Catalog

CUMHURİYET/16 EKONOMİ 26 HAZÎRAN 1990 DÖVİZ KURLARI 26 HAZİRAN 1990 Döviân Cinsi 1 ABD Dolan 1 B Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Belçtka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı . 1 Hotlanda Ftoriri 1 İsvec Kronu 1 İsvıçre Frangı 100 İtalyan Lıreti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Sterttn 1 S.Arabıstan Riyali Döviz Ahş 2645.70 1570.77 2081.90 224.45 77.02 415.11 671.08 470.64 1404.08 436.30 1881.85 215.57 17.01 9035.23 4579.70 705.50 Döviz Saöş 2651.00 1581.93 2086.07 224.90 7718 415.94 672.42 471.58 1406.89 437.17 1885.62 216.00 17.05 9053.34 4588.88 706.91 Etektif Alış 2643.05 1577.19 2046.51 224.23 75.71 410.96 659.67 470.17 1402.68 431.94 1879.97 211.91 16.84 8881.63 4575.12 693.51 Efektif Satış 2658.95 1586.58 2092 33 225.57 77 41 41719 674.44 472.99 1411.11 438.48 1891.28 216.65 17 10 9080.50 4602.65 709 03 ÇAPRAZ KURLAR $ 1 6758 B Alman Markı $ 5 6215 Fransız Frangı $ 1.8842 Hollanda Ftorini $ 1 4059 İsvıçre Frangı $ 1227.31 İtalyan Lıreti $ 155.53 Japon Yeni $ 3.7501 S. Arabistan Riyali £ 1.7309$ ALTIN GÜMÜŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar attın 22ayar bitart 900 ayar gümüş Vakıfbank Altını Ziraat Altını M Banlası 1 Ons $ Ahş 199000 235.000 30 200 26 900 420 171.000 171.500 350.95 Satış 202.000 245 000 30 270 29 400 450 172.000 173 000 354.35 TL Intetenta Ort. Faa (%) - 5846 SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABOOotarı 3at Alman Markı svıçre Frangı -tollanda Ftonnı ngiliz SterSni Franstf Franfli 100 İtalyan Lıreti S A Riyali Ahş 2650 1577 1880 1400 4580 468 214 702- Satış 2655 1582 1885 1405 4630 473 216 707 Dovız Int (S) 2561 BORSADA ŞLEMLER Ateri TrtsM Akçımemo Alarto Hotdmg Arçelık Bagfaş Boiu Çmento BnsJ Ç Çimsa Ç. Elektnk OMBKCanı OmaHaUng Doflus» m E.Başı Yatnm Eczaa llaç Ege Bıracıl* Ege Endûstri EgeGübra Emek Sigortj Eroyas Bira. ErefllD.Ç. HnmsbMkt GoodYear GMtmlşıl GûöreFab Gûney Biracıbk Hektaş İtatfmstth. brrirOÇ. tzocaro Kartonsan Kav Kep« Elektrik KoçHoldmg KoçYatanm KortSJ KonuraTar K4>«* MakraTabm Maral IMftlMO. Men. Santraf Mrt* . Nasaş Nettank NetHoMing OttnTekstn Otmutaa Otosan Peg Profto PınarSût Pınar Ent. Et Pırar Su Pınar Un PUTOŞ Rabak SMYıpcıMı SaitralHoUng Sartaıysan Sttsa TamSıgona Tekstfcaı* Teletas T.Garant B T.iş Ban. (B) T.işBan (C) T. Siemens T. SşeCam T SnaiKB T. DemirDok Yasaş(BU) Yapı K Bank Yünsa Oncrig se- anslopaı 6000 4700 37000 15500 142SO 13000 7000 7000 8000 8100 25000 5200 32090 16750 18750 58000 0 23000 £00 6600 4600 23000 10000 6700 13250 12750 9300 Z700 11750 12750 2350 21500 2100 22500 6000 26000 17000 17000 11250 6500 11500 28000 27000 5800 4400 7400 1550 3150 3100 5600 1700 5700 18500 14500 7400 350 2150 7200 5500 7000 5300 23000 32000 18000 8200 6700 18250 4550 18250 4800 36000 11250 5600 12000 5300 5700 5300 2SHAZİMN 1990 Bugünkü 5600 4650 35000 15000 14000 13000 6700 7000 7900 8000 24000 5300 7400 16250 18500 54000 35000 23000 8000 6500 4400 23000 9750 6600 13000 12500 9000 2600 11750 12500 2200 21000 1950 22500 5800 26500 16250 16750 11000 6400 11500 27000 25500 6000 4300 7100 1500 3150 3000 5200 1750 5600 18250 14250 7400 950 2100 7000 5400 7000 5200 23000 32000 18500 8100 6700 17750 4500 1BOO0 4600 35000 10750 5400 11750 5200 5600 5200 BugMÛ 5900 4750 37000 15500 14250 13000 6900 7100 8200 8100 24500 5300 7500 16750 19000 58000 35000 23500 8000 6700 4500 23000 10250 6900 13250 12750 9100 2650 12250 12500 2300 21500 2050 23000 5900 27000 16750 17250 11250 6500 11750 27500 26500 6400 4600 7700 1600 3250 3100 5400 1800 5700 18750 15000 7500 975 2150 7200 5400 7100 5300 23500 33000 18500 8100 6700 18000 4550 13000 4700 36000 11250 5600 12250 5300 5700 5500 Bugünku kapamş 5600 4750 35000 15500 14250 13000 6900 7100 8200 8000 24000 5300 7500 16750 19000 54000 35000 23500 8000 6600 4500 23000 9750 6600 13250 12500 9000 2600 12250 12500 2300 21500 2050 23000 5900 27000 16750 16750 11000 6500 11500 27500 26000 6400 4600 7700 1550 3200 3100 5200 1800 5700 18750 15000 7500 950 2150 7200 5400 7100 5300 23000 33000 18500 8100 6700 18000 4550 18000 4700 36000 11250 5600 12250 5300 5700 5500 tştem mktan 9200 69300 1600 53621 70350 11450 34800 2100 72050 10540 648405 4000 23500 35850 3600 14380 1024600 17700 2400 15000 167400 400 423940 10400 8625 2800 2700 61150 14000 1850 31600 4500 26500 2700 136906 1550 11360 25100 17100 35350 10300 16400 2200 21950 15600 44700 452800 19960 3600 40350 1800 12250 3100 20600 4100 31200 4800 4200 1600 9000 13400 4500 21413 1400 1500 800 11161 699000 2800 59660 2000 31933 28700 8050 17600 428800 89100 En çok soz yaptlan fiy 5900 4700 37000 15250 14000 13000 6800 7100 7900 8000 24500 5300 7500 16500 19000 54000 35000 23000 8000 6500 4400 23000 10000 6600 13250 12500 9100 2600 12250 12500 2250 21500 2000 22500 5900 27000 16750 17000 11000 6400 11750 27500 26000 6200 4400 7600 1550 3200 3000 5200 1800 5600 18250 14500 7500 950 2100 7100 5400 7100 5300 23000 33000 18500 8100 6700 17750 4500 18090 4700 36000 11000 5400 12000 5200 5700 5400 AfrrMdı ort.fiy. 5769 4687 36000 15209 14009 13000 6797 7077 7960 8041 24319 5300 7470 16434 18857 55198 35000 23170 3000 6552 4442 23000 9987 6621 13156 12535 9050 2608 12067 12500 2229 21476 2012 22666 5899 26857 16634 16975 11106 6437 11671 27435 25954 6204 4415 7424 1536 3200 3028 5259 1783 5644 18491 14474 7488 953 2105 7100 5400 7065 •5274 23090 32771 18500 8100 6700 17834 4500 18000 4658 35500 10969 5460 12025 5207 5658 5368 Utt.414 iffai kacafc. 78.29J.401.450 lak -3ttM( (BMfc 3OtM) SUtşm tapa: .2200 Uluslararası Çalışma Örgütü gündeminde renkli tartışmalar vardı Dünya çevremizde dönmüyorUluslararası Çalışma örgütü ILO'nun her yıl haziran ayında yapılan genel kurulu dendi mi Türk kamuoyuna yansıyan sadece ve sadece Türkiye'ye ilişkin gelişmelerle sınırh kalan bölümüdür. Oysa ILO genel kurullarında çok renkli ve çok yönlü tartışmalar yapıhr. ŞÜKRAN KETENCt Uluslararası Çalışma örgütü ILO'nun her yıl haziran ayında yapılan genel ku- rulu dendi mi, Türk kamuoyuna yansı- yan sadece ve sadece Türkiye'ye ilişkin ge- lişmeler, tartışmalann nasıl geçtiği ve "lis- te"ye (Uzmanlar Komitesi'nin ILO Söz- leşmesi ıhlallerinin raporlannı içeren 'Ye- şil Kitap') girilip girilmedığı ıle sınırh ka- lır. Oysa 1919 yılından bu yana yoksul- luk ve işsizüğe karşı insanlann asgari ya- şam koşuüannın yerleşmesi hedefine yö- nelik çahşmalar yapan ILO'nun genel ku- rullarında çok yönlü, çok renkli, dünya- nın insan haklan sorunlanndald son du- rumunun güncel tartışmalarırun bir ke- sitini veren tartışmalaı yapıhr. Türkiye, bu tartışmalar içindeki yeri- ni ahnak adına, işçi-işveren-hükümet üç- lüsünün her yıl hemen hemen en kalaba- hk delegeler ile temsil edildiği ülkelerin başında gelir. Ancak Türk delegelerin ILO genel kurulu çalışmalanna katkda- rından, hatta ilgilerinden pek söz etmek olanağı yoktur. Tabii ki dünya ulkeleri- nin temsilcileri ile birlikte genel kurul içinde oluşturulan komisyonlarda görev- lendirilirler. Bakan ve Türk-lş Başkanı1 nın protokol kapsamı içinde sayüacak ge- nel kunıl konuşmalan, Türkrye'nin du- rumunun görüşüldüğü Uzmanhk Komi- tesi Aplikasyon (ILO sözleşme ve karar- lanrun ihlallerinin tartışıldığı komisyon) taıtışmalan dışında, cahşmalara katkı yok gibidir. ILO çalışmalanndan, temsil ettikleri işçi sınıfı adırıa en çok pay çıkar- ması gereken işçi delegeleri, çoğunlukla en ilgisiz, en sorumsuz davrananlar olur. Doğal olarak en çok Türkiye işçi sınıfını ilgilendiren ILO G«nel Kurulu çahşma- lan, kararları, sonuçlan Türk kamuoyu- nun gündemine ulaşamaz. 1990 genel kurul çalışma gündemi, ILO'nun en yetkili icracısı sayılan "Chef de Cabinel" (fıili genel sekreter) görevi- ni yürüten W. Simpson'un da vurguladı- ğı gibi olağanüstü önemli ve renkliydi. 150 ülkenin, hükumet-işveren-işçi kesi- minden 2 bin delegesini kapsayan genel kurulun özel gündemi, Genel Direktör Mkbel Hanscmıe'nin geniş bir rapor sun- duğu çevre kirlenmesiydi. Yönetimin dö- nem çahşma raporu ise Arap işçilerin ça- hşma ve temel insan haklan üzerineydi. İşçilerin gece çalışmalan, kimyasal mad- delerin kullanımında guvenliğe ilişkin ha- zjrlanmakta olan yeni ILO sözleşmeleri- nin ikinci yıl tartışmalan yapıldı. Otel ve restoranlarda çahşanlara ilişkin yeni söz- leşme haarlığının ise ilk yıl görüşmesi ol- du. Iş bulma üzerindeki gelişmeler genel görüşme konusuydu. Genel kurulun onur ILO'nun davetli konaşmacılan, kürsüye çıkmtdu önce kiirsüııün solundaki koltukta oturur, geael kurul» takdim edU meyi bekkr. Bu kez koltukta oturan Lech Walcsa. konuklan bir yıl öncesinden düşünuleme- yecek isimlerdi. Polonya Başbakanı Ma- zowiecki ve Nebon Mandela son yıhn hızlı pobtik ve sosyal gelişmelerin simgesi olarak genel kurulda konuştular. Bir de ILO'nun resmi genel kurul ça- lışmalan dışında kalan girişimler var. Ha- ziranda Cenevre'de toplanan dünya hükümet-işveren-işçi liderlerinin ikili gö- rüşrneleri. Bu bir araya gelişi değerlendi- rerek aynı tarfhler ve mekânda yapılan, başta uluslararası sendikal kunıluşların, diğer örgütlenmelerin yönetim kurulu ve benzeri organ toplantıları, işçi-işveren- hükümet gruplarınm özel toplantıları... Batı veDoğusendikalhareketlerinin tümünü bir araya getirecekforum hazırlığı 'Avrupa îşçi sınıfının birliğf Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu ETUC'un ILO Genel Kurulu ile aynı zamana denk gelen yönetim kurulunda, Orta ve Doğu Avrupa sendikal hareketinin gelişmesine destek verilmesi, işsizliğe ve sosyal hakların kaybedilmesine karşı önlem ahnması ve bu amaçla siyasi iktidarlara baskı yapılması benimsendi. ETUC toplantısının dışında, Doğu Bloku sendikacılan içeriden çıkacak kararları bekliyordu. Batılı ve Doğulu sendikacılar kuliste buluştuklarında, iki bloğun yakınlaşmasında işçi hareketinin öncülüğü üzerinde fikir birliğine vardılar. Işverenler ise beş yönetim kurulunun ikisini Doğu Bloku sendikacılarıyla yapma kararı aldı. Avrupa işçi Sendikaları Konfe- derasyonu'nun (ETUC) ILO Ge- nel Kurulu ile aynı tarihe getirilen yönetim kurulunun ana gündemi, Avrupa işçi sınıfının birlik ve da- yanışması doğrultusunda atılabi- lecek adımlardı. Bu yönetim ku- rulunda, sonbaharda Batı ve Do- ğu Bloku sendikal hareketlerinin tamamını bir araya getirecek bir forum düzenlenmesi karan alm- dı. ETUC'un daha önce oluşturdu- ğu ve Doğu Bloku işçi sorunlan, sendikal hareketleri üzerinde ay- rmtılı çahşma yapan komisyonla- rın raporları söz konusu yönetim kurulu toplantılannda değerlendi- rildi ve çalışma koşullan, toplu- sözleşmeler, işçilerin yaşam stan- dartlarının, sosyal güvenliğin ge- liştirilraesi, ücret eşitliğinin ger- çekleştirümesi için işbirliği ve bilgi ahşverişi yapılması kararı alındı. Orta ve Doğu Avrupa sendikal ha- reketinin gelişme&ine destek veril- mesi, işsizliğe ve sosyal hakların kaybedilmesine karşı önlemler ahnması da bu toplantılarda be- nimsendi. Bunun için de Batı ve Doğu Bloku'nun sendikal örgüt- lenmelerinin tümünün desteğinde, her iki bloğun ekonomik örgüt- lenmeleri ile siyasi iktidarlanna gerekli baskının yapılması benim- sendi. Avrupa işçi sınıfının birlik ve dayanışmasına doğru önemli adımlar atılıyordu. Ancak hangi ilke ve standartlarda? Kafalarda en çok bu soruya yönelik yamt bulmanın arayışı var. ETUC'un yönetiminde, üyelikle bağlantılı olarak sadece Batı dünyasının sen- dikal hareketi var. Ancak yönetim kurulunun yapıldığı salonun dı- şında, tartışmalardan sonuç bek- leyen sendikacılar arasında Doğu Bloku ülkelerinin dilleri konuşu- luyordu. Resmi toplantıdan çıkan Batı Bloku sendika liderleri ile ku- liste bekleşen Doğu Bloku sendi- kacüanrun, ikili kulislenne kulak misafiri olmak çok ilginçti. Doğu- Batı yakınlaşmasında işçi hareke- tinin öncülUğünde, işçi sınıfının dayanışmasının önceliğinde birle- şiyorlardı. Bunun için sendikal ha- reketlerin birUkte ve acele harekete geçmesi gerektiğinde de... Ancak hangi standartlarda buluşacakla- nnı bilemediklerini de itiraf edi- yorlardı. Batılı sendikacılar, "Ka- pitalisl dnzende bizim için çok önerali olan özgür sendikalaşma, toplu pazarlık, grev hakkı ve stan- dartlanndan vazgeçeraeyiz" der- ken Doğulular içtenlikle "haklısınız" yanıtını veriyor, sonra hep birhkte Doğu sendikal hare- keti için geçerli olmayan bu stan- dartlar karşısmda, ortak ilke ve standartlara ulaşmanın en zor iş- leri olduğu sonucuna vanyorlar- dı. ETUC'un içinde Türk-tş ve DtSK olarak ikili temsil edilen Türkiye"nin ve işçi sınıfımızın çı- karlannın savunulmasrnda gereği- nin yapıldığını söylemeye pek ola- nak yok. Batı sendikal hareketi, si- yasal ve ekonomik örgütlenmele- rin aksine Türkiye'yi kendinden bir parça olarak görüyor. Ne ya- zık ki Tttrk-lş hâlâ ETUC içinde konuk gibi, seyirci gibi davraruyor. Üyelik avantajım her üye gibi ça- hşmalara aktif katüarak kullanmı- yor. tşçi sımfının Avrupa Birliği- ne doğru adımlar atılırken, Avru- pa Topluluğu içinde olma çabasın- daki Türkiye'nin işçi sınıfının tem- silcisi Türk-tş'in, hakkı ve gücü varken değil kararlarda söz sahi- bi olmak, toplantıiara katılmaya- cak kadar ilgisiz kalmasına ne de- meli? Işveren sendikacılarımız, gerek ILO'da gerekse sendikal platform- da kendi hesaplarına Türk-tş gi- bi seyirci olmadıkları, gerekenle- ri yaptıkları iddiasmdalar. Kapa- lı toplantılarda ne oluyor bılemi- yoruz, ancak çalışmalara kaulım- da işçi kesiminden çok daha cid- di ojduklanna biz de tanık oluyo- ruz. Işveren temsilcilerimiz gerek ILO gerekse kendi sendikal plat- formlannda çabaiannın karşıbğı- nı gördüklerini, Türkiye temsilci- lerinin saygınlığı ve kararlarda ağırhğı olduğunu anlatıyorlar. Iş- veren sendikal hareketi, Avrupa Birliği'ne doğru sembolik bir ka- rar da almış. Üç yönetim toplan- tısı, Batılı seçilmiş yasal üyelerle, iki yönetim toplantısı ise açık ve sembolik biçimde Doğu Bloku temsilcilerinin de katılımı ile sür- dürülecekraiş. ÖZEL GÜNDEMİ Çevre,, ırk ayrunı, dayanışnıa... YATIRIM tt*tfa* Iş Yatınm-1 Iş Yatmm-2 Iş Yatmm-3 Iş YatınrM Iş Yartınnv6 lnterton-1 İnterton-2 İntafon-3 lntBiibn-4 İKDsat Yat-1 IMısatYat-2 Hcdsat Ooter Fon BcBsat Mark Fon iktisat At*m Fon Garanti Yatınm-1 Garanti YaDmn-2 Garanti Ya6ran-3 GaranS YatnrrH» Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 YKB Yat Fonu YKB Sektör Fon YKB Hisse Fon YKB Kamu Fon YKB Likit Fon YKB Karma Fon YKB DövızFon YKBKaprtalF. YKB Aktıf F. Vakıf Fon-1 Vakıf Fon-2 Vakrf fon-3 Vakıf Hisse Fon Vakıf Oünya Fon Vakıf Fon-6 OştankMariFon ftsbank Beyaz fon Tütün Fon Mitsuı Fon-1 Mteui Fon-2 Rnans Fon-1 Finans Fon-2 Rnans Fon-3 Rnans Fon-4 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Fon-3 Ziraat Fon-4 Halk Fön-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon Emlak Fon lmpex Fon-1 lmpex Fon-2 TöbankFon Sûmer Fon Deraz Fon Ege Fon Kalkmma Fon-1 Demr Fon Tans Fon FONLARI 110787 14.03.89 091039 170150 04.0690 19.0937 14.1257 270289 070659 16.09-87 100259 08.0259 28.0259 11.1289 221087 100359 12 0230 300530 1611.87 31.1059 021137 0703.88 070358 070358 07.0338 07.0358 02X1159 19.063C 19.0630 09X1558 24.0459 181059 220330 260330 140690 280658 100459 04X1758 15X758 201059 200359 20.0759 18.1269 200330 0910.89 140290 140230 200690 01.1159 08.0130 020130 22.01.90 02.0230 04 0530 28.03.90 120230 160430 04.0530 0805.90 07X690 11.0630 10500 2O000 10.000 1O0O0 10000 10661 9360 9359 11200 9764 9506 9596 9590 10.000 9376 1731 10437 9336 10319 10.000 10477 9785 9.713 9795 9.693 9.828 9294 1O000 9542 10.000 48.279 10444 9394 9574 10.000 1O057 20558 11021 40DOO 10.000 9346 9356 10428 9358 10100 10000 10.000 1OO00 11397 10357 10724 10000 10086 9362 10X00 10405 10508 10:000 10000 10006 10000 OMâ 52155 35542 13530 11331 10210 40119 34372 17333 16418 34079 28.665 13518 13X09 12 416 40044 19195 12318 1O069 40656 13355 38451 30373 56329 29769 25540 30.262 14.266 10033 9.653 29956 77943 14128 10688 11.000 1O023 27228 35647 28375 108.623 13342 17.981 15320 13X121 10687 15.020 11485 11779 1O032 15464 12 255 15550 12 225 11305 10145 10338 12 276 12171 10586 10587 10459 10135 25HAZİRM 52322 35.710 13577 11369 10239 40258 34.496 17398 16479 34.131 28720 13528 13048 12.431 40168 19255 12353 10.114 40706 13366 38583 30475 56088 29.769 25331 30362 14 280 10.067 9.628 30067 78.200 14178 10624 11.004 10U27 27326 35781 29JO8C 108388 13385 18.045 15377 11067 10634 15029 11511 11822 10080 15499 12 275 15599 12 265 11947 10181 10973 12309 12 235 10622 10623 10487 10172 1990 032 019 034 032 028 035 036 036 037 015 019 0.07 007 012 031 031 028 045 012 008 034 0.34 -043 034 035 033 010 034 •026 037 033 035 -060 004 0.04 036 038 036 034 032 036 037 0.35 -050 006 023 037 048 023 016 032 033 035 035 032 027 053 034 034 027 037 ILO, özel gündemine aldığı çev- re sorunlan konusunda, artık "güncel maliyet kaygılarıyla hare- ket edilemeyeceği, insan sağlığı ve çevreyi korumak için acil önlem gerektiği kararına vardı. Bu yıhn ILO Genel Kurulu'nun özel gün- dem maddesi çevre koruması üzerindeki genel direktörün raporundan oluşan ko- caman bir kitaptı. Dünyamızın bu en güncel sorunu üze- rinde, ayrıca durrnayı gerekli kılıyor. Sa- dece temel raporda temel olarak, çevre kir- lenmesinin insanlığın en önemli sorunla- rından biri haline geldiğine işaret ediliyor. Kazandığı dev boyutlar nedeni ile ekono- mik maliyet kaygısı bir yana atılarak. ça- lışan işçinin sağhğım korumak ve çevre kir- lenmesiru Önlemek uzere gerekli önlemle- rin mutlaka alınması için dünyanın acil ha- rekete geçmesi isteniyor. Çevre kirlenme- si ve işçi sağlığı önlemlerinde çağımızda ar- tık güncel maliyet kaygıları ile hareket edi- lemeyeceği vurgulanarak üçlü taraflar, alınmd gerekli acil önlemler için "uzlaşnıaya" çağnhyor. ILO Genel Direk- töru Michel Hansenne'nin genel kurul a sunduğu raporun yaptığı çağrıda, henüz VValesa: Liberal ekonomi vahşi kapitalizme dönüşmemeli. Mandela: Irk ayrımında henüz işin başındayız. Mazovviecki: Yardımlarda Üçüncü Dünya'ya rakip değiliz. çok geç olmadan herkesin üzerine düşeni yapması isteniyor. ILO'nun onur konuğu Nelson Mande- la'nın çağrısı ise doğal olarak yeni ırk ay- rımcılığı üzerinde. Henüz insanlığın bu önemli sorununda işin başında oldukları- na işaret ediyor. Mandela, ırk ayrımcılı- ğına karşı dünyanın güçlü siyasi iktidar- larının gerekli duyarühğı göstermemeleri halinde, istenen ekonomik baskı ve ambar- goların uygulanmaması halinde ırk ayrım- cıhğının çok uzun gelecekte de insanlığın utancı olarak süreceğini anımsatıyor. Mandela, kendisinin serbest bırakılma- sının ırk aynmcılığı sorununun çözümu değil, sadece bir başlangıcı olduğunu vur- gularken yine de ILO'da bulunuşu, insan- lığın bir sevinci, başarısı olarak, alkışla, sevgi gösterisi ile karşılanıyor. Dunyadaki hızlı gelişimin bir diğer sim- gesi, diğer onur konuğu Polonya Başba- kanı Tadeusz Mazowiecki ise zengin ve yoksul Avrupa ülkeleri arasında atılması gerekli köprüden soz ediyor. Ancak bunun gelişmiş ülkelerin yardtmlan ile gerçekle- şemeyeceğini vurguluyor. Mazowiecki ozellikle Üçüncü Dünya ülkelerinin, ken- dilerini bir rakip gibi görmemelerini isti- yor, "Azgelişmiş Avnıpa ülkelerinin yok- sul olanlara yapacaklan yardımlar, Üçün- cü Dünya ülkeleri aleyhine bir sonuç ge- tirmemelidir. Dunyadaki gelişınelen bir biitun içinde diişiinmek zorundayız. L^ün- cü Dünya'nın bizimle dayanışmasını kaçümseyemeyiz" diyor. Polonya çabşan- larının gelişmiş Avrupa ülkeleri çalışanla- rının standartlarına ulaşmaları için ILO'- nun anahtar rolü oynamasını istiyor. ILO işçi grubunun onur konuğu olarak bir kez daha ILO Genel Kurulu'nda konu- şan Lech Walesa ise liberal ekonomi kural- larının istenmesinin 18. yüzyıl acırnasız kapitalizm kurallarına dönüşe ortam hazır- lamaması gerektiğine işaret ediyor. Türkiye ILO'da saygınlık yitiriyor Türkiye az sayıda sözleşme im- zalayarak, ILO taktikleri ile za- man kazanma yöntemlerini çok iyi kullandığı halde ILO'da hesap vermekten kurtulamadığı gibi, gj- derek saygınlığını yitiriyor. ILO uzmanları ve uluslararası sendikalann yetkilileri Türkiye'nin durumunu, imzaladığı sözleşme- ler ve tartışıldığı sözleşme madde- leri çerçevesinde görmuyorlar. Ba- tı dünyası içinde yer almak iste- yen, yer alması gereken bir ülke- nin insan haklan, demokratik ve sendikal haklardaki gelışmelerine bakarak değerlendiriyorlar. Genel kurulun sözleşme tarüş-^ malarının yapıldığı Aplikasyon Komitesi tşçi Grubu Başkaru Wüly Peirens, kendileri için temel ölçünün Türkiye"deki genel geliş- me olduğunu vurguladıktan son- ra "Hbette Türkiye'yi izlemeyi snrdörecegiz, gelişmeleri dikkal- le izleyecegiz" dedi. Aplikasyonun en deneyli uz- manlarından Amerikalı Edward H. Hickey ise "Türkiye'nin peşl- ni bırakamayiz. Türk hukumeti- nl deraokrasi, sendikal haklarda olamlu adımlar için itmek zorun- dayız" dedikten sonra, Türkiye 1 nin Batı dünyası içindeki yerini al- ması için sivil toplum ilkelerinin gereklerini yerine getirmesi zorun- luluğu olduğunu anımsattı. Türkiye'nin, uluslararası sendi- kal kuruluşlann şikâyeti üzerine 1982'de ILO gündemine girmesi ile başlayan gelişmeler yıllar için- de baa önemli gelişmeler kaydet- ti. ILO'da Türkiye, demokrasiye geçiş umudu olmayan ülkeler gi- bi değerlendirilmiyordu. Oralar- daki en küçük olumlu gelişmeye gösterilen hoşgörü yanında, Tür- kiye için gözle görülür bir zorla- ma söz konusuydu. Çünkü Türki- ye, Batı dünyası içinde yer almak isteyen, daha önce kazanılmış haklarda geriye adun atmış bir ül- ke idi. Türkiye'nin uyması gerek- li standartlar, az sözleşme madde- sine uyarak yükümlülükten kur- tulma, ILO taktikleri ile zaman kazanma çerçevesinde ele alına- mazdı. Türkiye, ILO kurallan içinde hesap verdiği madde çerçe- vesi içinde değil, genel gelişmesi ile değerlendiriliyor ve önemseni- yordu. Türkiye"den, içinde oldu- ğunu iddia ettiği Batı demokrasi- lerinin standartlarına ulaşması is- teniyordu. Türkiye tartışmalan, işte böyle bir değerlendirme çerçevesinde, hep beklenen kapsamm dışına taş- tı, önem kazandı. ' ILO, gece çalışmasıyla ilgiliyeni birsözleşmenin imzalanması aşamasına geldi Gece çakşmasının bedeli ödenmeliILO Genel Kurulu çalışmaları kapsamında, gece çalışmasıyla normal çalışmanın kesin biçimde ayrılması gerektiği saptandı. Gece çalışmasının insan bedeni ve ruhsal yapısı üzerindeki olumsuz etkisi gözetilerek bu çalışmanın mutlaka karşılığı olması gerektiği belirtildi. Bu konuda bir sözleşme aşamasına gelindi. ILO Genel Kurulu'nun bu yıl- ki çalışmalatında, işçilerin gece çalışması konusunda yeni bir ILO sözleşmesi kabul edilmesı nokta- sına gelindi. ILO kurallarına gö- re işveren-işçi-hükümet üçlüsünün temsil edildigi uzmanlık komis- yonları birkaç yıl tartıştıktan son- ••a bir konuda uye ülkelerin uyma- sı istenen, asgari haklan düzenle- yen sözleşme ve kurallan belirli- yorlar. ILO'nun 1919 yılından bugüne kadarki çalışmalanmn ürünü üye olan ülkelerin onayla- malan halinde, Ülkelerin yasala- rının da ona göre düzenlenmesi zorunluluğu bulunan 169 sözleş- me ve 176 kuralı var. Türkiye, Mustafa Kemal Ata- türk'ün imzası ile en eski üyeleri arasında olmasına karşın, ILO'- nun en az sözleşmesi ni imzalamış ülkeler arasında. Tabii imzalanan sözleşme sayısından çok, imzala- nan sözleşmenin içeriği de önem- li. örneğin sendikal haklar için en önemli sözleşme olan 87 sayılı sözleşmeyi imzalamamış Avrupa ülkesi yok. Dünyanın genç cum- huriyetleri ILO Genel Kurulu'nun iki yıl önce yaptığı genel çağnya da uyarak demokrasiye geçişin bir simgesi olarak arka arkaya bu sözleşmeyi imzahyorlar. Pek çok Afrika, Güney Amerika ülkesinin imzaladığı 87 sözleşmenin Tür- kiye tarafından imzalanmamış ol- ması, ILO platformunda Türki- ye'nin saygınlığından ayrıca pek çok şey kaybettiriyor. ILO uz- manları, Türkiye'nin 87 sayılı sözleşmeyi imzalayacağı konu- sunda umutlu değiller. Çünkü bu sözleşmenin imzalanması ile baş- ta anayasa ve sendikal yasalar ol- mak üzere sıkıyönetim, olağan- üstü hal yasalarına kadar uza- nan pek çok yasadaki sendikal hak ve kısıtlamalann ve yasakla- nn kaldınlması gerekiyor. ILO'nun bu yüki genel kurul çalışması içinde yeni bir sözleşme noktasına gelen gece çalışması ile ilgili kurallara gelince: En önem- li saptama gece çalışması ile nor- mal çalışmanın kesin aynlması ge- rektiği noktasında. Gece çalışraa- sının insan bedeni, ruhsal yapısı üzerindeki olumsuz etkileri göze- tilerek bunun mutlaka bir karşı- lığının olması gerektiği yolunda. Yani sözleşraenin yürürlüğe gir- mesi ve ülkelerin imzalamasından sonra üye ülkelerin yasal düzen- lemeleri buna göre değişecek. Vardiya sistemi dahi olsa gece 12-5 aıasına giren bir çalışma di- limi varsa, ek çabşma olmasa dahi bu saatlerde çalışmış olana zorun- lu bir ek ödeme, karşılık verile- cek. Gece çalışması ile ilgili ko- misyonun getirdiği bir diccr önemli sonuç ise kadınlar için kla- sik gece çalışma yasağmdan vaz- geçiünesi. Çağdaş üretim sistemi içinde kadının çalışmasında sa- kınca olmayan işlerde, kadını iş- sizliğe iten genel yasak kurahndan vazgeçiliyor. Sakınca olmayan iş- lerde kadının da çauşabilmesine olanak tanınıyor. Bu yü yeni gündeme alınan, da- ha sonraki yıllarda da üzerinde çalışılarak geliştirilecek olan ko- nu ise otel, lokanta çalışanlanm ilgilendiriyor. ozellikle az geliş- miş ülkelerde, dunyadaki hızlı ge- lişimle bağlantılı olarak hızla ge- lişen bu iş alanında çok ağır ko- şullarda ve ucuz çalıştırmarun söz konusu olduğuna işaret ediliyor. Çalışanın sömürüsünü engelle- mek uzere gerek ücret gerekse ça- lışma saatleri için bazı asgari il- kelerin yerleştirilmesine çaüşıü- yor. Kimyasal maddelerin kullanü- dığı üretim alanlannda ahnması zorunlu önlemlere ilişkin karar sonuçlan önemli olduğu ölçüde teknik bilgileri de içeriyor. İnsan sağlığı üzerinde zararlan saptan- mış kimyasal maddelere karşı ça- lışanlan korumak için alınacak önlemlerin alt sımrlanmn belir- lenmeye çahşıldığını vurgulamak- la yetinelim. ILO'da yönetimin raporu ve genel direktörün sunuşu olarak Arap işçilerin insan haklan ve içinde bulunduklan olumsuz ko- şullar genel kurulun sert tartışmalı gündeminde önemli yer kapsadı. lsraıl'in tutumu ağır bir dille kı- nandı. Bizimkiler bu tartışmalar- da izleyici olarak bile yoktular.