Catalog

22 HAZİRAN 1993 SALJ CUMHURİYET2 SAYFA KÜLTÜR MADRİD KİTAP FUARI'NDAN İZLENİMLER: Rafael Alberti'den Mario Beaedetti'ye ALBER SABANOĞLU MADRİD - Madrid'in ortasındaki Retıro parkı, her yıl hazıran ayının ilk iki haftası büyûk bir kitap fuanna sahne olur. Parkın içindeki iki geniş yolun ke- narlanna, her bin ya bir yayınevine ya da belırli bir konuyla ilgili kitaplan sergi- leyen yüzlerce küçûk kulübe dizılir. Çocuk yayınlan ~ Sabah erkenden- bu, İspanya'da saat on demektir- kepenkler teker tekeraçıhr. kitaplar düzenJenir, o günün konuk ya- zarlanrun listesi asılır. Sabah saatleri sa- kindir Liseh öğrenci gruplan, işinden bir ara kaçıp oraya gelebilrniş kitap me- raklılan rahatça dolanır, kulübelerdekı görevlilerle sohbet ederler. Saat 14.00 ile 17.30 arasmda fuar kapalıdır, 17.30'da kuiübeler tekrar açılır, yavaş yavaş hare- ket başlar. Akşam saatlerinde renga- renk. neşeli bir kalabalık doldurur kitap fuannı. Parkın doğusundaki gül bahçesinden, ilk göze çarpan üzerinde çeşitli hayvan resimleri bulunan koca çadıra doğru ilerleyelım. Çocuklann çadın bu; içinde Grinun'ın hikayelennden geleneksel Ispanyol öykülerine, Asterbc'ten İspan- yol çizgi roman kahramanı "Capitan Trueno"ya (Kaptan Şimşek), "Evreni Tanıyahm" dizisine kadar yüzlerce kitap dizili. Çocuklar- ve büyûkJer- diledikleri kitabı alıp orada oturarak okuyorlar. Okumaktan sıkılanlar "Nuh'un Gemi- si"ni gösteren tahtadan hayvan figürlenyle ya da "kendi öykünü kcndin yarat" bölümünde deri ve kumaş parça- lannı şekılllendirerek zaman geçiriyor- lar. Çok satan Tfirk Tutkusu' Çadardan çıkıp sergılenn arasına dalı- yoruz. Her biri değışik ufuklara açıbyor. Bir tanesinden dünyarun her yöresinden eski ve yeni haritalar. Bir başkasında fspanya'run bölgelerinin tarihleri. Daha ilerde karşımıza Naa'lerin sergisi çıkıyor. İlk anda bıraz şaşınyoruz, eski bir fllm seyreder gibiyiz: büyük Htöer posterleri (hepsınde Hitler sivil), gamalı haçlar, Hitler videolan, GoebeOs ve dığer Nazi propaganda ustalannın eserleri, Yahudi soykınmının gerçek olmadığını "bilımsel olarak" ıspatladığını iddia eden kitaplar...Bütün bunlar Nazi savaş marşlan eşliğinde sunuluyor. Burada fazla ınsan yok, bakanlann çoğunun da sadece meraktan bir göz attıklan belli. Gerçekten ilgilenip Nazizim'in esaslan ûzerine sorular soran bir-iki kişi de var. Bu kötü rüyadan uzaklaşıp fuann de- rinliklerine doğru güzel bir yolculuğa çıkıyoruz. "Kadının Bölürnü"nden, "is- panya'da Arap ve Musevi'lerin Tarihi"- ne, "îslam Sanaü"ndan "Gastronomı" ve "Tauromaquia"(Boga Güreşi Sa- natı)'na, "Fantastik Edebiyat"tan, kilise maketlerinin sergilendiğı kulübeye. Bu yıl, "Arap Hegemonyası Alünda Ispan- ya" konulu kitaplann bolluğu dikkatı çekiyor. En ilgi çeken bölüm ıse "'Yeru Çağ" (New Age) bölümü. Burada. do- ğunun "kendini bulma" ve "rahatlama" tekniklerini açıklayan, doğu felsefeleriru anlatan kitaplar sergileniyor. "Sesin Tao'su", "Vücudun Dili" göze çarpan tspanyolşair Rafael Alberti, doksanıncı yaşgününde kitaplann] imzabyor, Antonk) Gala'nm (soMa)Türk Tutkusu' romam en çok satan kitaplar arasmda. Hitler. Naziierin sergisinde. başhklardan bazıian. "Yeni Çağ"m az ilersinde, yolun tam ortasında kurduğu küçük bir masanın başında. etrafinda olan bitenden, önün- den ve arkasından gelip geçen in- sanlardan kendini soyutlamış, uzun be- yaz saçlı, gözlûklü. keçi sakallı bir zat. Masasının üzerinde küçük bir tabela: Dr. Mûller, Tarot uzmanı. Madrid Kitap Fuan'nda- Dante'den Di Crezcenzo'ya dek ttalyanca kitap- lann yer aldığı küçük bir bölüm dışında- sergilenen bütün kitaplar tspanyolca. Görevlilerle konuşmalanmızdan, günü- müz lspanyol yazarlanndan bu sene en çok satılan kitaplann Antonk) Gala'nın İstanbul mekanh "La Pasion Turca" (Türk Tutkusu) adh romam ile, Arturo Perez- Reverte'nin, XVIII. yüzyıl Fransası'nda geüşen bir "Gülün Adı"nı andıran, "Dumas Kulübü" adb ro- manının olduğunu öğreniyoruz. Aynca Cannen Martin Gaite, Jose Luis Saro- pcdro ve şiırde 1992 Cervantes ödülü sa- hibi Duke Maria Loynaz'ın adlan da çok geçiyor. Mario Benedetti Başka ülkelerin. başka dillerin klasik- lerinin Jspanyolca'ya çevirileri bol ol- makla beraber, bu dillerde yeni yazar- lann eserlerini burada bulmak daha güç. Buna karşın. taze bir soluğu Güney Amerika bölümünde buluyoruz. Güney Amerika'nın her ülkeanden yeni yazarlann, yeni tiyatroculann eserleri, denemeleri karşımıza çıkıyor. KJtaplann ortasında cın gibı bir Arjantınli gençle Şilili genç bir kadın bu yazarlann kim olduklannı, neler yapmaya cahştıkla- nnı, fuann diğer bölümlennde pek gö- rünmeyen bir heyecanla açıklıyorlar. "Alfaguara" yayınevinin ku- lübesinde, yüzünden huzur, sevgi akan tath bir ihtiyan Uruguay'm ve Güney Amerika'nın en büyûk yazarlanndan Mario Benederti bu: her yıl olduğu gibi bu yıl da kıtaplannı imzalıyor, hergelen- le eski bir dostuymuş gibi ilgileniyor, sohbet ediyor, sorulan cevapbyor. Su- raünda hep o tatb gülümseme: 1950'- lerde yazdığı, Montevideo insanlannı anlatan güzel, duygulu şiır ve romanlar- dan (en tanınmışı "La Tregua"- Ara) sonra, 1970'lerde ülkesinin üzerine çö- ken kabusla- askeri darbe, kaybolanlar, işkenceler- biriikte bir anda sevdiği. de- ğer verdiği herşeyin yıkıldığını gören Be- nedetti. Sağ kabp kaçabilen herkes gibi o da on beş yıl sürgünde, Madrid'de ya- şadı ve o andan şıîndıye dek hayatıru ve yazdıklannı tek bir amaca. o kabusla ve onu yaratanlaria savaşmaya adadı. Tath suratının ardında büyük bir aa, büyük bir mücadele, büyük bir ümit yatıyor. Başka bir savaşçı: Alberti Bıraz daha ilerde, başka bir savaşçı, büyük lspanyol şain Rafael Alberti, doksanıncı yaşgününde kitaplannı im- zabyor, yeni kitabı "90 Şiir"den söz edi- yor. Alberti. Garria Lorca ve Migud Hernandez ile birlikte, tspanya'da "27'- lıleı kuşağı" diye adlandınlan, iç savaş- tan hemen önce sanat ve bilımin her dab- nda patlama yapmış genç bir kuşağın edebiyattaki temsilcilerindendi. Yılİar sonra Benedetti'yi Uruguay'da yakalayacak olan kabus, onlan 1939'da yakaladı. tç savaşm ardından ülkedeki tüm yaratıa beyinler ya yok edildi, ya da kaçmak zorunda kaldı. Garcia Lorca kurşuna dizildi. Miguel Hernandez ha- piste ödü. Alberti ise kırk sene Ispan- yası'ndan, çok sevdiği Cadiz'inin denizinden uzakta geçirdi. Bu süre içın- de umudunu yitirmedi, "Sürgünden Şiir- ler" yazmaya devam etti. Franco'nun ölümünden sonra tspanya'ya geri dön- dü. Kapanış saati yaklaşıyor. Kitap fu* annın en hareketli anlan. Arkada göl ke- nannda, ağaçlar altındaki kahvelerde. fuan gezmekten yorulanlar bir bıra veya bir "horchata" içip sakin sohbet ediyo- lar. Gölün karşı kıyıanda, parkın her günkü hayatı sürüyor: çirnJerin üzerine uzanmış çiftler, gıtar çalanlar, kukla oy- natanlar... Ölümünün dördüncü yılında Hasan tzzettin Dinamo 'Aydınlığa omuz venenler'den HASAN HÜSEYtN YALVAÇ 1909 yılında Akçaabat Ahanda'da başlayan yaşam 22 Haziran 1989'da tstanbul'da son buldu. Bu onurlu sek- sen yıl, kendinden sonrakilere çok şey- ler bırakü. Kısaca, anlamsız bir ömûr değıl, aksine insanına, ülkesine ve dünyaya dolu dolu ürünJer bırakan bir ömürdür Hasan tzzettin Dinamo'- nun ömrü. Yoğun sayılabilecek bir yıllık dostluk ilişkilerinde, geriye bıraktığı ürünlerinin nasıl oluştuğunu, nasıl duygular taşıyarak kaleme abndığını çok yakından gördüm ve algıladım. Hasan Izzettin Dinamo, gerçekten bugünümüzü hazırlayan onurlu insanlanmızdan biridir. Kimi aydınlanmızın vurdumduymazhğına ve halkımızın cahilliğıni kabul eder tavnna karşın, o, yannlara kalmak zo- nındadır. Yannlara kalmak. bencillik koküsu taşısa da, bizlerin yarunda kabş nede- ninin toplumsal olduğu tartışmasız bir gerçektir. Geride bıraktığı romanlan, şiırleri ve anılan bu gerçeğin altını çok çok kalın çizgilerle çizmektedir. Ürün- lerini yeniden okuduğumuzda, yaşa- mımızın geliş çizgisindeki can aha di- limleri daha iyi kavrar ve gelişimizin o zorlu kavgasını daha iyi anlamış olu- ruz ve de bu insanlan yaşatmak ge- rektiğini bir kez daha algılanz. Anma günlerinden kalan anılardan edındiğim tek bir şey var; bu güzel in- sanlara sağbklannda sabip çıkmamız gerekliliği. Sağlıklanndaki sahip çıkış eylemi sağlıklıysa, ölümlerindekı yan- nlara kalış etkisi o denli sağlıkh olu- yor. Bu nedenle onurlu, saygın adlara. Anlamsız bir ömûr değü, aksine insanına, ülkesine ve dünyaya dohı dolu ûrönkr bırakan bir ömürdür Hasan tzzetin Dinamo'mın ömrö. egolanmızı aşarak sahip çıkalım. Eleş- tirilerimızi sağlıklannda yapmaya çalışalım, omuzdaş olabildiğimiz ölçü- de yannlann karaniığını hızla çözerek ışımasını sağlayacağınuzın aynmına varalım. 196O'lı yıllardan sonra, ürünleri, in- sanlanyla tanışabilen Hasan Izzettin Dinamo'nun admdan. ilişkilerinden yararlanan nice insanlann, ölümün- den sonra unutırvermesi, tüm aydınla- ra iyi bir ders ohnabdır. Medyalar bazı şeyleri unutturmaya çalışsa da başa- ramıyor, başaramayacak da. Bu bazı şeyler, yannın aydınbğına taşınan söz- dür, resimdir, notadır, kısaca ışıkür. Ki sahiplenmemiz ve de omuz- daşbğımız ne kadar sıkı ve görünür olursa. medyalann unutturmaeirişimi o denli geri ve korkak olur. Ozellıkle gençlere buradan seslenmek istiyo- nım; bugünlere gelişimizin nefes aldığımız gibi kolay olmadığını bilelim ve de bir elin parmaklan kadar kalan bu güzel insanlara sahip çıkabm. Her sahiplenişimizde, onlan, yaşamın akış^nda yaşatacağunızı bilmek ve de bildirmek, sanınm insanlara en güzel duyurudur. 4. ölüm yıbnda Hasan Izzettin Di- namo'yu saygıyla anarken, bugünü- müzü sağlayan güzel insanlann da yanında olduğumuzu duyurmak is- tiyorum. Unutturuhnak istense de, yannlann bugünlerden yükseldigini en büyük puntolarla haykıracağız ki, "aydınlığa omuz verenler'e karşı bur- cumuzu ve de saygnnızı az da olsa ya- şama gecirebilelim. Ölüm, hep kaybe- decek, buna inanıyorum. # 2 1 . ULUSLARARASI İSTANBUL FESTİVALİ Türkiye-Polonya CazTophiuğu ve Şefika Kutiuer Kültür Servisi - 21. Uluslararaa İstanbul Festivali çerçevesinde bugün Şefika Kutiuer ve Igor Longato, Aya frinTde saat 18.30"da; Türk-Polonya Caz Topluluğu da Açıkhava Tiyat- rosu'nda saat 21.30'da birer konser gerçekleştirecek. Topkapı Sarayı'nda ise, saat 21,30'da İstanbul Devlet Ope- rası '"Saraydan Kız Kaçırma" adh operayı sahneleyecek. Rüt sobsti Şefika Kutluer, Saki Şanl ile başladığı müzik eğtimini, 1979 yılında konservatuvardan üstün dere- ce ile mezun olarak tamamladı. Aynı yıl Cumhurbaşkanbğı Senfoni Orkest- rasının sınavını kazanarak, bu orkest- raya kaüldı. Viyana'da ve Roma'da Santa Cecilia Akedemisi'nde eğitiın gördü. Prof. Wemer Trip|i, Prof. An- ciUotti, Pof. V'incenzoni, Prof. Balboni ve James Galwa> gıbı ustalarla solist- lik kariyen üzenne çalıştı. Beş yıl sü- reyle Ankara Devlet Konservatuvan'- nda yardımcı doçent olarak flüt dersi verdi. İtalyada bırçok konser veren Kuthıer, 1981'de Ve- letri Primavera Mu- sicale yanşmasında yo- rumculuk ödülü aldı. 1985 yılında Viyana'- da, Doblinger Ulusla- rarası Flüt Yanşması'- nda üçüncü, bir yıl son- ra aynı yanşmada bi- rinci oldu. Bonn'da Be- ethoven Evi'nde çala- rak, ödül aldı. Avru- pa'nın çeşitli kentlerin- de, Arnerika'da ve İsrail'de konserler ve- ren sanatçı halen İzmir Devlet Senfoni Orkest- Devlet Opera ve Balesi'nden yine Mozart'm 'Saraydan Kız Kaçmna' operası. to 1969 yıbnda doğdu. Milano Konservatuvan'nda Ernosto Esposito ile piyano. Eva Gaüiera Frick ile org ve kompozisy _<n çabştı. Avru- pa'nın çeşitli kenJerûıde konserler verdi. İtalya ile İsviçre-İtalya radyo ve televizyonlanndaki programlara solist olarak katıldı.'Çaykovski YılT do- layısıyla Milano'da "I Pomeriggi Mu- sicali" ile, Rusya'da da Minsk Senfoni Orkestrası eşbğinde konserler verdi. Kutluer ve Longato bugün verecekleri konserde, Morlacchi, Ün, Faure, Doppter, Poulenc, Chopin ve Borne'un bestelenni seslendirecekler. Türkiye ve Polonya arasındaki dostluğu, tûm anlaşmalann ötesinde evrensel bir dil olan caz ile geliştirmek amaayla kurulan Türkiye-Polonya Caz Topluluğu Okay Temiz, İmer De- mirer, Neşet Ruacan, Tuna Ötenel, Remri Emek, Sibel Köse. Andre Ja- godzinski, Henryk Majewski, Jean Ptaszyn WroMewski, Henryk Miskie- wicz, Andre Cudzicfa, Marcin Jahr ve Janusz Szprot'tan oluşuyor. İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin bu gece sahneleyeceği VVotfgang Ama- deus Mozart'ın "Saraydan Kız Kaçı- rma" adb operasını, Aydm Gün sahne- ye koydu. İstanbul Devlet Operası Or- kestrası'nı AIexander Schwick, koroyu ise Gökçen Koray yönetiyor. Dekor- lannı Acar Başkut'un hazırladığı ope- rada, giyilen tanhi kostümleri Figen Koyunoğlu gerçekleştirdi. Avrupa Festivaller Birüği'nin desteği ile sahne- lenecek olan operada Frederick Urrey, Attila Manizade, Akxandra Coku, Elif Savaş, Hans-Jörg Bock ve ömer Sa- bar rol alıyor. Piyasadakikitaplar ANKARA (AA) - Yayın dünyası yeni kitaplarla ve ilgi gören kitaplann tekrar baskılannı çıkararak okuyuculanna yeni ufuklar açarken, kıtapevierinin vitrinlerini de bu yayınlar süslemeye devam ediyor. Uğradığı bombalı bir suikast sonucu 24 ocakta ölen gazeteci-> azar Uğur Mumcu'nun ölümünden sonra 22 kitabından toplam 250 bin adet basan Tekin Yayınevi, en büyük ilgi gören "Sakıncak Piyade"yi de her biri 3 bin 500'er adet olmak üzere 8 kez basü. Böylece 25. baskıda kalan "Sakıncah Piyade", Uğur Mumcu'nun ölümünden sonra 33. baskıya kadar yûkseldi. Yayınevi yetkibleri, "Rabıta", "Kürt-İslam Âyaklanması", "Tarikat-Siyaset- Ticaret" adb kitaplann da Sakıncah Piyade'den sonra en çok ilgi görenler olduğunu ve bunlann da Uğur Mumcu'nun ölümünden sonra 4. kez baskılannın yapıldıgını söylediler. Abdullah Uraz'ın "Baba-Demirerin Büyük Türkive Kavgası Demokrasi ve Kalkınma" adb kitabı ile, gösterildiği ülkelerde büyük beğenı toplayan ve Türkiye'de de göstenme giren "Malcolm X" adb filmin kitabı da vitrinleri süslüyor. Tüm dünyarun lanetiediği "ırkçıbk" konusu, Almanya'da son günlerde Türklere karşı yöneltilen saldınlarla yeniden günceüik kazanırken, Balibar ve VVallerstein'in yazdıklan '"Irk, Ulus, Sıruf' adh kitap da okuyuculann beğenisine sunuldu. Piyasaya çıkan kitaplardan biri de Bilgi Yayınevi tarafından yayımlanan Raşit Erer'in "Türkjere Karşı Haçb Seferleri". ÇevTe konusu her geçen gün ciddiyetini pekiştirerek dikkatleri ûzerineçekerken, Prof. Dr. Ruşen Keleş ve Dr. Can Hamamcı tarafından yazılan "Çev rebilim" adb kitap da piyasaya çıktı. Tarihigeüşinüiçindenüzah Kültür Servisi- Mizah yazan Savaş Büke "Zonguldak'ta Kültür ve Sanat Festivab" çerçevesinde 23 hazıran çarşamba günü düzenlenecek "Geçmişten bugüne Zonguldak'ta Kültür-Sanat-Edebiyat" konulu bir panele konuşmacı olarak katılacak. Büke, aynı gün Atatürk Kültür Merkezi'nde "tarihi gebşımi içinde mizah" konulu bir tebliğ sunacak ve aynca düzenlenen ımza gününde de kitaplannı imzalayacak. Taşkalefotoğraflarına madalya Kültür Servisi- İtalyada düzenlenen Uluslararası fotoğraf yanşmasında özcan Ağaoğlu bronz madalya kazandı. Italya'nın Milano kentinde düzenlenen 18. Giovanni Craspi Portfobo yanşmasında özcan Ağaoğlu, taşkale konusunda yaptıgı fotoğraflarla 40 ülkede 266 fotoğrafçırun 3018 esen arasmda üçüncülük alarak. ödülü Türkiye'ye taşıdı. Ağaoğlu yanşma organizatorleri tarafından Italya'ya davet edildi. Milano'ya bağb Legiano kasabasında düzenlenen ödül töreninde Ağaoğlu, bronz madalyasını abrken," fotoğraflarla kurulmuş bir dostluk bağmı her iki ülke amatörlen arasmda sağlandı" dedı. HaüydayFransızkm coşturdu • PARİS (AA) - Fransa'nm yetiştirdiği ünlü rock şarkıası Johnny Hallyday. 50. yaşgününü kutlarken, hala Fransızlann sevgüisi ve "bir numarası" olduğunu bir kez daha kanıtladı. Onü Fransa dışma taşan ünlü rock şarkıcılannın en önde geleni olan Johnny Hallyday, eski kansı Sylvie Vartan ve oğullan şarkıa David Hallyday in de sanatsal desteğmi alarak, 50. yaşgününü sahnede " kutladı. Yıllann eskitemediği Hallyday, geçirdiği kalp krizıne karşın, bitmek bilmeyen dinamizmiyle "Parc des Princes" stadını dolduran halkı coşturdu. Harley Davidson motorsikleti ile fanatik hayranlannın huzuruna çıkan "ellihk deükanlı"ya eski dostu şarkıa Eddie Mitchell daeşüketti. İstanbulÖğretmenleriKültür Şenliği Kültür Servisi-İstanbul Öğretmenleri II. kültür ve Sanat Şenliği sürüyor. Şenlik çerçevesinde 24 haziran perşembe günü düzenlenecek konferansa katılan Erdal Atabek "Gençilik ve sorunlan" üzerine konuşacak. Aynı gün saat 20.20'de Imdat Hahaşj yönetiminde Erenköy KJZ Lisesi çok sesb korosu bir konser verecek. 26 haziran cuma günü saat 20.30'da Marmara Üniversitesi Müzik Bölümünden Doç. Dr. İlknur Özatan bır şan konseri. 26 haziran cumartesi günü ışe şef Sdahattin Evcil yönetimindeki İstanbul müzik Öğretmenleri korosu birer konser verecek. Şenlik 27 haziranda saat 9.00'da başlayacak Sultanahmet ve çevresi kültür gezisi ile sona erecek. Geziyi, Ümran Kocabıyıkoğlu düzenliy or. Şenlik kapsamındaki etkinbkler, Adile Sulta'n Kasn Öğretmen Evi ve Kültür Merkezi'nde yapılacak. Beyaz Güvercin Müzik Yarışması İSTANBUL(AA)- Popsav'ın en önemü etkinliklerinden biri olan ve 6 yıldır yapılan "Beyaz Güvercin Müzik Yanşması"nın bu yıl, Camel Rhythm sponsorluğunda, 18 eylüldegereçkleşürileceği bildirildi. Camel Rhythm tarafından yapılan vazıb acıklamada. vansmanın daha önce Türk pop müzığıne Aşkm Nur Yengi, Harun Kolçak, Fatih Erkoç ve Tülay Saygı gibi tanınmış sanatçılan kazandırdığı vurgulandı. Yanşmaya katılacak eserler 5-16 temmuz tarihleri arasmda teslim edilecek. 22 temmuzda toplanacak ön jüri, finale kalacak eserleri belirleyecek. Finale kalan eserlerin son behrlemelen de 25 ağustos'ta teslim edilecek. 18 eylül akşamı da yanşmanın finali gerçekleştirilecek. Müzeyegörüntümerkezi •ANTALYA(AA)-Antalya Müzesi bahçesindePerge Tıyatrosu eserleri salonu ile görüntülü bılgılendırme merkezi kurulacağı belirtikü. Prof. Dr. Jaleİnan tarafından Pergeantik tiyatrosunda 1992-93 kazı dönemınde bulunan Herkül. Hermes, İskender, Herakles ve çeşitli imparatorlara ait heykeller, müzede açılacak yeni salonda sergilenecek. Yetkibler, Antalya Müzesi'nin dünyarun en zengin müzeleri arasında bulunduğunu kaydederek, "Antalya Müzesi'nde şu anda 5 bin eser sergileniyor. Temmuz ayında müzeye Perge tiyatro eserleri salonunu ekleyecegiz. 375 metrekare büyüklüğünde olacak salonda, Perge tiyatrosunda bulunan heykeller, mimari parçalar ve frizler teşhir edilecek" dediler. Müze yetkılileri, Antalya'da antik çağ tiyatrolanyla ilgili görüntülü bilgilendirme merkezi kurulması için çahşmalar yaptıklannı da beürtüler. İ