Catalog

CUMHURIYET 10 ARALIK1992 PERŞEMBE OLAYLAR VE GORUŞLER Clinton'ınekonomi ve dış siyasası Prof. Dr. SUN A KİLİ Boğaziçi Üniversitesı uncel yaşamında eko- G nomık Mkıntılarla karşılaşan Amenkan halkı ıç\n hele soguk savaş da sona erdığın- den. dış polıtıka konulan eskı onemını \ ıtırmış durumda 3 kasım seçımlennın sonuçlannı beürlemede en aârlıklı konu ekonomık sorunlar ıdı Işsızhk ekoncmık buyumenın yavaşlaması butçe açığı, pahah ve yetersız sağlık hızmetıen ve sıgortası, artan toplumial sorunlar Başkan Bush'a >onelık eleştınlen kısaca >öyle sıralayabılırız Bush dış polıüka konusunda bazı onemlı ba- şanlanna karşm ekonomıyı \e halkla veterlı ıletışım kunnayı ıhmal ettı İlk ıkı \ıldan sonra Kongre ıle ıhşkıien azal'dı \c gıuıkçe bozuldu Korfez ^a- vaşından sonra O o881ere yukselen halk desteğını. ağırlaşan ekonomık so- runlara çozum getıremedığınden hızlavıtırdı Kamovuvoklamalannda azalan desteğını zamanında vc yete- nnce degerlendıremedı Reagan done- mınde başlatılan \e kendı doncmınde surdurûlen sosval hızmetlere maddı desteğın yok denecek kadar azaltı- Imasıyla çoğalan fakırlığın hastahğın gerçekçı tanımını yapamadı Zengın- Ter lehıne bır ekonomık modelı destek- leyerek adıl dağılımın uzennde dur- madı Sokakta karton kutular ıçınde vaşavan ınsan adedının buvudugunu ekonomık sıkıntılann orta sınıtı da ıçı- ne alan boyutlara \ ardığını goremedı Daha da otesı gıttıkçe artan bır oran- da Cumhunveiçı Pariı rnn sağ-dıncı kesımıyle ışbırlığıne gıttı Ross Perot'nun varlığı 80vıldırba- ğımsız bır adayiTT aldığı en vuksek oranda halkovu (Perot 30 eyalette o/ o20 nın uzennde o> aldı) seçmenın her zamankı polıtıkayı her ıkı partıyı de ıstemedığının değışıkhk yanlısı ol- duğunun tum bır sıyasal sıstemı sor- guladığının bır gostergesıydı Bu bır protesto oyu ıdı Clınton blok halınde onemlı gruplann oylannı aldı Kadı- nlar gençler. vaşlılar ılencı goruşlu- ler, azınlık durumunda olanlar ve çev- recıler Clınton ı destekledıler Batı ey. aletlennde Clınton \e Gore un eko- nomık reform ve çev re korunması ko- nusundakı sozlen seçılmelennde onemlı bır rol o\ nadı L lusal bo\ uua Clınton Demokrat Partı've genelde ov veren yorelenn ovlannı alması dışında Illınoıs. Ohıo ve Nevv Jersey gıbı tartı- şmah eyaletlenn de kendısıne oy ver- melennı sağladığı gıbı. Kentucky Nevv Hampshıre. Maıne Vermont gıbı uzun yıllardır Cumhunyeıçılere oy veren e\aletlen de Demokrat kampına çekebıldı 20 ocakta gore\ı devralacak Clın- ton Amenkan tanhının en genç uç başkanından bın Arkansas tan seçı- len ılk başkan Kendısı "68 kuşağının bırçok ozellıklennı taşıvor temınızmı desteklıvor femınıst bır kadınla e\h çevre korumasına değjşık fikırlere marjınal gruplara etnık kokenhlenne onemvemor Homoseksuellenn hak- lanru tanıvor kurtaj konusunda ka- ran kadına bırakıyor Ekonomık bu- yumeye onem vermesıne karşın daha adıl bır dağılım uzennde duruvor Işsızlığe son vemeyı amaçlıvor Eğıtı- mın bır hak olduğunu vurguluyor Sağlık hızmetlennın daha ucuz daha vaygın olmasını desteklıvor Çevreko- ruması. programında onemlı bır ver tutuyor Kongre \e halk ıle ılışkılenne onemvenyor Şımdıden Kongre uye- len ıle bazı onemlı konularda goruş- meler vapıyor Beyaz Ev ın Kongreıle halkla surekh dıvalog ıçınde olması gereğını vurguluvor Tüm bunlar Clınton'ı hberal (Amenkan ılencısı) olarak tanımlamaya yeterlı mı9 Pek çok yorumcuya gore Clınton ın ka- zanması hberallığınden değıl halkın deâşıkhğe susamişhgından kaynak- landı Ustelık Clınton ınsan ılışkılenne onem veren vurtıçı yurtdişiılışıklennı surduren ıyıbırteşkılatadamı Seçımı kazanmasında kurduğu ıyı orgut vanı- nda yurtdışından kendısıne gelen bılgı kullanması gereken straıejı konusun- da destek de rol ovnadı Orncğın Ingılterede Kınnock kampanvaMnda onemlı gorevı olan Phılıp Gould'un Lıtıle Rock a gehp tum ekım bovunca Chnton la çalışması gıbı Aktıvıst daha hberal bır program nedenıvle Arkansas ta ıkjıcı donem valılık seçımmı kavbeden Clınton o onemlı olaydan sonra Demokrat Par- tı'nın sol kesımıne olan eğılımını azalttı Merkez-ılımh sıvasavı benım- sedı Kendısını başkan Roosevelt'e benzetmelenne karşın onun kadar sola kaymav. acağı duşunulebılır Ekonomı-dış sıvasa Clınton ın ba- şarısı ve geleceğı ekonomık sorunlan ne kadar erken ve ne kadar etken bır bıçımde çozeceğıne bağlı Unutul- maması gereken bır konu da şu ABD de her ıkı partı de kapıtalıst sıs- temın sureklılığı konusunda fikır bırlı- ğı ıçınde Demokrat Partı nın sol \e merkez kesımı ise kapıtalıst sıstemın acımasız aşın uvgulanmasınakarşıve daha adıl bır dajnlımdan bazı temel sosyal hızmetlenn sağlanmasından vana Clınıon ekonomık konularda kendısıne başvardımcı olarak. Odbrd Üniversitesı nden arkadaşı halen Har- vard Lnrsersıtesı profesoru Robert Reıch ı seçtı Los Angeles lı hukukçu Mıckey Kantor da Reıch'la bırlıkte aralık avında ver alacak ust duzey ekonomi toplantısının gundemını hazırlavacak Her ıkı kışı de ılımlı go- ruşlenyle tarunıvor Clınton, İI Dünya Savaşı nı gerçekte Almanya ve Japonyakazandı sozunugeçersızkıl- mak ıstıv or Sa\ unma\ a harcanan pa- rayı kısarak ekonomık buyümeye, dağıhma yonlenmek ıstıyor Bu ne- denle Dışışlen Savunma bakanlan ve L lusal Guvenlık Başkanı arasında sıkı îbbırhğıne onem ven>or Dış M> asa Chnton ın tahmın etuğın- den çok zamanını alacak Clınton daha ılk aşamada dış polıtıkanın par- tıler ustu olduğunu temelde surekhh- ğmı vurguladı Insan haklan nedenıyle Haıtılı goçmenlenn gelmesıne ızın ve- nleceğını Çın"e karşı daha tıtız bır tı- caret polnıkası uvgulanacağım Orta- doğu banş gorüşmelennın sureklıhğı- nı anlattı Turkıve ıle ılışkılenn duzen- lenmesınde kendısıne yardımcı olacak \e Turkıye'yı tanıyan eskı asker ve dıplomatlar, danışmanlan arasında Şu aşamada ABD-Turkıye ıhşkılenn- de onemlı bır değışıkhk olmayacağı duşunulebıhr Turk-Amenkan ıhşkı- lennın bu vonetım değışıklığınden uzun vadede etkılenmeyeceğı beklene- bıhr Ucuz ışçı ve v ergıler nedenıyle dı- şanya kaçan Amenkan sermayesını bır olçude ulkeye dondurmek hedefle- n arasında Iç sorunlann ağırhğı Clın- ton ın henuz yetennce dış pohukayla dennıne ılgılenmesını engelhyor An- cak eğıtımı ılışkılen bır sureç ıçınde onu bu konuya daha çok yoneltecek Denebılır kı ana hatlanyla Amenkan dış polıtıkası sureklılığını koruvacak. fakat Clınton ın gutmek ıstedığı tıca- ret polıtıkası nedenıvle Avrupa ve Ja- ponva gıbı ülkelerle ıhşkılennde tartış- malı donemler vaşanacak ARADABIR MAHMUT YAĞMUR Çarpık Düzen.. Bıroğrencımın duğunsolenı Şölenın verıldığı salon tıklımtıklımdolmus Kısaboylu ın gobeklı vedazlakka- falı bır kışının yanına 'ıznınızle dıyerek oturdum Önu- muzdekı masa, yıyecek ve ıçecekle donatılmıstı Irı go- beklı adam onurunuza' dıyerek ıçmeye başladı Içtık- çe, yuzu nar gıbı kızardı ve cenesı lyıce açıldı Bana hıç soz hakkı vermeden, aşağıya ozet olarak yazdığım ya- şamoykusunu anlattı Babarn gezgın satıcıydı Evımızde, yoksulluk kol ge- zıyordu Buyuzden lıseoğrenımımıyarımbıraktım Bır- kaç yıl aylak dolaştım Sıradan şıırlerve oykuleryazarak oyalandım Epeyce şıırım ve oykum, bol resımlı dergı- lerde yayımlandı Amacım unlubıryazarolmaktı Ama babamın zoruyla ış yaşamına atıldım Çok kuçuk bır anamalla çıkleturetmeyebaşladım Urettığım çıkletler peynır ekmek gıbı satıldı Kısasurede çıkleturetımınde tekel oldum Şıır ve oyku yazdtgtm gunlere ozlem çekı- yorum Bır yazarla karşılaşınca, sanat sevgım depreşı- yor Gerçek adımın unutulmasından ve her yerde, çık- letçı dıye anılmaktan acı duyuyorum Cıkletcı, solenın sonunadoğrusendeleyerekayağakalktı Elıme yaldızlı kartını tutuşturdu Dostluğumuzun kesıntıye uğrama- dan surmesını dıleyerek ayrıldı Gunun bırınde bu çıklet- çının ışyerıne uğradım Benı, guleryuzle karşıladı Calı- şma odası, çok gosterışlıydı Duvarlar maunla kap- lanmıstı Masası goz kamaştıran pınltılar saçıyordu Sı- gara kulluklerı ve çıçek vazoları durucamdı (krıstal) Ba- şucunda babasının resmı asılıydı Çıkletçı, kesık kesık oksurdukten sonra, ışçılerının sık sık ucretlerının arttınlmasını ıstemelerınden yakındı işçı sendıkalarının gırısım ozgurluğune ve ekonomının buyumesıne engel olduğunu ılerı surdu Işçılere, ulke koşullarıyla bağdasmayacak haklar verenlerı hayınlıkla (') suçladı Cıkietçının anlattıklan, sabrımı taşırdı Bu yuzden, soyleşımız hesaplasmaya donuştu Yargılayan bır ses- le, aylık kazancını taşınmaz mallarının sayısını ve ço- cuklarının oğrenım durumlannı sordum Bu soruyu so- rarsormaz kalın ve kara kaşlan çatıldı Etlı dudaklan tıt- remeye başladı Bırsure ateş çemberının ortasında ka- lan akrep gıbı kıvrandı Tukuruk saçarak, uç kı;lık, bır yazlık evının ıkı arabasının olduğunu çocuklarırvn da yurtdışmda okuduklarını açıkladı 'Soluk soluğa calışı- yorum onca ışçının karnını doyuruyorum Varsıl olmak en doğal hakkım değıl mı''' dıyerek masayı yumrukladı Yuzume ofke dolu gozlerle baktı Cıkietçının dunya goruşu çarpıktı çıkar sayrılığına yakalanmıstı Sanatı ve sanatçılan sevdığını soylemesı dupeduz bır aldatmacaydı Hemen cıkıp gıttım Kentın ustune mor bırakşamçullanmıştı Gunboyuncaterdo- ken ve sayısız değerler ureten ışçıler, otobus durakları- na doğru gorkemlı bır ırmak gıbı akıyorlardı En arkada Cıkletcı nın ışyerınegırerken kendısını Topal' dıyetanı- tan ve bana yol gosteren ısçı vardı Adımlarımı hızlandırıp ona yetıstım Sırtını dostça sıvazladım Bır- lıkte duraga gıttık Otobus gelınce, ıkı kışılık bır koltuğa yerleştık Topal, yol boyunca dert yandı Yureğıme dumdum kurşunu gıbı ışleyen sozcuklerle, yaşamoykusunu an- lattı Tam bır facıa 1 Evımın yakınındakı durakta, Topal a ıyı aksamiar dıleyerek otobusten ındım Ah ustune ah çekerek evımın yolunu tuttum Sozlerımı, şu gerçeğı vurgulayarak bağlıyorum Varsılı daha varsıl yoksulu daha yoksul yapan yazgı değıldır, varsflları sevenlerın, yoksulları hor gorenlerın bır koyup, yırmı almak ıste- yenlenn savundukları carpık duzendır' OKURLARDAN Sizleri kutluyorum! Ztb Kasım 1992 tanhlı gazetenızın son sahıfesınde Şule Alpaslan'ın "pedal çevınn ıçımzdekı çocuk uyansın" ve Oral Çalışlar'ın '"çevrecı harekeün en onemh sılahı" başlıklannı taşıy an fotoğraflarla da suslenmış ıkı yazı yayımlandı Bu konular (bısıkletlı vaşam) bır süredır bazı çev relenn dıkkatlennı çekıyor Ama ulkemızde çok ıhmal edılmış, hıç gundeme getınlmemiş bır konu Duşunun araba var, yolu vok gıbı bısıklet v ar bısıklet > ollan yok Ovsa bızden başka pek çok ulke bu sorunu çozmuş Kaldınmlann cadde tarafina ya da caddenın kaldınm tarafina şentler çekerek, kaldınmdan caddeye ınış ve çıkış ıçın kuçuk eğımler kovarak bısıklet yollan yapmışlar Hem spor, hem hobı, hem trafığın vukunualma herndeçevrecıhk ZamanzamanCumhunyet'tebukonuelealınıyor Sızı kutlamak vedev amını dılemek ıçın bu bırkaç satın vazdım Bunu Bısıklet Federasy onu. beledıveler, halk kesımı ıle roportajlarla surdurmelı Bısıklet derneklen (27 Sokak, Bahçelıevler Ankara)var Onlan baskı gruplan halıne getırmelı Tek başına bu konuda çabalayanlara (Şukran Yurdagul, Tlf 3470599 \nkara) destek olunmalı Hıç uzennde durulmayan bu konuyu zaman zaman gündeme getıren sızlen tekrar kutluyorum Hakkı Terzibaşıoglu Yargıtay üyesı Ankara TARTIŞMA Sınırlan belirlenmeye çahşılan meslekBMMSağhk r • A Komısvonu - • nun gundemıne • gırmek uzere • olan Psıkologlar m Hakkındakı Y asa Tasansı nın amacı psıkologlann bu alanlardakı uy şulama standartlannı gelîşmış ulkeler standartlannda rutmak.gelıştırmek vevenlen hızmetlenn kalıtestm denetleyebılmektır Psıkologlar Hakkındakı Yasa Tasansı bir sağhk ' y asası değıldır Kendıneozgu bır kımlığı olan bağımsız bırmesleğın, "psıkolog 'luğun yasa tasansıdır Psıkolögluk da valnızca sağhkla ılğılı bır meslek değıldır Psıkolögluk ınsan davranışlannın ıncelenmesıyle elde edılen bılgılenn budavranışlan değışurmeve ve gelıştırmeve yonelık uygulamalannı kapsar Bu vasa tasansı ılk olarak 1989 yıhnda. gelîşmış ulkelerdekı Psıkologlar Bırlıklen nın yonetmehklennın aynntıyla ıncelenmesıyle. aceleye eetınlmeden oluşturulmuştur Kasım 1992 de. gerek Yuksek OğretımKuruluuyelen gerek Ankara dakı Psıkolojı ve Psıkıvatn Bolümlen oğretım uvelen ıleyapılan toplantılar sonucu. tasannın son halının 3 maddesınde ongorulen değışıklıklerle Psıkologlar Hakkındakı Yasa Tasansı. bu meslek sınırlannda herhangı bırkarmaşava volaçmavacak şekılde yenıden duzenlenmıştır Tasannın serbest meslek ıcrası ıle ılgıh maddesınde. klınık psıkolojı dışındakı uzmanlık alanlannda meslek ıcra edecek olanlann "bılım uzmanhğı" klınık psıkolojı alanında ıcraat vapacaklannıse. 'doktora' derecelennı alma zorunluluğu getınlerek. bu hızmetten \ ararlanacak olanlann haklan korunmaya v e v enlecek hızmetın kabtesı yukseltılmeye çalışılmaktadır Bumaddeye aynca. klınık psıkologlann "îlaç tedav ısı ve benzen organık mudahelelerde bulunamayacaklan" maddesı eklenerek. bu çok hassas konunun. kanun hukmu altına alınması onenlmektedır Psıkologlann gorev sınırlannın çızılmesı v e bununla ılgıh yaptmmlar 6 maddede. mesleğını gercğı gıbı uygulamavan meslek mensuplan hakkında, serbesı meslek ıcrasından ahkonmava kadar gıdebılen dısıplm cezalan da48 maddede v onetmehklere bırakılmayarak kanun hukmu altına alınmay a çalışılmaktadır Tasannın dığer maddelennde geçen "hastalar "teşhıs" "ledavf gıbııfadelennde "psıkolojık hızmet talep eden ' ve"psıkolojık hızmet' ıfadelenvledeğıştınlmesı onenlmektedır Ancak nasıl tıp bılımının çeşıtlı uvgulama alanlannda çalışan uzmanlann (jmekolog. dermatolog kulak-burun-boğaz. goz. gastro mutehassıslan) gorev, vetkı ve sorumluluklan. genel hukumlen ıçeren Tabıbler Yasası ıçme gırmey ecek kadar aynntılı ve uzun ıse. psıkolojının çeşıtlı uzmanlık alanlannda çalışacak meslek elemanlannın dığer gorev, yetkı v e sorumluluklan da y asa ıçıne ahnmamaktadır TBMM Sağlık Komısvonu. bır ayıaşkınsuredır. maalesef bu çok onemlı yasa tasansının. bu en can alıcı maddelennı tartışamamıştır Bununyenne, Eğıtım Fakultesı'nden bır kaç kısınınısrarlanvevanhş bılgılendırmelen sonucu, Ünıversıtelerarası Kurul Yuksek Öğretım Kurulu ve Danıştay tarafından bırçok kez alınan kârarlarda" eğjumcı" ya da "rehber oğretmen" olduklan beİîrlenmış bır grup farklı meslek elemanının. psıkolog olup olmadığını tartışmak zorunda bırakılmıştır Oysa kı, TBM M ve ılgıh komısyonlan,yasalann çıkanldığj ve tartışıldığı bfr yerdır Hangı fakukelenn mezunlannın hangı mesleğın unvanını alacağı ıse Lnıversıtelerarası Kurul ve Yuksek Öğretım Kurulu tarafından belırlenır Herhangı bır meslek ıle ılgıh bır\asa çıktıktan sonra. o mesleğe ılışkın unv anlan alan gruplar zaten otomatık olarak o yasa kapsamı ıçıne alınırlar "\ oğun ve hızlı değışmeler ıçınde olan toplumumuzda psıkolögluk mesleğıne olan talep bır patlamaduzevınde artabılecektır Bu nedenle, bu amaçla yetışmeven kışılere psıkolog unv anının v enlmesı bır daha duzeltılmesı neredey se ımkansız tanhı bır hata olacaktır Doç.Dr. Nesrin H. Şahin Psıkologlar Demeğı Yonetım Kurulu adına Hukuk savaşı ve yanlış bir kanı O zelradyolarla muzık yapımalan arasındakı hukuk _ sav aşında ozel radvoculann saplandıklan yanlış bır kanı dıkkatı çekıvor Şoyle kı, ozel radyocular sadece bestea ve soz yazarlannın tehf hakkı olduğunu, ıcracılann kendılenne karşı bır hak talebınde bulunamayacaklannı ılen surmektedırler Bu ıddıa fahışbırhatadır ÇunkuFıkır ve Sanat Eserlen Y asası nın 81 ve de\ amındakı maddelerde belırtıldığı gıbı, muzık eserlenrun ses kavıtlan ancak sanatçının yazılı ıznı ıle yaymlanabıhr Vasanın bu açık hukmu karşısında ıcracı sanatçılar. yasanm 66-70 maddelenne dayanarak, ozel radyolara karşı tecavuzun men'ı yada olası tecavuzun onlenmesı davalannı açabıleceklen gıbı Kar yoksunluğunun gıdenmı vada leklam gehrlermmbehrh bır oranının kendılenne venlmesı gıbı parasal ıstekler de ılen sürebılırler Uluslararası Bern Konvansıy onu da bu ısteklerle uvumluhukumler ıçermektedır IMÇpıvasası mağdurlan, vanı muzık v apımcılan ıse Fıkır ve Sanat Eserlen Yasası nın 84 maddesınden y ararlanarak yukardakı ısteklenn tümunu gerek FSEK gerekse Tıcaret Yasası ndakı hukumlere dayanarak. ılen sürebılırler Nevarkı sanatçılar yada yapımcılar fulen bır hukuk savaşına gıreceklen verde sadece y anıp y akılmakta ya da dokunakh bıldınler yayınlamakla vetınmektedırler Hukuk savaşı bovle olmaz Durumadeta 1985yıllanndakı korsan v ıdeoculuk fury asını andırmaktadır Butarîhlerde Fıkır ve Sanat Eserlen \ asası nda vıdeo sozcuğu etkılı anlamda yer almadığı halde korsan v ıdeoculara karşı tarafımızca hukuk sa\ aşmın fulen başlatılması sonucu dev let konuya eğılmek zorunda kalmış v e alelacele de olsa bır yasa çıkarrnıştı Aynca Yargnay dan bu konuda oldukça fazla saynda ıçtıhad çıkrruş v e fıkn urün hırsızlannın vararlandıklan yasa boşluklan nerdeyse iumuylekapanmışür Kanımca şu anda da av nı tur bır mucadeley e gecıkmeden başlanmahdır Çunku denıze gıımeden yuzme oğrenılmedığı gıbı. dava açılmadan da hukuk savaşı kazanılamaz Gürsel Üstün A\ukat İstanbul Psikologluk MeslekYasası... sıkolojı bılımının uygulamalı alanlardakj meslek elemanlannın rol tanımlan ve sınırlıhklannın yasal bır duzenleme ıle > apıldığı ABD'dekı çalışmalardan yaklaşıkkırkyıl sonra gunumuzdeTurkıve de gundeme gelmesı sevındıncı bır durumdur Zırabu.alanın genışlemekte olduğunu gostermektedır Alandakı akademık çev relerde psıkolog psıkolojık danışman. danışma psıkoloğu, rehber oğretmen tanımlan v e bu adla"? altında çalışan elamanlann kım olduklan ve ne yaptıklan gunümuzde bır tartışma konusudur Alandan bır arup kışının hazırlayıpTBMM Sağlık Komısvonu na sunduğu vasa onensı ıncelendığınde y ukarda sozu edılen tanımlamalann hepsını kapsamadığı gorulmektedır Psıkolog denıhrken sadece 'klınık psıkolog dan sozedılmektedır Oy sa yukarda sozu edılen tum meslek elemanlannın çahşmalan. çare bulucu gorevınden koruv ucu ruh sağlığj gorevıne kadar bırey ın ruhsal sağhğı ıle ılgıhdır Y asa onensınde adı edıîen oda çatısı altında bütun bunlan toplayacakbıryasal duzenlemey e gereksınım vardır Bunun orneklerı ABD ve Ingıltere'de gorulmektedır Aksı takdırde bu şekılde aceleye getınlıpçıkanlmava çahşılan bır yasa ılende alanı şımdıkınden daha ağır sorunlara suruklevebılır Turkıve de ınsana psıkolojık yardım ışınde çeşıtlı kurumlarda hızmet verenler, yuksek oğrenım kurumlannın psıkoloıı eğıtımde psıkolojık hızmetler ıle rehberlık ve psikolojık danışma programlanndan mezun olan meslek elemanlandır Bunlan bunv esınde toplayan bır ust orgut v e buna bağlı alt orgutler olabıhr Bu orgutlulukten sonra eğıtım st^ndartlannın duzenlenmesı vapıhpdenetım mekanızmalan kurulabılır Bır dığer onemlı nokta psıkolog tenmı muhendıs gıbı genış bır tenmdır Bırkışı, benmuhendısım dedığınde hemen ne muhendısı olduğu sorulur Psıkolog denıldığınde de ne psıkoloğu olduğunun sorulmasıyenndedır Avnca bır psıkolojı programından mezun olan kışı psıkoloa değıl psıkolojı mezunu oîmuş olur Bu konuyaaçtklık getınlmesı amaav la alanın v oğun tartışmalara gereksırumı vardır Sabahattin Çam AÜ Sosyal Bılımler Enstıtusu Eğıtımde Psıkolojık Hızmetler Doktora oğrencısı PENCERE İnsan Belleğinin UnutmadığL. Ansıklopedı fırtınası suruyor, dağ taş ansıklopedı rek- lamıyla doldu Ansıklopedı (ya da ansıklopedıst) deyın- ce akla kım gelır^ Hıç kuskusuz unlu Dıderot omrunun yırmı yılını ansıklopedı çalışmasına veren bu adam ya- şamında az çekmemış ıkı yuzyıl oncekı Fransa, bugurv- kuTurkıye gıbı yazaratehlıkelı kışı dıye bakıyor, kıtaplar, dergıler yetkılı makamlarca toplatılıyor yasaklanıyor Dıderot nun da bu yuzden bası belada, çunku ne dılını tutabılıyor, nekalemını • Dıderot' Okul sıralarında oğrencıye belletılen bu ad, bır efsane gıbı kulağa yansıyor, oysa Dıderot gosterışsız bır adam o zaman peruk takmak modaymış yazar takmıyor, bunu kınayan oldu mu ustune atlayıp tartaklıyor Iyı yer, ıyı ıçer çok konuşur guçlu kuvvetlı bır kışıymış Dıderot; şu- na buna lyılık etmek ıçın çırpınır değerlı zamanlarını harcar, dostlukları yuzunden perışan olurmuş, kısacası dağıtık bırıymış Yazarın bır eşı var Sadık tutumlu An- tomette Bır metresı var Akılsız cılvelı, durmadan para ıster Puısıeux Zavallı Dıderot hem evını geçındırmek hem metresıne para yetıştırmek ıçın çalışıp çabalıyor kıtap yazıyor kıtaplan da yasaklanıyor, ıkı arada bır de- rede kalıyor yazar ıkı kadeh sarap ıctı mı, yonetımeatıp tutmayabaşlıyor oysa her yerde gızlı polısvar, yukarıya raporverıyorlar Dıderot kıtaplan yasaklanınca bu kez aşk romanlan- nasarıyor, ama bunların ıçıne de ıktıdarı yeren parçalar koymaktan kendını alamıyor Ne yapsın Dıderot? Kafa- sındakı duşuncelerı yazmak ve yaymak ıçın yanıyor, resmı makamiann ansıklopedıst ıçın yargısı ıkı sozcukte vurgulanıyor ' Akıllı, ama tehlıkelı " • 1749yılının bıryaz sabahı Bay Dıderot, kapısı hızlı hız- lı çalınınca yatağından sıçrar Saattam7' Yazar çıplak ayaklarına eskı pabuçlarını geçırerek kapıya doğrulur - Kım o? - Pohs Gelenlerevı ararlar, dosyaları kıtaplan, yazıları altüst ederler, kımılerıne el koyarlar sonra Dıderot'ya doner- ler - Gıyının 1 Dıderot - Karıma haber vereyım Sonra evın otekı koşesınde hey şeyden habersız otu- ran eşı Antoınette ye seslenır - Çıkıyorum benı yemeğe bekleme 1 Dıderot yu Vıncennes şatosuna gotururler O sırada 15 ıncı Louıs donemı yaşanıyor Bır hucreye atılan yazar yatağa yığılır, ne yapacağını bılemez, dık durmak en ıyı yol gıbı gorunsede kımı zaman guçlulerın bağışlaması- na sığınmak duygulanna da kapılır, bır hafta sonra polıs mudurunün karşısına çıkarılır Soruldu ( ) adfc kıtabı yazan sız mısınız 9 Yazar Hayır Soruldu Bu mektubu yazanı tanıyor musunuz'' , Yazar Hayır' Eyvah' Dıderot yıkılmıştır her seyın bıttığıne ınanır, sorgucu usteler - Parlamentonun mahkûm ettığı ' Fılozofça Duşunce- ler' ı yazan sız değıl mısınız? - Ben değılım Dıderot nun halı bıtıktır • > Aydınlanma devrımının unlu duşunürunü bize okul sı- ralarında bellettıler, Dıderot 1784 te oldu, beş yıt sonra 1789 patlayacak ve dünyaya yayılacaktı Dıderot'yıı bılmeyen yok Yazan sorguya çekenı bılen var mı Şovalye KralDi- vanında Danışman, Vıkont Nıcolas Ren Berryer* Bılıyorum, zamanın unlu soylularından Vıkont'un adı- nı hemen unutacaksınız, belleğınızde taşımanıza hıç gerek yok, ama boyle bır kısı de varmış ve eğer Dıde- rot yu sorguya çekmeseydı kıtaplara da geçmeyecektı Suphi Nuri tleri DUVARSIZ ŞEHRİN İNSANLARI Şürler cem vayınevi Nuruovnany* C«d Kardeşler Han W Cagdogkı-Mantxjl Td 527 17 41 - Fm 5269742 .17. sayı çıktı...l7. sayı çıktı^.17. sayı çıktı. Çılgm Gazeteler Hipermarket Gfl>i (Ayvn Konttsu) Asparagas Böyle Tazüır (Tayjun Çavuşoğhj) Feleğln Çarkına Takıldık Kaldık (Sevinç Bayscü) CIA'nıa Kuzey'deki Klrll Çamaşukun (Efcrem Tos) Dert Babası Gazetecfler (Devrimde Gürler) Show Mutt Go On! (Nurinisa Eroğkı) Sosyalist Basuxa "Yargı Terörü" ( R Z Dg AA'da "Kaa-Kazan" Oyunlan (Serdar Çayaoğİu) TmzüttıyU, Arzu Yilmaz.YUmaz AJdcıhç, Yüksel BaysaL, Sedat Plşinci, Adnan Baştopçu, Baruı Demirağ ÇGD Gûney Marmara Şubesl nln yayın organı T}ağdaf"&, Halk Bankası Bursa Şb 58 00 28 00 no lu hesaba 120 OOO (yttzyinalbin) TL yatırarak yıllık (13 sayı) abone olabillrslnlz. Tazifm* adreai: PK. 584 Ulacamt-BDSSA BİZDEVRİMİÇOKSEVİYORUZ Prof. Dı: TOKTAMIŞ ATEŞ'ın Atatürkcülûk ve Sosyal Demokra- sı uzerme dûşüncelerını ıceren bu kıtabı DER Yayınlarfnda çıktı Tel.: 527 01 61 ÇANAKKALE'DEN UİK CUMHURİYET'E BEHZAT AY'ın bu yenı kıtabı bûtün kıtapçılarda YÜREKTEKİ KISRAK NURSEMA AKSU'nun şıırlerı, Gerçek Sanat Yayınları ara- sında cıktı