Catalog

SAYFA CUMHURİYET 17ARAUK1993CUMA 8 DIŞ HABERLER BM Barış Gücü 6 ay uzatıldı • ANKARA(LBA)- Birleşmiş Milletlerin Kıbns "Banş Gücü'nün görev sûresi 6 ay daha uzatıldı. Birleşmiş Milletler Giivenlik Konseyı, l5Aralıkl993 tarihınde BM Banş Gücü'yle ilgılı karan kabul etti. Karara göre Banş Gücü'nün görev süresı6ay uzatıldı. Kararda dikkat çeken husus. Güvenlık Konseyi'nın BM Genel Sekreteri'nın önerdiği güven artına önlemler paketini desteklemek üzere Yunanistan"a bir açıklama yapma çağnsı oldu Otechovvski ABlTdendöndü • WASHINGTON(AA)- Polonya Dışişleri Bakanı Andrzej Olechovvski, ABD ayareu sırasında Dışişleri Bakanı VVarren Chnstopher ve diğer yetkililer ile ülkesinın NATO'ya üyeliği konusunu görüştü. Temaslanru tamamladıklan sonra National Press Club'te bir basın toplantısı düzenleyen Olechowskı. Polonya'nın Batı askeri ittıfakına katılması konusunda Christopherdan bir temınat almadığını kavdettı EskiJaponya ITOKYO(AA)-Eski Japonya başbakanı Kakueı Tanaka, Tokyo'da tedavi olduğu hastanedeöldü. Japon televizyonu NHK, şeker hastalığına yakalanan Tanaka'run. hastalıktan kaynaklanan komplıkasyonlann artması şonucu öldüğünü duyurdu. İtkokul mezunu olan Tanaka. I947yıhnda parlamentova girmişti. Adaylığinı koyduğu Kuzey Japonyadan 16 kez secimleri kazanan Tanaka. 1972 yılında başbakanlığa seçildiğinde ülkenm en genç başbakanı unvanına sahıp olmuştu Haiti Başbakanı istifaetti • PORT-At-PRINCE (AA) - Haitı Başbakanı Robert Malval, ülkesinın içinde bulunduğu siyasi krizi çözümlemek için çaba sarfettiğini açıkladı. Malval, basına yaptığı açıklamada. bir ulusal uzlaşma konferansı toplanması yönündeki girişıminin, birçok nedenden dolay: bir sonuca ulaşmadığını belirtti. ancak aynntıvermedi Karabağ'daöO Ermeni öldö • MOSKOVA(AFP> Dağbk Karabağ bölgesinde Azenler ve Ermeniler arasında çıkan çatışmalarda 50 kadar Ermenı'nın Azeri güçler tarafından öldürüldüğü bıldırildı. Turan haber ajansı dün yaptığı açıklamada 4 Ermenı tankjmn da Azerilerin eline geçtığinı kaydettı. Bahreynr de64 muhalifattedildi •MANAMA(AA)- Bahreyn Emıri Isa Bin Salman El Halifa. halen yurtdışında yaşayan 64 muhalifiafTetti. Basındayer alan haberlere göre. dün kutlanan Bahreyn Ulusal Bayramı dolayısıy la affedilen rejım muhalifleri. "yasalara aykın eylemlerde bulunan. ülkenın bütünlüğüne ve ulusal güvenlığe karşı suç işleyen" kişilerden oluşuyor. Söz konusu muhaliflerin 1980 yılından bu yana ülke dışında yaşadıklan belirtildi. Kadın kozntonot göndepilecek • MOSKOVA (AA)- Rusyanın, gelecek yıl uzun bir uçuş için uzaya kadın kozmonot göndermeyı planladığıbildirildi. Kozmonotlara nezareteden doktor Boris Morukov, Itar-TASS haber ajansına, gelecek vıl bir kadının da katılacağı uzun bir uzay çalışması gerçekleştınlmesinın planlandığını açıkladı. Faşist lider, Rusya'nın komşulannı birbirine düşürmesi gerektiğini savundu Jiııııovskibol bol savaşistiyorMOSKOVA (Cumhuriyet) - Rus- ya'daki parlamento seçimlerinde beklenmedik bir başan göstererek dünyayı şaşırtan faşist liderVladunir Jirinovski. ülkesinın sınırlannı ge- nişletmek için aralannda Türkiye'- nin de bulunduğu komşu ülkelerde savaş tahnkçiliğı yapmak gerektiği- ni söyledi. Aşın sağcı lider. teyzesinin ölü- münden de siyasi rakiplenni sorum- lu tutuyor. Faşist eğilimli Liberal Demokra- tik Parti lideri Jinnovski, Rusya'da yayımlanan Kuranti gazetesıne ver- diği demeçte, Rusya'nın komşula- nndaki anlaşmazlıklan körükleye- rek. sınırlannı genişletmesi ya da yeni sömürgeler elde etmesi gerekti- ğini savundu Günümüzde sınırlan genişletmenin zor olduğunu belırten Jirinovski, "Bu nedeıue, yerli kabile- ler arasında savaşları tahrik etmeli- yiz. Bunun için aktif olarak savaşma- ınız gerekmez, sadece müdahaleden kaçınmamız yeterli olacaktır. Birbir- lerini kesecekler... Ermeniler \zeri- leri, Türkler Krmenileri. Dağ halkla- n Türkleri, Afganlılar Tacikleri. Ta- cikJer Özbekleri vesaire. Sağ kalan- lan da koşa koşa Rusya'ya getip, kendilerini eyalet olarak kabul etme- sini rica edecektir" dedı. Jınnovski Rusya'nın. Özbekistan'ın berbat pamuğuna dünya fiyatlan üzerin- den ödeme yapmak yenne. artık sö- mürgeler elde etmeyi düşünmesı ge- rektiğini savundu. Teyzemi öldürdünüz Bu arada Jirinovski. teyzesinin ölümünü de ilginç bir biçimde yorum- layarak, sıyası rakiplenni suçladı. Jirinovski'nin yardımcısı Valentiıı Minakov, dün yaptığı açıklamada. "Jirinovski'nin teyzesi Vatentina Bo- gomazova, yeğenine yönelık itirafla- ra daha fazla dayanamayarak öl- müştür. Kendisi. annesi işteyken küçük Vladimir'e bakan en yakın akrabasıydı" dedi. Parti açıklamasında da teyzenin ölüm yeri olan Kazakislan'ın baş- kentinden resmi adi Abnatı yerine Rusça adı olanVerni"nin kuManı- lması dikkati çektı. Minakov. Jin- novski'nin saldınya uğramaktan çe- kindiğı için teyzesinin cenaze törenı- ne katılmayacağını da belirtti. Yönetim kızgın Jirinovski'nin dünyayı endişeye sevkeden açıklamalan, Rus hükü- metinin tepkilerine yol açtı. Rusya Dışişlen BakanıAndrey Korirev. Jı- nnovski hastalıklı yaklaşımlannı ve faşist tarzdaki açıklamalarını geri almadığı sürece kendisiyle el sıkış- mayacağını, bunun reformcu blok toplantısında alınmış bir karar ol- duğunu söyledi. Rusva Güvenlik Bakan Yardım- cısı Sergey Stepasin de Rusya Baş- savcıhğı nın. Jirinovski'nin egemen devletler ve halklar hakkında sarfet- tiği aşağılayıcı sözler nedeniyle hak- kında soruşturma açmasını istedi Rusya Devlet Başkanı Boris Yelt- sin ise ABD'ye Rusya'nın komşula- nnın egemenlik ve toprak bütünlü- ğüne saygılı olacağını bildirdi. Jınnovski'nın başansından kor- kan Baltık ülkelen Litvanya. Leton- ya ve Estonya'nm liderleri ise ortak bir açıklamayla NATO'ya girmek ıstediklenni ve bölgedeki güvenlik boşluğunun bir an önce doldurul- ması gerektiğini bildırdıler. Halen Letonya ve Estonya'da toplam 20 bin Rus askeri bulunuyor. YELTSİN'DEN KİEV'E SERT SUÇLAMA: Ukrayna dünyayıaldatiyor Dış Haberler Senisi - Rusya Devlet Başkanı Boris YeJtsin, nükleer sılahlannın denetimını Rusya'ya devretmeyı reddeden Ukrayna'yı "Bütûn dünyayı al- datmakla" suçladı. Yeltsin. ABD Başkan Yar- dımcısı Al Gore ile Moskova'da yaptığı görüşmeden sonra In- terfaks ve Itar-TASS ajanslan- na verdıği demeçte. Ukrayna*- ya sert çıktı. Yeltsin, "fkrayna ABD'yi, Rusya'vı, Avrupa'yı al- datıyor. Tünı dünyayı kandın- yor. Biz de buna engel olmaktan aciziz" dedı. Al Gore ise daha lyimser bir tablo çizerek ABD ve Rusya'- nın. Ukrayna konusunda "bö- yük geUşme kaydettiğini" kav- dettı. Rusya Başbakanı Viktor Çernomirdin ile öncekı giin yap- tıklan görüşmelerde konuyu bütün boyutlanyla ele aldıkla- nnı belirten Gore. "Ukrayna'- daki sorunu doyurucu bir çözü- me ulaştıracağını umduğumuz bir formiil üzerinde çauşıyonız" dedi. Ukrayna Devlet Başkanı Le- onid Kravçuk, salı günü bir açı- klama yaparak. Rusya'dan ge- lebilecek bir tehlikeye karşı stratejik nükleer sılahlannın de- netimini ellerinde tutmalannın zorunlu olduğunu söylemişti. MOSKOVA IZLENİMLERI Rusya ile ABD arasındakı giimrük duvarlannın alçaltıl- masını amaçlayan ortak bir ko- misyonun çalışmalanna ka- tılmak üzere Moskova'da bulu- nan Al Gore, faşist lider Vladi- mir Jirinovski'nin görüşknnı eleştırdi. Gore, Jirinovski'nin seçım kampanyası sırasında dile gc- tirdiği görüşlerin, "Bosna traje- disine yol açan çağdışı ve tehli- keti görüşJerin aynısı" olduğun;, söyledi. Gore, secimlerin kesııı sonuçlannın henüz ahnmadığı- na dikkat çekerek "sonucun, re- fonn yanlısı Devlet Başkanı Yeltsin lehine olmasını uniduk- larını" belirtti. Gore. Yeltsın'le önceki gün Kremlin'de gerçekleştirdiği gö- rüşmenin ardından bir açıkla- ma yaparak Yeltsin'in, reform yandsı güçleri yeni parlamento- da bir koalisyon kurmaya ıkna edeceğini tahmin ettiklerini söy ledi. ABD Başkanı BiU Clinton da Washington'da bir açıklama yaparak "Secim sonuçlannın, ekonomik reformlardan bunaian Rus halkının tepkisini dile getir- nte amacı taşıdığını; bu nedenle de ABD'nin politikasında şimdi- lik bir değisiklik olmayacağını" belirtti. Jirinovski'nin Moskoıa Baimumu Müzesi'ndeki heykeli, seçim zaferinin ardından daha iyi bir yere taşındı. eli sopalılidergerek 9 HAKAN AKSAY MOSKOVA - Metroyla geç saatte eve dönüyorum. Mafyaya kurban ol- mamak ıçın olabıldiğince kalabalık bir vagonu seçmek alışkanlık oldu arük. Bındığim vagonda epeyce yaşlı insan var. Yıllann alışkanhğını yitirmemiş bu insanlar kitap veya gazete okuyarak değerlendiriyorlar metroda geçen za- manı. Tek tek inceliyorum yüz ifadelerini. Çoğu oldukça ciddi. akıllı ve aydın gö- rünüşlü. Ne kadar güzel böyle kültıiriü insanlann arasında olmak. Ama bırden seçim sonuçlannı anımsıyorum. Jiri- novski'yi birinci sıraya yükselten bu halk değil mi? Okuduklanndan bir şey anlamıyorlar mı bunlar? Faşist Alman- ya'yla savaş yıllannı anlatanfilmlerge- lıyor aklıma. Ne kadar etkileyici fılmler- di onlar! Ne kadar gerçekçi ve acı sah- nelerle doluydular! Sovyet halkı. tanhın en anti-faşist halkıydı. 20 milyon yurt- taşmın kanıyla kazanmıştı bu özelliğinı. Yıllar ne çabuk geçti... Kapitalist refoımlann başlaması- ndan ve herkesin kendi gemisini kurtar- maya ginşmesinden sonra, kutsal hıçbır şey kalmadı toplumun bilincinde. İki yıl önce ilk kez bir Rus'un "Keşke savaşı Almanlar kazansaydı da biz de refah içinde yaşasaydık!" dedığini duydu- ğumda çok şaşırmıştım. Demek bu nok- tayagelinmiştıaıtık. 1989 devlet başkanlığı seçimlennde Jirinovski'yi destekleyenlenn bir kısmı, onu sevımlı, hatta komık bulduğunu. sıkıcı lıderlerden bıktığı için böyle bir tercih yaptığını söylüyordu Bazı gaze- teler. "polirik pahaço'ya çıkarmışlardı Jinnovski'nın adını. Bunalım arttıkça faşist hareket güç- lenmeye başladı. Artık onu komik bu- lanlann sa>isı azalmıştı Cıddi bir alter- natif olmaya başlamıştı Jirinovski. Şöy- le sesleniyordu kıtlelere: "Komünistleri sevmem. Eski komünistleri hiç se>mem.'* Bu propaganda vc güçlü lider ımajı tuunuştu. Seçım arifesinde LDP'nın sürpnz bir başan kazanabiieceğini ya- zan yalnızca Cumhuriyet değildı: pek çok gazete bu tahmıni paylaşıyordu. Bile bile ladesti bunun adı Bir Rus arkadaşım sonucu şöyle açıklıyordu "Yeltsin, 'düşman ımajı' ol- madan, birileriyle kavga etmeden yaşa- yantaz. Komünistleri yok ettiği kanısına vardıktan sonra, bu kez de ay nı oyumı fa- şistlerle oynamak istedi. Biİerek onlann güclenmesine göz yumdu." Evet. LDP'nın rahatça örgütlenmesi- ne ve seçimlere katılması yasaklanan 22 bloğun arasına sokulmamasına bakılı- rsa. bu görüş doğru olabilirdı. Ama yıne de Jirinovski'nin bu kadar tutulması beklenmıyordu. Şu metroda kıtap okuma alı- şkanhğını koruyan eskı tanıdıklan- mdan bırine rastladım dün. 89 seçimle- rinde de 8 ay önceki referandumda da ateşli bir Yeltsin yandâşıydı Bu kez oyunu Jirinovski'ye vermışti. Ayaküstü beni bir şeylere ıkna etmeyeçalışır gibı>- di. "Sen Ruslan daha tam anlaya- mamıssın. Demokrasi bize uymaz. Bizc eli sopalı lider gerek. ^ eltsin'e ov terir- ken de böyle düşünüyordum. Şimdi Jiri- novski'yi desteklerlien de aynı kant- daymı." FaşisÜer karmaşadan kârlıçıktı MOSKOVA (Cumhuriyet) - Rusya basını seçim sonuçlannı değerlendırme- ye devam ediyor. Novaya Ejednevnaya gazetesi. Rus halkının Jirinoıski'yi desteklemekten çok, Yeltsin'e karşı protestosunu yansıt- tığı yorumunu yapıyor. "Jirinovski, zaferini kutlamakta acele etti'' başhğını kullanan İzvestiya gazete- si, seçim bloklan arasında başta giden Liberal Demokraük Parti'nin (LDP). se- çim bölgelerinden ve Federasyon Kon- seyi adaylan arasından seçilen milletve- killeri göz önüne alınırsa, yeni parlamen- tonun ancak ikinci ya da üçüncü gücü olabileceğini yaayor. Segodnya gazetesi de aynı yargıyı pay- laşıyor. Duma'nın 450 üyesınden 143'- ünün bağımsız adaylardan oluşacağını tahmin eden gazete. "bağımsızlarm luın- den ve ne kadar bağımsız olduğunun" ilk oylamada, örneğin Duma Başkanı se- çimlerinde ortaya çıkacağını belırtiyor. Nezavisimaya gazetesi. bazı reformcu liderlerin antıfaşist cephe kurulması yo- lunda yaptıklan çağnyı tehlikeli bulu- yor. Politikanın niteliğinın biraz da politi- kadaki kadınlann nıcelığıne baslı oldu- ğunu belırten Pravda. "Rusya Kadınla"" seçım blokunun kazandtğı başannın da secimlerin önemli olaylan arasında yer aldığını vurguluyor. Alay lı bır üslupla "Yeni yılınızı ve par- lamento seçimlerinizi kutlanz" başhğını kullanan reformist Moskovskiye No- vostı "kızıllar" ile "beyazlar"ın savaşı- mında. aradan "kahverengiJer''in sıynl- dığını belirtıyor. Jirinovski'ye soğukduş Dış Haberkr Servisi - Rusy a'daki parlamento seçımlennde faşist Liberal Demokratik Parti'nin (LDP) kazandığı zaferin sanıldığı kadar buyük olmadığı ve seçim sonuçlan kesınleştığinde bu partinin en yüksek toplam oyu almasına karşın, karmaşık seçim sistemı nedeniyle ikinci. hatta üçüncü sıraya düşebıleceğı bildiriliyor. Rus İnterfaks haber ajansı, güvenılir kaynaklara dayanarak verdiği haberinde450 kişılik Duma'da (Parlamento) Yeltsin yanlısı reformculann 94, LDPnin ise 78 sandalye kazanacağını bildirdi. Duma'nın yansı nispi temsil sistemiyle seçılmış parti adaylanndan, dığer yansı ise bölgelenn çıkardığı bağımsız temsilcılerden oluşuyor. Duma'nın partı adaylannı kapsayan yansında LDP oylann yaklaşık yuzde 24'ünü alarak kesın bir zafer sağlamış durumda. LDP'yi yuzde 14.5 ile reformcu Rusya'nın Secimi Partisi ve yuzde 14ılekomünistlerızlıyor. Ancak bölge temsilcileri seçımlennde LDP başanlı değil. Rusya'nın bölgelennden sorumlu Kremlin yetkilisi Nikoiay Medvedev, Vladimir Jirinovski'nin lideri olduğu LDP'ninzaferierken kutladığını belirterek, şu ana kadar yapılan sayımlara göre Rusya'nın Seçimi'nin 27 sandalyesıne karşılık. LDP'nin ancak 3 sandalye kazanabildiğinı bildirdi. Medvedev, komünıstlenn 12. reformcu Yabloko Partisfnın 6, tutucu Köylü Partisi'nin ise 16 sandalye kazandığını belirtti. Bır başka Kremhn yetkilisi de bölge temsılcılerinin yuzde 24'ünün reformcu partiler ya da sempatizanlan olduğunu, LDP'nın ise yuzde 4'te kaldığmı öne sürdü. Güvenilir kaynaklann İnterfaks'a bildırdiğıne göre komünıstler Duma'da toplam 64 sandalye kazanırken. Rusya'nın Kadınlan Partisi de 22 sandalye kazandı. . Merkezı üç parti ıse toplam 40 sandalye eldeetü. DIŞ BASEV LE FIGARO Reformlar tehlikede Rusya'da reformlar tehlikede. Boris Yeltsin'in ekibi, ortalığı yatıştırmak için elınden geleni yapıyor. Aralannda birlik sağlayamayan reformculann derdi de oldukça cıddı. Sıyaset sahnesinin önünde yer alan "faşist" Vladimir Jirinovski'ye acaba nasıl karşı koymak gerekir? Önümüzdeki günlerde demokratlar arasında yapılması beklenen • görüşmelerin çetin geçeceği tahmin edılıy or. Fakat, asıl önemli olan, ortalığın yatışması. Kremlin. görünüşe göre suskunluğu yeğlıyor Boris Yeltsin'in, ABD Başkan Yardımcısı Al Gore ile konuşması seçim sonuçlan üzerinde degıl, Ukrayna'nm nükleer politikası konusundaydı. Seçimlenn resrru tahlilıni Al Gore, Başbakan Viktor Çemomirdin'in ağzından öğrendı: Yeni anayasa, Rusya'da. siyasal ve ekonomik ıstikrara katkıda bulunacak. Dışışleri Bakanı Kozirev ise diplomasinin temelde aynı kalacağını öne sürdü. Yeni ekonomik ve siyasal istikrar bır hayalden ibaret şımdilık. (16aralık) T t l i n i n r l î 9 r İ P 1 0 0 Kîtl k î « î Öİrll'İ B u r u n d i 'd e e k i m a >ı n d a gerçekleşHrilen başarısız darbe I J U 1 U 1 1 U 1 U C J.VFV J J U 1 J k l Ç l U 1 U U girişiminin ardından başlavan iç savaş, kurban almaya devam ediyor. Ülkede bulunan UNICEF yetkililerinin >aptığı açıklamava göre, Hutu ve Tutsi kabileleri arasındakı karşılıklı saldırılarda her iki taraftan 100 bin kişinin öldürülmüş olabileceği bildiriliyor. Ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 15'ini oluşturan 800 bin kişinin de katliam korkusu ile evlerini terkederek komşu Ruanda. Tanzanya ve Zaire'de oluş- turulan sığınma kamplarında > aşamav a başladıkları belirtiliv or. Sığınma kamplarındaki elverişsiz sağlık koşulları ne- deniyle «ünde ortalama 100 kişinin öidüğü haber veriliyor. Çocuk ve yaşlılar, kamplarda yaygın olan açlık \e salgın hastalıktan en çok etkilcnenler arasında. (Fotoğraf. RELTERj Leroonde 5ranffurtfrAll(|crarinf Jirinovski'nin\aatleri Rusya'da reformcular seçim öncesmde bır blok olarak ortaya çıkıp ne yapmak ıstediklenni halka doğru dürüst anlatsalardı belki aşın sağcı şoven Vladimir Jirinovski bu kadar büyük bir destek almayabihrdi. Planlı ekonomiden serbest pazara geçişte uzun süredırçizilen zikzaklar. yeni düzenin bir türlü yerine oturmayışı ve halkın günlük hayatında gözle görülür iyileşmeler olmayışı, secmenleri Yeltsin'den uzaklaştırdı ve sağ ve sol uçlara yöneltti. Ama "kızıl kahverengi" oylardaki patlamanın başka nedenlerini de küçümsememek gerekiyor. Jınnovski'nınvalnızca votka fıyallanyla ev kıralannı aşağı çekme vaadiyle bu desteğe ulaştığını söy lemek büyük hata olur. Jinnovski, yalnız Musevi düşmanı değil. ırkçı söylemiyleve güçlü şloganlanyla halka Rus İmparatorluğu'nu yeniden kurmayı vaat ediyor. Çarlık İmparatorluğu yeniden kurulacak ve hatta Finlandiya'yı bile bünyesine katacak. Bunun dış politika açısından anlamı henüz belli değjldir. Ancak dünya. artık daha "kendinden emin" bir Rusya"yla karşılaşacağından emınolmalıdır. Rusya'da, başkana verdiği olağanüstü yetkilere rağmen demokratik bir anayasa vardır. Bu anayasa. parlamentoya Yeltsin'in kararnamelerini veto etme ve kendi yasalannı çıkartma yetkisi veriyor. Demokrasi yolunda emekleyen Rusya'da Yeltsin'in sağdan ve soldan gelen saldınlara karşı koyup koyamayacağı, biraz da başkanın kişisel tavnna bağlı. (16aralık)