Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
14 ARALIK1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
Kapasite
kullanımı % 80.5
•ANKARA (AA)- Devlet
İstatisük Enstjtüsü'nün
(DİE) "Aylık Imalat Sanayii
Eğiiim Anketi"nin 700
işyerini kapsayan kasım ayı
sonuçlanna göre kasım
yıdda üretim değeri ağırhklı
Kapasite kullanım oranı
yüzde 80.5 seviyesinde
gerçekleşti. DİE'denyapılan
açıklamaya göre imalat
sanayiinde tam kapasiteyle
çalışamama nedenleri
arasında "iç pazarda talep
yetersizliği" ilk sıradaki
yerini korurken, geçen yıla
göre ağırlığı azaldı.
Alman çeligi
kırıjıyor
• DUİSBURG(AA)-
Almanya'da çelik ve makine
sanayii sektörünün önde
gelen dev kuruluşlanndan
Klöckner Ag konkordato
ilan etti. Klöckner'deki
krizden. aralannda çok
sayıda Türkün de bulunduğu
8 bin çelik işçisinin olumsuz
yöndeetkilenmeşi
bekleniyor. Edinilen bilgiye
göre Noel'den hernen sonra
ilk planda bin 700 işçinin
işineson verilecek.
BP sermaye
arttırdı
• ANKARA (ANKA)-
İngilız petrol şirketi BP
sermayesini beşe katladı.
Şirket, sermayesini bir milyar
705 milyon liradan 9 milyar
590 milyon liraya yükseltti.
Sermaye arttınmının
tümünün şirketin
gayrimenkullerinin
satışından sağlandığı bildirildi.
jhracatçıya
garanti solugu
M Ekonomi Senisi-Garanti
Bankası müşterilerinin
ihracatlannın finansmamna
yönelik olarak 60 milyon
dolarlık kredi temin etti.
Temin edilen sendikasvon
kredisine ilişkın açıklamada
bulunan Genel Müdür Akın
Öngör şunlan söyledi: "60
milyon dolarlık kredi, AK
Internationa! Bank Limited,
Dresdner Bank
(Luxembourg) SA. BMP
Capital Markets limited
tarafmdan düzenlenmiş olup
21 bankanın katılımıyla
gerçekleşti. Bu Garanti
Bankası'nın 1992yılında
temin ettıfj en yüksek
sendikasyon kredisidir"
Halkalı ihalesi
sonuçlandı
• ANKARA (AA) - Toplu
Konutldaresi(TKİ)
tarafmdan bu ay başında
. satışa çıkanlan Halkalı
konutlannın yapımını
üstlenecek fırmalar belli
oldu. Toplam 3 bin konutun
980i Soyak AS, 468'i Alsim
AlarkoAŞ,522'siAJtekAŞ,
354'üSadriŞenerAŞ.388'i
Yardıma AŞ. 288'ı Eston AŞ
tarafmdan yapılacak.
Konutlann altyapı veçevre
inşaatlan ile Aİcfen AŞ
tarafmdan gerçekleştirilecek.
İş Bankası'ndan
üçüncü VDMK
1 ANKARA (ANK A)-
Bankalann Varlığa Dayalı
Menkul K.ıymet(VDMK)
ihracına yönelik ilgisi
sürüyor. Türkiye Iş
Bankasının üçüncü parti
VDMKihracıdaSPK
kaydınaalındı. Pamukbank
ile Yapı ve Kredi Bankası ise
dördüncü kez VDMK ihraç
etmek için SPK'ya başvurdu.
Sermaye Piyasası
Kurulu'ndan (SPK) yapılan
açıklamaya göre Türkiye tş
Bankası'nın 920.9 milyar
liralık üçüncü parti VDMK
ihracı geçen hafta içinde
kurul kaydına alındı.
Sera
dönemi
•ANTALYA(AA)-
Türkiye'nin örtü alü tanm
merkezi olan Antalya
yöresinde, sera ürünü sebze
fîyatlan geçen yılın aralık
ayına göre yüzde 60 ile yüzde
300 arasında artış gösterdi.
Çüler'in sanayiciye vaat ettiği ihracat desteği için Eximbank'a ek kaynak gerekiyor
Teşvik içîn paııııık eller cebe
NURSUN EREL
ANKARA - Eximbank, yeni
yılda ihracatıfinanseetmek için
Hazine'den 5 trilyon liralık yeni
kaynak istiyor. Eximbank Ge-
nel Müdürü Ahmet Ertuğrul,
bu kaynağın tahsis edilmesi ha-
linde. ihracatın yüzde 34'lük
bölümüne kredi sağlayabile-
ceklerini belirtti.
Eximbank Genel Müdürü.
Cumhuriyetin sorulannı ya-
nıtlarken, 1993 yılının "şanslı"
sektörlerini de açıkladı ve "yaş
meyve, sebze, kesme çiçek, don-
durulmuş sebze. deri konfeksi-
yon, cam, maden, el halralığı.
demir-çelik ve el dokumacıhğı
alanına uygun koşullu kredıler
sağlanacağı"nı söyledi.
Hazine veznesi
Irak'la ilgili hesaplann temiz-
ienmesi sırasında bir bakana
özel uygulama yapıldığı yolun-
daki iddialan da yanıtlayan
Genel Müdür, "Biz Hazine'nin
veznesiyiz. Öde derler öderiz"
diye konuştu. Eximbank Genel
Müdürü'nün sorulanmıza ver-
diği yanıtlar şöyle:
-1993 yılında jhracata banka
olarak nasıl yaklasacaksmız?
- Yeni yıla fevkalade bir bilan-
ço ile giriyoruz. Türk Lirası
krediler bakımjndan. ihracaün
yüzde 34'üne aracılık edebilece-
ğimiz bir mali portföy yaratıl-
masını istiyoruz. Bu programı
gerçekleştirebilmek için, Exim-
bank'ın, bugünkü kaynaklan-
na ek olarak, 5 tnlyon liralık
yeni kaynağa ihtiyacı var. Baş-
bakan"ın başkanlığında topla-
nacak Krediler Kurulu'na bu
talebimizi götüreceğiz. Bu yolla
rotatif kredileri kaldınp tama-
men sevk öncesi kredilere yö-
nelmeyi planlıyoruz, zaten ihra-
catçılar da böyle istiyorlar.
Şanslı sektörler
-Yeni yılda ihracatta hangi
sektörler daha şanslı göriinü-
yor?
- Hazine. bize öncelikle des-
teklenmesi gereken 9 sektörü
bildirdi. Bunlar yaş meyve seb-
ze, kesme çiçek. dondurulmuş
sebze, deri konfeksiyon, cam,
maden. el hahcıİiğı. do-
kumacılık ve demir-çelık sek-
törleri. Bu sektörlerle ilgili biz
ne yapacağız? Alacağımız yeni
kaynaklann özellikle bu sektör-
lerde kullanılmasını sağlaya-
cağız. Bu sektörlerde kredinin
süresi bakımından da baa
avantajlar getirilebilir.
-Irak hesaplannın temizlen-
mesi sırasında. şu anda kabi-
nede bulunan bir işadamına
farklı bir yaklaşım gösterildiği.
Hı J^K 1
• I I
^M Jb ximbank Genei
H Müdürü Ahmet
^M Ertuğrul. sanayicilerin
H istediğı desteği
^M verebümelerinin
H Krediler KuruJu'ndan
H 5 trilyonlukek kaynak
^m sağlamalanna bağlı
^m olduğu görüşünde.
5 milyon dolan bulan ödeme-
nin özel bir karar çıkanlarak
yapıldığı bildirilivor.
- Eximbank. bu işte bir vez-
nedır. Hazine parayı bize gön-
derir. 'Şu adamlara ödensin'
der. biz de öderiz. Irak'la ilgili
en büyük problem 123 milyon
dolarlık teminat mektuplann-
da idi. Bu mektuplann bir
kısmı, dahıldeki bankalara hi-
tabendi, bunlardan vadesi ge-
lenler umumiyetle uzatıldı, ya-
bancı bankalara verilen mek-
tuplar ise yüzde 80'i oluşturu-
yordu, bunlann süresi uzatıl-
madı. tazmin edilmeleri yoluna
gıdildi. Bunu Eximbank yaptı,
şimdı Hazine'nin bu paralan
bize ödemesi lazım, peyderpey
ödeniyor. şu ana kadar 200 mil-
yar lira eeldi.
-199Jyılında Rusya Federas-
yonu ile Türki cumhuriyetlere
açılacak krediler hangi rakam-
lan bulacak?
- Rusya ile yeni yılın başında
350 milyon dolarlık bir yatınm
kredisi üzerinde görüşeceğiz.
Türki cumhuriyetlere açılacak
olanlan da dikkate aldığınızda,
aşağı yukan 1 milyar 200 mil-
yon dolarlık bir proje paketi ile
karşı karşıya kalacağız, ama bu
paketin fınansmanı 5 yıllık bir
dönemi kapsayacak. Demek ki
ortalama 300'er milyon do-
larlık senelik harcama ile karşı
karşıyayız.
-Bu ülkelere açılan kredilerin
enflasyonun gerekçelerinden
biri olduğu ifade ediliyor.
- Katiyetle hayır. Henüz bu
paralan harcamadık ki enflas-
yonun gerekçesı olsun. Bizim
faaliyetlerimizden henüz bir
enflasyonist sonuç çıkmadı,
çünkü bu bölgeye şu ana kadar
verdiğimiz ihracat müsaadelen-
ninin toplamı 60 milyon do-
lardır. Bundan da enflasyon
doğmaz.
Yabancı avukatlar
-Eximbank'ın saatı 5 bin do-
lardan yabancı avukatlar kul-
landığı, çok masraflı işler
yapıldığı söyleniyor? Neden
böyle?
- Bizim kredi anlaşmalannın
çoğunda, yetkili mahkemeler
Londra mahkemeleridir. Yani
İngiliz hukuku hakem burada.
Onun için dua edelim de çok
fazla anlaşmazlık olmasın ve
biz de mahkemelere gitmeye-
lim, eğer gidecek olursanız,
mecburen bu parayı avukatlara
ödüyorsunuz.
Bunlar, uluslararası bedel-
lerdir. Diğer konularda ise
azami tasarruf yapıyoruz.
Örneğin ben, lojmanda değil 89
metre karelik kendi evimde
oturuyonım. Bu iddialar, biz-
den önceki döneme ait. Hazine
murakıplan bir soruşturma
yaptılar, onun sonucu da henüz
bize gelmedi.
Zorunlutasarrufçıkmazı
SERTUĞ ÇİÇEK
ANKARA
-Zorunlu tasar-
rufta.1992
yılına ilişkin ne-
ma
ödemesinin ne
zaman
yapılacağı ve
hangi faiz
üzerinden nemalandınmaya
gidileceği henüz netlik
kazanmadı. MaliyeveGümrük
BakanıSümerOral'ın."1992
yılı nema ödemeleri bu yıl için-
de yapılacak" demesine karşın,
şimdilik bu yönde bir hazırlık
olmadığı öğrenildi.
Erzıncan-Pülümür deprem
bölgesindekı yaklaşık 40 bin
hak sahibinin 1992 nema
ödemeleri, yasa gereği, yıl
sonuna kadar ödenmek
zorunda. Bu ödemelere ilişkin
hazırlıklann yapıldığı, ödeme
için Yüksek Planlama Kurulu
(YPK) karanrun beklendiği
belirtıldi. ANAPiktidan
döneminde yürürlüğe giren ve
kamuoyunda "zorunlu tasar-
ruf olarak" bilinen "Çaksanlan
Tasarrufa Teşvik Hesabı" 1992
• Maliye Bakanı Sümer Oral'ın zorunlu tasarruf
1992 yılı nema ödemelerinin, yıl sonundan önce
yapılacağını açıklamasına karşın, ödemenin
yapılması yönünde bir hazırlık yok.
yılı nema ödemesi konusundaki
belirsizlikler devam edi> or.
Hak sahiplerinin ilgiyle
bekledikleri 3. nema
ödemesinin. daha önce yapılan
açıklamalara karşın, bu yıl
içinde >apılmasını "düşük bir
olasılık" olarak gören
yetkililer, "Şimdiye dek bu
yönde yapılan birçalışma yok"
dediler. Talimat gelmesi
halınde. ışlemlerin kısa sürede
yapılabileceğini de söyleyen
yetkililer, Erzincan Yasası
nedeniyie, deprem
bölgelerindeki hak sahiplerine
1992 yılına ilişkin nema
ödemesinin yıl sonuna kadar
yapılmasının zorunlu olduğunu
anımsattılar. Yetkililer, şöyle
konuştular:
"Erzincan Kanunu nedeniyie
yaklaşık 40 bin kişiye 3. nema
ödemesinin yıl bitmeden
yapılması gerekiyor. Bu
konuda gerekli hazırlıklar
tamam. Ancak YPK'nın karan
gerekiyor. Haftalardır YPK'da
bekleyen karar, çıkarçıkmaz
ödeme vapılır.
Nemalandırmanm hangi faiz
oranı esasalınarak yapılacağı
da YPK'nın belirleyeceği bir
şey. Ancak bu oranın
enflasyonun altında
olmayacağını tahmin
ediyoruz."
'Vanlış anlaşılmış'
Cumhurivet'in bilgısine
ba^\ urduğu Kamu Ortaklığı
İdaresi (KOİ). Ziraat Bankası
ve Maliye Bakanlığı yetkilileri.
1988 >ilında başlayan u>gula-
ma sonucu, şimdiyedek
hesapta biriken paranın 30
trilyon lira dolayında o
lduğunu söjledıler.
Sıstemin. en az 2 yıl tasarrufta
bulunanlann, her yıl kendi
tasarruf kesintileri ve işveren
katkılan toplamı üzerinden
tahakkuk edecek nemanın üçte
birini alabilecekleri biçimde
düşünüldüğünü belirte
n yetkililer. 1988-90 yıllanna
ilişkin nema ödemesinin 1990
temmuzunda. 1991 yılına
ilişkin nema ödemesinin de
1992 şubatında yapıldığını
anımsattılar.
Maliye veGümrük Bakanı
Oral'ın, 26 ekim 1992 tarihinde.
TBM M 'de bir soru önergesine
verdiği," 1992 yılı nema
ödemesinin bu yıl içinde
yapılacağı" yönündeki yazılı
yanıtının "büyük olasılıkla bir
yanlış anlamadan
kaynaklandığmı" öne süren
yetkililer, "Deprem
bölgesindekı hak sahiplerine
ilişkin 3. nema ödemesinin bu
yıl içinde yapılması zorunlu.
Sayın Baİcan. sanınz bu ödeme
ile genel olarak yapılacak
ödemeyi birbirinekanştırdı.
Böyle bir yanlış anlama
sonucu bu açıklamayı
yapu herhalde" dediler.
Halen ayda 1.5 trilyon lira giren
zorunlu tasarruf hesabında bi-
riken para, YPK'nın belirleye-
ceği esaslardahilinde, KOİ'ce
nemalandınlıyor. 1993'teki
aylık girdisinin 2 trilyon lira ol-
ması beklenen zorunlu tasarruf
hesabından yapılacak 3. nema
ödemesinin, 4-4.5 trilyon lira
olacağı kaydediliyor.
Kunıyemişçiler, yılbaşı fırsatını değerlendirme çabasında
100 bin lira 'çerez' oldu!Ekonomi Servisi - Kuruye-
mişçiler, yılbaşı alışverişi için
geriye saymaya başladılar. 31
aralıktaki satışlannda normal
günlerdekinden yaklaşık lOkat
daha fazla bir artış beklentisin-
de olan esnaf. bu ay başından
itıbaren 'fıyat ayarlamalanna'
girişti. Kuruyemiş fıyatlannda
yüzde 10'lar düzeyinde başla-
yan yükselişin. yılbaşı yaklaş-
tıkça, tüm çeşitlere sıçrayacağı
belirtiliyor.
Zam üstüne zam
Kilosu 60 bin ile 80 bin lira
arasında satılan antepfıstığı ile
60 bin liradan satılan cevize, yıl
sonuna kadar bir zam daha
bekleniyor. Kunıyemişçiler, fı-
yatlann yüksek olmasına rağ-
men, bu yıl da yılbaşına yak-
laşık 3-4 gün kala satışlannın
yoğunlaşacağını tahmin edi-
yorlar. Kuruyemişçilerin vitrin-
lerini süsleyen ve en çok tüketi-
len 12 çeşi'tten. 200'er gramlık
bir alışveriş yapmanın faturası
ise, 'şimdilik' 100 bin iirayı bu-
luyor. Lüks semtlerdeki kuru-
Kunıyemiş tabağının faturası 100 bin lira.
yemişçılerden yapılacak alışve- büyüyor. İstanbul'un kuruye-
riş ile çerez tabağının yılbaşı miş merkezi olarak tanınan
Mısır Çarşısı kuruyemişçilerin-
ile
sofralanna maliveti daha da
de şimdiden bircanlılık gözleni-
yor. Yerli tüketicinin yanında,
Istanbul'da bulunan yabancı
turistlere de satış yapan Çarşı
kuruyemışçileri, fiyatlann yeni
arttığını ve sezon fiyatlannın
artık 'pturmuş' olduğunu behrt-
tiler. İstanbul'un diğer semtle-
rindekilere göre, yüzde 10 ci-
vannda ucuz etiketler taşıyan
Mısır Çarşısı kuruyemişçilerin-
de; antepfıstığı, badem ve ceviz
yaklaşık 60'ar bin, dallı siyah
üzüm 40 bin, tuzlu fıstık 24 bin,
kabak çekirdeği 28 bin, kabuk-
lu fıstık ve san leblebi ile ayçiçe-
ği 20 bin lira civanndaki fıyat-
larla satılıyor.
Ya piyasada?
Kuruyemişçilerde satılan
bazı ürünlerin ortalama fiyat-
lan ise şöyle: Kabuklu an-
tepfıstığı-badem 80 bin, ceviz
65 bin, fmdık-dallı siyah üzüm
45 bin. tuzlu fıstık-kabak çekir-
deği 30 bin. kabuklu fısük-san
leblebi ve ayçiçeği 25 bin, beyaz
leblebi 18 bin, kuru üzüm 20
bin lira.
Oakri • Aiely* 232 64 26 • 230 21 87
ASIM İŞLER
Reslm SergisJ
26 Kasım - 22 Aralık
GALERlBfc
BPBALDEM
Valıkıonagı Caû Akkavak 5ok
No ?2 3 8O20O Nışantas.
ISTANBUL Tel 111 232 40 8ı
KARMA HEDIYELIK
EŞYA SERGİSİ
14-31 Arahk'92
r A K r C A L E R I S I
Şokoyık Sok. No:62/5
Nijanta}. Tel:241 76 33
BÜLENT ÇETINOR
40. SULUBOYA SE RQ İ Sİ
15 - 31 AralıK 1992
DEVLET GVZEL SAHATLAR GALERİSİ
HEYKEL/BURSA
Tel: (9-24) 21 95 49
10-31 Aıahkl992
11.00-18.00
(Pazargânlaıdışındi)
isâldalCaddeıHl
Bejüglu-İstanbui T& 25216 98
NECMETTIN OZLU
Resim Sergisi
GARANTİ SANAT GALERİSİ
S e 1 v i T e k t a ş
ResimSeıgisi
(Pazargünkn dışmda) \bnca
Modem Sanat
_r/ Galerisi «^^^
vkıkonağı Caddea No. 117/2 Nışantaşı-İsanbul Tfel- 23039 80
BÜLENT ERKMEN
91/92
ÇALIŞMALARI
7-30 ARALIK 1992
AKM SERGİSALONU
TAKSİM İSTANBUL
PAZAR HARİÇ
HERGUN
10-19 ARASI
BANKEKSPRES
BOYUT YAYIN GRUBU VE
OFSET YAPIMEVININ
KATKILARIYLA
GERÇEKLEŞTIRILMIŞTIR
DADYADOS-T
SANAT GALERİSt
"TıpkıBastm"
ll-3OAralıkl992
fotmyok) Dr. Faruk
AyanoâluCod. No:15/9
J 1
T l 6 3 1
anoâluCoJ 1
- Tel
vergi
Taize
faiz'
kaldınlıyor
ANK.4RA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Sık sık vergi affı çıkanl-
ması nedeniyie. işlemez hale
gelen vergi borçlannda "faize
faız' uygulaması (mürekkep
faiz) kaldınlacak. Yükümlü-
lerin vergi borçlannı zama-
nında ödemelerini sağlamak
amaayla 1988yılındabaşlaü-
lan uygulamanın, bugüne dek
istenilen sonuçlan vermediği-
ni belirten yetkililer, mürek-
kep faiz hesaplamalannın
kalkmasıyla. vergi dairelerin-
de önemli bir zaman tasarnıfu
sağlanacağıru söylediler.
Kamuoyunun ilgiyle bekle-
diği ve 1993 Mali Yılı'na yeti-
şip yetişmeyeceği henüz netlik
kazanmayan vergi paketinde,
vergi borçlanna ilişkin bir dü-
zenleme de yer alacak. Buna
göre vergi borçlannda mürek-
kep faiz uygulamasına son
verilecek. Böylece "İçinde bu-
lunulan yıl sonuna kadar
ödenmemiş olan gecikme
zammı ile gecikme faizinin, ta-
kip eden yılın başından itiba-
ren doğmalanna neden olan
alacak gibi kabul edilerek. asıl
borca eklenmesi" uygulaması
kalkacak.
Maliye ve Gümrük Bakan-
lığı yetkilileri, vergi borçlan-
nın zamanında ödenmesi ve
zamanında ödenemeyen bor-
cun "ucuz kredi" haline dö-
nüşmemesi amaoyla başlatı-
.lan uygulamanın. hedefıne
•ulaşmadığını söylediler.
Türkiye'dekien
büyük kapasiteli uçak
Sultan'dan
AirbusA-300
Ekonomi Servisi - Sultan
Hava Yollan, General Elect-
ric Capital Corporation'la
yaptığı on >ıllık bir anlaşmay-
la, 33.2 milyon dolar (275 mil-
yar lira) değerindeki Airbus
A-300 tipi yeni uçağını hizme-
te sokuyor.
Sultan Hava Yollan Yöne-
tim Kurulu Başkanı Yavuz
Çizmeci, 308 koltuk kapasite-
li Airbus A-300 tipi yeni
uçağın lease-satınalma yönte-
miyle alındığını ve 15 martta
da aynı tip ve kapasitede bir
ikinci ucağı daha getirecekle-
rini belirtti.
Bu uçaklann alınacak izine
bağlı olarak, nisan ayına ka-
dar Amerikalı pilotlartarafın-
dan uçurulacağını belirten
Çizmeci, daha sonra Air
France ile yapılan bir anlaş-
ma çerçevesinde eğitilecek
Türk pilotlannın bu uçaklar-
da çalışacaklannı söyledi.
Çizmeci "Türkiye artık 10
milyon turist ve 6 milyar do-
lar turistik döviz hedefıni te-
laffuz eder hale geldi. Bu he-
deflere yönelik atılımlann en
önemli noktası charter taşı-
macılığıdır.
Artık kitle turizmine hiz-
met etmeye yönelik büyük
gövdeli uçaklann Türk tescili-
ne girme zamanı geldi. Bu
Timaçla Türkiye'deki mevcut
en büyük koltuk kapasiteli
uçağj leas-satın alma yoluyla
aldık" diye konuştu.
ANKARA PAZARI
YAKUP KEPENEK
"Yerli'ye Karşı Olunca...
Türkiye, bir yerliden kaçış süreci yaşıyor. Yerli ürünle-
ri kullanmak neredeyse ayıp sayılıyor. Hemen her alan-
da yabancı daha güzeldir anlayışı giderek yerleşiyor,
egemen oluyor. Kendi dilini, Türkçe'yi ve kendi parasını,
TL'yi kullanmaktan kaçınma hızla yaygınlaşıyor. En ko-
lay mühendislik ve danışma hizmetleri bile yabancılara
yaptırılıyor; kendi ürününe, kendi mühendisine, kendi
uzmanına güvenmeyen anlayış geçerli kalıyor. Yerli
öğeleregüvensizlik. Öbür önemli zararların yanında do-
ğal olarak uluslararası çıkar ilişkilerinde de çok olum-
suz sonuçlar veriyor.
Uluslararası çıkar yarışında alman payı arttırmanın
yolu, rekabet gücüne bağlıdır; rekabette başarı da önce-
likle büyük ortaklıkların varlığını gerektiriyor. Bu kuralı
çok iyi bilen ABD ve Avrupa ortaklıkları, son yıllarda ar-
tan bir oranda kendi aralannda birleşiyor, büyüyor ve
yeniden yapılanıyor. Bunu yaparken de ortaklıkların
kamu ya da özel ellerde olmasını hiç önemsemiyor, ko-
nuya tam anlamıyla ulusaf gözlükfe bakıyor.
Türkiye'nin en büyük ortaklıkları, kamu ekonomik ku-
ruluşudur (KİT). istanbul Sanayi Odası'nın her yıl yayım-
ladığı en büyük 500 ortaklık arasında, ilk ona görenle-
rin yedi sekizi yıllardır KIT'tir. Bunların içinde de başta
petrol rafinerileri TÜPRAŞ olmak üzere petrokimya
alanında olan PETKİM ve TPAO başı çekiyor; geçen yıl
TÜPRAŞ'ın satış geliri. en büyük özel ortaklığın (Arçe-
lik'in) beş katı dolayına ulaşıyor.
Türkiye, 1980 sonrasında uyguladığı dışsatımı art-
tırma politikasını üretim yerine ticaretin parasal özendi-
rilmesıne bağlamanın ötesinde ortaklıklannı dış pazar-
larda güçlendirme yönünde etkin bir politika izlemedi.
Kamu ekonomik kuruluşlannı ise dış pazarlardan olabil-
diğince uzak tutma yolunu seçti; çogu KİT ürünlerinin
dışsatımmı büyük parasal desteklerle özel ortaklıklara
yaptırdı. Bu nokta bir yana, IMF ve Dünya Bankası'nın
yoğun önerileri ve yabancı uzmanlara büyük paralarla
hazırlatılan raporlar doğrultusunda, KlT'i özelleştirme
yolunu seçti PETKİM, 1988de özelleştirme kapsamına
alındı, bunu TÜPRAŞ ve Petrol Ofisi izledi. TPAO da
özelleştirme sırasını bekliyor. özetle, başta en büyükler
olmak üzere, KİT ya özelleştirme kapsamına alınmış ya
da bu konuda sırasını bekler bir konuma gelmiş bulunu-
yor. En büyük ortaklıklannı ne zaman satılacakları belli
olmayan, pazara sürülen kurbanlık koyunlara benzeten
Türkiye, uluslararası olanak ve gelişmelerden de yete-
rince yararlanamıyor.
Bunun acıklı sayılabilecek bir örnegi Azerbaycan pet-
rolleri konusunda yaşanıyor.
Ayiardır, dış ekonomik basın, "Azerbaycan petrolüne
akından" söz ediyor. Azerbaycan petrollerini çıkarmak
ve pazarlamak üzere ABD ve Avrupa'nın petrol devleri
tam bir yarışa girmiş bulunuyor.
Haziran 1991'de Azerbaycan'ın petrol üretimini altı
katı dolayında arttırarak yılda 24 milyon tona yükseltmek
üzere, ABD'nın Amoco ortaklığı bir araştırma yaptı. Bu
yılın ağustosunda da ingiliz BP ortaklığı ile Norveç'in bir
KİT'i olan Staoil ortaklığı, Azerbaycan kamu kuruluşu ile
Hazar Denizinin altındaki zengin yatakları işletmek üze-
re anlaştılar. ABD'nin Aramco ve Pennzoil ortaklıkları
da^doğalgaz anlaşması yapmak için yoğun çaba harcı-
yor.
Kendi eliyle ortaklıklannın ipini çeken Türkiye, doğal
olarak Azerbaycan petrollerinin üretimine de, işlenip
pazarlanmasına da ortak edilmiyor; bu büyük olanaktan
yararlanamıyor. . ; /
, ,„,
işin çok daha iiginç yönü, Azerbaycan petrollerinin
taşınacağı boru hattının durumudur. Üretim anlaşması
yapan ortaklıklar, kendileri için en uygun hattın Bakü-
Batum hattı olduğunda anlaşmış bulunuyor; taşıma işi-
nin Türkiye üzerinden yapılmasını bile akıllarına getir-
miyor.
Türkiye'nin KİT üzerinde tartışma bataklığmdan bir an
önce çıkması gerekiyor; bir ekonomik işletme için en
olumsuz ya da kötü durum. geleceğinin belirsiz ol-
masıdır. Türkiye, KİT'ini satılmayı bekler durumdan bir
an önce kurtarmafıdır; yeni bir yaklaşımla satacaklarını
satmalı, öbürlerini de ekonominin iç ve dış koşullarında
çalışır biçimde düzenlemelidir. Yerli üretimi arttırmanın,
geleceğin nesillerini ürettiklerinden gurur duyan, üretti-
ğiyle övünen bir konuma getirmenin ve üretim teknolo-
jisini güçlendirmenin gerektirdiği önlemler bir an önce
alınmalıdır.
Dışa açılma, dış pazarlardan pay alma, "terlik sat-
makla", Hazar kıyılarında nargile çekmekle ya da ya-
bancılann "KİT'inizi hemen satın" sözlerine alkış tut-
makla sağlanmıyor.
Üretmeyen, ürettiği ile övünmeyen ve üretim yöntem-
lerini sürekli geliştirmeyen toplumların uluslararası et-
kinlikleri de kalıcı olmuyor. iş üretime ve bölüşüme da-
yandığında kardeşlik de eriyor, buharlaşıyor.
MERKEZ BANKASI KURLARI izuuuiiın
cftoi
1 ABD Dolan
1 Alman Markı
lAvustralya Dolan
1 AvusturyaŞılini
1 Belçıka Frangı
IDanımarkaKronu
IFınMarkkası
IFransız Frangı
IHollandaFlorini
11sveç Kronu
11svıçre Frangı
100KalyanLireti
UaponYeni
1 Kanada Dolan
1 ^k)rveç Kronu
1 Sterlin
ISArabistanRiyali
ıMz
U *
8306.35
5268.86
5735.54
747.45
256.00
1353.71
1628.70
1543.07
4687.»
1226.73
5911.99
595.22
67.17
6523.49
121920
12945.46
unş
8323.00
5279.42
5747.03
748.94
256.51
1356.42
1631.96
1546.16
4696.69
1229.23
5923.84
596.42
67.30
6536.56
1221.64
12971.40
2219.11
EFERTİF
8296.04
526359
5649.51
746.70
253.44
1340.17
1612.41
1541.53
468Z61
1214.50
5906.08
58927
66.16
6425.64
1207.01
12932.51
2181.45
uvş
834797
5295.26
576427
751.19
257.28
L 1360.49
1636.86
1550.80
4710.78
1232.92
5941.61
598.21
67.50
6556.17
1225.30
13010.31
2225.77
SERBEST DÖVİZ
CKsi
ABD Dolan
Alman Maritı
Isvıçre Frangı
Fransız Frangı
HoilandaRorını
ngılizSterlinı
S.Arab.Rıyalı
AvusturyaŞılini
100 Ital. üretı
AUŞ
8405
5320
5820
1545
4710
13000
2200
750
597
SATIŞ
8435
5350
5960
1570
4760
13250
2240
770
615,
ALTM
CİNSİ AUŞ SATIŞ
Cumhuriyet 603 000 610 000
Reşat 625000 650000
24ayarattın 90 800 91100
22ayarb<lezık 81450 85 600
ÇAPRAZKUBLAH
1.5765
1.4482
11.1130
6.1360
5.1000 Ffel
5.3830
1.7721
112.66
6.7709
1.4050
1395.50
123.67
12733
5.8130
37506
1SME 1.5585»Mn
1.24461
1.39161
115S2681L