Catalog

BEN Beşıktaşlılar' Gönül Üyesi Kartı'nız Pamukbank'ta! MMUKBANK Cumhuriyet67. Yü; Sayı: 23839 Kunıcusu: Yunus Nadi 1000 TL <KDV daH.ı, 2 Ocak 1991 Çarşamba Taraftara selam: Işlem tamam! Işci ve memurlarm Gelir Vergisi payı 1990'da yüzde 58'e yükseldi Ücretli,Yergi rekartmeniORTALAMA KÎM NE VERGİ ÖDEDİ? BtLAL ÇETIN Noterier 29.120.000 Akaryakıt fntyiil2.852.000 Otel sahipleri....6.636.000 Doktoriar 6324.000 Eczacılar 4.368.000 Avukatlar 4.368.000 Knyumcolar 3.456.000 Dişhekimleri Konfeksiyon Mobilyacdar Siipermarket Asgari ücretli Kamu işçisi özel sektör işçisi .3.420.000 2328.000 . 1.980.000 .1.788.000 ...639.225 3J38.227 ,6.774.091 ANKARA — Ulusal gelir pastasından aldıidan pay küçü- lürken ödedikleri vergi artan üc- retli kesim 1990'uı gelir vergisi rekortmeni oldu. Ucretlilerin 1987 yıhnda yüzde 35 olan ge- lir vergisi payı 1989'da yüzde 51'e, 1990'da da yüzde 58'e yükseldi. Maliye ve Gümrük Bakanb- ğı'nın verilerine dayanılarak ya- pılan hesaplamalara göre pek çok işkolunda beyana tabi gelir vergisi mükellefleri, ücretliler- den daha az para kazandıklan- nı beyan ettiler. Aralannda An- kara, tstanbul, tztnir, Bursa, Konya ve Adana gibi büyük il- lerin bulunduğu bilgisayarlı ver- gi dairelerine kayıtb mukellefler esas alınarak yapılan hesapla- maya göre 1989 ve 1990 yıllann- da en yüksek gelir vergisini no- terier ödedi. Söz konusu 10 il- de bir noter ortalama olarak 1989 yıhnda 1988'de elde ettiği gelirden toplam 24.3 milyon li- ra, 1990'da da 1989 kazancm- dan 39.1 milyon lira vergi öde- di. Ikinci sırada ise akaryakıt bayileri geliyor. Akaryakıt ba- yileri de 1989'da 6.2 milyon li- ra, 1990 yıhnda da 12.8 milyon lira vergi ödedi. Diğer meslek gruplarının çoğu ise işçilerin ödediği gelir vergisinin yansını bile ödemedi. Uzmanlar, beyana tabi gelir vergisi mükelleflerinin çoğunun vergi ödememek için geiirlerini çok düşük gösterdiğini belirti- yorlar. Noterlerin beyan ettik- leri gelir ve ödedikleri vergiye de değinen uzmanlar, "Bngün Törkiye'de noterierin, avukat ve doktoriann 5-6 kao fazlr ka- zsndıklannı söylemek olanak- sız. Ancak noterlerin işi bdge oldngn için gelirleri de belgdi, ddayıayla vergiden kaçanuyor- lar. Difcr kestaüer ise gelirferi- nin çok çok ahında beyanda (Arkast Sa. 14, Sü. 4'de) *Ihtiyati tedbir' karan koyan mahkemeningörevsiz olduğu bildiriliyor 3 ocak eylemine'yasallık'savunmasıANKARA (Cumhuriyet Bfi- u) — Kamu işveren sendika- lannın başvurusu üzerine Türk- tş'in yapacağını açıkladığı bir gün işe gitmeme eylemini "yasadışı grrv" olarak nitele- yerek durduran Ankara Iş Mahkemesi'nin karan tarttşma- lara yol açtn Bu eylemin bir ge- nel grev olmadığı, bu nedenle de 5 Mahkemesi'nin yapılan başvuru konusunda görevsiz ol- duğu savunuldu. lş Mahkeme- si'nin, yasalarda ve içtihatta açık bir genel grev tammımn bulunmaması, genel greve doğ- rudan bir yaptınm getirilmeme- si nedeniyle bu eylemi "yasadışı grev" olarak nitelediği de öne sürüldü. SHP Genel Sekreter Yardımcısı Ertuğrul Gönay, mahkeme karannı "psikolojik baskı amaçlı, poiitik bir karar" olarak nitelerken AÜ SBF Ça- lışma Ekonomisi ve Endüstri- yel llişkiler Bdlüm Başkanı Prof.Dr. Alpaslan Işıklı da "Sosyal olavlar dar hukuk me- tinleri ve zapthe amiri kafasıy- la çözüme kavuştunılamaz" dedi. Kamu işveren sendikalannın, Türk-lş'in yarın yapacağı eyle- min "genel grev" olduğunun tespit edilmesi istemiyle yaptı- gı başvuruda, "tşin aceleligi- oe binaen taraflar davet edil- mekazm tespit davası karannm kesinleşmesiııe kadar dava ko- nusu Tiirk-tş Başkanlar Kunı- lu karannın kanun dışı grev oluştnrabileceginden, ihtiyati tedbir yohıyta durduralmasına" ilişkin Ankara 6 ve 8. iş mah- kemelerinin kararlarında 3 ocak eylemi için getirilen şu ta- nımlama dikkati çekti: "Turk-tş Başkanlar Kunılu- nun bildirilerinden eylemin Türkiye çapında hükumete ve işverenlere benrii istekleri kabul ettirmek, Türkiye'nin savaş po- litikasını ve hatta erken secimi sağlamak amacıyla öteki işçi is- tekleri ile biriikte talepierin ka- bul ettirflmesi amacıyla yapü- mak istendigi anlaşümaktadır. Tnrk hnkuku açısından bir iş- yerinde yapılan eylemin grev olarak niteİendirflebilmesi için ona katılanlann işçi niteliğini taşımalan, geçici olarak işi bı- raknuüan, aralannda grev yap- mak iizere anlaşmış buiunma- lan ya da bir işçi meslek kura- lusunun grev uygulama karan- na uymabuı gibi unsurlann bir araya gdmesi yeterii ve gerek- lidir. Bu unsuriardan birinin eksik otanası halinde kanun dışı grev söz konusu olmaktadır. Kanun dışı grev, siyasi amaçlı grev, genel grev ve dayanısma grevi obbUecegi gibi verimi dü- şürme, işi yavaşlatnu gibi iire- timi aksatacak nitelikteki her (Arkast Sa. 14, Sü. 4'de) YILMAZ, 'EYLEM' DİYOR Türk-Iş ısrarh3 ocak günü evinde oturacağını yineleyen Türk- tş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, eylemin daha iyi duyurulması için basının çalışmasını istedi. DGM Başsavcısı Demiral, "Mahkeme kararına uymayan ceremesini çeker" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bü- ı) — Türk-tş, 3 ocak genel eylemini uygulamada kararlı ol- duğunu açıkladı. Türk-lş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, "Tekrar edİYorum. Türk-tş Genel Başka- nı Şevket Yılmaz, 3 ocak gûnii üretimden gden giıcunu kulla- nacak ve evde olacaktır" dedi. Yılmaz, 3 ocak gunü basm rnen- suplanndan "Gerçeklerin Türk halkının gözünün önune seril- mesine mani olmamalannı" beklediğini söyledi. Türk-tş Genel Başkanı Yılmaz dün düzenlediği basın toplantı- sında, yaşanan sorunlann çözü- mü yolunda siyasal iktidann tüm kesimlerin uyanlarına du- yarsız kaldığı, sosyal kargaşanın siyasal kargaşayı da arttırdığını kaydetti. İşçi hareketinin sonın- larını ulusun sorunlarından ay- n tutmayan Türk-lş'in, tüm olumsuzluklar karşısında sür- dürdüğü eylemlerine bir yenisi- ni ekleme gereksinimi duyduğu- nu aktaran Yılmaz, "Bu eylem de üretimden gelen gficün kullanılmasıdır" dedi. Hükümetin alışmamış olsa da işçi hareketine sıcak bakmayı ve sesine kulak vermeyi denemesi- ni isteyen Yılmaz, "Ülkemizin (Arkaa Sa. 14, Sü. 5'de) HÜKUMETE TRT DESTEĞ114.Sayfıda Maden grevindeanlaşmasağlanamadı 2. görüşme de sonuçsuz Başbakan Akbulut, Genel Maden-îş Sendikası ile yapılan görüşme sonrası sendikaya son teklifi götürdüklerini belirterek "Bu teklif üzerine gelip imzalamalarında yarar görüyorum" dedi. ANKARA (Cumhuriyel Bü- rosn) — Zonguldak uyuşmazlı- gının çözümü için Başbakan Yıl- dınm Akbulut ile Genel Maden- tş Sendikası Genel Başkanı Şemsi Denizer arasında dün ya- pılan ikinci görusmeden de so- (Arkast Sa. 14, Sü. 6'da) AKBULUT'U KİM ALDATTI? ŞOKRMI KETENCİ 17.Saffada ¥• mrk#1ıifii^' n e ı n a ' ^ v a t r 0 ' muzik, reklam dünyası değişen gençler gosteriyor. ABD ve Almanya'dan getirtilen ve 25 bin liralık bir p I l t U U U S l ^^^ e r o tizm sonunda "sokaga" da çerçeveletme maliyetinin üzerine yüksek bir kftr oranı konarak 85 bin liradan indi. tstanbul'un özellikle Nişantaşı, Osmanbey ve Şişli semtlerinde kurulan tez- satılan fotoraflann ölçüleri ise 13 x 18 ila 30 x 40 arasında degişiyor. Tezgfihlar- gâhlarda biıyuk bo> erotik fotograflar satılıyor. Çıplak kadın ve erkek figürie- da satılan büyük boy erotik fotograflar arasında en büyük Ugiyi ise Marilyn Mon- rinden olusan "erotik" fotoğraflara en fazla ilgiyi ise yaşlan 18 ile 24 arasında roe gorüyor. (Fotoğraf: Muharrem Aydın) 4 GUN 4 DERGİ Y A R I N Steyyat Selimoğlu; Melville'in 'Moby Dick', Hemingway'in 'Katiller', Atılgan'ın 'Anayurt Oteli', Esendal'ın 'Ayaşlı ve Kiracılan'nı sinemadaki uyırlamaJarıyla karşılastırdı. Ayla Kutlu'nun son kitabı zihinlerimizde tartışmalar başlatıyor, düşlerimizi çıldırtıyor, okuru gerçeklerin serpildiği mekânlarda dolaştırıyor. *Yükseköğretimde Sorualar ve Çözümler" öncelikle üniversite özerkliğinin önemini vurguluyor. Almanya-Bdçika Çevik'e 'olumlu' rapor Güneydoğu'da incelemelerde bulunan Belçika ve Almanya heyetlerinin, Türkiye'ye Çevik Kuvvet gönderümesi yolunda rapor verdikleri bildirildi. BRÜKSEL (AA) — Belçika ve Almanya'nın, Türkiye'ye NA- TO Çevik Kuvveti gönderilme- sine *evet' dedikleri ve bu konu- daki karann bugün Brüksel'de toplanacak olan NATO Savun- ma Planlama Komitesi'nde ke- sinleştırilecegi açıklandı. Bekpika televizyonu birinci ka- nalı dün akşamki haber bülte- ninde, Çevik Kuvvet gönderilip gönderilmemesi konusunda, in- celemeler yapmak üzere Türki- ye'ye giden Belçika ve Alman heyetlerinin Ankara'mn talep et- tiği 42 uçaktan oluşan, hava gü- cünun gönderümesi lehinde ra- (Arkaa Sa. 17, Sü. 3'de) KÖRFEZ KRtZİ Barış için yeni atak CNN Televizyonu, Beyaz 831^/3 yakın kaynaklara dayanarak verdiği haberde, ABD Dışişleri Bakaru'nın bölgeye gideceğini, bu gezi sırasında Bağdat'a da uğrayabileceğini bildirdi. Dış Haberler Servisi— Körfez krizi bugün altıncı ayına giriyor. BM'nin Irak'a Kuveyt'ten çekil- mesi için tamdığı sürenin bitimi- ne yalnızca 13 gün kala krizin nasıl çözüleceğine ilişkin belir- sizlik de büyüyor. ABD Başka- nı George Bnsfa'un, Dışişleri Ba- kanı James Baker'ı önümüzde- ki günlerde Körfez*e göndereceği bildirildi. CNN, Baker'ın Irak'a uğrama olasıhğının da bulundu- ğunu öne surdü. Irak'ın Kuveyt'ten çekilmek konusundaki olumsuz tavnna ve (Arkast Sa. 17, Sü. 2'de) Yılbaşı mesajı tartışma yarattı ANAFın gündemi, Erdem ANKARA (Cumhuriyet Ba- rosu) — TBMM Başkanı Kaya Erdem'in Cumhurbaşkaru Tnr- gnt Özal'ı da eleştiren yeni yü mesajının yankıları sürerken, ANAP grup yöneticileri ve Teş- kilat Başkanlığı, Erdem'i, kay- gılannı açıklamaya davet ettiler. ANAP Başkanlık Divanı ve ANAP Meclis Grup Yönetim Kurulu toplantılannda, Erdem 1 in mesajlarının kişisel olup ol- madığı, TBMM Başkanlık Diva- nı'nm karannın gerekip gerek- mediği tartışılacak. ANAP Teşkilat Başkam Or- ban Demirtaş, Erdem'in yeni yü (Arkaa Sa. 17, Sü. 1'cU) Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ikinci yansında da naklen maç yayınlan sürecek. TRT ve Magic Bos'ın spor sorumlulannın yeni hedefi ne? Radyo, televizyon ile yanş haünde. Atölyelerde, fabrikalarda, mutfaklarda, taksilerde, radyo programını d i l ü l T»ağ gozknyle gordüklerını 57 milyona aktaran insanlar: Kameramanlar. Magic Box yılbaşı gecesinde izleyicilere 5 otomobil dağıttı. Özel televizyonda promosyonun bu ilk adımı için ne dediler? Denizyıldızı, kopan uzuvlarını yenileyebiliyor, yengeçler, mafsallannı değiştırebiliyor. Pekı ya ınsan? Gökyüzünün en parlak olduğu bölge, yıldızların renkîeri ve sıcaklıklan üzenne gerçek bir gökbilim dersi veriyor. Yeni bir bilgisayar proeramı işitme özürlülere söyfenenleri dudaktan öğretiyor. Stres, bağışıklık, beslenme çocukları saran, adına nörodermıtis dedikleri bir alerji halinde. P A Z A R Nodada ilkbahar ve yaz hazırlıkları 1940'lara kadar uzanan nostaljik referanslan bir bir gündeme getiriyor. Çocuklannı 'kafalanna göre yetijtiremeyenlerin' fikni 'Çılgın Aile' sinemala.da. Faruk Nafiz Çamhbel, Hamdi Aksoy'a gönderdiği şiir-mektupta milletvekilUği hakkındaki düşüncelerini dile getirdi. Bu da Türk usulü fast-food: Borsa lokantaları yeni bir biçimle sine-i millete dönüyor. Cumhuriyet'le OLAYLAKIN AEDENDAKI GERÇEK Işçiye "Sıcak Bakmak'L Türk-lş, 3 ocakta 'genel eylem' girişimine yöneldu Yeni yılın üçüncü günü, işçi, bütün kesimlerde işi bırakacak. Konfe- derasyonun bu eyleme yönelme- sinin gerekçesi guçlüdur; çunkü bilindiği gibi Türk-lş'in genelde ılımlı ve uzlaşmaa bir tutumu vardır; bıçak kemiğe dayanma- sa ve alttan baskı gelmese, de- neyimli Türk-lş yöneticileri böy- le harekete geçmezler. Akbulut hükümetinin bu ger- çeği unutmaması gerekir. Türk-tş'in kararına karşı ka- mu işvereni Ankara 6'ncı ve 8'inci iş mahkemelerinden bir ihtiyati tedbir' karan aldı. Türk-tş'in 'bir gün işe gitmeme' duyurusunun çevresinde hukuk tartışması başladu Türkiye gibi sendikal huku- kunda '12 Eyliil mirası'nın bü- tün ağırlığını taşıyan bir ülkede işçinin sorunlanna çağdışına düşmuş yasalar açısmdan bak- mak, demokrutik çıkış yollarını tıkamakla eşanlama gelebilir. Gerçekten çalışma hayatımızda hukuksal bir reforma gereksin- me var. Türk-lş Genel Başkanı Şevket Yılmaz dün düzenlediği basın toplantısında "Hükümetin abş- marrus da olsa isçi hareketine sı- • • * (Arkaa Sa. 17, Sü. l'de) • İşkence poiitik tercih Türkiye'nin insan hakları siciline 1990 yıhnda, yaşama hakkına ilişkin 39 olay geçti. 4. Sayfada • hirafçılar namlunun ucunda 1990 yılı boyunca meydana gelen siyasi suikastlerin failleh bulunamadı. 4. Sayfada • Erken seçim kaçınılmaz SHP Genel Sekreteri Hikmet Çetin, 1990 ve 1991 yıllarmı değerlendirdi. 5. Sayfada • Sellers'ın parlak dönemi Charles Crichton'un yönettiği 1960 yılı yapımı 'Erkeklerin Savaşı' fılmi bugün saat 20.00'de televizyonun üçüncü kanalında yayımlamyor. 6. Sayfada <ij • Filistin'de kanlı yıldönümü El Fetih'in kuruluş yıldönümü gösterilerinde îsrail askerleri 4 Filistinliyi öldürdü. 10. Sayfada • Somali'de çatışmalar Gerillalar başkent Mogadişu 'ya girdi. Devlet Başkamnın kaçmaya çalıştığı bildiriliyor. 11. Sayfada • Metaş kurtanlmayı bekliyor En büyük özel demir çelik ışletmelennden Metaş, yeni yıla kurtarılamadan girdı. Ekonomide • Dev 'silah' projeleri Savunma Sanayi Müsteşarlığı 10 milyar dolarlık büyuklüğe sahıp 15 proje hazırlıyor. Ekonomide • Antikaya rağbet fazla Ingiliz müzayede kuruluşu Sotheby's, ülkemıze 'çağdaş Türk resmi' muzayedesiyleadım attı. Arka Sayfada • Hasta çevre Stern 'e göre her A Iman çevre için yılda 7660 mark ödüyor Arka Sayfada GOZLEM UGURMUMCU Devlet FetişizmL. "Feöşizrri' ne anlama gelir? "Fetiş", Türkçemize de giren bir Portekizce sözcüktür. öz- gün biçimiyle "feitico", Portekizcede "büyü" anlamına ge- liyor; büyücü[ere de yabancı dillerde "fetichistes" deniyor. "Fetişizm" de işte buradan türetiliyor. Fetişizm, devlete lapınmanın adıdır. Bir devlet dinidir fe- tişizm... (Arkaa Sa. 17, Sü. 7'de)