Catalog

CUMHURİYET/8 Türkiye'den etkiıı çaba CENGtZ ÇANDAR KAHtRE Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, ülkesine Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihinde ilk kez bir cumhurbaşkanının yapacağı ziyaretin arifesinde Mısır Türkiye ilişkileri, Mısır'ın Türkiye'den beklentileri, Türkiye'nin Ortadoğu'da oynayabileceği role ve Mısır'ın Türk Yunan ilişküeri ve Kıbns sonınu konusunda neler yapabileceğine ilişkin bir demeç verdi. HUsnü Mübarek, Kahire'nin kuzey banliyösü Heliopolis'te bulunan Uruba (PanArabizm) Sarayı'ndaki çalışma odasındaki görüşmede, Türkiye'nin gerek Israil, gerekse de FKÖ ile ilişküeri sayesinde Israil üe FKÖ arasındaki "nçunımun daraltılınasında" rol oynayabileceğini belirtti. Mübarek, Türkiye ile Yunanistan arasında bir iyiniyet girişiminde bulunabilmesinin iki tarafın onayına bağlı olduğunu, Kıbrıs sorununun çözümünde bir Uerlemenin Türkiye ile Yunanistan arasındaki mesafenin kapaulmasıyla mümkün olacağını söyledi. Mısır Cumhurbaşkanı ile Uruba Sarayı'ndaki görüjmemiz bir saate yakın sürdü. Görüşmede Mısır Enformasyon Bakanı Saffet Şerif de bulundu. Hüsnü Mübarek, belki kendisinden önccki iki başkan, Cemal Abdnlnasr'ın karizmasına ve Enver Sedat'ın cerbezesine sahip değü, araa basitligi, alçakgönüllülüğü ve sıcaklıği ile belirli bir çekım gücünü de taşıyor. Birçok Arap ülkesi lidennin tam aksine, kendisine sonılacak sonılan önceden talep etmedıği gibi, görüşmenin hayli özgür bir atmosferde geçmesine olanak tanıyor. Mübarek ile özgür tartışma ortamı, görüşmeyi bir basın görüşmesi olmaktan çıkanp zaman zaman söyleşiye, hatta tartışmaya dönüştürdü. Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek bir ara gülerek, "Ama çok zor sorular sonıyorsunuz. Bu sornlara aranan yanıtlar, sorunlan hafifletmek bir yana yeni soranlar bUe çıkarabüir" diyerek yakındı. ABD Mısır ilişkilerine ilişkin bir soruda rahatsiilık gösterdi. Türk Mısır Uişkilerinin stratejik boyutlanna ilişkin bir soruda ise "Açık yürckiaflde söyleyin bana, nereye varmak istiyorsuB U ? " diye karşı bir soru yöneltti. Ancak genellikle sonılan ki birçoğu soru sınırını aşıp tartışma özelliğuıı taşıyordu serinkanlı ve rahat biçimde yanıtladı. Mısır'ın 57 yaşındaki, Firavunlar döneminden bu yana üçüncü Mısırlı lideri ile Ortadoğu banş süreci, ABD'nin Libya'ya karşı yaptınmlarından Türk Mısır Uişkilerine ve Kıbns sorunu ile Türk Yunan çekişmesine kadar uzanan geruş bir konular butününu kapsayan görüsmenin tam metni şöyle: Mısr ik Törkiye arasmdald Kskileri hangi çerçeve içiode gördügünüzü sorarak başlamak istiyonım. Bir Arap ülkesiyle bir Avnıpa ülkesi arasında mı; iki bölgesel güc araandaki Uişkikr biçıminde mi; Akdeniz iilkeleri arasındaki işbirligi çerçevesi içinde mi? MtBAREK Birçok yönden görüyorum. Bir Avnıpa ülkesi, bir bölge Ülkesi, bir Akderuz ülkesi, bir tslam ülkesi. Çok yönden. Tek bir yönden asla göremem. Ama bu yönlerden özeUikle vurgulananı var mı? MÜBAREK Vurgulanan yön.. Türkiye ile uzun bir geçmişe dayanan geleneksel iyi ilişküerimiz var. Mısır ile Türkiye arasındaki ışbırliginin ve dayanışmanın temelini bu oluşturur. Bunu hiçbir zaman göz ardı ederaeyiz. Böylesine bir boyut olmasaydı, ilişküeri bir yönden görebılirdim. Ancak uzun bir süre öncesınden sahip olduğumuz böylesine ilişkiler nedeniyle çok yönlü olarak görüyorum. Ne kadar uzuo siîredeD beri? MÜBAREK 15. yüzyüdan beri. Türkiye'ye geçen mayıs ayında yaplıgıoız ziyaretle Cumburbaşkaııı Evren De görüşmelernizin odak nok(asını. L'rdün ile FKÖ arasındaki 11 Şnbat 1985 Aroman Anlaşması'na dayanan Ürdiin FUistin bans girişiminr ortak bir Mısır • Türkiye deslefi sağlamak oluştunnustıı. O günden bu yana meydana gelen geiişınelere bakılırsa, 11 Şubat Anlaşması ve Ürdün Filistin bans girisüni islevsiz hale geldigine gpre... MÜBAREK Öldü mü? Ortadan kalktı mı diyorsunuz 11 Şubat Anlaşması'na? Ölmediyse bOe artık dndak ncuyla söı ediliyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Ue bu hafta sonu yapacagmız gorusmelerin Ortadogn soru nuna iliskin olarak odak noktaanı m olusturacak? MÜBAREK Ortadogu'ya ilişkin olarak yine 11 Şubat Anlaşması'nı ve Ürdün Filistin girişiraini temel alan banş süreci ve üzerinde ilerleyebileceğimiz yeni unsur hakkında tartışacağız. Dolayısıyla bu bir yana bırakılmış değildir. 11 Şubat Anlaşması ortadan kalkmamıştır. Hâlâ üzerinde hareket ettiğimiz zemin budur. Yani görüşmeleriııizin odak noktasının hâlâ 11 Şubat Anlaşması ve Filistin Ürdün girişimine ortak Türk Mısır desteği sağlamak olacağını mı söylüyorsuhuz? MÜBAREK Evet, bu çok önemlidir. Efendim, banş sürecinde bir gevşeme olmadığını mı soylüyorsuBBZ? HABERLER 16 OCAK 1986 POLİTtKA VE OTESİ MEH3MDED KEMAL Bir Mikrofon Ustası lar vardı. Bu sorunlan ortadan kaldırmak çabasıdır. Arap ulkelerinin aralanndaki sorunlan çözmek için temaslanm yüzde yüz destekliyoruz. Yani bu gettsmeyi Arap dünyasında bdinneye baslayan yeni bir mihver olarak gormiyorsıı«nz. MÜBAREK Yeni bir mihver değildir. Tüm Arap ulkelerinin aralannda iyi ilişkiler bulunması alışılmış bir şeydir. Ortadogu sorununa ilişkin değişik göruşler nedeniyle dagıldık. Ürdün üe Suriye arasında temaslann başlaması yeni bir mihver anlamına gelmez. Boyle bakarsanız, Mısır Ue Ürdün arasındaki Uişkilere yeni bir mihver dersiniz. Mısır üe Bağdat arasındaki temaslan yeni bir mihver sayarsınız. Arap ulkelerinin çogunluğu ile temaslanmızın bulundugunu size söyleyebilirim. ' öyteyse, Ürdin Bt Irak arasında zuaııea datai otsa bir mikver bulundBtmuı K^cmiyonHiMiz. Ba, bir mihver de|ildir. MÜBAREK Ürdün Ue Irak arasında iyi ilişküer vardır. Bunu mihver sayarsak, Ürdün, Suriye ile kötü uişkilere sahip Irak'la nasıl ilişkide bulunabUir? Dolayısıyla Ürdün Ue Suriye arasındaki temasın yeni bir mihver oİuşturmayacağını görebilirsıniz. Irak'la iyi Uişkilere sahip Ürdün'ün Suriye hükümeti üe görüş:memesi gerekirdi. Ne demek istediğımi anhyor musunuz? FKÖ VE İSRATL İLE İLtŞKİLER Evet, Mısır ile FKÖ'nün ilişkileri ne düzeyde balunuyor? MÜBAREK Filistin davası, Filistin sorunu 1948'deyaratüdığindan bcri bizim destekledigimiz bir davadır. FKÖ'yü destekliyoruz. Çünkü FKÖ, Arap Birligi'nin 1974'te Rabat'ta aldıjı karara göre Filistin halkının tek temsilcisidir. Dolayısıyla, FUistin davasını başından beri bugüne dek biz destekledik. Kapsamlı ve adil bir çözüm için de FKO'yü destekliyoruz. Ejer yandmıyorsanı iki hafta önce NBC ile bir miUakaünızda. FKÖ lideri Arafat'a Güvenlik Konseyi'nin 242 sayılı karannı kabnl etmesi catnsındı bulundunaz ve aksi takdirde en zarariı çıkacak olanın (big fal loser) o olacağını soylediniz. Bu. FKÖ'ye desteginizin Uketi oldu| u anlamına getebinr mi? Yoksa ş«rtlı destek ml? MÜBAREK Hiçbir şart yok. FKÖ'nün uluslararası konferansı başlatabilmek için 242 ve 338 sayılı kararlara ilişkin bir formül bulması gerektiğini söyledim. Zira uluslararası konferansm temeli 242 ve 338 sayılı kararlardır. Bu yüzden bir formül bulmalılar. O kadar kesin bir açıklıkla 242'yi kabul etmeleri gerektiğini söylemedim. Bir kabul biçimi bulmalılar. ömeğin FUistin halkının kendi kaderıni tayin hakkı konusu. Bir formül bulmalan, bu yönde çaba göstenneleri gerektiği çağnsını yapüm ki, bu sorunun üstesinden gelinmesi için vakit yıtirümesin. Daha fazla zaman kaybı, sorunun çozümüne yararlı olmuyor. FKÖ üzerine hiçbir şey empoze etmiyoruz. Kapsamlı ve davalan için adıl bir çözüme ulaşılması için onlara yardım etmeye çalışıyoruz. Israil Ue ilişkflerinizi "soguk banş" olarak tammlıyor musunuz? MÜBAREK Bakın, ben böyle soğuk banş, sıcak banş gibi kelimelere takılmam. Bu ilişküer banştır. Soğuk banş, sıcak banş adındaki bu yeni kelimeleri icat ettiler. Birinin ya da diğerinin temeli nedir? Onlarla temaslanmız var. Peres'le aramda mesajlar gidip geliyor. öyleyse bunun sıcak ya da soğuk olduğunu nasıl söyleyebüiriz? Böylesine tanımlar gerçekten benim zihnimde yer almıyor. Peres'lc banş sürecinde Ueriye dognı bir adım atılacagı konusunda iyimser miainiz? MÜBAREK Banş anlaşmasının (Camp David) gerçekleştirildiği daha önceki hüktimet döneminde olduğu gibi, Peres'le de elimizden geleni yapıyoruz. Şimdı lşçi Partisi, Peres iktidarda. FUistinülerin sorununa kapsamlı bir çözüm getirmek amacıyla tüm sorunlan çözmek için elimizden geleni yapıyoruz. Şamk ya da Likud ikridara gectiginde, banş sörecinc ivme kazandirma şansa ortadan kaikar mı, kalkmaz mı? MÜBAREK Bunu asla bilemezsıniz. Hangi hükumet olursa olsun elimizden geleni yapanz. lşçi Partisi mi olur, Likud mu olur, bu bizim işimiz değildir. IsraiUilerin işidir. TÜRKİYE NASIL BİR ROL OYNAYABİLİR? Türkiye hangi düzeyde olursa olsun, tsrail Ue diplomatik Uişkileri bulnnan tek İsiam ülkesi. Mısır ise bn Uişkilere sahip tek Arap ülkesi. Türkiye ile Mıar'ın bu özelliginio Türkiye Mısır ilişkilerinde bir rolü bulundugunu ve bu özelliğin tsrail'in bölgedeki variıgına Arap ve İslam dünyası açısından meşruiyel kazandırdtgım düşunuyor musunuz? MÜBAREK Biz bir Arap, İslam ve Afrika ülkesiyiz. Dolayısıyla üç boyutumuz var. Sizin lsraU ile diplomatik UişkUeriniz uzun zamandan beri bulunuyor. Bu diplomatik üişküeriniz yakjnda kararlaştınlmış değUdir. Bizim Israfllilerle diplomatik ilişkUerimiz ise yakın geçmişte, banş anlaşmasını imzaladıktan sonra başladı. Türkiye ile Israil arasındaki bu bağlantı, Filistin sorununun Ortadogu davasının yaranna kuliamlabUir. Hepimizin büyük yaranna olur. Türkiye, bu Uiskileri Filistin sorununa yardıma biçimde nasıl kullanabiür? MÜBAREK Türkiye'nin FKÖ ile ilişkileri ve Türkiye'nin Israü Ue Uişkileri var. Sanıyorum ki Türkiye, tsraiUilerle Füistinliler arasındaki uçunımun daralmasında ve boylece uluslararası konferansm toplanmasında yardımcı olabilir. Cumhurbaşkam Evren buraya gddiginde bu yönde bir talepte bulunacak mısınız? MÜBAREK Şimdiden, neyi gorüşeceğimizi tam olarak söyleyemem. Ama elbette ki banş meselesini bir bütün olarak ele alacağiz. Mıar Cnmhnrbaşkanı olarak Türkiye'nin Ortedogu'da prarik açjdan nasıl bir rol oynayabilecegi kanmndasınız? MÜBAREK Türkiye'nin Israil Ue temaslan yardımcı olur. Türkiye'nin Arap dünyasındaki yakın dostlanyla temaslan yardımcı olur. Araplar arasında iyi dostlan, Arap dünyasıyla iyi temaslan, hem IsraillUerle, hem de FKÖ ile Uişkileri bulunan bir ülke olarak Türkiye'nin banş sürecine yardımcı olmak için kullanabüeceği bir rolü olduğu kanısmdayım. Bir arabulaculnk rolü oynayabOir diyebilir miyiz? MÜBAREK Bunu size tam olarak söyleyemem. Ve Cumhurbaşkarunız geldiğinde onunla bu konuyu tartışacağımızı söyleyemem. Bu Türkiye'ye bağlı. Hiç kimseye hiçbir şey empoze edemem. Türkiye bir Ortadogu banşı için uluslararası konferansa katılabilir mi? MÜBAREK Bunu da tam olarak söyleyemem. Ama bunun için Türkiye'nin tsraüliîerle ve Arap ülkeleriyle temaslan ve Uişkileri var. Ama lsraüUlerle. bir Arap ülkesi olarak Mısu'ın Uiskileri FUistin sornnuna bir çözüm bulunmasına yardıma olabüdi mi ki?.. MÜBAREK Bütün uğraşımız FUistin sorununa bir çözüm bulmaktır. Ba apnçık. Dcmek istedigim şu. Mnır, Israil ile uişkileri bulunan bir Arap ülkesi olarak FUistin sorununa çözüm konusunda pek bir şey etde edememişken, bolgenin bir perifer ülkesi oUrak Türkiye neeJOedebUir? MtTBAREK Ne kadar çok çaba gösterilirse o kadar yararlı olur. Gosterilecek ve kullanılacak o kadar çok çaba var ki, bu anlamda yardımı olur. Bn anlamda Türkiye'nin de Yunanistan'la sorunlan var. Mısır, Türkiye Ue de YunanisUn'la da iyi Uişkilere sahip. Mısır'ın Türkiye Ue Yu MÜBAREK Eh, bunu herkes fevkâlade kolaylıkla anlayabilır ki, dünyanın en güçlü devleti yaptırunlar Uan eder ve bunlar işlemezse, sonuçlanmn ne olacağını tasavvur edebilirsiniz. Dünyanın bu en büyük devleti bundan birkaç ay önce Mısır uçagını Sicflya'ya inmeye zoriamıştı. O zaman siz Başkan Reagan'dan, özür dUemesini istemiştiniz. Reagan da özür düemeyi reddetmişti. Sonra birden bire, tabii birdenbire degU, ban temaslardan sonra Mıar'daki bnmkluk ortadan kalkd.. MÜBAREK Bu konu görüşülmüş, bazı temaslar yer almış ve şimdi temizlenmiştir. (liquidated) Bir sonın kalmadı. MÜBAREK Bir sorun yok. Tekrar Türkiye konusana dönelim. Mısır'ın Körfez Savası'nın ıiMin««ı karşısında çok duyarb oktugv biliniyor. Buradan hareketle, Türkiye'nin Mısır'ın sahip olmadıp bir bntiyaza sahip bulundngunn söyleyebinriz. Mıar'm savasan tarafiardan biri olan Iran Ue Uiskisi bnInnmamasına karşüık, Türkiye'nin savasa taraf ber iki ülke ve özellikle tran Ue Uiskileri var. Böylesine bir imtiyaza sahip Türkiye'nin, savaaın sona erdirilmesi konusunda bir rol oynayabflecegme inanryor musunuz? MÜBAREK Eğer bir istek yoksa hiçbir çare yoktur. Eğer her iki taraf da bir sorunu bir çözüme ulaştırma niyetinde değülerse, herhangi bir arabulucu için bu çok zordur. Pakistan Cumhurbaşkanı, hatta Türkiye tarafından bUe bu savası sona erdirmek için birçok çaba gösterildi. Ama hepsi başansız kaldı. Birçok arabulucu bu konuda çalıştı, ama bir çözüme ulaşılamadı. Ve savaş hâlâ devam ediyor. Demek ki C«mharbaskanı Evren ile yapacagunz görüşmede bu konuda büyük umutlar içinde bulunmayacaksınız. MÜBAREK Bir şey diyemem. Cumhurbaşkanı (Evren)'nin şu sıra lerek): Bak dostum, biz baskUara boyun egecek ülke değiliz. Kendi irademiz var. Kendi kararımız var. Bu konuyu Türkiye'ye yaptığun ziyaretten bu yana tartışmadık. Üikenize yaptığun ziyaret sırasında da bu pek tartışılraadı. Dedığıniz gibi, biz peşin para istiyoruz, siz malla ödemeyi öneriyorsunuz. Biz bunlann fiyatını ABD'ye peşin para olarak ödüyoruz, mal olarak değU. Durum budur. Ama içtenlikle söyleyeyim ki, geçen mayısta ülkenize yaptığun ziyaretten beri bu konu görüşülmedi. Peşin para istiyorsak, bunlara ilişkin borçlanmızı ödemek içindir. Tekrar Türk • Mıar UişkBerine dönettm: Türkiye Ue Mısır arasında iyi ilişkilerin kumlmasından ve sörekli olarak bu UişkUerin gelişmesinden pek hoşnnt olmayan bazı nlkelerin bulundugunu hissediyor mnsnnuz? MÜBAREK (kahkaha atarak): Türkiye Ue iyi ilişküerimiz olmasından memnun olmayanlann canı cehenneme! Türkiye bağimsız bir ülkedir ve istediği her ülkeyle iyi üişküer kurma hakkına sahiptir. Mısır bağimsız bir ülkedir ve Türkiye Ue ve herhangi bir başka ülkeyle iyi ilişkiler kurabiUr. Bizim, dünyanın her yanındakı ülkelerle iyi ilişküerimiz var. Türkiye Ue iyi ilişkiler kurmamızdan memnun olmayan bir ülke varsa, bu onlann meselesidir, bizim değü. Bizim kendi irademiz, kendi karanmız var. Evet, ama böyle nlkderin var oldugiınu sezdiniz mi? MÜBAREK Bir ülkenin bir diğeriyle iyi UişkUer kunnası her zaman bazı ülkelerin canını sıkar. Memnun olmayan birinin bulunması normaldir. Mısır'ın Türkiye ile, bir başka ülkeyle ilişkisi hiç kimseyi hedef almamaktadır. Turkiy e ile Mısv arasındaki İUskiler on yıllar boyunca sognk kaldı. Sizin Cumhurbaşkanlık döneminiz iki ülkeyi birbirine yaklaştırdı. Bunnn ardında bir jeopolitik ve stratejik bakıs açısı bulunuyor mu? MÜBAREK Söyleyin bana, nereye varmak istiyorsunuz? Açık yüreklilikle. tki ülke boigenin en kalabahk ve cografl bakımdan en büyük iki ülkesi. Dolayısıyla... MÜBAREK Başta söylediğim gibi, uzun yülar ötesinde iyi Uişkilerimiz vardı. Daha sonra bu iyi ilişkilerle bağdaşmayan, dediğiniz gibi soğuk Uişkiler ortaya çıktı. Durgun.,. MÜBAREK Evet, durgun. Iktidara geldiğim zaman bu durgun Uişkileri öyle tutmak için hiçbir neden bulunmadığını düşündüm. Bu nedenle ülkenizi ziyaret etme girişiminde bulundum ve şimdi de Cumhurbaşkanınız Mısır'ı ziyaret edecek. tki ülke arasındaki normal tavır budur. Uişkileri durgun ve soğuk tutmak için hiçbir neden yok. Türkiye bir İslam ülkesi, bir Akdeniz ülkesi, dost bir ülkedir. Geçmişte bazı yanlış anlamalar olmuşsa, bunlan ortadan kaldırmalıyız. Türkiye Ue bir zamanlar sahip olduğumuz gibi, iyi ve sıcak ilişküerimiz bulunmadan uzun süre kalamayız. Çok iyi üişkilerimiz olmalı. Bu çok önemli. KİBRIS KONUSU Sayın Başkan, sizin perde arkası diplomatik faaliyetten hoşlandıgımz biliniyor. Birçok alanda. lsrail ve Araplararası sorunlar buna dahil. Ortada fazla gözükmeden perde arkasında sessiı bir diplomasiyle çözüm çabalan... Bu, Kıbns için de gecerii olabilir mi? Kıbns sorununa üişkin faaliyet gösterebilir misiniz? İyiniyet girişiminde bulunabUir misiniz? MÜBAREK İyiniyet girişimimi Türkiye Ue Yunanistan arasında kullanabUirim. Ana sorun bu. Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorun çözümlenebüirse, Kıbns'taki iki taraf arasında sorunlara çözüm bulunmasının çok daha kolay olacağı karusındayım. Ama bu Bağlantısızlar'ın bir konusu. Ve siz Baglantısızlar Hareketi'nin önde gelen iiyelerinden birisiniz. Kıbns, Ankara Ue Atina arasında bir sorun oldugu kadar Baglanbsızlar Hareketi'nin de bir sorunu. Baglantısızlar Hareketi'nin bir tavn var... MrtAREK Ada'yı bölme yönünde devreye girmemizin mümkün olacağım mı söylemek istiyorsunuz? Hayır. Örnegin BM'nin Kıbns'a ilişkin banş sürecinde yardımcı bir rol oynayabilir misiniz? MÜBAREK BM'ye olsun, herhangi bir uluslararası topluluğa olsun, Baglantısızlar Hareketi'nde kabul ettiğimiz ilkeler zemininde yardıma olabüirim. Sorudan kastedUen. bu konuda aktif bir rol üstlenip ustlenemeyeceginiz idi. MÜBAREK Aktif bir rol üstlenmemiz Türk ve Yunan hükümetlerinin isteğine bağlıdır. Kendiniz böyle bir rol ustlenebileceginizi bUdiremez misiniz? MÜBAREK Böyle bir inisiyatife girişmeden önce Türkiye üe Yunanistan'ın onayı gerekir. tkisinden biri itiraz ederse, böyle bir inisiyatifm hiçbir değeri kalmaz. Hiçbir önemi olmaz. Fakat Saym Başkan, ber iki ülkeyle de iyittişldlerinizolduguna göre, taraflann sizin böyle bir rolünüzü kabul edip etmeyeceginizi, bu konuda öneri götürerek deneyemez misiniz? MÜBAREK Sorun, Kıbns'taki iki kesim arasında değü. Ana sorun Türkiye Ue Yunanistan arasında. Dolayısıyla, bu iki ülke arasındaki mesafeyi daraltnktan sonra eğer isteniyorsa arabuluculuğa hazır olduğumuzu önerebüiriz. Ama son dönemde herkes meşguldü. Yunanistan'da seçimler yapıldı falan. Şimdi Türkiye Cumhurbaşkanı geliyor. Bir ay sonra Yunanistan Başbakanı Kahire'ye gelecek. Kendüeriyle görüşebiliriz. Kuşkusuz bu konu, Türkiye Cumhurbaşkanı ve Yunanistan Başbakanı Ue görüşmemizde ele alınacaktır. Bu konuda gösterilebUecek en büyük çabayı göstermekten yanayu. Ama Türkiye Cumhurbaşkam'nın onayı ve diğer tarafın kabulü Ue. Ki, ABD'nin Libya'ya karşı yaptırımları kötü bir başarısızlığa uğrayacak. Bunları daha önce bölgedeki dostlara sormak iyi olurdu. Durumun şerçeğini biz iyi biliriz. ABD'ye iyi tavsiyelerde bulunurduk. İki ülke arasındaki askeri işbirliğini, basının önünde konuşmam. Böyle şeyleri tarîışır ye sonuca bağlarsako zaman Uan edilir. Önceden konuşmahyız. nanistan arasındaki mesafeyi daraltabilecek bir rol oynayabilecegine inanıyor musunuz? MÜBAREK Bu her iki tarafa bağlı. Mısır, Yunanistan ya da Türkiye'nin kendisinden istemesi halinde görüşleri Uetmekte tereddüt etmeyecektir. Buna hazırız. Ama kendimizı iki tarafa da empoze edemeyiz. Bununla birlikte, elbette ki Türkiye ile Yunanistan arasında iyi ilişkiler görmek isteriz. Türkiye Ue ve aynı zamanda Yunanistan'la iyi Uişkilerimiz var. Yardımcı olabüeceksek hazınz. İyiniyet girişimi (good offies) sunabUirsiniz.. MÜBAREK Evet. Ama bu konuda geçen yıl Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e zalen Mısır'ın iyiniyet girisimini öneren mesaj gondennişüniz.. MÜBAREK Bazı görüşmelerımiz oldu. O sıralarda Türkiye Cumhurbaşkam Ue bu konuyu görüştük. Ancak bundan sonra, Yunanistan'da seçimler yapıldı, birçok şey oldu ve bu konuda bir temasımız olmadı. Cumhurbaşkanı (Kenan Evren) buraya geldiğinde yardımcı olabılecegimiz bir yol bulabilecegimizi urnanm. Başbakan Papandreu'nun yakın gdecekte buraya yapacagı geziyi buna baglayabUir miyiz? MÜBAREK Hayır. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın ziyaretiyle Yunanistan Başbakanı'nın ziyaretı arasında hiçbir ilişki yoktur. Ama ber iki tarafı da herhaiukarda dinleyeceksiniz.. MÜBAREK Elbette iki tarafla da görüşeceğiz, ama iki ziyaret arasında bir bağlantı var diye düşünürseniz, hayır, yoktur. Bu konuda bir çaba gösterüecekse, Cumhurbaşkanı'nın (EvTen) ve daha sonra Başbakan'ın (Papandreu) buraya gelmesi gerekmez. Mesajlar ve özel temsüciler gönderilebilir. Her iki ziyaret de çok önceden kararlaştınlmıştı. ABD VE LİBYA'YA YAPTIRIMLAR Saym Başkan, ABD'nin libya'ya bazı yapünmlar koydugunu görüyorsunuz. Oysa bu yaptınmlann sonuç vermeyecegi gönıluyor. ABD'nin en yakın müttefikleri bile bu yaptınmlara kablmayı reddettiler. ABD'nin bu konuda kötü yönlendirildigi kanısında mısınız? MÜBAREK ABD'nin birçok uzmanı ve istUıbaraü var. Söz konusu yaptınmlar istihbaratına dayanıyor. Kötü yönlendirilip yönlendirilmediği konusunda bir şey söyleyemem. Bu, onlann meselesidir. Şimdi gördüğümüz kadanyla bu yaptınmlar sonuç vermeyecekse ki Avrupalı müttefikleri bUe iştirak etmedi kötü bir başansızhk (setback) placak. Öroegin ABD'nin bu bölgede Mısır gibi dostlan var. Boyle ciddi adımlar atmadan önce sadece Libya'ya karşı degil. hangi ülkeye karşı olursa olsun ABD'nin dostlannın lavsiyesine kulak vermesi gerektiğini duşünüyor musunuz? MÜBAREK Bölgedeki dostlara sormak daha iyi olur. Çünkü durumun gerçeğini gerçekten onlar iyi bilirler. O takdirde iyi tasviyelerde bulunabiliriz. ABD'nin Libya'ya yönelttigi yaptınmlardaki başansızügı, bölgesd soruularda ne gibi bir gerilemeye yol açabilir? da nasıl bir bilgiye sahip olduğunu bilmiyorum ama Cumhurbaşkam'run ziyareti sırasındaki görüşmelerimizde bu sorun (Körfez Savaşı) ele alınacaktır. Saym Başkan, Türkiye'ye yapmıs oldugunuz ziyare» Türk Mısır ilişkilerinde iyi bir zemin oluşturdu, ilişkflere bir anlamda ivme kazandırdı ve saglam ilişküer için bir adım oldu. Şimdi de Cumburbaşkanı Evren'in buraya yapacagı ziyaretin bu ivmeye katkıda bulunacagından söz ediliyor. Ancak bazı şeylerden söz etmek bir şey, onlan kâgıda dökmek başka bir şey, onlara işleriik kazandırmak ise bambaşka bir şeydir. Şimdi, tüm bu ziyaretler, göriismeler ve temasjarda kendisini ortaya koymuş siyasi iradeye somuüuk kazandırnuk için hangi prarik önlemleri öneriyorsunuz? Özellikle iki ülke arasındaki iktisadi ve tkari alanda? MÜBAREK Bu konulan aynntüı biçimde görüşmeyi, Cumhurbaşkanı Evren buraya geldığı zaman yapacağımız toplanulara bırakmak daha iyi olur. Ama genel olarak söyleyebileceğim şudur: tşbirliği yapabiiiriz ve bazı alanlarda Türkiye ile işbirliği yapmaktayız da. Çok daha Ueri düzeyde işbirliğinden yanayız. örneğin, birçok Mısırlı geçen yü ülkenizi ziyaret etti. ASKERİ İŞBİRLİĞİ tsbiriiginden söz edüdigine göre, stratejik bir isbirngi duşünülüyor mu? tki ülke arasında bir ortak savunma anlaşması, bir askeri anlasma?.. MÜBAREK Bu hususlan açıkça basın yayın organlan önünde konuşmam. Cumhurbaşkam Evren'le konuşuruz. Bu konuda hiçbir şeyi şu anda söyleyemem. Bu çok tehUkeü bir yanıt oldu Sayın Başkan. MÜBAREK Bu çok hassas bir konu. Bu konudaki sorulara cevap veremem. Bu sorulara cevabım yok. Ama iki ülke arasında bir savonnuı anlaşması kamudan gizü olamaz ki. MÜBAREK Böyle bir şeyi tartışır ve sonuca bağlarsak, o zaman Uan edilir. Ama önceden konuşamayız. Ama iki ülke arasında sUah sanayileri konusunda bir işbirtigi arandıgı, bUinen bir şey. MÜBAREK Size söylediğim gibi çeşitli alanlarda işbirliğimiz olabilir. Bu askeri sanayi olabilir, diğer sanayi daUarı olabilir. Çok alan var. Ticari alan var. Ülkenizden birçok şey satın alıyoruz. Bn konnyia yakından Uişkili olarak Sayın Başkan, uzun süredir görüşülen Mısır Hava Kuvvetleri'nin elindeki Phantom savaş uçaklanmn Türkiye'ye saOşı konusu var. Bu konuda birtakım problemler bulundugunu biliyonız. Mısır peşin para istiyor. Türkiye mal karşılıgı Ue ödemeklen yana. Phantom satışı için siyasi iradenin mevcut olmasına, satış konusunda ilke kararı bulunmasına rağmen bir yerde bir engel bulunduğu göriüüyor. Sadece iklisadi alanda degil. siyasi alanda da... Mısır, bu uçaklan Türkiye'ye satmaması için başka ülkelerin baskısı altında mı? PHANTOMLARA PEŞİN PARA MÜBAREK (gevrek gevrek gü her iki taraf için iyiniyet girişiminde bulunabilelım. Geçen yıl Yunanistan'a yaptığım ziyarette Başbakan (Papandreu) üe Türkiye konusunda görüştük. Bu ziyaretten sonra Türkiye'ye gittiğımde cumhurbaşkam Ue Yunanistan'ı görüştük. Ne var ki o sıralarda zamanın temaslan başlatmak için uygun olmadığı düşüncesine vardım. Yunanhlar seçimlerle meşguldüler. Seçimlerden sonra da hükümetin kurulması, parlamentonun toplanması... Bir sürü sorun vardı. ORTADOCU BARIŞ SÜRECİ Siz de (Ortadogu) banş suredyI* meşgoldnnnz... MÜBAREK (gülerek): Evet. Banş sürecine gelmisken... Bu bans süreci gerçekten mevcut mu, yoksa sadece Araplann istegini, arzusunu mu ifade ediyor? MÜBAREK Kendi yönümüzden, biz bir çözüme ulaşılması için elimizden geleni yapıyoruz. Çünkü Filistinlilere bir çözüm bulmak istiyoruz. Bir vatanları yok. Yerleşebiİecekleri bir yer yok. Oraya buraya dağilmış durumdalar. Onlan böyle bırakmak birçok soruna neden oldu ve oluyor. Bakın Lübnan'a.. Bu nedenle, banş süreci için calışmak çok önemlidir ve biz kapsamlı bir çözüme ulaşılması için büyük çaba harcıyonız. Kral Hüseyin de aynı yönde elinden geleni yapıyor. Ama FKÖ'yü soruna dogrudan taraf olarak kabul ediyorsunuz degU mi? FilistinlUeri mi? FKÖnün kendisini mi?.. MÜBAREK FKÖ, oybirliğiyle alınan bir karar gereğince Rabat'ta Filistin halkının tek meşnı temsilcisi olarak tamndı. Bütün Araplar bunu kabul etti. Evet, ama ABD, FKÖ'yü soruna dognıdan taraf olarak tanımadıkca... MÜBAREK FKÖ'yü görmezden gelemeyiz. Çoğunluk odur. Bir halkın çoğunluğunu nasıl bir kenara iter, görmezden gelebilirsinız? Eğer FUistin halkının çogunluğu olan FKÖ'yü bir yana bırakırsak, soruna getirilecek her çözüm başarısızlığa uğrar. (FKÖ'süz) bir çözüm barışı sağlar mı? Yanıtım hayırdır. Imkânsızdır. Sanınm bunu çok daha uzun bir zaman süresi içinde Başkan Reagan'a anlattınız. MÜBAREK Anlattım. Ona izah etüm. Ve, Amerikalılarda bırakın FKÖ'yü tanunayı , bu yönde hiçbir bareket bUe yok. MÜBAREK Hareket etmediler. Başka yolu yok. Sorunu FKÖ Ue çözmekten başka yol yok. Eğer kilit noktalarda onlan istemiyorlarsa, Yaser Arafat ve FKÖ önderliği Ürdün Filistin heyetine katüacak başka isimler üzerinde anlaşabilir. Ve A BD'ye anlatıyorum ki, eğer bu kişiler çok zayıfsa bu (barışsürecinde ilerleme) asla olmayacaktır. Güçlü kişilerle olacaktır. Demek oluyor ki, asü üzerinde dunılması gereken FKÖ'nün 242'yi kabul etmesi degil, ABD'nin FKÖ'yü soruna dogrudan taraf olarak kabul etmesidir, ki bans süreci momentum kazansm. MÜBAREK Hayır. Uluslararası Konferans toplanabUmesi esas olarak bu iki karara (242 ve 338) dayanacağı için, Filistinlilere bunu tanımak için (242'yi) bir formül bulun diyorum. Bu formül, belki kendi kaderini tayin hakkını (self determination) içermelidir. Bu nedenle, FKÖ önderliğine, toplanıp iyi bir formül bulmalan ve uluslararası konferansm toplanabilmesi ve banş sürecini harekete gecirümesi çağnsını yapıyorum. Tesekkürier Saym Başkan. Geçen yılın (1985) haziran sonlarında ölen Gazeteci Ruştü'nün (Şensöz) cenazesinde, Nuruosmaniye Camisinin avlusunda beraberdik. Rüştü'den ve ortak anılarından söz etmiştik. Bir yazımda anılara ve konuşmalara değindim. Hemen ertesinde diyeceğim bir günde üstattan mektup aldım, "Geçmişte UgiH o ayaküstü konuşmamızı öyle derteyip toparianmşsm ki, dıklarını y&niden yaşayabilsem öyle yaşamak isterdim, yani o duğundan da guzel " diyordu. Küçük bir ameliyat geçirdiğimde de çektiği telgrafta sağlıklar diliyordu. Usta bir yazarca okunduğum için sevindim. Hikmet Münir Ebcioğlu, Vakit'te gazeteciliğe başlamıştı, Ankara'ya gidinceye dek (kırklı yıllar) orada kaldı. Bir gün Yunu? Nadi Bey bir toplantıda Rüştü ile Hikmet Münir'e raslryor. İkisinin tutumlannı öylesine beğeniyor ki, gazetesine gelmelerini öneriyor. Rüştü, gidiyor; Hikmet Münir özür diliyor, gazetemden memnunum diye. Yunus Nadi, 'başın sıkışırsa gene de gel', diyor. Bana, 'Cumhuriyet'te çok istedigim halde çalışma fırsatını kaçırdım, gazete degiştirmeyı sevmiyorum' demtşti. Nurullah Ataç, bir yazısmda Hikmet Münir'in adım şöyle anar: "... Yedigün'ün son sayısında (8 Mart 1938) Hikmet Munir'in Yakup Kadri ile söyleşisini okudum. Büyük üstadın bana da iltifatta bulundugunu görunce gençlik günlehmdeki kadar sevindim. " Bu yazıdan anlıyoruz ki, Hikmet Münir bir yandan gazete için yazarken, bir yandan da edebiyat konularının içinde imiş. Bizden bir ya da iki kuşak öncesidir bu yazartar. Bunlann yaptıkiarını ancak gazete ve dergileri karıştınrken öğreniyorduk. Hikmet Münir Ebcioglu'nu, istanbul'u bırakıp, Ankara Radyosu'na spiker geldiğinde tanımıştım. Radyoda bir yenilik yapılıyor, bir radyo gazeteciliği başlatılıyordu. Nurettin Artam Refik Ahmet, Burrtan Belge konuşuyortardı. Galip Ataç'ın söyleşilerini Baki Süha konusturuyordu. Radyo Müdürü Vedat Nedim Tör, genç şairlere şiirlerini okumak için yer veriyordu. İşte o yıllar... O yıllar daha hoşgörülü imiş, bir de bu yıllara bakın! Hikmet Münir'in adım duymuş, radyoda konuştuğunu biliyordum, ama daha tanımıyordum. Bir gün uğradığımız küçük içkili lokantaların birinde Baki Süha ile oturan birine rasladım. İkisi konuşuyoriardı. Ses bana hiç de yabancı gelmiyordu, bu sesi tamyordum. Fakat bu yüzü tanımıyordum. Nasıl olurdu, sesi tanırdım da yüzü tanımazdım? Alışılmamış bir şaşkınlık içindeydim. Baki Süha da domuzluğu tutmuş olacak ki ikimizi tanıştırmıyordu. Adımı söyledim, "Usfaf'dedim. "Benibağışlaytnız, ben bu sesi tanıyorum, ama bu sesin sahibini tanrya madım. Beni meraktan kurtann!" "Ben Hikmet Münir'im..." dedi. Meraktan çatlayacaktım, kurtuldum. Bu tanışmanın arasından kırk yılı aşkın bir süre geçti. Kırk yılı aşkın süre geçti, ama insanlan silindir gibi ezen bir sürü de olay geçti. Tek partinin radyosu çok partili dönemin, sonra da yeniden tek partinin (DP'nin) eline geçti. Hikmet Münir 1960 yılına değin radyoda kaldı. Tok ve gür sesi ile haberleri, söylevieri okudu. 1960 yılına yaklaşırken Vatan Cephesi' listelerini de okuyan Hikmet Münir'di. Bu okumalar 27 Mayısçılar için suç sayıldı. Bir süre içerde kaldı sanıyorum. Türkçeyi mikrofonda en güzel konuşan seslerden biri artık susturulmuştu. İstanbul'a gelip yerleşti, radyoculuğa veda etti. Çok üzülüyordu. Kim kazanmıştı, kim yitirmışti? Toplam çizgisini çizenler düşünsünl.. Yeniden dergilerde, gazetelerde yazıyordu. Son çıkan kitaplarımdan birini duymuş, "Nerden bulurum?" diye sordu. "Ben takdim ederim"dedim. Cemiyete alması için bıraktım. Okumuş, uzun mektubunda şöyle diyordu: "... Kitabın beni sardı. Hayattan yaşarken kopmak demek olan anılardan aynlmayı ben hiç sevmem. Ama sen onlan olağanüstü bir güzellikle sağlama bağlıyorsun. (...) Hemen her gün bir fıkranı okur gibi onlan okumaya devam ediyorum." Alçak gönüllüydü. Eşıni de yrtırdikten sonra Bebekte bir derviş gibi yaşıyordu. Ara sıra raslaştığımızda ayaküstü konuşuyorduk. ÖkJüğünde 81'ini devirmişti. Ben o kadar görmüyordum. Edebiyatımıza okumada yeni bir şiir dili getiren Nedret Selçuker'le cenazesinde beraberdik. "Türkçenin büyük ustalanndan birini daha yitirdik " dedi. "Doğru" dedim. Aşiyan'a, eşinin yanına gömüldü. Radyoya bunca yıi hizmet etmişti.Siyasal iktidarların birbiriyte boğuşmasında bir devlet memuru olarak acı çekmişti. Bebek Camisinde tabutu çevresinde bulunanlara baktım, eski görev arkadaşlanndan emekliye ayrılanlardan baztları, gazeteciler, yakınları ve bazı eski dostları vardı. Acaba TRT'nin değer bilir yeni kişileri neredeydi? Eski bir radyocu kulağıma eğilerek, "Bir çelenk bile göndermemişler" dedi. "Vafan Cephesi listeleri okutanların uzantısı değil mi iktidarda olanlar? Vefasızlığın bu kadarı olur." Nihat Akçan Yeşilköy'den kalkıp gelmişti, bir dostu da Gebze'den... Oysa istanbul Televizyonu yöneticileri Ortaköy sırtlanndan Bogaz'a bakıyorlardı. Ellerini uzatsalar Bebek Camisinin minaresine değerdi. Sıcak olan dostluktu, politikanın ise gözünün kör olduğu her zaman soylenmiştir. Özal'la Dış Politika (Baf tarafı 1. Soyfoda) nomik boykot" istemektedir; oysa Ankara bu çağrıyı karşılıksız bırakmaktadır. Nitekim Başbakan özal, dünkü sohbetimiz sırasında Türkiye'nin boyle bir çağrıya katılmayacağının altını bir kez daha çizmiştir. Cumhurbaşkanı Sayın Evren de Katar Haber Ajansı'na verdiği demecte, ABD'nin karannı "aceleci" olarak nitelemiştir. Bununla birlikte, Libya'ya karşı Amerika'nın boykot çağrıstnı benimsemeyen Türkiye Cumhuriyeti'nin Başkanı Sayın Evren, bu sabah Tunus ve Mısır gibi Libya ile ilişkileri son derece bozuk iki ülkeyi kapsayan bir resmi ziyaretler turuna başlamaktadır. Bu da Ankara'nın gerçekten "rasgele" bir tarafsızlık politikası izlemediğini gösteren bir başka işarettir. Başbakan özal, sorularımızı yanıtlarken söz MÜBAREK Pek gevşeme sayjmaz. Karşılaştığımız birtakım sonınlar var. Bu tür sorunlar her yerde çıkabilir. Ama bütün bu sorunlann üstesinden gelmek için çalışmalıyız ki, Ürdün Filistin delegasyonunun da katılmasıyla bir uluslararası konferans toplanabilsin. Sayın Cumhurbaşkanı, Ürdün'ün, söz konusu anlaşmaya husumeti gayet iyi bilinen Suriye ile yalunlaşma icine girmesinin bu gjrişimin (Ürdün Filistin) basan şansını batıracagı kanısında degU mîginiz? MtBAREK Şu kadannı söyleyebiliriz ki, Ürdün ile Suriye'nin görüşmesi 11 Şubat Anlaşması'nı etkilemeyecektir. Çünkü bu anlaşmayı çok önemli addediyoruz. Urdün Ue Suriye arasındaki temas iki Arap Ülkesi arasındadır. Birtakım sorun durum kuşkusuz olumlu bir gelişmedir. Ancak son beş altı yılda meydana gelen bu olumlu yönelişi teslim ederken, aynı dönemde ülkemizin Batı Avrupa ile ilişkilennde ortaya çıkmış olan gerilemeyi de göz ardı edemeyiz. İlk iki yılında Avrupa karşısında bu olumsuzluğu giderici bir tutum içinde gözükmeyen Başbakan Özal'ın Avrupa'ya bakış açısı üzerinde ciddi tereddütler doğmuştu. Fakat Sayın özal'ın son zamanlarda attığı bazı adımların bu tereddütleri bir ölçüde dağıtmaya başladığı hissediliyor. Bu adımlar Başbakan Özal'da ne ölçüde özlü bir dönüşümü göstermektedir? Şimdilik pek bilemiyoruz. Bununla birlikte dün kendisi ile yaptığımız söyleşi sırasında Avrupa'yla ilişkiler konusunda vermiş olduğu mesajlar ihtiyatlı bir iyimserliğe yol açıcı nitelıkteydi. Ömeğin bir sorumuz üzerine Başbakan özal, konusu "aktif tarafsızlık" pototikasım uygulamaTürk dış politikasında Batı Avrupa boyutunun nın gittikçe güçleştiğini saklamadı. Bazı dengeleri sürdürmenin kolay olmadığını kendisi de da ihmal edilemeyeceğini belirtti. Türkiye'nin kabul ediyor. Ancak, Türkiye'nin bölgede, Arap AET'ye "tam üye" olmakta kesin kararlı olduve İslam dünyasında daha "sözü dinlenir" ve ğunu vurguladı. Bu yıl içinde başvurunun ya"güvenilir" bir konuma geldiğini belirtiyor. Or pılabileceğini, ancak daha önce ilişkilerin "normalize" edilip zamanlamanın çok iyi yapıltaya çıkan bu durum, Sayın Ozal'ın kendi deması gereğine dikkati çekti. Sayın özal, Beşyişiyle "son beş altı yıbn olgusu." ler'le varılan "dostane çözüm" ile kendisinin Başbakan özal'ın bu teşhisinde bir gerçek payı vardır. Bu teşhisin anlamlı bir belirtisi, böl gelecek ay resmen yapacagı Londra ziyaretinin Batı Avrupa ile ilişkilerin normalleştirilmegenin kuzey ve guneyinde iki güç odağı olan Türkiye ile Mısır arasında gelişmeye baslayan si yolunda birer adım olduğunu belirtti. ilişkilerdir. Geçen yıl mayıs ayında Mısır Baş* kanı Mübarek'in Ankara ziyaretini CumhurbaşSayın Başbakan'la dış politika sohbetinde kanı Evren, bu hafta sonunda iade edecektir. Böylece iki ülke arasındaki ilişkiler en üst dü dikkatimizi çeken bir nokta daha oldu; sürekli zeyde bir siyasal yakınlaşma sürecine girmiş olarak dış politikanın "ekonomik ve ticari" boyutuna işaret ediyordu. islam ülkelerine Türkiolmaktadır. Mısır Cumhurbaşkanı Mübarek, Cumhuri ye'nin dışsatımının 3.5 milyar dolar, Batı Avruyet'in sorularını yanıtlarken Sayın Evren'in zi pa'ya ise 3.2 milyar dolar olduğunu, bu açıdan yaretıne dönük bazı beklentilerini açık olarak ikincisinin de kesinlikle ihmal edilemeyeceğidıle getırmıştir. Cengiz Çandar'ın Kahireden ni söyledi. "Saym Başbakan, ekonomik ve tibildirdiğine göre Sayın Mübarek, mülakatın bir cari ilişkilerin dış politikanın motoru olduguna yerinde, örneğin, Türkiye'nin hem FKÖ hem de inanıyorsunuz' öeyince, karşılıgı, "Birbakıma Israil ile ilişkilerinin bulundugunu, bu nedenle öyle, büyük ağıriık taşıyor" dedi. Amerika ile ilişkilerimizin ise bu bakımdan ikisi arasındaki uçurumun daraltılmasında rol hayli azgelişmış olduğunun da altını çizen Başoynayabileceğini belirtmiştir. Böyle bir beklenti ne ölçüde gerçekçidir, bi bakan, "Amerika bölgede güçlü bir Türitiye görlemeyiz. Ama Sayın Mübarek'in bu söztennden mek istiyorsa, bu hususa dikkat etmelidir" debile, Türkiye'nin bölge politikasında geçmiş yıl di. lara göre bir hayli mesafe almış olduğu sonuSon olarak, ekonomisi güçlü bir Türkiye'nin cu çıkartılabilir. dış politikada da ağırlığının artacağını söyledi. Cumhurbaşkanı Sayın Evren'in bugun başBu görüş ne kadar yerinde ise, dış politikalayacağı Tunus, Mısır ve Katar'ı kapsayan dış nın siyasi ya da diplomatik boyutunun ihmal gezisinin bu çerçeve içinde yeni bir aşama ol edilmesi de o kadar sakıncalıdır. Temenni edelim, Sayın Başbakan, önümüzmasını diliyoruz. deki dönemde işin bu boyutuna da gereken • önemi göstersin... Ortadogu'ya dönük Türk dış politikasında bu