Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 29OCAK1993CUM>
OLAYLAR VE GORUŞLER
Insanın SerüveniMELİH CEVDET ANDA Y
A
vnıpalı ve Amenkalı
beyazlann ortaiama
yaşama umudu son uç
yüz vılda yaklaşık uç
kat yükseldı (25'ten
7> e) Cenaze ışlen yapanlann bır
kongresındc, olümler azaldığı ıçın bu
hızmet kesımırnn varlığını tehdıt eden
sorunlar tartışılmış Cenaze kaldıran-
lann ışlen kotuye gıdıyorsa ılerleme
gerçektır denebılır "
Yazima aktardığım van parçasında
geçen "ılerleme" sozcuğûnun anlamı
nedıf Bu sozcuk yenne •"evnm" soz-
cuğünu de kullanabılınz Oyleyse şu
soruyu da sorabıhnz Tanh boyunca
ınsan bır evnm geçırdı mı'' İnsan de-
yınce bu sorunun yanıtını bulmak
epeyce guçJeşır, ama "ınsan yaşamı *
dcrsek ışımız kolaylaşacaktır Zorola-
nı mı seçelım. kolay olanı mı9
Baka-
lım, konuya bır göz gezdırecejnz
Once okurlanma elımdekı kıtabı ta-
nıtayım "Tanhten Dersler - Wıll ve
Anel Durant - Çevıren Bozkurt Gü-
venç - Cem Yayınevj "
Ben gerçı tanhten ders çıkanlacağı-
na pek ınanmam. ama bu. tanhı sev-
meme engel değıldır Ozellıkle tanh
felsefes» bcnım ılgı alanım ıçındedır
A>nca çevırmenın adı. Bozkurt Gû-
venç adi, ılgınç bır kıtapla karşı karşı-
va bulundugum duygusunu uyandırdı
bende Doğru çıkiı bu sezgjrn Tanh
seven (ve sevmeyen) okurlanma salık
vereceğım, tadına doyamayacakiar
Bozkurt Güvenç, kısa onsozunde şoy-
lc dıvor
Tanhten Dersler. bır lanh dersı de-
ğıl. tanhın tanhı va da tanh uzenne
derstır Tanhın. evnmın. kulturun. kı-
saca ınsanlık seruvenının ozgun bır
yorumudur ' Tanhten Dersler eşı
zor bulunur. ozgun bır tanh felsefesı-
dır
VVıll ve Anel Durant çıftı. "Uygarlı-
ğın Öykusû' genel admı verdıklen on
cılthk bır >apıt koymuşlar ortaya I
Doğulu Mırasımız. II Grek Dünyası.
III Sezar ve Isa. IV Inanç Çağı \
Ronesans, VI Reformasvon. VII
Akıl Çağı. VIII 14 Louıs Çağı, IX
Voltaıre Çağı, X Rousseau ve Dev-
nm
Yazık bu on cıltlık yapıt dılımıze
çevnlmedı daha Y a elımızdekı kıtap0
Durant çıftı. bu kuçük kıtaba yaz-
dıklan Önsoz'de şoyle demış "Uygar-
lığm öykusü'nu yazıp bıtırdıkten son-
ra, dıayı oluşturan on cıldı baştan
sona okuduk Bugunu anlamamıza.
gelccektekı gelışmeîere, ınsanın doğası
ıle devlet yonetımme ışık tutt -ağına
ınandığımız olaylan yonımlar. seçıp
saptamaya çalıştık Derledığımı., not-
lan okuyucumuza sunuyoruz "
İşte elımızdekı kıtap bu
Elbet okur. yukandan ben okuduk-
lanndan. ınsanlığın ılerleyıp ılerleme-
dığı sorununa gelmı^tır Kım bu soru-
na gelıp dayanmamıştır kı' Bana so-
rarsanız. ben ılkel toplumdakı vaşamı
sevenm Yenı antropolojı. ılkel top-
lum ınsanlannın "vahşı' dı>e anıl-
masına karşıdır Vahşı-barbar-u>gar
bolumlemesı artık ınandına değıl Be-
nım ortaçağ >aşamını da sevgı ıle du-
şunduğum çok olmuştur Gencı mı-
vım° Hayır ama çağımı da opup başı-
ma koymuyorum Daha doğrusu, eskı
ınsanlan kuçuk gormüyorum 1lerle-
dığımızden kuşku mu duyuyorum''
Belkı ama tam olarak değıl
Elımızdekı kıtabın >azarlan, "Iler-
leme gerçek mır
ba^hklı konuda şöv-
le dıyorlar "Tanhı çağlar boyunca ın-
sanın doğasında elle tutulur bır değış-
me bulamadığınuza göre teknolojık
gelışme, eskı amaçlara hızmet eden ve-
nı araçlardan başka bır şey değıldır
Ihtrvaçlann karşılanması. her cınsın
otekınm peşınde koşması. savaş gıbı "
İşte konumuzun bamtelı budur
Teknıktekı ılerleme, ınsan doğasında
herhangı bır değışıkhğı, bır ıyıleşmeyı
getırmemışur Boşuna ovunmeğe
kalkmamalıyız Aynca tekruk ılerleme
de butün ınsanlığı kapsamıyor İlkel
toplumla uygarlığımız bır arada yaşa-
maktadır
'Bılım ve teknıktekı ılerlememız. ıyı
ıle kotunun kanşımı olan bır harman-
dır Teknık rahatlık ve kolaylıklar fi-
zık gucumuzu ve manevı bağlanmızı
zayıflatmış olabılır Llaşım ve hareket
gucumuzu gelıştırdık Kımılen bu ar-
tan gucu, suç ışlemek, hemcınsını ol-
durmek ıçın kullanıyor Yaşama hızı-
mızı ıkıye, uce, yuze katlarken sırurle-
nrruzı param parça ettık Hekımlen-
mızın mıkroplara karşı açtıgı savaşı,
keşıflen, kazandığı zaferlen hayran-
lıkla ızlıyoruz Omrumuze katılan yıl-
lardandolavışukranduvuyoruz San-
kı artan yıllar mutsuzluğumuzu da
uzatmıyormuş gıbı "
Tanhe. şu savaş neden çıktı, bu dev-
let neden çoktü, o devlet nederj yuksel-
dı gıbı sorularla bakmavı aşmazsak
onun özünu yıtırmış oluruz Tanhın
ozu, ınsanın evnmını kavramakla ya-
kalanır Uygarlığımızı küçümsemeve-
hm, onu gozümuzde fazla bu>utmeye-
lım de, kendımıze eleştırel gozle bak-
mayı savsama>alım ' Hoşgorusuzlu-
ğu (bağnazlıgı) gerçekten aşük mı,
yoksa onu dınden alıp ulusal, ıdelolo-
jık ve ırksal çatışmalara doğru mu
kaydırdık9
Davranışlanmız sankı şım-
dı eskısınden daha mı ıyı9
"
Sanat alanına gehrsek, ben çağımı-
zın en hayran olduğum sanatçılannı.
eskılerden ustun gormeğe yatkın değı-
lımdır Eskılen okurken va da yapıp
bıraktıklannı seyrederken, ganp bır
zamansızbk duygusuna kapılınm.
sankı tek bır dehanın olumsûzluğu ıle
karşılaşmışımdır
Öyle>se ılerleme nedırr
'
Eİimızdekı kıtabın yazarian "ıler-
leme"yı şoyle tanımlıyorlar "Kışı.
çevresını daha çok kontrol edebılıyor-
sa, bu ılerlemedır"
Görüyor musunuz. mutluluk kıstas
olmaktan çıktı Uygarlık öncesı yaşa-
mın yalınlığını zaman zaman özledığı-
mız yatsınabılır mı9
Ama gene de hıç-
bınmızın eskıyı uygarlığırruza yeğleye-
ceğıru sanmıyorum
Pekı, tanhe neden bakıyoruz9
Kjm olduğumuzu anlamak ıçın
(Anlayabıhrsek)
Dahası var Tanh bıze gostenyor
kı ınsanoğlu ılerleme yonunde hep bır
savaşım içınde olmuştur, haara kon-
mamıştır, olanla yetınmemıştır Hep
baştan başlıyor gıbı yaşamahyız, ken-
dımızı sureklı denetlemelıyız "Eğıtı-
mın ışı, ışlevı ve varlık nedenı uygarlı-
ğın aktanlması ıse. kuşkusuz. ılerlıyo-
ruz Uygarlık kabtımla geçmez Her
kuşakta yenıden öğrenılmesı kazanıl-
ması, kazandınlması gerekır Yalnızca
bırkaç kuşak ıçın eğıtıme ara venlsey-
dı, uygarlık tukerur gıderdı "
Sayın Bozkurt Güvenç'ı, boylesıne
duşundurucu bır kıtabı dılımıze ka-
zandırdığı ıçın kutlamak ıstıyorum
Yazımı bıtınrken. şu satırlan da
okurlanma sunmaktan kendımı ala-
mayacağım
"Onca yakınmamıza karşılık. ılerle-
memız gerçekse bunun nedenı geç-
mıştekı atalanmızdan daha bılge ve
sağlıklı doğmuş olmamız değıl, fakat
daha zengınleştınlmış bır kultür mıra-
sına sahıp, bılgı. deneyım ve sanat bın-
kımı olarak yuksek bır kultur duzeyı-
ne doğmuş olmamızdır
Tanh, herşeyden once ve hepsırun
ustunde. işte o tanh mırasırun yaraü-
lması ve kayda aknması, aktanlması.
kullanılmasıdır Yalnızca geçmıştekı
hata ve kusurlanmızdan ders almak
ıçın değıl de, yaratıcı ruhlann özendı-
ncı bır hatırlanması amacıyla ıncele-
yenler ıçın tanh, sıkıntılı bır labırent
olmaktan çıkar "
Tanhın, hep dogruya yonelen mıs-
tık bır güç gıbı algılanmasını anlaya-
mamışımdır Onu tann yenne koyma-
mız ıçın elımızde hıçbır karut yoktur
Ama ınsanoğlu nerden gehp nereye
gıttığını yılmadan araştıracaktır
PENCERE
Cumhuriyetimizin ve Ataturk ilkelerinin
korkusuz savunucusu, değerli
araştınnacı, gazeteci-yazar
UĞUR
MUMCU'yu
insanlık dışı bir saldın sonucunda
kaybetmiş ohnanın büyük acısını tum
yurttaşlarımızla paylaşıyoruz. O'nun
savunduğu yüce değerler Turk ulusu
varolduğu sürece susturulamayacaktır.
Başımız sağolsun.
BOĞAZİÇİ ÜNtVERStTESİ
EĞtTİM FAKÜLTESİ
UĞUR MUMCU
AJMSINA
Fikirlerin adam vurmakla yok
edileceğini sananlar, kafalannda
beton perde taşıyanlardır.
Kendisinden farklı düşüncelere
dayanamayanlar düşünce insanları
ve savunucuları değil, ancak
düşünce esirleri ve sığınmacılardır.
Yaşamak, kendi bireysel
özgünlüğünü koruyarak hür olmak
ve bugunün dünyasında yerini
almak demektir.
EMEL SAYLAM
İnsanlık
onurunun
ve
dostluğun
simgesi
Sevgili
UGURyaşam bensiz de sürer diyeceksin.
Gel onu sen bir de kalanlara sor.
ŞEKİBE ÇELENK,
HALİT ÇELENK,
SERPİL GÜVEÎVÇ,
KAYA GÜVENÇ,
FERDÂ ÖZYURDA,
ÜMtT ÖZYURDA
Halk Devrime Sahip Çıkıyor
Felsefe yaşamdan kopuk mudur'
Çoğu kısı kopuk sanır Oysa felsefe, geçmışten bugu-
ne toplumsal değışımle bırlıkte gelıştı Felsefe tanhı, bu
bağıntıyı vurgulâyan bır takvımdir Immanuel Kant ne-
den 12 ncı yuzyılda yaşamadı da 18'ıncı yuzyılda ortaya
çıktı, ' Aydınlanma 'nın ısım babası oldu'' insanlık tarı-
hınde bılım-dın çatışması neden Avrupa coğrafyasında
yaşandı7
1789 Aydınlanma devrımının patladıgı yıl de-
ğıl mı'? Ama devrımın felsefesı çok uzun bır surecın urü-
nu, laıklık de Aydınlanma nın turevıdır Eğer "Rone-
sans-Reform-Aydınlanma" uçlusu, bır butun içınde
duşunulemezse kışıde tutarsızlık başgosterır Tutarsız
lık içınde ne demokrası yerlı yenne oturur ne de sosye.
lızm
Laıklık karşıtları, Turkıye'de dın ıle bılim çatışması ol-
madığını ılerı surerler, nıçın dıye sordunuz mu, yanıt
hazır
- Çunku Islam, bılıme karşı değıldır
Hayır
Kendı kendımızı aldatmayalım, doğru yaklaşım değıl-
dır bu çağdaş bılım Şark ta değıl Batı uygarlığında ge-
lıştığı ıçın dın-bılım çatışması o coğrafyada uç verdı,
yüzyıllar boyu surdu sonunda laıklık ılkesı toplumda be-
nımsendı, demokrasıye geçılebıldı
Demokrasının Aydınlanma felsefesının anayurdunda
gerçekleşmesı bır rastlantı değıl
Bır nedensellık .
Aydınlanma aklın ınançtan, bılımın dınden bağımsız-
laşmasnda son aşamadır 18'ıncı yuzyıl 'Aydınlanma '
çağıdır; demokrasının gerçekleşme surecı, nıce kanlı
dın savaşından mezhep kavgasından, bağnazlık çatış-
masından oluşur
Anadolu'da Aydınlanma devrımı 20'ncı yuzyılda yaşa-
nıyor
Turkıye'de laıklığın ve demokrasının eşzamanlı ola-
rak 20'ncı yuzyılda devreye gırmesı bır rastlantı mı1
?
Hayır
Bır nedensellık
Tarıhte ya da toplumbılımde, doğabılımlerındekı gıbı
bır nedensellık var mı, yok mu' O bır ayrı konu Bız yaşa-
mın ıçerığmdekı ozu konuşuyoruz, tarıhçı takvım yap-
rakları bırer belleten değerındedır, yaşadığımız Kema-
lıst devrımın gobek adı da
Aydınlanma1
Islam coğrafyasında bır tek Turkıye'nın laık devletı ku-
rabılmesı Aydınlanma'ya bağlanmadan açıklanamaz
Aydınlanmasız laıklık olamaz, laıklık olmadan demok-
rası olamaz, demokrası olmadan ınsan hakları ve temel
ozgürlukler olamaz
•
Cumhurıyet gazetesının temel felsefesı, Aydınlanma
devrımınedayanır
1923 devrımıyle Turkıye Cumhurıyetı kuruldu
1924, Cumhurıyet'ın kuruluşudur
Gazetemızın 20 ncı yuzyılın ılk ceyreğınden bugune
değın hıç sapmadan Aydınlanma yolunda yuruyebılme-
sı bır rastlantı değıl Uğur Mumcu'nun Cumhurıyet ga-
zetesınde Uğur Mumcu olması bır rastlantı değıl Son
yıllarda çoğu aydın sanılan kışının yolunu sapıtması ve
tutarsızlığa duşmesı de bır rastlantı değıl
Aydınlanma devrımı süruyor
Uğur'un tabutu, bu devrımın bayrağı gıbı son yolculu-
ğuna uğurlandı
Halk Uğur a sahıp çıkıyor
Halk devrime sahıp çıkıyor
SHP
İSTANBUL
PANEL
Demokrasi Savaşçısı
UĞUR MUMCU Va
ithafediyoruz
1. Bölûm: UĞUR MUMCU'yu ANMA
UĞUR MUMCU ve Tüm Demokrasi Şehitleri
Anısına 1 Dakikalık Saygı Duruşu
KONUŞMACI
2. Bölüm: KONTRGERİLLA
Yükî
SHPlstİlBaşkanı
Yöneten : YükselÇENGEL
ILHAN SELÇUK Konuşmacılar
CUMHURİYET GAZETESİ
YAZARI
İlhan SELÇUK
Gazeteci-Yazar
CelalKÜRKOĞLU
SHP Adıyaman Milletvekili
TalatTURHAN
Araştırmaa - Yazar
VeHYILMAZ
Gazeteci
Tarih
Saat
Yer
30 Ocak 1993, Cumartesi
12.00-17.00
Kazablanka - Tepebaşı
Tum özgürlûk, laiklik ve demokrasi savunuculannı, Kontrgerilla oluşumunun üzerine gidilmesinden yana olan tüm halkımızı panelimize bekliyoruz.
Düzenleyen: SHP İstanbul İl Başkanlığı ve İ\ İnsan Haklan Komisyonu