Catalog

Sa nhuriyet | Sahibr CumhurıyH Matbaacılık ve Gazetecilik Turk Anonim Şirketi adına Bcrin Nadi # Murahhas Üye: Eminc Uşsklıgil 0 Genel Yayın Muduru: Hasan Cenul, Yazı tşlen Muduru: Okay Gontnsin 0 Yazı tşlen MüdUr Yardımcıları: Saiim Alpaslao, Krrem Çalışkan, NecdeC Dogan, Lutfn Tıaç Sayfa Duzenı Yönetmeni: Ali Acar 0 Ankaro Temsılcısu Ahmcl Tan tç Politika: Mehmet Tezkmn Ekonomi: Metal Tamer, Kültür: CciaJ Üster, lstanbul Haberleri: Muhittin Sirer, Spor: Abdülkıdir Yücelman, Makaleler: Şahin Alpay, Düzeltme: Abdullah Yazıcı # Koordina- tör: Afamet Korulsan 0 Mali lşler: Erol Erkul 0 Muhasebe: Bulent Yener 0 Bütçe-Planlama: Sevgi Osmanbeşeoglu « Reklam: Ayşe Torun 0 ldare: Huseyin Gıirer 0 lşletme: Önder Çdik • Bilgi-tşlem: Nail tnal # Personel: Scvgj BosUncıoglu Bosan ve Yavan. Cumhunym MMbaacıiık vt G*zan-ı^L T.A Ş. Tllrkocajı C«d. 39/4 343M lsl PK 246 IsttJibııl. TM 512 05 05 (20 hm), Teieı: 22246, Faı; (1) 526 60 72 \rtire: Zıva Gokalp Blv. tnkılap S. No 19/4, Td 411 11 41-4^1»nı 42344, Fax: (4) 133 05 ( 0 lımir. H Zıya Blv. 1352 S. 2/3, 10: 13 12 30, THoı: 52359, Fta- (51) 19 53 60 0 A4aa Inönû Cad 119 S. No- 1 Kal 1, Tfcl: 19 37 52 (4 hM), ttia o2155, F»x (71) 19 2J " TAKVI.M: 22 ŞUBAT 1992 Imsak: 5.18 Guneş: 6.43 Öğle: 12.23 Ikindi: 15.22 Aksara: 17.53 Yatsı: 19.K imıuriyet Yönetim Aırııı IHabeAlerkezi -'umhuriyet N2:baı<3ık ve Gazeecihk TAŞ Oağarutü Genel IC-ruludün saat I .(Ö'ctirket merkzindetoplandı. FHplan uonunda d a a önce istifa :erek i^ılmış olan o r t Yönetim <ıruluihesiyennes<:imyapıldı. ieezkişik YönetinICuruluşu aiterdtıoluştu: L c a Uşaklıgil, Enırıe Uaklıgil. Lal Tokuş. Hasan rraal. JJcrü Kaya rlctan. Şevket "(kuş. "fşit Okur ve^li Nun. Glesrie tabırcu •Cazın îsanevi kahnmanı Dizzy Glkspieiirı yorgunhJc nedeniyle kdanldığ Berkley Hstanesi'nden öıctkigürtaburcuedldi. Dizzy bu ha'UsonL.alışmalanra kaldığı yerden de-anedsek. Sikoı tartuması • AA (Bebesda) - Siıkonun estetik cershide kjllanılmasııa ilişkin tanana tjn dünyada^ürerken, AEC'de bi uzmanlar leyeti, silikonun, tıb>izorunuluk bulunın hallerde kulanılmasnı, aksi taldirde kulanılımnasını önerci. Federal yörcimin jirişimiyle Eethesda kerthde tcr>lanan uzmınlar kontsyonu. ameliyatla zöğsu alınan kaanlara slikon raeım takılmasından yaruolduğınu açıklad, ancak sırf esteik kajgyla silikonkullanımını ise tavsye etrnedi. Komisym, silikonun, yüzic 80 oanında sırf estetik amaçla kulfcuıldığua işaret ett. TGSS Başkanı Doğan • ANKA (ktanbul) - Tırki>e Gazete Sahpleri Stndikası Yöıetim Kurulu Başkanlığı'ıa Mılliyet'3azetesi sahibi AycnDopngetırildi.rürkiyeGazete Sahpleri Sendikası'ndin vapılan açıklamayaeörc 15Şubat 1992 tarihınde yîpılan genel t urulda oluşturulanTürkiyeGizeteSahipleri Sendıkası Yönetim Kuıulu toplanarak Sendıka Yönetim Kuruu Başkanlığıaâ Aydın D..ğan"ın getirilmesine karar verd. Erkeğeçiçekyok • AA(Antalva)- Antalya'dadevam eden Sera-Florartalya "92 Fuarı çerçe\ esinde düzenlenen "Çiçekçilik" konulu paneletükeıicı sıfatıvla katılan Gönül Yazar. sanatçıolduğu için herkîsin alamadığı kadarçok \e hertürlüçı;eğiarmağan olarak aldığını belirteret. "Kamyonlarla çiçek alrrış. çiçeklerle haşır neşir o>muş bir kişı> im" dedi. Erkeklere çiçek göndern-ediğini, bunun büyükgörgüsüzlük olduğunu kaydeden Yazar. eğererkek bir sanatçıysa ona da başıncan dökülmek üzeregûmüştepsi ıçerisinde defne yaprağından oluşan kon'eti göndenlebileceğini söyledi. Çevre yanşması • İstanbul Haber Serrisi - Ekoloji çevre dergisi tarafından çevre bilincini arttırmak ve çevre sorunlanna çözüm önerilerini yaygınlaştınnak amaayla, "Çevre Araştırma Proje Yanşması" düzenlendi. "Bölgemizin Çevre Sorunlanna Çözüm önerileriniz" başhğıyla düzenlenen yanşmada Prof. Dr. Koray Başol, Prof. Dr. Ertugrul Erdin, Prof. Dr. Adnan Gülerman, Prof. Dr. Münir öztürk, Prof. Dr. Mehmet Sağlam ile Prof. Dr. Azmi Tfelefoncu'dan oluşan jürinin yapacağı değerlendirme sonucunda birinciye 3 milyon, ikinciye 2 milyon ve üçüncüye ise 1 milyon lira odül verilecek. 28 şubat gününe kadar başvurular Ekoloji Dergisi, 1374 Sokak, No: 6/105 Çankaya/tzmir adresine yapılabilecek. AIDS kampanyası • tstanbul Haber Servisi - Üsküdar özel Tıp Merkezi'nce dün AIDS'e karşı kampanya başlatıldı. "AIDS llçemize Girmesin" adıyla düzenlenen kampanyayla ilgili olarak bir açıklama yapan Özel Üsküdar Tıp Merkezi sahibi Ali Cavrar, gün geçtikçe artan AIDS hastalannın sayısını azaltmak amaayla düzenlenen kampanyanm süresiz olduğunu belirterek, "Merkezimizde isteyen herkese ücretsiz test yapacağız" dedi. Çalışmalannı doğayı koruma ve erozyon felaketi üzerine yoğunlaştırdı Hayrettîn Karaca'yaBM'dençevreödülü REFİKDURBAŞ(İstanbul)-Öykü, 18Eylül 1991 tarihindeTürkiyeBi- limsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nun (TÜBİTAK) bir mektu- buyla başlıyor. TÜBİTAK adına Başkan, Planlama ve Koordinasyon Yardımcısı Prof. Dr. Namık Kemal Pak imzasıyla Hayrettin Karaca'ya gönderilen mektup şöyle: "Birleşmiş Milletler Çevre Programı rum. Ama bu kez konuşmamız ödül (UNEP-United Nations Environment üzerine. Karaca, "Bu teşekkülle bir münasebe- tim yok. TÜBİTAK'ın beni aday göster- mesiyle onlar tarafından bilinen bir kişi oldum" diye başlıyor konuşmaya ve sür- dürüyor: "Edindiğim bilgiye gore çevre sorunla- nna hizmet etmiş olmamdan dolayı bu ödüle beni layık gördüklerini sanıyorum." Fakat Karaca'nın ilgisi yalnız çevre so- runlarıyla sınırlı değıl. Her tırsatta Fur- kiye'nin erozyona maruz kaldığını dile ge- tirmesi de bu ödülde bir etken. Bunun ya- nında Turkiye'yi baştan başa fulorostik araştırma amacıyla gezmiş olması, Türki- Programme) tarafından çevre konusunda- ki çalışma ve üstün gayretleriyle tanınmış kişilerin başarılarını dünya çapında duyur- mak üzere başlatılan "The Global 500-Roll of Honour for Environmental Achievement" Programı ile ilgili belgeler ekte sunulmaktadır." Ve tarih: 18 Şubat 1992. Aradan tam beş ay geçmiştir. Salı gecesi Hayrettin Kara- ca'nın Yalova Samanlı koyundeki "Kara- ca Arberatum"unun faksı çalışmaya baş- lıyor. Faks, UNEP'in Nairobi'deki mer- kezinden çekilmekte. Faksın dediği özetle şöyle: "Hayrettin Karaca, Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın bu yıl 6 haziran Dûn- ya Çevre Gunü'nde vereceği 'The Global 500' ödülünün Turkiye'den sahibi... Hayrettin Karaca ile iki yıl kadar önce Yalova'daki arberatumunda konuşmuş- tum. Türkiye'deki erozyon sorununa na- sıl duyarlılıkla eğildiğini yakından biliyo- ye bitkilerinden hayatı tehlikede olanlan \e peyzaj ağırhkhlan toplaması, bunlan bi- lime sunması, sayısı kırkı aşkın konferansı, bu yaptıklarını sayısız diayla belgelemesi... Bunlar da ödülün öbur yüzu... Ödul heyecanını soruyorum Karaca'ya. "Faksı alınca önce şaşırdım. Bir tuhaf oldum. Karımla gece oturuyorduk. 'Bak' dedim, 'bir de bu geldi başıma'. Tabii çok mutlu oldum. Şu iki gün içinde gelen tele- fonlardan, tebriklerden çok yoruldum. Ama aslında böyle bir ödülün verdiği so- rumluluk adamı yoruyor. Şimdi eskisi gi- bi öyle başıboş konuşamazsın. Şimdi da- ha güçlü olmak zorundasın. Bu ödül, ba- na bir destektir. Türkiye'deki erozyon da- vamda, geldiğim yerde bir iki basamak da- ha çıkarak o mücadeleyi daha bir güçle sürdürme azmini kazandırdı bana. Onun için çok mutluyum." Bu ödülü 1988 yıhnda Jacques-Yves Co- usteau kazanmış. Bunun dışında bir rahi- beye verilmiş, bir tiyatroya... Birleşmiş MUletler'in programına göre 500 kişiye ve- rilecek. Hayrettin Karaca ise bu ödulü ul- kemiz adına şimdiye kadar alan ilk ve tek kişi... Karaca son yıllarda Türkiye'nin dağ- larında, ormanlarda tam 147 bin kilometre dolaşmış. Şimdi bir yandan 6 haziranda- ki ödul töreninin heyecanını yaşarken bir yandan da bu yılın programını hazırlamak- la meşgul. Japonya'dan Brezilya'ya bütun bir yılı gezilerle dolu. Yetmiş yılın dinçliği vezindeliği ile ağaç- ların arasında... Öykü, ödüllerle son bulacak gibi değil... Hayrettin Karaca son yıllarda Türki- ye'nin dağiannda, ormanlarında tam 147 bin kilometre dolaştı. PORTRE KARACA 1922 yılında Bandırma'da doğdu. 1949 yıhnda, ılerıde 1974'te Karaca Örme Sanayii ve Karaca Holding'e dönüşecek olan kendi işini kurdu. .] 1956-1982 yıllan arasında işveren sendikaları başkan ve başkanvekilliğinde bulundu. 1980 yıhnda çalışma yaşamını noktalayıp dünya ve özellikle yurdumuz florası ve ormanlan üzerinde çalışma ve araştırmalara başladı. Yalova'da topluma ve özellikle bilimsel kuruluşlara açık ülkemizin ilk özel arberatumu olan Karaca :. Arberatumu'nu kurdu. Buyoldaki çalışmalannı sürdûrmekle birlikte doğavı koruma veyurdumuzun maruz kaldığı erozyon felaketi üzerinde yoğunlaştırdı çabalannı. Uluslararası20"veyakınbotany ve dendrolog> kuruluşunun üyesi. Halen Internatıonal Dendrolog> Society'nin ikinci başkanı. "Karaca Arberatum" adlı üç aylık bilimsel bir dergi yayımlıvor. Hayrettin Karaca. evli ve dört çocuk babası. Kapl sulanndan dağılan gizemli şifa HÜRRİYET UYMAZ- Milyon- larca insanın şifa bulmak için koştuğu kaplıcalar, yararlı mı, yoksa bazı hastalıklar üzerinde söylendiği gibi hiçbir iyileştirici etkisi yok mu? Uzmanlar, bu konuda birbiriyle çeli- şen görüşler ileri sürüyorlar. Kimisi romatizmal. ürogenital, göz, cilt ve ka- dın hastalıklarında. doktor kontrolünde vapılan bir tedaviyle kesin sonuç alındı- ğını söylüyor. Kimisi kaplıca tedavisinin tıpta bir _\eri olmadığını savunuyor. An- cak ülkede bu konuda yapılmış neredey- se hiçbir araştırma ve veri olmadığı için kaplıcalar üzerine sonu gelmeyen bu tar- tışmaja da bir açıklık getirilemiyor. Bir grup uzman ise kaplıcalarda ciddi bir araştırma başlatılmasını. kesin vara- n saptandığı takdirde de bu termal sula- rın sağlık hizmeti kapsamında değerlen- dirilmesi gerektiğini belirtiyor. Türkiye'de her yıl milyonlarca insan. romatizma, varis. siyatık. kısırhk. cilt ve böbrek hastalığı yakınmalarıyla hasta- nelere başvurarak kendilerine verilen ilaçlarla iyileşmeye çalışıyor. Bazıları da bu hastalıkların "çaresini" kaplıcalarda anyor. Kaphcalara kuş- kuyla bakıhnasına karşın yüzyıllardan bu yana süregelen bu gelenek yok olma- dığı gibi. pek çok ülkede. üniversitelerde açılan balneoloji, hidroklimatoloji kür- sülerince de bu termal sulann sağlık hiz- meti kapsamında, tedavi. rehabilıtasyon ve dinlenme amacıyla kullanılmaya baş- landığı görülüyor. Ülkemızde ise bir süreden bu yana İÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidrok- limatoloji Araştırma ve Uygulama Mer- kezı'nde. kaplıca uzmanı yetıştırilıyor. Öte yandan Gönen. Bolu. Yalova gibi bazı kaplıcalarda, fizik tedavi uzmanları kontrolünde kaplıca tedavileri yapılı- yor. Balıkesir'in Gönen ilçesindeki kaplıca tesislen de bunlardan biri. Gönen Kap- lıca İşletmeleri'ne ait biri üç yıldızlı ol- mak üzere toplam 700 yataklı. kalorifer- li 4 otel, 5 hamam, bir yüzme havuzu ve kabinlerden oluşan tesislerde. doktor denetiminde kaplıca tedavisi uygulanı- yor. Yılda ortalama 25 bin kişinin ziyaret ettiği Gönen Tesislen. başta kireçlenme, siyatik, eklem ve kas ağrıları olmak üze- re kadın hastalıklan ile bunlardan kay- naklanan kısırlıkların tedavi edilebildiği bir merkez. Yıldız Otel'in bodrum katındaki fizik tedavi merkezinde 15 yıldır kaplıca ziya- retçilenne hizmet veren fizik tedavi ve kaplıca uzmanı Dr. Üner Ergun. tesisle- rine gelenlerın yüzde 80'inı kireçlenme, siyatik ve romatizmadan yakınan İstan- bulluların oluşturduğunu söylüyor. Bu arada. kronik iltıhap. vajınit frijidite gi- bi bazı kadın hastalıklan ile bunlardan kaynaklanan kısırlıklann da kaplıcada iyıleştırilebildiğinı arllatan Ergun, ön muayencsonucunda kaplıca tedavisinin "yaranndan çok zararı olacağını bildik- leri" hastaları tesıse kabul etmeyip geri gönderdıklerini belirtiyor. "Ateşli ro- matizmal hastalıklar ile kalp. akciğer. kanser riski taşıyan bazı hastalıkların kesinlikle kaplıcada tedavisi mümkün değildır" dıyen Ergun. bu nedenle kaplı- ca tedavisi öncesinde doktor kontrolü- nün önemını v urguluyor. Tedavi ve otel hızrnetleri konusunda ise tesisin Ön Büro Mudürü Ali Denizli bilgi veriyor. 4 ayrı otelde hizmet verildi- Kimi kaplıca tedavisinin tıpta ycri olmadığını savunuyor. Kimi doktor kontrolünde gidildiğinde kaplıcaların şifa dağıttığını öne sürüyor. Çin'de akupunktıır, bizde kaplıcaKaplıcalarda tedavi edilebildiği söyle- nen bazı hastalıkların uzmanlarına ne düşündüklerini sorduk. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıklan Hastanesi Başhekimi Dr. Halil Topla- maoğlu: Kaplıcalar. kireçlenme. romatizma ve bazı cilt hastalıklarında yararlı olabilir. ama ruhsal hastahklann tedavisinde olumlu bir etkisi olamaz. Aksine biraz gergin bir insansanız, o sıcak suyun etki- siyle çok daha rahatsız olabilirsiniz. Bel- ki organik bir temele dayanmayan psi- kosomatik hastalıkların tedavisinde etkilidir, ama dediğim gibi sorun suysa. bir duşla da rahatlayabilirsiniz. Eğer kaplıcaların bazı hastalıklara iyi geldiği iddia ediliyorsa. o hastalıkların uzman- larının da katılacağı bir araştırma ekibı, 100 hastayı kaplıcava gönderir, 100 ta- nesini de normal tedaviye alır. İyileşme açısından anlamlı istatistiki bir fark göz- lenirse. ozaman karar verılir. Ama bana kaphcavla pekçok hastalığın tedavisi olabilir gibi gelmivor. Prof. Dr. Eriuğrul Avdemir (İÜ Cer- rahpaşa Tıp Fak. Dermatoloji Anabilim Dalı). Dcri l-.ascjlıklarının ıcdavibinde kaplıcaların iyileştirici bir etkisi olduğu- nu düşünmuyorum. Olsa olsa termal sudaki kükürdün bir etkisi olabilir ki bunun da son yıllarda yararı tartışılır hale geldi. Çünkü cilt hastalıklan teda- visinde kükürdün yerini alabilecek yeni ilaçlar bulundu. Sıcaksuylabanyo, deri- yi yumuşatır. pullan dökebilir, ama ter- mal sulann dermatolojik vakalan iyileş- tirici somut bir etkisi >oktur. Buralarda daha çok psişik kökenli hastalıklar i> ile- şebilir. Ancak bu tür hastalıklarda yal- nız kaphcavla değıl. başka yollarla da iyileşme sağlanabilir. Avrupa'dan dün- yanın en iyi ilacını getırdim diyerek. bir hastaya ilaç değil su verseniz. o bile has- tanın iyileşmesine neden olabilir. Prof. Dr. Ergin Sencer (İÜ Çapa Tıp Fakültesi. Endokrinoloji Metaboliztna ve Beslenme Hastalıklan Anabilim Da- lı): Kaplıcalar, ısı ve çevre değişikliği nedeniyle. vücutta çeşitli hormonlann üretıminde değişiklik yapabilir. ama en- dokrinoloji açısından bir şey ifade et- mez. Olay. sadece. bünyenin kaplıca ortamına uyum sağlayabılmek için gös- terdiğı değişimdir. Folklorik tıp denen bir şey vardır. Çın'de bu akapunktur- dur. bizde de niye kaplıcalar olmasın? Bugün Amerika'da inanılması güç me- tapsışık kürsüleri var. Bu. ülkemizde hidroklimatolojinin getirdigi bir tedavi yöntemi. Akapunkturla kıyaslanırsa, en azından faydası kesin değil. ama zaran dayok. Ben şahsen gonototrofık bir hormon eksikliği yüzünden kısır olan hastama •"Kaplıcaya git" demem, ama isteyen gi- debilir. En azından ruh sağlığı açısından yararlı olabilir. Prof. Dr. Coşkun Özdemir (İÜ Cer- rahpaşa Tıp Fakültesi. Nöroloji Anabi- lim Dalı): Kaplıca kürleri. bir çeşit fizik tedavi yerine geçebilir. Gidenlerin ra- hatlayıp gevşemelerini sağlayabılir, ama bunlar ne ifade eder: Bir tedavi yöntemi olarak kaplıca tedavisi, nörolojide yok- tur. Felçli hastanın tebdili havava ya da denize gitmesivlt bunun arasında pek fark yoktur. Biz de hastalanmıza denize girip yüzme egzersizi yapmalannı öneri- riz, ama bu sadece hastanın hareketsiz kalmasını önlemek içindir. Kaplıcalarla klimatoloji kürsüsü ilgilenir, ama ben si- ze kaplıcaların ne işe yaravıp varamadı- ğını sövleyemem. çünkü uzmanlık ala- nım değil. Yardımcı Doçent Dr. Gülseren Ak- yüz Babacan (Marmara Üniv. Tıp Fa- kültesi Fızık Tedavi Anabilim Dalı): Bu konu biraz vozlaştırılmış durumda. Kaplıcalann birçok hastalık üzerinde iyileştirici etkisi olduğuna inanmıyo- rum. Fizik tedavide. kas-iskelet sistemi hastalıklan içerisinde, halk arasında •"kireçlenme" diye bilinen dejeneratif eklem hastalığında uygun görülürse bi- raz temkinli yaklaşmak ve tanıyı iyi koy- mak ka>dıvla kaplıca tedavisi verilebi- lir. Ama bu karar da bir dahiliye uzma- nınca kalp. akciğer ve diğer sistem hastahklannın olmadığını gösteren bir rapor alındığı takdirde uygulanmalıdır. Bugün belli yaşın üzerındeki insanlar te- davi için bilınçsizce kaplıcaya gidiyor ve kalp, tansiv on gibi yeni hastalıklar yara- tan termal kriz geçiriyorlar. Bunların kısıtlanması \e mutlaka bir doktor kontrolünde olması gerekiyor. Selçuk Erez (Kadın Doğum Uzmanı): Kaplıcalann tıpta psıkolojik rahatsız- lıklar ve fizik tedavide yeri var. ama ka- dın hastalıklarında bir yaran olduğuna ilişkin bilimsel bir vcri söz konusu değıl. Belkı bazı derı hasialıklarında da etkılı olabiliyordur, fakat jinekolojik vakalar- da kaplıca tedavisi ne kadın hastalıkları- nı iyileştırebilir ne de kısırlıklan. ğı için kaplıca tedavisinin her keseye uygun olduğunu açıklıyor. "tlçemizde otellerin dışında pansiyonculuk da çok geliştiği için gelen herkes, 10-15 bin lira- dan 190 bin liraya kadar yatak bulabilir Fizik tedavi merkezimizden pansiyonda kalanlar da yararlanabiliyor ve tedavi ücretleri deviet hastanelerinin fıyatlany- la aynı durumda. Havuz ve kabin ücret- lerimiz ise düşük gelirlilerin zorlanma- dan yararlanabileceği kadar uygun" diye konuşan Denizli, müşteri sayısın- daki yıllık artışın yüzde 3 civannda ol- duğunu ifade ediyor. Gelen müşterilerin yüzde 10"unu Ortadoğulu turistlerin oluşturduğunu da kaydeden Denizli, Batı'ya açılamamalarının en önemli ne- deni olarak otelcilik konusunda uzman, dil bilir kalifiye elemanlannın olmama- sını gösteriyor. Tesisin muşterüeri, üst katlardaki hızmetten çok, bodrum kat- taki şifalı sularla ne kadar kısa sürede iyileşecekleriyle ilgileniyorlar. Hem tatil hem romatizmaya çtr« Bursalı Aysel Kargavuş, her yıl Gönen'e gelerek hem tatil yaptığını hem de romatizma tedavisi olduğunu söylü- yor. 10 yıllık romatizma hastası olan Kargavuş. "Benimkisi çok ilerlemiş. Ba- zı arkadaşlar, burada tedavi olduğunda ya tamamen iy ileşiyor ya da en az 5-6 yıl ağrı duymadıklannı söylüyorlar, ama bana bu tedavi ancak bir yıl yetiyor" di- yor. Bursa'daki kaphcalara neden git- mediğinı sorduğumuzda ise Kargavuş. oradaki termal sulann şebeke suyuyla soğutulduğu için şifa verici özelliğini yi- tirdiğini anlatıyor. Oysa bol mineralli, radyoaktif termal sulann, kesinlikle şe- beke suyuyla kanştırılmaması gereki- yor. . Kısırlık tedavisi Bir dığer hasta Ayla Yeğen ise kısırlık tedavisi üzerine, "Bizim de İstanbul'da bir arkadaşımız vardı. Çocuğu olmuyor- du. Burada tedavi olduktan sonra bir kız çocuğu oldu'" diye konuşuyor. Yetkililer ise "Buradan çok 'Gönen'ler. 'Üner'ler çıktı" diyerek bir dönem kısır olup da kaplıcada tedavi olduktan sonra çocuk- ları olanlann listesini tuttuklannı anlatı- yorlar. Bugün Türkiye'de, çoğu Batı Ana- dolu'da olmak üzere 600'ün üzerinde termal su kaynağı bulunuyor. Ama bun- lardan Gönen. Yalova ve Bolu'daki kaplıcaların dışında, hiçbir yerde bilinçli ve sağlıklı bir kaplıca tedavisi yapılmı- yor. Ve üstelik. hijyenik koşullara dik- kat edilmediği için mantar, göz nezlesi gibi birçok hastalığın da üreme ve yayıl- ma ortamlan olabiliyor. Kaplıcalar yararlı mı, zararlı mı? İÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Araştırma ve Uygula- ma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Nurten Özer, kalp. akciğer, kanser. ateşli roma- tizmal hastalıklar ile kanamalı ve kist söz konusu olan hastalıklann dışında, kaplıcalann birçok hastalık üzerinde iyileştirici etkisi olduğunu söylüyor. An- cak bu tedavinin bir kaplıca uzmanının denetiminde yapılması gerektiğini kay- deden Özer, bugüne kadar kaplıcalann sağlık hizmeti kapsamında değerlendiri- lememiş olmasını ise bu konudaki araş- tırma ve son gelişmelerin. başta hekim- ler tarafından yeterince bilinmemesin- den kaynaklandığını açıklıyor. Kûrler ve banyolar Kaplıca uzmanları, kürler ve banyo- larla birçok hastalığın tedavi edilebilece- ğini ileri sürerken, bu hastalıkların uzmanlan ise kaplıca tedavisinin tıp dünyasında bir yeri olmadığını savunu- yorlar. Termal sulann iyileştirici etkisini yadsıyan uzmanlann bir kısmı. anlatılan öyküleri ""koşullanmadan kaynaklanan iyileşmeler" olarak tanımlıyor. Diğer bir kısmı ise fizik tedavi ve ruhsal gerginlik- lerin, psikosomatik hastalıklann tedavi- sinde kullanılabileceğini söylüyor. Ama görüştüğümüz uzmanlann hepsi de "ça-" resi bulunmuş" hastalıklann tedavisi için hiçbir hastasını kaplıcaya gönder- mevi düşünmediklerini belirtiyor. Bu karmaşanın gıderilebilmesi için bazı uz- manlar da kaphcalar üzerine ciddi araş- tırmalara başlanmasının doğru olacağı- nı vurguluyorlar.