Catalog

23NİSAN1993CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI İnşaat pahablandı • ANKARA (AA) - Bu yılın ilk üç ayında inşaat maliyetleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 65. l oranında artıs eösterdi. Devlet lstaosük bnstıtusu ")İE) verilerine göre inşaat maliyetlerinde ana gruplar içinde en fazla artış ise yüzde 74 ile işçilik endeksinde gerçekleşirken bunu yûzde 71.4'lük artış ile makıne ve yüzde 60.4artış ile de malzeme izledi. Bu yıhn ilk üç ayında, bir önceki döneme göre (1992'nin son üç ayUk dönemi) ise inşaat maliyetlerindeki artış yüzde 14.6 oldu. Ana gruplariçinde maliyet artışlan da işçilikte yüzde 22.1, makinede yüzde 17 ve malzemede de yüzde 10.8 olarak gerçekleşti. DtE, dört dönem ortalamalanna göre de inşaat maliyet arüşlannı toplam yüzde 68.3, işçibkte yüzde 80.9, makinede yüzde 70.8, malzemede de yüzde 62.3 olarak açıkladı. AJacakkarşd* petrol • ANKARA (AA) - tran ile bankacılık anlaşmasmdan doğan 80 milyon dolarlık alacak sorunuçözümkndi. Türkiye ile İran yetkilileri arasında geçen hafta Tahran'dayapılan görüşmelerde 80 milyon dolarlık borcuna karşıbk, Iran'ın Türkiye'ye petrol vermesi konusunda anlaşrnaya vanldı. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile TÜPRAŞ'a göre geçen hafta yapılan görüsmeler sonunda Türkiye'nin Iran'dan 3 milyon ton petrol alması konusunda anlaşma yapıldı. rurizmde'umut •BURSA(AA)- Türkiye'nin turizm sektöründe sağlanan gclir ve turist sayısi açısından Yunanistan'ı geçtiği, hedefinin İspanya, Fransa ve İtalya'yı geride bırakmak olduğu ilen sürüldü. Turizm Bakanhğfnın yayın organı İpek Yolu Dergisi'nin son sayısında yer alan bir değerlendirmeye göre Türkiye'nin 1993 yıbnda her üç ülkcyi de turist sayısı ve gelirleri açısından geride bırakma olasıhğuun güçlü olduğuna dikkat cekıhyor. İçfnnkkihracaü •GİRESUN(AA)-tç fındık ihracatının 150 bin 929.5 tona ulasüğı belirtildi. Karadeniz Fındık ve Mamulleri Ihracatçılan Birhği'nden(KFMtB) verilen bilgiyegöre 1 eylülde başlayan 1992-93 ihraç sezonunda geçen yakJaşık 8 aylık dönemde başta AT ülkeleri olmak üzere çeşıtb dünya ülkelerine yapılan yaklaşık 151 bintonluk ihracattan 354 milyon 189 bin 352 dolar döviz sağlandı. Bügtsayarithai 1.3milyarıtoter • ANKARA (ANKA)- Türkiye son üç yılda bilgisayar ithalaüna 1.3 milyar dolar ödedi. Geçen yılki bilgisayar ithalaü son üç yılın en düşük düzeyinde gerçekleşirken bunda kamu sektörünün bilgisayar yaünmlannı yan yanya azaltrnası etkili oldu. Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre Türkiye 1990yıhnda 429 milyon dolarlık bilgisayar donanımı ve çevre binrnleri ithalaü yaptı. Bilgisayar ithalaü 1991 yılında yüzde 7.7 oranında artarak 462 milyon dolara ulaştı. 1992 yılında gerçckJeştirilen ithalat ise 1991'e göre yüzde 10.5 azalarak 413.5 milyon dolarla son üç yıhn en düşük düzeyine indi. Böylece Türkiye'nin son üç yüdaki toplam bilgisayar ithalaü bir rnılyar 304 milyon dolan buldu. Enflasyonu işveren kazandı • Ekonomi Servisi - Petrol-İş Sendikası ile işveren sendikası Kiplas arasındaki ikinci yıl zammı anlaşmazbğında hakem kurulu, işverenin 1992 enflasyon oranının yüzde 66 olduğu tezini kabul etti. Petrol-îş Sendikası, işverenin on iki aylık karşılaştırmadan doğan enflasyon hesabının yüzide 66 olduğu tezine karşıbk, gerçek enflasyon oranının on iki aybk ortalama olarak yüzde 70.1 olduğunu savunmuştu. Anlaşmazhğı çözmek üzere tstanbul 7. ış Mahkemesi'nin oluşturduğu hakem kurulu işverenin ileri sürdüğü enflasyon oranını kabul edince, işcilerin ikinci yıl zammında 4-8 puan daha az zam görmesine nedcn olan bir sonuç doğdu. Rakiplerimiz 'rekabet kmcılığı' için ellerinden geleni yapıyorlar Meyve sebzeye Âvrupa kıımtıııası•Yunanısıanve Portekiz ile İspanya'nın yaş sebze ve meyve pazannda son yıllarda gösterdikleri çabalar olumlu sonuç verince Türkiye'nin Avrupa'ya ihracatı sınırlandı. MERtHAK İZMİR - Yaş meyve ve seb- zede ürettiğjnin sadece yüzde 3-3.5'ini ihraç edebilen Türki- ye, Avrupa'ya açılamıyor. Av- rupa'da bazı ülkelerin Türk ürünlerine getirdiği vergiler de tabloyu olumsuzlaşünyor. Ege Yaş Sebze ve Meyve thracatçı- lan Birliği Başkanı İzzet Ürün- cü, Türkiye'nin AT ülkeleriyle rekabet edecek gücünün olrna- dığıru belirterek "İhracatımızı her yerden vurmak isuyorlar" dedi. tstanbul Yaş Sebze ve Meyve İhracatçılan Birliği Baş- kanı DİDçer Şekerci de Tür- kiye'nin karayoluyla ihracat yapüğı sürece bu sektörde ba- şanya ulaşmasının mümkün ol- madığını söyledi. Zorgûnler Körfez Krizi'nin ardından Ortadoğu pazannın büyük bir bölümünü kaybeden ihracatçı- lar, Avrupa'da da AT engeliyle karşı karşıyalar. thracatçılar, AT ülkelerinin giriştiği haksız rekabet yüzünden kendilerine yeni pazar aramaya başladılar. Ege İhracatcılar Birliği Yaş Sebze ve Meyve thracatçılan Başkanı İzzet Ürüncü, taşıma sıkıntısının rekabet güçlerini azalttığıru söyledi. Yugoslavya kapısının savaş yüzünden ka- pandığını, bu yüzden sadece Romanya üzerinden Avrupa'- ya açıldıklanna dikkat çeken Ürüncü, "Bizim en büyük hadi- kapımız bu. Araçlar gidecekleri yerlere 8-12 gün arasında vara- büiyorlar. Bu ürünlerin bekle- meye tahammülü yok. Biz yaş sebze ve meyve taşıyan TIR'- lara öncelik verilmesini istiyo- mz ki bir an önce bozulmadan gideceği yere varabilsin" dedi. Yaş sebze ve meyve ihracatı- nın son dönemlerde düsüş gös- terdığini belırten tzzet Ürüncü, Avrupa'ya mal satamamaktan yakındı. Altematif taşıma seçe- neklerinin pahalı olduğunu. bu yüzden kara taşımacıhğına Seralayyazaaçıhyor ANTALY A (AA) -Türkiye'de örtü alü sebze tarmı ve narenciye üretiminin en yoğun yapddığı yerkrden biri olan Antalya'da narenciyefiyadanndakitnrnanç devam ederken sera sebzekrinin fı> atı düşöyor. Sezon başında bin-üç bin lira arasmdaki fiyatlardan işlem gören limofi ve portakaun fiyatı sekiz bin liraya çıkü. AnUlya Toptancı Sebze HaK Mûdürtüğü yetkilileri, yörede erkenci ve orta mevsinı narenciye hasatınm tununlamnasmdan sonra hale gelen limon ve portakal miktarmm azaklığuu. soğuk hava depoUnndan getirilen firûnterin ise yüksek fiyatlardan pazariandığmı söylediler. Yetkililer hasat dönemi başında bin-öc bin iiradan alınarak soğuk hava depolannda saklanan iiroon ve portakallann iki-üç ay sonra pi> asaya getirilerek 7-8 bin İiradan satıkuğını, ürünlerini soğuk depolarda saklayanüreticilerindahakaruotduğtnı beürttikr. Bu arada Antalya yöresinde sera ürünü sebze Gyatlannda düşme süriiyor. Yörede dometean djşmdaki bötûn sebzelerin fiyatı inişe gecerken domates fiyatiarnda yüzde 20-30arasında ardş göztenİYor. Yetkililer diger sera sebzeterindensalatabğm 4 bin, taze fasulyenin 20 bin, patiıcaıun 5-15 bin, biberin ise 3-10bin liraya indiğinihaürlatüJar. Antalya Hali'nde sadşa sunulan ve acıkta ürûtülen bakla, kabak ve arakagibisebzelerin fiy atlannda da 1-3 bin lira arasmda düsmeler görüMû. Halde bakla 1-3bin, bezelye 1400-4 bin ve kabak da 1-4 bin İiradan işfcm gördS. ağırlık verdiklerini belirten Ürüncü. sıkıntınm gıdcrek dc artüğını dıle getirdi. Türkiye"- nin şu anda AT ülkeleriyle re- kabetinin çok zor olduguna de- ğinen Ürüncü şunlan söyledi: "Avrupa'ya yapüğımız ihra- catın her aşamasında büyük sıkıntı çekiyoruz. Bir dönem yabancı TIR'larla ihracat yapı- yorduk. Sonra Türk TIR'lany- la ihracat yapmaya başladık. Birçok engellemelerle karşı- laştık. örneğin Macaristan ve Çekoslovakya her TIR'dan ge- çiş ücreti olarak 1000 mark ab- yor. Nakliyeci de bu parayı biz- den alıyor. Yani 2000 bin mark sadece geçjşlerde verilıyor. Bu ülkelergeçış ücretlerini de sade- ce Türk TIR'lanndan ahyorlar. AT ülkelerinin TÎR'lan böyle bir ödeme yapmıyor. Polonya'- ya gecen yülar ihracat yapıyor- duk. AT ülkeleri devreye girdi. Bunun üzerine Polonya bize yüzde 25-30 arasında vergi koy- du. Bunu AT ülkelerine uygu- lamıyor. Bunlann hepsi A"Tnin bir oyunu. Avrupa bu uygula- malannı sürdürürse bu pazarda hiçbir şansımız yok. Kendimize başka pazarlar anyoruz O ül- kelerde ihracata verilen süb- vansiyon çok fazla. Bizde dev- let sübvansiyonu yok. Bu da re- kabet gücümüzü düşürdü." Kargo eksikliği <»>.••-" •-• İstanbul Yaş Sebze veMeyve İhracatçılan Birliği Başkanı Dinçer Şekerci, Türkiye'nin kargo taşımaabğına sahıp ol- madığını, bu yüzden de ihraca- ün oîumsuz etkilendiğini öne sürdü. Türkiye'nin yaş sebze ve meyve ihracatında rakipleri olan tspanya, Portekiz ve Yu- nanistan'a göre pazardan ol- dukça uzak olduğunu belirten Şekerci, karayoluyla yapılan ihracattan sonuç alamadıklan- nı söyledi. Yolun uzun olması- nın ürünlere büyük zarar verdi- ğini kaydeden Dinçer Şekerci, "Aynca AT ülkelerinin oyunu- na da gebniyor. Yunanh ihra- catçı, bilinçsiz Türk ihracatçısı- na refcrans ücretin alünda giriş yaptınyor. Tüm AT ülkeleri fark giderici vergi ödetiyor Türk ihracatcılanna" dedi. Resmı Gazete Çerçeve belirlendiANKARA (AA)- Yürürlükteki tthalat Rejimi Kararlan çerçevesinde ithal edümekteolan yaş sebze-meyvelerin kontrolü ile buürünlennithalinde aranacak şartlar belirlendi. Tanm ve Köyişleri Bakanlığı'nın dünkü Resmi Gazete'de yer alan Tebhği'ne göre her ürün için bir partıde talep edilecek miktar 40 tondan fazla olamayacak. Füli ithalin geTcekleştiğuun belgelenmesınden sonra yeni parti ithalat başvurulan için kontrol belgesı verilecek. Aynca yaş meyve ve sebzelerin ithal edildiğı ülkede, Türkiye'de bulunmayan bitki hastalıgı ve zararhlannın tespiti halinde ise o ülke tarafından gerekli teknik ve idan tedbirler abnıncaya kadar ithalat durdurulacak. tthalat için bakanbğa yapılacak başvuru sırasında "Dilekçe ekjnde 3 adet kontrol belgesı. bir asıl iki suretproforma fatura, orijin bdgesı, taahhütname, zirai mücadele ılaçlan ile bitki geli- şimlenni düzenkyici maddelerin kahntılan yönünden ihracatçı ulke tarafından verilmiş kalınü analiz raporu" ibraz edilecek. Yaş sebze ve meyvelerin fiili ithalaü sırasında gerektiği hallerde, "Zirai mücadele ilaçlan ile bitki gelişimini düzenleyici maddelerin kahntılan yönünden kontrolü için" abnan numuneler, bakanlığın yetkili enstitü ve laboratuvarlannda analiz edilecek. Türkıye'deki yaş sebze ve meyve ûretmininin ancak yüz- de 3-3.5'ınin ihraç edilebildiğini belirten Şekerci şunlan töyledi: "Yugoslavya, Avusturya, Çekoslaovakya, Almanya ve lngiltere'ye az miktarda yaş sebze ve meyve satabibyoruz. Eskiden bu ihracaumız Orta- doğu ağırlıklıydı. Ancak Kör- fez krizınin ardından burada büyük oranda pazar kaybetük. Şimdi kısıtb bir ihracaü gerçek- leştirebibyoruz.Eğer üretimin yüzde 10-15'ini ihraç edersek başanlı oluruz. Bunun için de kargo taşımacılığıru ve soğuk hava zincınni hazırlamamız lazun. O zaman teksülın ihra- catmuza yapOgA katkı kadar yaş sebze ve meyve de yapar." Pamuk alım politikası 'standarda' uyduruluyor Tdbanfiyatta i dünya ölçeği'ADANA (AA) - Sanayi ve Tıcaret Ba- kanbğı'na bağlı birlikkr tarafmdan sann abnan ürûnierin taban fiyatiannın. bu yıl dünya piyasalan dikkate almarak belirİe- neceği açıklandı. Sanayi ve Tıcaret Bakanuğı tstatistik Daire Başkanı Engin Dflûci, 199M993 pamuk alrni kampanyasmda uygulanan po- litikanm finansman sıkmtBi yaratbğmı söyledi. Çukobuiik'in, gecen sezon tek basma 500 bin ton dolaynv da kiitlü pamuk satm alarak ûretkuere 3 trilyon liraıun üze- rinde ödeme yaptığmı hatırla- tan Dikici, «1992-1993 kam- panyasmda pamuk için 3 tril- yon, soya içinde 100 milyar Ura ödenmesi, Sanayi ve Tıcaret Bakanuğı'nı, dolayısıyla Çukobirlik'i stkuıtıya soktu. Bu yıl ise taban fıyatiar, dünya piya- salan dikkate almarak beürlenecek ve sıkıntı çekilmesine meydan verihneye- cek n dedi. Alnnlar sırasında, iç piyasafiyatJannın, dünya piyasa fiyadannın alüna düşmesi halinde, aradaki farkın üreticflere öde- neceğini belirten Dikici, şunlan söyledi: "Bu konuda bakanlığımızda çaltşmalar başlatdnuştır. Yeni uygulamayla, birtikk- 'Pamuğun taban fiyatı bu yıl dünya piyasalan dikkate alınarak belirlenecek. İç piyasa fiyatlannı n dışandaki fiyatlann altına düşmesi halinde aradaki fark üreticiye ödenecek. Birlikler tek alıa durumundan kurtanlmasıyla özel sektör de devreye girecek.' rin tek alıa durumundan kurtanünası, bu arada özel sektörün de devreye gLrerek üreticilerin pazarlama sıkıntısı çekmeme- si amaçlanıyor. Geçen yıl sadece Çukobüiik değil, ba- kanuğnnıza bağlı 16 birlik para sıkıntısı çekti. Bu sezon sıkıntı söz konusu olmaya- cak." Dikici, mısır destekleme fiyatmm Tarmı ve Köyişleri Bakanlığı, soya destekleme fıyahrun ise Sanayi ve Tıcaret Bakanlığı tarafından beürtenmesinin uyguiamada bazı sakncalar yararüğmı da belirterek "Bu komınun da çö- zümü için çauşmalar yapıu- yor" dedi. Soya aum fiyatmm önümüz- deki günlerde açıklanacağmı söyleyen Dflüd, sözlerini şöyle tarnarnladı: "Bu yü, mısır ile soya arasm- daki paritenin konınması gere- kir. Bunu sağlamak için çauş- malar yapıyoruz. Mtsıra göre giderek azalan soya ekim alan- lannın geniskmesi için taban fiyatı cazip hale getireceğiz. Çukobirlik, soya için 3 bin lira maliyet çıkardı. Yapdan diger maliyet hesaplarnu da ineeliyoruz. Soya tabanfiyatnu,mali- yet fiyatma yüzde 30 doiayında üretici kannı ekleyerek önümüzdeki günlerde açıklayacağız." Ekmek ucuzladı Rekabet indirimitZMİR (AA) • İzmir'de fı- nncılar arasındaki rekabet, 2 bin liraya saülan 340 gramlık ekmeğin fıyaünı bin 300 braya kadar düşürdü. Bir süre önce 340 gramı 2 bin lira olarak saüfanası karar- laşünlan ekmeğin bazı fınncüar tarafından bin 500 li- raya satilmaa üzerine ekmek- te rekabet başladı. Yaklaşık iki ay süren bu re- kabetin ardından bazı finncı- lar, 340 gramlık ekmeğin fi- yaünı daha da düşürerek bin 300 liraya satmaya başladılar. İzmir Ekmek Sanayii İşve- renleri Sendikası Başkanı Mehmet Afi YoJgörroez, 340 grambk bir ekmeğin bin 341 liraya mal olduğunu belirte- rek "Fınncılar, müşterilerini kaçırmamak için fıyaü düşûr- mek zorunda kaldılar. Çünkü bu konuda bakkaUardan çok büyük bir baskı geldi. Ancak uzun süre bu fıyattan saüş yapmak mümkün değil" dedi. OSD Genel SekreteriTezer: Yeni vergi tasansı üreticiye ve bayiyeekfinansman yükü getirecek Otomobilciler vergidenyanadertliEkonomi Servisi - Avrupa'da yüzde 8-25 arasında değişen otomobil vergi oranlannın Türkiye'de yaklaşık yüzde 36 ile 48 gibi yüksek düzeylerde seyretmesi otomobilcilerin yakınmasma neden oluyor. Otomobil satışı sırasında abnan vergilerin, talebi kısarak üretim kapasitesini duşürdüğünü be- lirten otomobilciler, vergi oran- lannm aşağı cekilmesini isüyor- lar. Otomobil saüşı sırasında müşteriden, KDV, Taşıt Alım Vergisi, yüzde 12 Ek Taşıt Alım Vergisi, Çevre Kirüliği Fonu, Motorlu Taşıtlar Vergisi olmak üzere 5 çeşit verginin toplam oranı yüzde 48'e vanyor. Oto- mobillerden abnan toplam ver- gi oranlan ise markalara göre değişiklik arzediyor.Vergi yükü, Renault-12TX'te yüzde 431cen, Serçe'de yüzde 48, Do- ğan marka otomobilde ise yüz- de 47 düzeyinde. Böylelikle fab- rika fıyaü 77 milyon 109 bin lira olan Renault Toros marka bir otomobil, yüzde 43 dolayın- daki vergj yükü nedeniyle müş- teriye 102 milyon 707 bin liraya mal oluyor. Yani söz konusu markadan Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Ercan Tezer de sektördeki talep ve arz arasındaki uçurumun 'aşın ve dengesiz' vergilendirmeden kaynaklandığını savundu. Ercan, taşıt vergilerinin AT'deki oranlanna paralel olmasını istedi. otomobil almak isteyen bir kişi 25 milyon 598 bin lira vergi ödemek durumunda kabyor. Vergi yükü ağır Yine fabrika fıyaü 111 mil- yon 253 bin bra olan Renault Broadvvay marka bir otomobil, vergi yükünün eklenmesiyle birlikte müşteriye 144 milyon 439 bin liraya mal oluyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Genel Sekreteri Ercan Renault marka otomobillerde vergi yükü Otofiyab KDV(%12) EkVer TaşrtAl V. Çevre Kor.F. Nakliye TrafikStg. Plaka Maliyet Tm 77.109.6 8.674.4 8.674.4 4.780.0 1.195.0 960.0 449.4 865.0 102707.8 ***** 111253.8 12.4682 12.4682 4.780.0 1.195.0 960.0 449.4 865.0 144.439.6 RtttUC 140.3922 15.705.8 15.705.8 7.170.0 1.792i 960.0 449.4 1.020.0 183.195.7 167S17.8 18.7642 18.7642 11.970.0 2.992.5 980.0 449.4 1260.0 223.078.1 Tezer de sektördeki talep ve arz arasmdaki uçurumu 'aşın ve dengesiz' vergilendirmeye bağ- layanlardan. Otomobil saüşı sırasında ab- nan vergilerin, otomobil fi- yaünı arttırması nedeniyle talep üzerinde olumsuz bir baskı ya- ratüğını ifade eden Tezer, oto- mobil sektöründe henüz potan- siyel talebe ulaşılamadığını söy- ledi. Taşıüann saüşı sırasında ab- nan vergilerin farklı zamanlar- da değişik yerlere ödenmesinin de sıkıntılara neden olduğunu kaydeden Tezer, "Oysa AT ül- kelerinde genellikle taşıt abrru- nda vergi, KDV veya Ahm Ver- gisi olarak tek bir şekilde öden- mektedir. Bu sistem basitleştiri- lerek müşterilerin tek bir yere ve AT oranlanna paralel bir sanya göre vergilerin bu kez de Ek KDV adı alünda toplandı- ğını söyledi. Tasannın yasallaşmasıyla birükte Ek KDV uygu- lamasının önemli sakıncalan da beraberinde getireceğini vur- gulayan Tezer şunlan söyledi: 'Ek yûk geüyor' "Tasanya göre yüzde 17 oranındaki bu Ek KDV kay- naktan itibaren abnmaya baş lanacak. Bu uygulama üreticiye ve bayilere ek birfinansmanyü- kü getirecek. Diğer bir ifadeyle amacı obnamakla beraber uy- guiamada tstihsal Vergisi hali- ne dönüşüm söz konusudur. Halbuki bunlar saüş vergileri- dir ve satış sırasında ödenmesi gerekir. Bu nedenle şu andaki Taşıt Alım Vergisi, Ek Taşıt Abrn Vergisi ve Çevre Fonu olarak gruplanan vergiler, Taşıt Ahm Vergisi adı alünda toplanıp nis- pi vergi olarak satışın gerçekkş- üği anda müşteri tarafından ödenmehdir. Böylece sistem ba- oranda vergi yaürmasına ola- nak veribnelidir" dedi. Yeni vergi tasansında, müş- sitleşecek ve vergilerin saüş ver- teriden abnan beş verginin ikiye gisi halinde ödenmesi mümkün indirildiğini bebrten Tezer, ta- olacakür." MIKRO DÎNÇ TAYANÇ Bfiyük Turgut Gün doğuyor şehrirt üzerine... Gün, 22 Nisan, Dünya Günü'ne doğuyor... 'Dünya Günü' şenli: llkyaz güneşi yeşillendiriyor her yeri. Ağaçlar, çiçekten yaprağa; çokrenklilikten yeşil tonlarına kavuşmaktan mutlu. 'Dünya Günü' hüzünlü: Itkyaz güneşinin altında Göko- va, 'gök'ün mavisini; 'ova'nın yeşilini yitirmenin acısını yaşıyor. Gün, 22 Nisan! Dünya Günü'nde, Gökova'ya nefti ye- şil' doğuyor! Nefti yeşile doğan gün, 22 Nisan'da; bir başka 'nefti yeşil'e daha hüzün saçıyor. Istanbul'un girişinde bir 'mezar-anıt'a! Mezar-anıt'm 'nefti yeşil' renkli 'granit mermer" taşına... • • • Yıl, 1980... Günlerden 24 Ocak... Kararlar tevhim ediliyor!' Kararlar: Devalüasyon... Türk Lirası'nın, Dolara 'ram' edilmesi... Faızin serbest bıraktlıp tasarruf sahibinin 'tefebanka teslim edilmesi... Işçi ücretlerinin "düşürül- düğünce 1 düşük tutulması... ihracatın 'hayalilik pahası- na' arttırılması... ithalatın, başta tuketirn malları olmak koşuluyla 'serbest' bırakılması. Zamlar!,KIT maliyetle- rinin, aynıyla (fazlasıyla da olur) fiyatlara yansıtılması... Ozel sektör zamlarına mutlak' özgürlük!.. Kararların altında mimarın imzasr. Turgut özal! ••• O günlerde Gökova; göğünün mavısi, denizinin yeşi- liyle övünçlü...' O günlerde Gökova, gök' ve ova...' • • • Ardından 12 Eylül! Türk Lirası'nın sürekli 'eriyişi...' ih- racatın ithalatı karşılama oranının süreğen azalışı... Te- febank tutsağı tasarrufçu'nun kumar oynadı 1 gerekçe- siyle uğradığı yıkım... 'Dondurulmuş' işçi ücretleri. toplusözleşmeler; tutuklanıp ölüm fermanıyla' yargıla- nan(!) ve hüküm giyen' sendikacılar... Sürekli zamlar ve zamların 'kaçınılmaz' sonucu, yüzde 100ü aşan enflas- yon! Uygulamaların ardındaki isim: Turgut Özal! Gökova, hala 'yeşillikte' direniyor... ••• Yıl 1983, 1985... Darbe diktası, yerini cunta icazetli' demokrasiye(î) terk ediyor. 'Ben zengini severim' felse- fesi, yerli yerinde...' 12 Eylül hukuku' da, 'Anayasası'da yürürlükte... İhracat, 'görünürde' artıyor... Türkiye Çağ atlıyor...' Başbakanlık imzası: Turgut özal! • • • Gökova'da, göğün mavisine, ovanın yeşiline inat, ter- miksantral' yapımı... Gökova'nın mavisi, yeşili; çocukla- rımıza miras bırakacağımız dünyanın mavisi, yeşili... Termik santrala insan' karşı... ınsana karşı bir söz: Santralın bacasını yeşile boyarız!!!' Imza: Turgut özal! Gökova, 'nefti yeşillenmeye' boyun eğmeye zorlanı- yor... • • • Yıllar geçiyor; 85,90,93... 'Çağ atlayan' Türkiye, ekonomik anlamda, tüm yükü- nü emekçiye yükleyerek 'büyüyor...' "Çağdaş ekonomi'^, "sevilen zengini 1 •daha zengin, yoksulu daha yoksul kılt- yor... Yolsuzluk dosyaları, vergi yüzsüzleri... Gökova Termik Santrali'nın yeşile boyanacak' baca- sı, alabıldığine yükseliyor... Cumhurbaşkanlığı imzası. Turgut Özal! ••• Gün; 22 Nisan 1993... Gün nefti yeşil... Hem Gökova'da 'kutlanamayan' Dünya Günü'ne; hem Istanbul'daki me- zar-anıta... Gökova Termik Santrali'nın bacası gökyüzü- nü delercesine ... Istanbul'da bir mezar sevenler bağrı- nı' delercesine... Mezar 'nefti yeşil...' Başına taş-anıf diye Gökova Termik Santrali'nın bacası dikilse?.. Havadan, denizden, karadan hep aynı görünür bü- yüklüğü' ve dünya alem açık seçik anımsar Büyük Tur- gut'u...' Ana fikir: Yeşil hep anıt olmalıdır. Ana fikrin anafikri: Anıtlar, anımsanmak için değil; var olmak, varlıklarını gelecek kuşakiarda da yaşatmak için var olmalıdırlar! Şendikadan liderevefaEkonomi Servisi - DİSKe bağlı Lastik-İş Sendikası, 26 yıl sendika başkanbğmı sür- düren ve 1981 yılında ölen Rıza Kuas'ın hayat hikayesini kitaplaşürdı. "Rıza Kuas Bir İşçi Liderinin Hikayesi" adıy- la yayımlanan kitapta, Kuas'- ın lastik işcilerinin sendikalaş- ma mücadelesindeki renkli ki- şiliği dilegetirildi. 1952 yıbnda İstanbul Lastik ve Kauçuk İşçileri Sendikası Kazbçeşme şube başkanbğı ile sendikal hayata aülan Kuas, 1954 yıbnda da sendikanın ge- nel başkanhğuıa geünldıkten sonra ilk olarak lastik işkolun- da sezonluk işçi çabştuma ab- kanbğını kırdı. Kuas, daha sonra Lastik-İş adını alan sen- dikanın genel başkanlıgını sür- dürürken 1961 'de Türkiye İşçi Partisi kuruculan arasında yer aldı. Grev hakkı tartış- malannın sürdüğü o yıllarda, Derby Lasük Fabrikası işçileri greve çıktı. Derby grevı ve Ka- vel grevi olaylan hızlandırdı ve 24Temmuz 1963'te 274 ve 275 Sayıb Sendikalar, Grev ve Toplu İş Sözleşmesi Yasalan yürürlülüğe girdi. 1963'te Fargo Lastik Fab- rikası'nm işvereni, işcilerin üc- ret ve tazminatlannı verme- den ortadan kaybolunca, Rıza Kuas kendisini işçilerle birlik- te tstanbul tşçi Sendikalan Birliği odasına hapsetü ve Türk sendikacıhğında ilk sa- kal bırakma eylemini gerçek- leştirdi. Eylem sonunda işve- ren bulundu ve hakkında ka- nunsuz lokavt davaa açıldı. 196Tde PİSK lideri Rıza Kuas liderliğindeki Lastik-İş, 1%7'de DISK'in kuruculan arasında yer aldı. Kuas, 1968'de ünlü "üst arat- mama" kampanyasını başlat- ü. İşcilerin fabrika giriş çıkı- şlannda üstlerinin aranma- maa için başlatüğı kampan- yada Kuas, işçilere "Ben sen- dikamdan emir aldım üstümü araünam diyeceksin. Sen üs- tünü aratma, gerismi sendi- kana bırak" diye seslendi. TtP'ten İstanbul Milletve- killiği'ne de seçılcn Rıza Kuas, 1980'de Lasük-tş Genel Baş- kanbğı'ndan aynldıktan bir yıl sonra hayatını kaybetü.