuyoruz. sohbet ediyoruz. Sözlü- yazılı olarak projelerimızi ilgililere, basına duyuruyoruz. Böylece de bir sivil toplum hareketi gerçekleştirdik. Beş yıl büyükşehir belediye başkanlıgı yapmış, 39-40 yıliık birpolitıkacı olarak üzerime düşen görevleri en iyi şekilde yapmaya çahşıyorum. - Üzerime düşen görevler var, dediniz. Şimdi SHP-CHP ortak kurultayının tarihiyaklaşıyor. Bu oluşuma nasd bakıyorsunuz ? SÖZEN - Ben kendımı partmin çok eskilerinden sayıyorum. Belediye başkanlıgı görevini devrettiğim zaman kendi kendime bir değerlendirme yaptım. Sonunda üniversiteye dönmemeye ve muayenehane açmamaya karar verdim. Bunca yıliık siyasi deneyimimi halkımın hizmetine vermeliydim. Bu nedenle de partimdeki yanlışlıklan ve eksiklikleri belirli noktalara gelmiş herkes gibi ben de düzeltmek istiyorum. Ulkemizde partimin ve sosyal demokrasinin durumunun çok iyi olmadığını görüyorum. Bırakın sosyal demokrasiyi, ülkemizin durumunun çok iyi olmadığını görüyorum. Sosyal demokrasinin, nihayet de benim partimin derlenıp toparlanması lazım. SHP-CHP ortakhğı Geçen günlerde kendinı sol sayan tüm örgütler. partiler ve bıreyleri sol ıktidar için güçbirliğıne çağırdım. Türkiye dara girdiği zaman muhafazakâr parti, sosyal demokrat parti, liberal parti güçbirliği yapabilıyor. Bunun örneğını 1957'de gördük. Bence solda güçbırliğinin en güçlü adımı SHP-CHP ortaklığıdır. Bu adımı atarsınız. Buna inanan kadrolar göreve gelirse yürütürler Başkalannı, örneğin DSP'yi davet ederler. DSP diyor kı: "Ben sosval demokrat degilim. Demokratik soJum." Fark etmez. Solcuysan gel. bu güç birliğine katıl. Tek parti çatısırîa gırme. ama bu partiyle güç bırliğı yap. Her an DSP'yle işbırlığı kapısı açık tutulmuş oluyor. SHP-CHP güçbirlığinı çok önemlı sayıyor ve başanlı olmasını diliyorum. Bu arada çıkarlan bozulacak olan bazılannın bunun hayata geçirilmemesi için gayret sarfettiklerini görüyorum. Belki bunu geciktirirler, ama engellemeyı başaramayacaklar. Çünkü son 10 yılda anlaşılmaz bir şekilde solda güç birlıği değişik çıkar gnıplan tarafından engellendi ve bugüne kadar geldik. - Bir genel seçimde miHetvekilliğine adaylığınızt koymayı düşünüyor" T .,", 'n ", musunuz? • '*' SÖZEN - Tabıı koyanm. Siyaset yapmaya kararlıvım. Partinin çeşitlı organlarında görev yapmak, daha sonra da partimin ilgili kurullan karar verırse belediye meclisi üyesi, beledive başkanı. milletvekıli olmak amacmdayım. - Partiniz Kartal 'dan milletvekili adayı olmanızı istediği zaman neden reddettiniz? SÖZEN - Reddettım. çünkü partimin yönetim kadrosu. genel başkan < Murat Karayalcın) dahıl olmak üzere bana İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlıgı konusunda doğru hareket etmediler. Güvenimi sarstılar. O insanlarla böyle bir ilişki içinde bulunmayı içime sindiremedim. - Ama öyle görünüyor ki o insanlarla yeniden ilişki içinde bulunacaksınız— SÖZEN - O ınsanlann hâkimiyetindeki, yönetim kadrosunda bulunduklan bir partide bu tür görev almam - Ortak oluşumda genel başkanlığa soyunur musunuz? SÖZEN - Ben partinin tüm kademelerinde çalışmaya hazınm. Deyim yerindeyse doyuma ulaşmış bir politikacıyım. Genel başkanlık çok onurlu, çok güzel bır görev. Ama bende bir ihtiras, bir tutku halinde değil. Ama şunu itiraf ediyorum: Genel başkanlık dahil her türlü kademede görev yapanm. Genel başkanlığa da kulıs yaparak, karargâh kurarak gelinmesinın çok sağlıklı biryöntem olmadıgı kanısındayım. Hatta parti içi \e dışı güçlerden yararlanarak bu göreve gelmeye çalışmanın doğru biryöntem olmadığını düşünüyorum. Partinin sahipleri, teşkilatı vardır. Onlar bu ortamı hazırlar. Öyle bir ortam oluşursa bu onurlu görevi yapanm; yapmaktan mutluluk duyanm. Benim başlatacağım bir hareketle bunu yapmayı düşünmüvorum. Daha önce bunu yapanları gördük. •Siyaset benim her şeyün' - Parti örgütündeki gücünüzü tartttnız mı? SÖZEN - O bakımdan çok huzurluyum, çok rahatım. |955'ten bu yana örgütle hep beraber. iç içe oldum. Hele beş yıliık belediye başkanlığım döneminde örgütle ciddi hiçbir ihtilafım olmadı. - Siyaset çok zor, çok masraflı bir iş. Çalışmalannızı nasılfînanse ediyorsunuz? SOZEN - Çok genç yaşta başlayınca siyaset bizim her şeyimiz olmuş. Başka alanlara harcayacağımız parayı buraya harcıyoruz. Benim mütevazı bir hayatım vardır. Çok masrafım yok. Uzun yıllar serbest hekım olarak çalıştım. Babam rahmetli, hali vakti yerinde bir insandı. Onun bıraktıklan var. Dolayısıyla kendime yetecek kadar bir gelire sahibim. - Belediye Başkanhğınız döneminde patlak veren ISKİ skandalı büyük yankılar uyandırmıştu Bunun ardından tSKİ'yifersah fersah geride bırakan yolsuzluk skandalları ortaya çıktu Ama aynı yankıları uyandırmadu Sizce bunun nedeni neydi? SÖZEN - İSKİ olayında kadın. aşk, ihanet, rekabet, siyaset her şey var. Bütün bu unsurlargınnce magazin dünyasına çok iyi malzeme oldu. Altını çiziyorum; bunu her türlü güç kullandı.