Catalog

13 ŞUBAT1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Vergi iadesi ödemeleri • ANKARA (AA)- Geçen yıl toplam 12 trilyon lira vergi iadesi ödemesi yaptldı. Maliye ve Gümrük Bakanlığı verilerine göre geçen yıl toplam vergi iadesi ödemeleri, 1991 yılınagöre yüzde 59.7 oranında artarak 7.5 trilyon liradan 12 trilyon 9 milyar liraya yükseldi. ŞİRKETLERDEN HABERLER • BLAUPUNKT, otobüs televizyonu ve video sistemlerini Türk piyasasına tanıtu. • ULUSOY,Pendik'te açılan yeni acentesiyle kargo hızmetlerine devam ediyor. •OYAK-RENA ULT, 750.00 l'inri ürünü Renault 12 SW'yi, Bursa Devlet Numune Hastanesi'ne hedıye etti. • NETAŞ'ınkazasız geçen'500. işgününü" kutlayan personeli, şirkete kuruluşunun25. yıldönümünde güzel bir armağan verdi. •TELETAŞ, Azerbaycan haberleşme sistemlerini modernleştinme çahşmalannı sürdürerek iki sözleşme daha satış Müdüıiüğüne Ömer Burci atandı. • PINARtarafından, pışirilmeye hazır ve yumuşak bır et olan "Pınar marine bıftek' pıyasaya sunuldu. • ELSE OTOMOTtV AŞ tarafından, Hyundai marka otomobillerin tanıtımı yapıldı. . mm BSVVİSSA wıs8ar^7 tR, Avrupa'nm önde gelen iki meslek dergisi tarafından düzenlenen 'hava şirketleri kalite araştırmasf sonunda birinci seçildi. • IMC Bılgi ve Yönetim Danışmanlığı tarafından "bılgısayar uygulamalan ve çözümleri' ile ilgili vvorkshop düzenlendi. "1BM tarafından 1992 yılı sonunda piyasaya sunulan' 1,100' yeni uygulamayla.OS/22.0 sistemi için bugüne kadar üretilen uygulama sayısında büyük artış sağlandı. • LOGOyaabmm. 1992 yıünda piyasaya sunduğu en kapsamlı ticari program paketi LMS GOLD, 'yılın ürünü" seçildi. • ŞAHİNLER Holding AŞ, Trakya'da gelişen sanayi ve sorunlannı çözmek için kurulması düşünülen derneğin ılk toplantısında ev sahıpliği yapacak HBAŞAK Sigorta, "Çevre Dostu Mali Mesuliyet Sıgortası' ile tüm sigorta şirketleri arasında öncü oldu. •ItMTAŞ Sigorta, şirket yöneticilerine 'total kalite' konusunda seminer düzenledi. •StNES Imaj Geliştirme Şirketi. elektronik ve bilgisayar sektörlerinde, halkla ilışkiler hizmeti vermek amacıyla kuruldu. BARTU nKu«iTfc sıtntTi utundurma) Şirketi, zappinge karşı mağaza ici yüz yüze promosyon atağı yapıyor. • TADİM, Arizona adı verdiğj tombul Amerikan çekirdeğini 40 gramlık paketlerde piyasaya sundu. • ETA Bilgisayar, YÖNTEK tarafından düzenlenen 'ŞirkeÜerde Organizasyon Yönetimi' konulu seminere örnek olarak kaüldı. Piyasa 17 şubatta açılıyor; üretici 55, tüccar 42 bin lira fıyatta ısrarlı Geç oldu, bari güç olmasın! • Ege Ekici Tütün Piyasasrnın 17 şubat çarşamba günü, Manisa'da Maliye Bakanı Sümer Oral tarafından açılacağı açıklandı ama, üretici ile tüccar arasında ortalama ve baş fiyatlar konusunda bir anlaşma olasılığı uzak. tZMİR (ANKA) - 1992 ürü- nü Ege Ekici Tütün Piyasası- 'nın 17 şubat çarşamba günü Maliye ve Gümrük Bakanı Sü- mer Oral tarafından Manisa'da açılacağı açıklandı. Rekoltenin 180 bin ton olarak tespit edildi- ği piyasada, üretici tütüne orta- lama 45 bin lira fıyat isterken tüccar en kaliteli tütün için 42 bin lira fıyat isteyerek "bunun üstünde ilan edilecek fıyat, ih- racat imkanını ortadan kaldı- nr, böylece stoklara stoklar ek- lenir" görüşünü savundu. Stoklar yeterii Ege Tütün İhracatçılan Birlı- ği Başkanı Esin Özgener, dü- zenlediği basın toplantısında bu yıl Türkiye'nin elinde yıllık iha- catı karşılayacak tütün stoku bulunduğunu söyledi. Geçen aylarda. tüccann pi- yasaya girmesi için kilo başına 1.5 dolarlık ihracat primi iste- yen. ancak koalisyon hüküme- tinden ancak (A) Grad tütün için 30 cent prim koparabilen Özgener, şu anda dünya ihraç fiyatlannın (A) Grad için 6.00- 6.50 dolar, (b) grat için 4.90-5. • Ortalama fiyatm 45 bin, A Grad baş fıyatının ise 55 bin lira olmasını isteyen üreticilere karşılık, tüccar Tıyat 42 bin liranın üzerine çıkarsa, ihracat yapılamaz ve stoklar şişerek elimezde kalır' görüşünü ileri sürüyor. de olduğunu vurgulayarak, "Eğer bizim önerdiğimiz fıyatın üzerinde fıyatla piyasa açılır.. Biz de bu fıyattan tütün alırsak dünya pazarlanna tütün satma olanağımız kalmaz, Tekel'in elinde ise 4 trilyonluk stok var. Bu tütünlerin hepsini Tekel alsa. koyacak yer bulamaz. İhracat fıyatlan ise 6 dolara hatta altına düşecektir. Bizim 80 bin ton tütünü alıp ihraç et- mek imkanımız var. Bunun için de ekonomik fiyat tespit edil- meli. Üstünde verilecek fıyatı mutlaka devlet sübvanse etmeli ya da 42 bin liranın üzerindeki fıyat farkı, prim olarak üreü'ri- ye devletçe ödenmeli" diye ko- nuştu. İhraç edilemedi 25, kapa tütün için de 3-3.5 do- lar düzeyinde seyretüğini bildi- rerek, "Bizim 17 şubatta açıla- cak Ege ekici tütün piyasasına girebilmemiz için ekonomik fı- yat 42 bin lira dolayında olma- lıdır" dedi. Üretici ise, Özgener'in istedi- ği (A) Grad tütüne 42 bin lira fi- yat] çok az buldu. İzmır Ziraat Odası Başkanı Reşit Kurşun, bu yıl ortalama fı- yatın 45 bin liranın altında ol- maması gerektiini savunurken, (A) Grad tütün için 55 bin lira fiyat önerdi özgener de, kurşun da 180 bin tonluk rekoltenin kalite yö- nünden geçen yılkı düzeyde ol- duğunu bildirdiler. Özgener, tekelen belirlemesi- ne göre, tütün yüzde 49'unun (A), yüzde 36"sının (B) Grad. yüzde 15'inin de kapaniteliğin- Özgener bir soru üzerine ge- çen yıl aldıklan 79.5 milyon ki- lo tütün 11 milyon kilosunu fı- yat artışlan nedeniyle satama- dıklannı ve böylece 60 milyon dolara zarara uğradıklannı öne sürerek, Türkiye'nin fıyat reka- beti yüzünden eündeki pazarla- n rakip ülkelere kapurma gibi bir tehlikeyle karşı karşıya ol- duğunu da ileri sürdü. DYP'li Tunç Bilget'le 'borcu para basarak kapatalım' fantezisi üzerine 'Enflasyon bazılarıııışaşırtmış! 9 !\X'RSUN EREL ANKARA - Parti grubunda yaptığı çıkışlarla dikkati çeken DYP Aydın Milletvekili Tunç Bilget. hükümetin ekonomik politikalannı sert biçimde eleş- tirdi. Cumhuriyet'in sorulannı yanıtlayan Bilget, "14-15 aydır neyin mümkün olmadığını keş- fetmeye çalışıyoruz. Bu dönem bittiğinde, neyin mümkün ol- duğu da ortaya çıkacak" gör üşüne yer verdi. Keşifturlan Hazine kökenli Bilget'in de- ğerlendirmeleri şöyle: • Büyük rakamlan bulan iç ve dış borçlarla ilgili olarak 'bir defaya mahsus emisyona gidıl- mesi' şeklinde özetlenen tartı- • "Borçlann emisyonla ödenmesi", KİT fiyatlannın "yapay" düzeyde tutulması gibi uygulamalan "çılgınlık" olarak niteleyen Bilget/'Ekonomik olaylar karşısmda bunabp şaşkınlığa düşenler hükümete tuhaf önerilerde bulunuyorlar" dedi. şma üzerine, Hazine eski Genel Müdürii olarak görüşleriniz ne- ler? • Demirel, ülke yönetiminde her şeyi etraflıca düşünen ve bir şeyi yapmadan önce enıni bo- yunu değerlendiren bir Başba- kan, ama bence 14-15 aydır ne- yin rriümküh olmâdıgını keşfet- meye çalışıyoruz. Bu dönem bittiğinde neyin mümkün oldu- ğu da ortaya çıkacak. Mümkün olan ve yapılması gereken şey- ler. iç borçlann emisyonla te- mizlenmesinden çok daha az radikal şeyler. Bu şeylerin yapı- lmasında bugüne kadar tered- dütle davranan bir hükümetin ve Başbakanı'nın iç borçlann tamarnen emisyonla temızlen- mesi gibi bir fıkre ciddi şekilde itibar etmesi mümkün değildir. Bu, olsa olsa, Sayın Demirel'in etrafındakilere ve özel kesimde- ki bazı kişilere karşı uyguladığı bir zeka testidir. Öyle zannedi- yorum ki akşamlan için için gülmektedir. Büyük baskı yaratır • Böyle bir olayı espri olarak varsaysak bile sonuçlar acaba bizi nereye götürür? • Bu, ekonomik teorideki iç ve dış borçlanma, emisyon ve sağlam kaynaklarla ilgili he- men bütün teorileri reddeden bir yaklaşımdır. Türkiye gibi bir ülkede emisyonu iç borçlan- ma kadar arttırsanız ve bunu 1 yıl gibi bir süreye yaysanız bile, o paranın döviz, gayrimenkul gibi araçlar üzerinde öyle bü- yük bir baskısı olur ki. Enflas- yonist bekleyişler üzerinde de büyük bir sıçrama yapacagı ke- sindir. O takdirde sadece iç de- ğil, dış dengeleri de sarsarsınız. TÜRK-tŞ îş güvencesîni devlet çiğniyor • Diyarbakır'da yann toplanacak Türk-lş Başkanlar Kurulu'na sunulacak rapordajişçi emeklilerine sosyal yardım sağlamanın devletin görevi olduğu ve KİT sorununun işçi çıkartarak çözümlenemeyeceği vurgulanarak kamuda, resen emeklılik uygulaması, iş güvencesinin devlet tarafından ihlalinden başka bir şey değildir* görüşüne yer verildi. ANKARA (AA) • Türk-İş Başkanlar Ku- nüu'nun yann Diyarbakır'da v apdacak olan topiantKma sunulacak raporda; işci emek- lilerine ödenen sosyal yardırnın. sosyal devle- tin görevi olduğu ve devletçe karşılanması gerektiği belirtilerek bugüne kadar yapılan ödemelerin de SSK'ya iade edilmesi tstendi. Raporda kamu kurum ve kuruluşlannda resen emeklilik uygulandığı kaydedilerek bunun iş güvencesinin devletçe ihlal edilmesi anlarnına geldiği vıırgulandı. KİTlerin içinde bulunduklan darboğaz- dan, personel çıkarmak suretiyle kurtanl- masım düşünmenin hükümetin eksi hanesine geçeceği ifade edilen raporda şöyle denildi: u Bu kuruluşlann içinde bulunduklan dar- boğazlardan kurtanbnası için yeni yatmm- ların gercekleştirilmesi ve diğer modern sevk, klare, teknik ve prensipkrinin uygulan- ması suretiyle çare aranmalıdır." SSKnasıIkurtulur? : Rapoda kurumun prim getirierün olumsuz yönde etkile>en ve yasal mükeUefiyetlerini yerine getirmeven işverenleri koruma uygu- lamasma son verilmesi gerektiği kaydedile- rek "Prim borcunu zamanında ödemeyen iş- verenlere, caydırıcı nitelikte ağır hapis ce- zası öngören değişiklikler yapılmabdır*' de- niMi. Sosyal güvenlikte en önemli eksiğin sosyal güvenliğe devletin katktsı ohnaması olduğuna işaret edilen raporda, emeklilere yapdan sosyal yardım konusuna da değinile- rek "Sosyal yardım sosyal devletin görevi olup devletçe karştlanmalıdır. Hatta bugüne kadar kuruma karşdıksız olarak ödettirilen meblağlar da devletçe kuruma ödenmeli, ku- rum bu fonları emeklikre zam olarak intikal ettiımeli ve bu yönde gerekli yasal düzen- lemeye gidilroelidir" görüşüne yer verildi. Tahkim Yasası ile kamu kuruluşlannın SSK'ya olan borçlannı ne zaman ve nasıl ödeyeceğinin endişeyle izlendiği ifade edilen raporda şöyle denildi: "Asıl önemli olan husus, bu yasanın eski ayıplı yönetim anlavışının günahlannı telafi etmenin ötesinde bu kuruluşlara ve sorumlu- lara, devlet ciddiyet ve sosval anlayış getirip getirmeyeceğklir. Günümüz sosval devletini temsil edenler, çalıştırdıklan işçilerinin, üc- retlerinden kestikleri primleri dahi kuruma yatırmamakla, işcilerin ve işçi emeklilerinüı tek ümit kapısı ve güvencesi olan SSK'nın daha çok mali krize girmesine ve üyekrine karşı görevini \ apmamasuıa neden olurlarsa bu büyük kitlenin gazabından kurtulmakUn kendUerini kurtaramayacaklardır." Ticaret borsalanna destek ANKARA (AA) - Danı- ştay, Vergi Usul Kanunu'nun tanmsal ürünlenn saüşı sı- rasındaki vergilerden, ticaret borsalannı sorumlu tutan hükmünûn iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne baş- vurdu. Danıştay Dördüncü Daire- si, Ankara Ticaret Bosası'nın başvurusu üzerine yaptığı de- ğerlendirme sonucunda, Ver- gi Usul Kanunu'nun 11. maddesine 1988 yılında ekle- nen fıkra ile ticaret borsalan- na geürilen yükümlülüğün, borsalann vergi yönünden bır sorumluluğu olamayacağı ge- rekçesiyle, Anayasaya aykın olduğu kanısına vardı. Danı- ştay, söz konusu maddenin anayasanın 6. 7, 8, 38, 73 ve 124. maddelerine aykın dü- zenleme getirdiğini belirtti. IŞÇEVEV EVRENINDEN ŞÜKRAN KETENCİ Sendikalizm ÇökerkenSendikal yaşam için çok önemli gelişmeler kamuoyu- nun gündemine giremeden yaşanıyor. Sendikalizm ya- şamsal sorunları ile ilgili gündemi yakalayamıyor, büyük bir aymazlık içinde yaşamsal sorunianna sahip çıkarnı- yor. Bu yazı yayımlandığı saatlerde THY'deki grev oylaması sonuçlanmış olacak. THY işçinin, kişisel gündemdeki greve karşı olsa da grev hakkının gaspı ve sendikanın reddi anlamına gelen grev oylamasında greve "evet" di- yecek bilinci taşıyor olmasını diliyoruz. Yaptırılan grev oylaması dünyada örneği olmayan, grev hakkının özüne aykın, uluslararası ilkelerle çelişen ve iptal edilmesi ge- reken bir yasa hükmüne dayanıyor. Sendikaltzmi yok et- mek isteyen bazı küçük özel işyerleri dışında bugüne ka- dar hiç kullanılmaya cesaret edilmemiş bir yasa hükmü- nün THY işverenince işçiye baskı yapılarak uygulan- Iması, sendikal demokrasimiz açısından yeterince ayıp bir olay. Türk-lş'in, üyesi sendikaların, Hava-iş'i bu olay- da yalnız bırakmaları daha da büyük bir ayıp. Çağdaş demokrasi ve sendikal haklar çerçevesinde önce Hava-iş'in varlığı, grev ve toplu pazarlık haklarının tartışma konusu olmaktan çıkarılması gerek. Ancak orv dan sonra THY işvereninin iddialan, ücret istemlerinin aşırı olup olmadığı, grev yapılmasının doğru olup olma- yacağı taröşılabilir. Sendikanın işçi eğilimini ölçmede an- cak kullanabileceği, işçi hakkı niteliğindeki grev oyla- masının, işveren tarafından sendikanın toplu pazarlık ve grev haklarını elinden almak, grev hakkı gaspı niteliğinde olarak kullanılabilmesi kapısı bir daha açılmamak üzere kapanmalıdır. Türk-lş, sendikalar 12 Eylül hukuku, yasaklı düzenin yasalardan ayıklanması kapsamında bu çarpık yasal düzenlemeyi de ortadan kaldırmak üzere mücade- le etmek zorundadırlar. Geçen hafta içinde Ağaç-lş Sendikası'nın üyeleri yöre insanlarını arkalarında olarak, kamuoyuna yansımayan, kendileri için çok önemli iki protesto mitingi yaptılar. Yeni- ce ve Düzce'de işçiler ve yöre halkı, Orüs'ün özelleştiril- mesine karşı çıktlar. Türk-lş son günlerde çok moda ve yükselen değerler çerçevesinde uygulanmasına geçilen özelleştırme üzerinde ne düşünüyor? Gündeme Türk-lş'- in ve sendikalizmin varlığt- yokluğu ile özdeş sonuçlar getirebilecek bir olay gelmiş. Bugün ORÜS, yann bir baş- ka KİT özelleştirilirken Türk-lş'in sendikal tabanı da uçup gidecek. Hiç şakası yok. 1.2 milyon sendikalı işçinin 900 bini kamuda calışıyor. ûzelleştirme, sendikastzlaştırma, işsiz bırakma ile de özdeş bir sonuç getiriyor. Türk-lş'in alternatif politikalan, üyelerini koruma önlemleri nedir? Bizim bilebildiğimız kadarı ile soyut masa başı bildiri, basın toplantısı, panel konuşması karşı çıkışları dışında yapılmış hiçbir çalışma, atılmış hiçbir adım yok. Oretilmiş sağlıklı bir görüş olduğunu da sanmıyoruz. Türkiye'de 3 milyon 800 bin sigortalı çalışan var. De- mek ki özel sektörde 300 bin sendikalı işçi yanında, 2 mil- yon 600 bin sigortalı, sendikasız çalıştrılan var. Her on si- gortalı isçiden ancak 1 'i sendikalı, geriye kalan 9'unurt ör- gütlenmesi için sendikalar ne düşünüyor? Kaldı ki bir de sigortasız>açak çalıştırılan birincinin iki katı daha büyük bir kitle de var. Türk sendikacılık hareketi eriyip yok olma- mak, yeniden örgütlenmek için nasıl bir seferberiik düşü- nüyor? Kendi çöküşü, vartığı üzerinde kaygı duyup hızla bir şeyler yapmaya cabalamayan sendikacılık hareketinden, işçi çıkarları doğrultusunda diğer asıl sendikal cabaları beklemek, istemek biraz hayalcilik oluyor. Biz yine de hazır Türk-lş Başkanfar Kurulu Diyarbakır'da toplanm»- şken demokrasi ve sendikal haklar için çok can alıcı bir konu olan teröre karşı duyarlılıklarını, ne yapmayı düşün- düklerini sormak isteriz. Oncelikle yukarıda sayılan kendi yaşamsal sorunları olmak üzere, başkanlar kurulunun yazılı açıklaması olarak kalmayacak ciddi işlerin kotanl- masını dileriz. Demirçelik ürünlerine zam KARABÜK (AA) - Türki- ye Demir-Çelik İşletrneleri Türkiye Demir-Çelik İşlet- meleri (TDÇİ) Genel Mü- dürlüğü demir çelik ürünleri fıyatlannı yeniden belirledi. TDÇİ'ye bağlı Karabük ve tskenderun fabrikalan- nda üretilen ürünlenn fiyat- lanna, bugünden gecerli ol- mak üzere yüzde 5 ile 7 arası- nda zam yapıldı. Zam yapılan ürünlenn cinsleri ile yeni ve eski fiyat- lan şöyle oldu: 8mmtellik 10 mm kangal 14-16 mm kangal Nervurlu demir Profil demir Köşebent demir Demir Pik demir Ceviz kok 3.367.000 3.148.000 3.110.000 3.279.000 3.944.000 3.962.000 2.776.000 1.844.000 1.361.000 3.569.000 3.337.000 3.297.000 3.476.000 4.181.000 4.200.000 2.943.000 1.973.000 1.429.000 HABEBCILIKTE BIB NUMABAf A'dan Z'ye her alanda 'sıcak haber' derginiz ARENA'da ... ^ ... İşte gaflet!.. "AR" sız GALİ' nin MAAŞINI TÜRKİYE ÖDÜYOR! Nasıl ve niçin ?.. Ne yapılabilir ?.. ... Turgut ÖZAL, İngiltere Başbakanı Majors ' a sert çıktı: "KORKUYORSAN ÇEK ASKERİNİ". ... Politika yolundaki İsmail Özdağlar' dan şok açıklama : "TÜRKİYE' DE SİYASETİ YOLSUZLUKLAR FİNANSE EDİYOR". ... "Gazeteçıkaracağım" diye onbinlerce kişiden topladığı paraların hesabını Aziz Nesin 'e ARENA sordu ... Nesin' den bir çıkış daha : "HÜKÜMET DE APTAL". ... KuzeylrakOperasyonukesin sonuçlarını Genelkurmay Başkanı Org. Güreş ARENA' ya açıkladı. ... Türk Kadınlar Konseyi SADDAM ' la neyi görüştü ?... ... Türkiye' de AYAKLANAN AZERİLER ne istiyorlar ?.. ... Sahnelerin yeni yıldızı PINAR ELİÇE, nereden geldi, nereye koşuyor?.. ARENA' da... ... DEMİREL' i KİM SUSTURDU ?.. Türkiye f nin POLİTİK ve EKONOMİK nabzını ARENA tııtuyor...