Catalog

1 EYLÜL 1988 CUMHURİYET/U Bebek'in bebeği Hamburg Hayvanat Bahçesi'nin Bebek isımli dişi aslanı geçenlerde minik biryavrudünyaya getirdi. Resimde henuz ismı konulmayan yavruya anne aslan "Bebek"anne şefkatı gösterirken görülüyor. (Fotoğraf: Reuter) "Karadeniz Babanızm Çöplügü Değil" İslanbul Haber Servisi Sosyalist Parti, Karadenizli ureticilere sahip çıkmak ve Karadeniz kıyılarının kirletilmesine karşı tepki göstermek amacıyla "Karadeniz Babanızm Çöplüğü Değildir" adlı yürüyüş ve miting düzenledi. SP, bu konudaki yüruyüş ve mitinglerini 34 eyıül günleri Samsun ve ilçelerinde yapacak. SP Genel Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre, Karadenizli üreticilerin, çay, fındık ve hamsi gibi ürünlerinin "radyasyon" yüzunden yenilemez olduğuna dikkat çekilerek denize dökülen radyasyonlu çay ve zehirli variller yuziinden kıyı şeridinde oluşan tehlikeye karşı önlem alınmadığı vurgulandı. SP'nin Karadenizlilerin "Bu hayati sorunlarına sahip çıkrnak ve mikadele etmekte karariı olduğunu"na da yer verıldi. Çifte kaza Dün ABO ve Hong Kong'ta iki ayrı uçak kazası meydana geldı. ABD'nin Delta Hava Yolları'na ait, Boeing 727 tipi yolcu ucağı, DallasFort Wort Havaalam'nda dün kalkıştan hemen sonra pıste cakıldı. Kazada, 105 yolcu ve mürettebattan en az g kişıöldu. Hong Kong'ta meydana gelen kazada ıse Çin Hava Yolları'na ait Ingıliz yapısı Trident tıpi yolcu uçağı Hong Kong Havaalanı'na indiği sırada pıstten çıkıp denize düştü Kazada uçakta buiunan 86 yolcudan en az 7'sinin öldüğü bıldırıldı. Ouay'ie itfaiyeci Cumhıjriyetçilerin başka.n yardımcısı adayı Senatör Dan Ouayle Ultıslararası itfaiye Sf;flen Organızasyonu'nun t.oplantısından önce itfaiye şapkasını giyerken görülüyor (Fotograf: Reuter) HABERLERIN DEVAMI CUHEYT ARCAYUREK yazıyor (Baştarafı I. Sayfada) sunda taraflara barışı tıkayacak yollardan arınmaları çağrısında bulunabilir. hatta "bazı yollar" önerebilirdi. Kürt sorunu, ikili temaslarda "belki gündeme" gelebilirdi. Resmi bilgilere göre, Bağdat ve Tahran'da, Alman, Japon ve hatta ingiliz işadamlan kannca gibi kaynaşıyofdu. Barışla birlikte iki ülkenın onarım girişimlerinden hemen bütün Batılı ülkeler pay alabilmek için başkentleri adeta ıstıla etmişlerdı. Türkiye, savaş sırasında gösterdiğı aktıf tarafsızlık polıtikasından sonra iki ülkenin girişeceğı yatırımlardan "büyuk ölçüde yararlanabilirdı" sürdürecekti. llgili çevreler "konukseverlik" sözcüğünün altını özenle çizerek söylüyoıiardı. Hemen ardından "Irak'tan gelenlerin Türkiye'ye 'yerleşmesı' söz konusu değil" diyorlardı. İşte bu noktada üç olasılık sıralamaya başhyorlardı: 1 Gelenler Irak'a dönebilir. 2İran'a geçmeyi isteyebilır. 3 Ya da Irak'ın genel bir af çıkarmasinı bekleyebilir. Sığınmalar sürüyor (Baftara/ı 1. Sayfada) cuklara her türlü ınsancıi yardımın yapılacağını belirtti. Başbakan Özal,. "Bunlar bizim hudullanmızda yaşayan insanlarla a) nı zamanda akraba olan insanlardır. Ama limitli imkânlanmız >ar. Bunu da kabul etmek lazım" diye konuştu. Sınır bölgesinde incelemeler yapan SHP heyetinin Hakkâri'de düzenlediği basın toplantısında, "Hükümetin, ülkemize sıgınmış insanlan Irak'a geri gönderip sovkınma tabi tutulmalanna izin vermeye hakkı >oktur" denildi. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü de konuya hem "insancıl" yönden yaklaşmak, ancak hem de "gelecegini de düşünmek gerektiğini" söyledi. Arkadaşlarımız Erbil Tuşalp, Cengiz Mumay ve Mecit Özlunç1 un bölgeden verdikleri haberlere göre, sınır bölgesinde üç gündür incelemelerde buiunan SHP milletvekilleri, sığınan Kurtlere kapıların açılarak mültecilik istemlerinin kabul edilmesini ya da Irak dışında başka ulkeve gitmelerıne yardımcı olunmasını istediler. Bölgeye gelen DYP heyeti de Çukurca'nın sınır bölgesindeki incelemelerıne başladı. Türk sınırım geçerek siyasi iltica talebinde buiunan Kürtlerin akını surüyor. Önceki gün ögleden sonra ve dün de Çukurca'nın Kedişe Yaylası'na 4 bin, Uludere'nin Ortabağ mevkiinden de 3 bin kişinin daha geldiği öğrenildi. Kadın ve çocuklardan oluşan gruplara ilaç ve gıda gibi acil yardım malzemeleri verilirken, Uludere^ den giren grubun içinde çok sayıda peşmergenin de bulunduğu, bunlann yanlanndaki silah ve cephaneleri Türk güvenlik kuvvetlerine teslirn ettikleri bildirildi. Yeni girenler de yaylalarda bekletiliyor. Bölgedeki gelişmelerle ilgili yayın yapan Iran Radyosu da Irak uçaklarının bombaladığı Çukurca'nın Çayırlı köyünde 6 Türkün ölduğünü öne sürdü. Duhuk, Musul ve Kerkük'te de kanlı çarpışmalann sürdüğünü belirten radyo, 2 bin 500 Iraklı, 250 Kürt peşmerge ve kimyasal silah saldırısı sonucu 5 bin sivil yurttaşın öldüğunü duyurdu. SHP MUletvekUi Adnau Ekraen, Silopi'den Şemdinü'ye kadar buiunan Irak sınır kesüninde BAAS saldırılarından kaçarak Türkiye'ye sığınanlar arasında çok sayıda Musul, Kerkük, ve Duhuk'ta yerleşik Türkmenlerin de bulunduğunu ileri sürdü. Basbakan Turgut Özal, Milli Güvenlik Kurulu'nun 4 saat süren toplantısından çıktıktan sonra Huber Köşkü'nde yaptığı açıklamada şu gorüşlere yer verdi: "Milli Güvenlik Kurulu labii gündeminde bazı konular vardı. Genel olarak iç ve dış olaylar, güvenlik konuları. Her seferindt MGK'da bu konularla ilgili göriişmekr yapıbyor. Bu sefer konumui arasında son günlerde Guneydo ğu'daki hududumuzda olan bazı problemler de gündeme geldi. Gazetelerimizde de görmuşsunüzdür. Hali hazırda Irak'ın orada yapmış olduğu bir harekâttan dolayı aşağı vukarı mühim sayıda, çoluk çocuk orada yaşıyan halktan bir kısraının Türk hudutlanna geçtigi biliniyor. Bu konu gozden gecirilrniştir. Tabmin ediyoruz belki biı miktar daha geçiş olabilecekür. Çünkü bunlar bir nevi oradan korkarak geliyorlar, orada yapılan bareketten dolayı. Türkiye bu konuda insani bir yaklaşım içindedir. Bilhassa bu kadınlara, çocuklara her türlü insancıl yardımı yapacağız. Bu konu>la ilişkin olarak da Irak'la görüşmelerimize devarn edeceğiz. Sayı hakkında da henü? kesin bir rakam yok. Ama 20 bin civannda olduğunu şimdi tahmin ediyoruz." Bir soru uzerine sayının artma ihtimali de olduğunu belirten özal, sözlerini şöyle sürdürdü: "Artma ihtimali de var. Ama nc kadar artar bunu bilmiyoruz. Türkiye'nin de imkânları var. Limitli imkânlanmız var bunu da kabul etmek lazım. Ama bir taraftan da mesele insani meseledir. Çünkü bizim hudutlarımızda yasayan insanlarla bunlar a\nı zamanda akraba olan insanlardır. Bu bakımdan üzerinde insani olarak duracağımm söy de desteklemek ve dikkatle incelemektir" dedi. leyebilirim." Inonü, gazetecilerin konuyla ilYardım malzemesi gili sorularını yanıtlarken, guney Hakkâri Valiliğı, sınırda buiu sınırında bir mülteci akını görülnan ve sayıları on binleri bulan düğünü kaydederek, şöyle konuşKurtlere önceki gün başlattığı sağ tu: "Bu dunım ulkemizin bölgede lık ve gıda yardımını dün de sürdürdü. Valilikçe sağlanan 15 kanı ne kadar onemli bir yer tultuğuyon gıda malzemesi dün Çukur nu gösteriyor. Banş içinde olan ca'nın sınır bölgelerinde bekleti güvenlikli bir ulkeye civardaki her len Kurtlere ulaştınldı. Bunun ya kanşıklıkta iltica eden insanlar çını sıra ilaç, doktor yardımı da ya kar. Bugun yasadıgımı/ dunım pıldı. budur." 1 Türkiye'nin kendi güvenliği ve Kürtlerin bulunduğu Çukurca nin Ortaköy, Çığlı, Çayırlı, Çınarlı iç barışını da koıuyacağını ifade koylerini gezen SHP heyeti, bazı eden İnönü, "Bunu yaparken ingençlerle görüştü. Bu arada bir sani açıdan bize sığınmak isteyengrupça Arapça hazırlanan bir bil lere hajır demek çok zor" diye konuştu. diri milletvekillerine verildi. dürdu. ANAP Siirt Milletvekili Kemal Dirlik, Türkiye'ye sığınan Iraklı Kürtlerin ülkelerine geri gonderilmelerinin bir katliam anlamına geleceğini belirterek "Bunlann geri gönderilmemeleri için elimden gelen mücadeleyi vereceğim" dedi. Kandemir'ın temasları Türkiye'nin Iraklı Kurtlere politik iltica veya surekli iskân hakkı vermeyeceğinin ortaya çıkması ile birlikte Başbakanın özel temsilcisi sıfatıyla Bağdat ve Tahran'da görüşmeler yapan Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Nüzhet Kandemir'in temaslarının sonuçları onem kazandı. Bağdat'ta Irak'ın Türk sıfıırında yeni ve büyük boyutlu yığılmalar yaratabilecek operasyonlardan kaçınmasını isteyen Kandemir'in Tahran'daki temasları sırasında Iraklı Kürtlerin bir bolümunu İran'ın kabu.l etmesi yonunde girişimlerde b'ulunması bekleniyor. Kandemir, dün iran Dışişleri Bakanvf;kili Muhammed Ali Besareti ile i^i ,aat suren bir goruşme yaptı. Bolgede kalıcı bir banşın kurulması için "bölgesel bir gı'ıvenlik sistemi" oneren Kandemir'in bu onerisı Tahran'da olur.ılu yanıt buldu. Bu sistem bölgede yeni bir savaşın patlak vermesi ni önlemek amacıyla Türkiye, tran, Irak ve Körfez ülkelerinin katılacağı karşıhklı olarak içişlerine karışmamayı ve sınırların garanti edilmesini içeren çok taraflı. bir anlaşmayı öngörüyor. AA'nın Tahran mahreçli haberine göre, görüşmede Türkiye'ye sığınan Iraklı Kürtlerin geleceğı konusu da ele alındı. Irak 'ın, ülkenin kuzeyınde yaşayan etnik halka karşı giriştiği operasyonlardan rahatsızlık duyan Tahran'ın, "Türkiye'ye sığınan Iraklılar'dan, İran'a geçmek isteyenleri kabule Tabii bir genel afla Irak'a dönebilmelerı, ancak Bağdat hükümetinin "takdirine" kalmış bir sonuç. Oysa Bağaat. savaş sırasında Kerkük petrollerini tehdıt eden İran askerı güçlerine, yöre Kürflehnin yaptığı büyük yardımı Hukümetın, Iraklı Kürtler soru bir türlü unutamıyor. nu çıkmadan önce iki baskente Türkıye'nin, sığınanlara "iltica Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz'ı göndermeyi düşündüğü soyleni hakkı tanıması"nın söz konusu yordu. Yusuf Bozkurt'uri onu olamayacağı belırtiliyor "İltica müzdeki günlerde beraberinde hakkı tanımanın sığınma akımıbüyüK işadamlan neyetiyle Bağ nı boyutlandırma" anlamı taşıyadat ve Tahran'a gitmesının plan cağı kaygısı egemen. Insancıi landığı da verilen bilgıler arasın nedenlerte "Türk konukseverltği" siyasetımizin anahtarı bir deyın daydı. gıbı kullanılıyor. Kimı göziemciıeBir yetkılıye göre Guney re göre Bağdat, İran sınırım heKore btze ışbirliği önermişti. Kandemır'in gezisine bu amaçlar le savaştan sonra "tam denetim doğrultusunda bakmak ge altına almasaydı", Irak'iı Kürtler Türkiye yerine İran'a yönelerekirdi. ceklerdi. Elbette bu anlatımlarda gerçek Türk konukseverliği ne kadar çayı vardı, ama işin bır yüzüydti. Ötekı yıizde güneyde giderek sa sürecek. Hükümet, Çukurca'ya yıları artan Iraklı Kurtlere uygu yığılan yerslz yurtsuz, çaresız inlanacak "siyasal ve sosyai rejim" sanların geleceğinı saptayacak arayışı vardı. Hükümet bu konuy nasıl bir çözüm yolu bulacak? la derinlemesine uğraşıyordu. SıSoru henüz askıda. Bir bakığınanlara sınırlarını kapatmayan ma Kandemir'ın Tahran döriüTürkiye, "konukseverliğini" gös şünden sonra yanıt bulacak nıtermişti. kuşkusuz göstermeyi telikte. SHP'nin basın toplantısı Kürtlerin Türkiye sırunndan yoğun olarak girmeye başiamasından sonra bölgeye gelen SHP milletvekilleri, bolgede yaptıkları incelemeterın ardından dun Hakkâri kent merkezındeki bir kahvehanede basın toplantısı diızenlediler. SHP milletvekilleri Ciıneyt Canver, Adnan Ekmen, Mabmut Alınak'la ortak hazırlanan basın açıklamasını, Hakkâri Milletvekili Cumhur Keskin okudu. Açıklamada, Türkiye'ye sığınan Kürtlerin Irak'a geri gönderilmesinin Türkiye'nin Ortadoğu'da izlemeyeçalıştığı tarafsızlık politikasını ortadan kaldıracağı vurgulanarak, başta gıda, ilaç ve çadır olmak üzere acil yardım miktarının arttırılması, parçalanmış Kürt ailelerinin bir araya getirilmesine yardımcı olunması istendi. DemirelMn açıklaması DYP Genel Başkanı Sulevman Demirel de Türkiye'nin Kuzey Irak'tan gelenlere kendi vatandaşı gibi muamele etmesi gerektiğini söyledi. Demirel, lranIrak savaşınjn nek çok insanlık dışı olaylara sahne olduğunu belirterek şunları söyledi: "Kaçıp bizim hudutlanmıza sığınmak iste>en insanlar bizim kardeşlerimizdir. Bunlara Türkiye sinesini açmalıdır. Hiçbir tahdit koymadan açmaiıdır. Bu iusanlann katline razı oiamayız. Bunlara seyirci de kalamayız. Esasen bizim kardeşimiz olan bu insanlar, Turkiye'ye gelmeli ve Türkiye'de kendi \atanlanndaki gibi muamele gormelidirler. Böyle bir ola>ı destekleriz, yani Türkiye'nin böyle bir tavır takınmasını destekleriz." hazır olduğunu" ifade ettiği belirtildi. • İran'ın Türkiye'yi bir ölçüde rahatlatan bu açıklaması, başkentDİYARBAKIR (Cumhuriyet) teolumlu yankı buldu. 101 sanıkh PKK SiirtBatman G rubu davasında müvalaasını aeıkKDP sözcüsü l'&yan savcı 14 saruk için idam, 52saAA'nın haberine göre, Kürt De Vak için beraat, 35 sanık için de 8 ila mokratik Partisi'nin (KDP) bir 15 yıl arasında de^işen hapis cezasözcusu, Türkiye'nin, Irak sınırın ları istedi. Yaklaşık 3 yıldır süren davarun 7. daki 30 b:,n mülteciyi almayı k.'ibul ettiğini ve Irak'la olan sınırı Kolordu Askeri Mahkemesi'nde nı açtığını söyledi. Sözcü, Bf:u dun yapılan duruşmasında askeri ters'e telefonla verdiği demeçfi, sı savcı, sanıklardanFaikKezer,Ks . mrdak.i Kürtlerin acil yardır.ıa ih sım Noyan, Kazım Ateş, Hıfzullr ıh Korkut, ŞefımuzÖzdemir. Abd ultiyaçları olduğunu bildirdi Partinin Merkez Komıtesi üye lah Özluk, Medeni Gurgen, ^ h si Koşyar Zebari de İran' ın resmi muz Erc?,n, Fehmi Korkmaz,' Hayha'oer ajansı tRNA'yu yaptığı rettinTüga, Recep Yardımcı , Feriı af;ıklama, "Irak hükü'/neti Kürt Aydın, Hamdullah Tuzün < /e Şehlerin kökiinü kazıma>Ti çıku" baş muzMakaç'ınölumcezasır ıaçarplığıyla verildi. Habe.rde, Zebari1 lınlmasını, bu sanıklarda n 7'sinin nin bu ay içinde Irak güçleriyie yaşlarıkuçükolduğuicin cezaindiKürtler arasında çılcan çatışmalar rimine gidilmesini ve sar ;ık Hayretda 3.500 Kurdün olduğu ya da ya tin Tuga'nın yapmışol'iuğu itirafların göz önüne alınm asını istedi. ralandığını söyif.diği belirtildi. A skeri savcı ayrıca 52 sanık için benıat, 35 sanık için. de 8 ila 15 yıl İran Radyosu ara sında değişen hî.pis cezalan isTahran Radyosu, dun saat te'Ji 21.30'daki yorumunda lrak'taki çarpışmaların tum şiddetiyle sürdüğünü ve Kürtlerin Türkiye'ye akın halinde sığındığını belirterek "Irak aleşkesten sonra Kürdistanın tamamen yok edilmesi için ülkenin kuzeyınde geniş çaplı bir saldın içerisindedir denildi." 14 idanı istendî PKK'h itirafçu üç militan önümde dizildi BBC Radyosü~~ BBC Radyosu, dün geceki 2) büUeninde Güneydoğu'daki olay ı ikinci haber olarak verdi, BBC'ni n Ankara muhabiri, Cumhuriyet muhabiri Erbil Tuşalp'la yapt ığı göruşmeye dayanarak mülteci jayısının 60 bin olduğunu söyk di. Muhabir, Erbil Tusalp'ın sığınanların beslenme durumiarınır. ve sağlık durumlarının kötü olduğunu söylediğini belirtti. DtYARBAKIR (AA) Yasadışı bölücü örgüt (PKK) üyesiyken yakalanarak 7 yıl hapis cezasına çarptırılan ve cezasım çektikten sonra tekrar PKK'ya katılan (Halit) kod adlı Fahri Cangarlı, örgüte dönuşünde yaşadığı korkunç olaylan anlattı. Lübnan'daki örgüt kampında 3 militanuı kurşuna dizilerek öldürülduğünu bildiren itirafçı sanık Cangarlı, "Bunalıma giren 3 kişi de intihar ederek yaşamlarına son verdi" dedi. itirafçı sanık Fahri Cangarlı, Diyarbakır Askeri Cezaevi'nden tahliye olduktan sonra işsiz kaldığını ve hayatına yeni bir yön vermek istediği bir sırada, kendi•.ıni yine PKK saflannda buldu;unu belirterek şöyle konuştu: "Lübnan'da çauşmaya gitmek istemişlim. O arada örgütten daha önce tanıdığım Akmazot köyu öğretraeni tbrahim Canpolat, beni buldu. Örgütle ilişkisi bulunduğunu söyleyen tbrahim Hoca, daha sonra beni, Derik'te bazı militanlarla tanıştırdı. Bunlarla birlikte Ceylanpınar'dan Suriye'ye geçiş yapok." 11 kişilik gruplanm Suriye(uyruklu bazı kişilerin sınırda karşıladığıru anlatan itirafçı sanık Fahri Cangarlı, "Kamışlf ya geldiğimizde, bizleri Dr. Kemal karşıladı. Resimlerimizi ve kimlik kartlanmızı alarak bunlann yerine (Filistin Demokratik Cephesi) başlıklı kimlik kartlan verdi. Bu kartlarla Şam'a geçtik." Fahri Cangarlı, Şam'daki örgüt evinde 15 gün kaldığını ve daha sonra PKK lideri Abdullah Ocalan'ın kendisiyle göniştüğiinü anlatarak şöyle devam etti: "Öcalan bana Diyarbakır Askeri Cezaevi'ndeki dunım veitirafçı samklann (utumlan konusunda sorular sordu. Ben de cezaevinin çok modern olduğunu, buradan insan kaçırmanın hiç mümkün olmadığını kendisine anlattım. Abdullah Öcalan ile görüşmemizden sonra. örgütün Lübnan'daki kamplanna götünıldüm." Saruk Fahri Cangarlı, Lübnan'da buiunan Mahsum Korkmaz Askeri Eğitim Akademisi'nde 6 ay eğitime tabi tutulduğunu, bu süre içinde Abdullah Öcalan ve bazı merkez komite üyelerinin sık sık kampa geldiğini belirtti. Cangarlı, kamp sorumlusu M.K. üyesi Ali Ömürcan'ın sorumsuz ve hizipçi davranışları yuzünden halk mahkemesinde yargılandığını ve idam cezasına çarptırıldığını kaydetti. Cangaılı şöyle devam etti: "Kampta kurulan halk mahkemesini tüm militanlar izliyordu. Ali Ömürcan, militanlan yeterli düzeyde eğitemediği, hizipçi, sorumsuz ve ürkek tavırlan yuzünden yargılandı. Kendisine idam cezası verildi, ancak örgütte yakınları ve etkinliği gözönüne alınarak bu karardan vazgeçildi. Aynı dönemde yargılanan Adil V'algatekin, Mehmet Tunç ve Hasan Ma>a 5'er kişilik râangalar tarafından kurşuna dizilerek öldürüldüler. " Irakve Kürt hareketi D»ş Haberler Servisi Irak devleti içinde üiserieşmiş bir yara halinc gelen Kürt ayrtlıkçılığı ciddi bir biçimde ilk kez II. Dünya Savaşı yıllarında boy gösterdi. Bu dönemde Irak'ın karışık durumundan yararlanan Moila Muslafa Barzani 1943 yıiında aşiretiyle biriikte Barzan'da merkezi hükümete başkaldırdı. Kısa sürede bastırılan bu isyanı 1945'te aynı yerde bir yenisi iziedi. Bunun da şiddetie bastınlışt üzerine Barzani ve az sayıda yandaşı İran'a kaçtılar. Kürı hareketinin Iran'dan da darbe yemesi üzerine Barzani, 500 kadar yandaşıyla Sovyetler Birliği'ne sığmdı. 14 Temmuz I958'de Irak'ta bîr askeri darbeyle krallığa son verürnesi uzerine ulkenin siyasal ikiiminde bir demokratikleşme görüldü. Barzani, Irak'a dönerek Kürdistan Demokmı Paıtisi'ni yasal oiarak kurdu ve başına geçti. Ancak Irak'ın yeni lideri Abdülkerim Kasım'ı destekkmiş olmasırun karşüığım istediği ölçüde almadı. Çünkü Kasım yönetimi, Kurtlere Barzani'ııin istediği ölçüde hak tanımaya yanaşmadı. Bunun uzerine Barzani, tüm Kürî aşiretierini aynı hedef çevresinde bir araya getirmeyi basararak 1961 eylülünde süahlı ayaklanma başlattı. Kürtler çok geçmeden kuzey Irak'ın bir bölümünü denetimieri altına aldıiar. Bu dönemde Barzani nin en büyük destekçileri İran, fsrai! ve ABD'ydi. 2. Dünya Savaşı yıllarında boy atan Kuzey Irak'taki Kürt hareketi, yaklaşık 50 yıldır Irak'ın komşularıyla olan dengelerine bağh olarak zaman zaman güçleniyor, zaman zaman da ağır darbeler yiyor. kanın Kurtlerden seçilmesi ongörülüyordu. Hukümette beş Kürı bakanm yer alması maddesi dı$ında bu antlaşma da tam oiarak uyguIamaya konrpadı. Silahh mucadele yeniden başladı. Bu arada Irak'ın dış siyasal bağlanıılarından ötıirü İsrail, ABD \e fran'la arası daha da açıldı. 8u dcvletlerin Kürtleredesteği daha da arttı. 1974'te beş Kurt bakan hükumetten kendi istekleriyle çekildiler. Ertesi yıl Kürt aynlıkçıhğı ıçin feiakct oldu. İran ve Irak özeüiUe Şattülarap suyolu uzerindeki hukümranhk çekişmesinde uzlasmaya vardılar. Bağdat yönetimi İran'a Şattülarap üzerinde hak tanımayı ve tran'm dört küçük adayı işgalini kabul etti. Karşılığında da Tahran'ın Kurtlerden desteğini çekmesini elde etti. İran'ın desteğinden yoksun kalan Kürt a\;rılıkçı hareketi. Irak ordusu karşısında tutunamadı. Barzani, iki oğluyla biriikte 1975 martmda Iran'a sığındı. Kısa bir süre sonra da ABD'ye iltica etti. Molla Mustafa Barzanî, 3 Mart 1979'da ABD'de öldü. Bolgede incelemelenni sürdüren SHP heyetinin yanı sıra, DYP'den de Esat Kıratlıoglu başkanlığında Kalabalık yurttaş topluluğunun bir heyet dün saat 16.00'da Hakda izlediği basın toplantısında, ga kâri'ye geldi. Buradan hemen Çuzetecilerin sorulannı yanıtlayan kurca'ya gecen heyet, incelemeleCumhur Keskin, Irak'tan Türki rini sınır bölgelerinde gece de sürye'ye giren Kürtlerin sayısının 50 60 bin arasında olduğunu söyle rdi. Daha sonra sınır bölgesindeki izlenimlerini anlatan SHP PM üyesi Cuneyt Canver, heyetin gezisinin altında bir art niyet aranmaması gerektiğini belirtti. TRTye telgraf SHP milletvekilleri, bölgedeki gelişmelere seyirci kaldığını ilerı sürdukleri TRT'ye bir protesto telgrafı çektiler. İnönü'nün sözleri SHP Genel Başkanı Erdal İnönü, hükümetin Irak sınınndaki durumla ilgli tavnnı, "insani bir yaklaşım" olarak değerlendirdiklerini belirterek, "Şimdi bizim yaklaşımımız eleştirmeklen 7İya Talabani (Baştarafı 1. Sayfada) "Hakkâri bölgesinden sımr ötesine geçmekte olan soydaşlanmızın Türk topraklanna gectikleri sırada kesinlikle silahlarını Irak topraklanna bırakraalan şarttır. IRAK KİMLİ6İ Irak'ın kuzeyınde. Irak ordusuyla peşmergeler arasında bütün şiddetiyle sürdüğ j söylenen çarpışBu bir prensip kararımızdır, bu malardan kaçan Iraklı Kürtler, vatansız olmadıkiarını söylüyorlar Bu konudaki iddialar karşısında, Irak hukumetinın verdığı kimlik belgeleriyle Irak vataıidaşı olduklarım beiirtıyorlar. (Fotoğraf: Erbil Tuşalp) nu istiyoruz." Sevre kadın dört çocuğıınu arıyoı* KDP liderfiğıne Mustafa Barzani'nin oğlu Mesut Barzani geçti. Kürtlerin îran ve ABD'nin oyununa gelmeieri, Kürt ayrıhkçılığı içinde yoğun tartışmaiara ve bölünmeye yol açtı.Celal Talabani liderliğinde bir grup Kurt, SSCB'nin desteğini almanın daha sagiıkh bir yol olacağı gerekçesiyle Kürt milliyetçiliğinde "sol" bir 8 Şubat 1963'te Kasım'm öl görünüm vermeye başladılar. dürülmesiyle başa geçen Genc '•Muhafazakir" olarak niteleral Arif, Kurtlere ateşkes ve ba nebilecek çizgideki KDP'ye rarış cağnsmda buiundu. Görliş kip olarak "Marksist" çizgide meler sonunda 1966 haziramn Kürdislan Yurtsoer Birliği da genel af çıkartılması ve (KYP> kuruldu. Ancak Kürtler Kurtlere befü konularda ulusal üzerinde KDP'nin ağırlığı özerkiik tanınması Üzerinde an sürdü. lasmaya varıldı. Ne var ki bu Kürtler silahlı mücadeleyi yer aniasma da kâğıt üzerinde kal yer yeniden 1976'da başlattılar, dı. 1968'de yeniden silaha sa ancak bunlar vurkaç eylemlenlan Kürtlerle AriFin devrilme rinden öteye gidemedi. Kürt aysinden sonra daha geniş kap rılıkçılığının yeniden güçlenmesaralı bir antlaşma imzaiandı. si, tran ve Irak'm birbirleriyle Bu antlaştnayla Kurtlere özerk savaşa tutuşmaları sayesinde lilftanınıyor, Kürtlerin çoğun oldu. Irak ordusunu arkadan lukta olduğu kentlerde vali, be vuran Kürtler, İran ordusunun lediye baskanı, emniyet miıdü da destegiyle ülkenin kuzeyinrü gibi devlet görevlilerinin de birçok yeri denetimieri altıKürt olması, cumhurbaşkanı na almayı başardılar. Ancak iki yardımcılığına hep bir Kürdün ülke uzlaşmca Kürtler yine oratanması ve hukümette beş ba tada kaldılar. Radyo ayrıca Mesul Barzaninin bir bildirisinı yayımladı. Barzani, İran'ın oyununa geldiklerini yineledi. Barzani radyoya gore şöyle dedi: "Kuzey Irak'ta buiunan Kürt Peşmergeleri İran'ın ve onun rejiminin oyununa gelerek Saddam'ın kucağına itildi. EIi silah tutan tüm Peşmergeller, yaşam mücadelemiz için peşmergelerin kamplanna katıhnız. Kimyasal silahlara karşı dikkatli olunuz. Yaşasın mücadelemiz." VEFATLAR İÇİN Yurtiçi, yurtdışı cenaze nakledilir, cenaze ilaçlama, malzenıe, tabut, bütün işlemler hassasiyetle, süratle yapılır. İşletmede, ayrıca 18 ambülans mevcuttur. Cenaze ilanlarında hizmet bedeli alınmaz. İSLAM CENAZE İŞLERİ 147 20 06 140 68 86 DOĞUM Kızımız BESTE'nın doğumunu akraba vc dostlarımıza müjdeleriz. 20.8.1988 BANUGÜRSEL AKINOĞLU var" denilerek sınırın kapanma yor. bir Türk va tandaşı olan ak(Baftarafı !. Sayfada) larını söylüyor. Sonra "bombaı sını, sonra da "insani boyutu" ol rabası çevirmenlik yapıyor. kiraya" haykınşlan arasında, toz duğu belirtilerek sınırın yeniden dumana kanşıp giden çocuklan; açılmasını anlamakta güçlük çe İki yüzlü Zap Hııçın suiarıy la iki yüzlu Zap. Sizara, Hivora, Nivara ve Jiyor». kiyorlar. Kimi yerde bulcinık, İeimi yerde Yanında kalan son çocuğunu n Peşmerge Nusred'le berrak. Van'dan , Hakkâri'ye gesımsıkı tuttuğu clini, zaman zalirken uysal, Hakkâri'den Çukurkonuşuyoruz man yitirdiği çocuklarının elleri ca'ya giderken delişmen. Zap'Ia gibi öpüyor, kokluyor. ÖlmedikTeknoloji, aklın ve insanlığın tanışıklığımız 20 yıl öncesinden lerine inanıyor. yolda kayboldıı sesini bir kez daha susturuyor. başlıyor. Kıyısır a oturup söyleşilar dıyor. "Komutanı j a r Bölgeyi bir salhaneye çeviren kim yoruz. Biz yol yorgunuyuz, onlar darma"ya kaybolduklarını söy yevi silah taarruzu kimseyi ayak savaş yorgunu. "Ölürüm de lememizi istiyor. Kocasımn nere ta bırakmamış. Yaşayanlann yüz dönmem" diyenlerin söylediklede olduğunu soruyoruz. Yerdek i lerine ölümün gölgesi düşmuş. rini dinliyoruz. Türkiye'ye getirbaşını dikleştirip " O savaşıyor" diği çocuklarını Saddam'a teslim Gazla ölmek korkusu, kurşunla etmektense kemJi elleri ile öldürdiyor. parçalanmaktan çok daha etkili. meye karariı g«;nç bir peşnıergeKiminle konuşursanız konuşun, nin yüzündeki acı. Tozu dumana Anlamakta güçlük kim ne söylerse söylesin "kimya" katarak bir pikap geçiyor yanıdiyor başka bir şey söylemiyor. mızdan; Çukurca'dan Hakkâri'çekiyorlar Sınırın hemen ötesinde, uretti ye doğru. Arkada bir Peşmerge Erciş'in acı dolu Zilan Deresi'ndeki konutlarında yaşayan Af ği gaz bombaları ile ölüm doku uzanmış sırt ustu. Göğsunden ganlı mültecilerin nasıl geldiğini yan teknoloji, bizim tarafta dağ kanlar sızıyor. Tüfeğinin namlusoruyor Çığlılı bir yurttaşımız. Ne ları deliyor. Dev makineler, bul sunu yureğine uzatıp basmış tetiyanıt vereceğimi düşünürken ha dozerler. greyderler yol açıyor. ğe. "İntihar mı?" diyorum. "Yazeranına dayanmış yaşlı bir Kurt Yıllardır unutulan yörelere açılan şayanlar içindir intibar" diye yayanıt veriyor, "Keyfî, keyfi" di yollar, kurulan kopruler bölge in nıt geliyor. "lloybun, hoybun" ye. Yorede yaşayan insanlar oz sanının bakışları arasında yukse diyor. Onlann dilinde hoybun isbe oz akrabalannın yurda sokul liyor, uzayıp gidiyor. Yol ve köp yan anlamına geliyor. Bir oyku mamaları nedeniyle kırgınlıkları rülerin; kendi külturünd.en acıma anlatılıyor sonra; çobanından na, küskünlüklerine yeni neden sızca koparılmış bu insanlar için hoşnut olmayan surüye ilişkiıı. Çobanından hoşnut olmayan suler ekleniyor. Sınır boyunda dört yeterli olmadığı ortada. runun iyi kasap> aramasıyla ilgili. gündür yaşananları anlamak için Sının geçtikten sonra kansı ve Acımasız bir çobanla bir koyuıı bu konudaki resmi politikamı/ı çocuklarını bir daha göremeyen kavramak için onurlarından ve Peşmerge Nusred'le konuşuyo surusu olarak yaşamaktansa. bir guçlü görünme gururlarmdan o/ ruz. Nusred'in bir akrabası ara kasabın elinde pirzola olmayı yeğveride bulunmak zorunda kalı cılık ediyor anlaşmamız için. Peş lemekle eş tutuluyor peşmergenin yorlar. Olayın "siyasi boyulu merge Nusred anadilini konuşu intiharı.