Catalog

Cumhuriyet Sahıbı Cınnburiyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketı adına Nadır Nadı, • Genel Yayın Muduru Hasan Cemal. Muessese Muduru Emıne Uşaklıgd,\azı Ijlerı Mudaru Okav Gonensın, • Haber Merkezı Muduru Valçın Bayer. Sayta Duzenı Yönetmenı Alı Acar. TAKVIM 6 Kasım 1984 Imsak 5 06 Gunes 6 13 Temsılcıler ANKARA Valçın Doğan, IZMIR Hıkmel Çetinkava. ADAN<\ Mehmel Mercan, • Servıs Şeflen Ktanbul Haberien Reha Oz, Dış Haberler Ergun Balcı. Ekonomı Osman llagay, Kultur Avdın Emeç. Magazın Valçın Pekşen, Spor Danışmanı 4bdulkadır Yucelman, Duzeltme Refık Durbaş, Araştırma Şahın Alpa>, Iş Sendıka Şukran Kelenci. Burolar • Vnkara Zıva Gökalp Bulvarı, Inkılap Sokak No 19/4 Tel 33114147 • İzmır: Halıt Zıva Bulvarı No 65/3 Tel 254709131230* Adana: Çakmak Cad No 134Kat3, Tel 1455019731 • Basan ve Yayan Cumhunyet Matbaacılık ve Gazelecılık T A Ş Turk Ocağı Cad 39/ 41, Ca ğaJoğlu. Isl PK 246lst Tel 526 10 00 (9 hat) Telex 22246 Oğle 11 52 Ikındı 14 36 \kşam 17 02 Yatsı 18 "Sezaryen, modern doğımı alaıımda en gtivenilir yöntem" ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Anadolu Unıversıtesı Tıp Fakultesı Kadın Hastahklan ve Doğum Ana Bılım dalında gorevlı bır grup oğretım uyesı, "Sezar>enin gunumuzde modern doğum alaıımda daha guvenilir bir >ol olduğunu ve bu )ontemin kullanılmasında her yıl artışgoruldugunu" belırledıler Prof Orhan Karacadağ, Doç Hikmet Hassa, Yrd Doç Sinan Ozal ve Dr Nezih Erdol tarafından >apılan araştırmada, sezaryenın artık doğum sırasındakı başarısızlık nedenıvle uygulanmadığı ve bebek doğurnlarında ıkı yoldan bırı olduğu belırtıldı 5 Ulusal Obstetnk ve Jınekolojı Kongresı'ne bu araştırmalanyla katılan Orhan Karacadağ ve arkadaşlan, kongrede son yıllarda amehyat teknıklenndekı ve anestezideki gelışmeler ve antıbiyotık ceşıtlennın kullamlabılırlık olanaklarının artması sonucu sezaryenın daha guvenıhr bır yol olduğunu söyledıler 5. Jinekoloji KongresVnin ardından SCİETSCE 8 3 DERGİSİ Dr. Dundar Kalyoncu, "Hasta, hem pis ve hem n arasındaki kadınlarda daha Çoğul gebeliklerde ise segeç geliyor. 15 gündtir su yüzü görmeyen hastaya yoğun. hızı duşuyor. Bebeklerin zaryen mikrop kapabilir diye sezaryen yapmak kilolanna baktığımızda, sezaryen ile doğan bebeklerin yuzde ıstemıyoruz dedi. 82'sinın 3000 gr.'ın uzerinde olAnadolu Unıversıtesı Tıp Fakultesı Kadın Hastalıklan ve Doğum Anabıhm Dalı'ndakı sezar>en olgulannı değerlendıren Orhan Karacadağ ve arkadaşları, Turkıye'de sezaryen olgusuna değındiler. Tum dunyada sezar>en hızının gunumuzde yuzde 520 arasında değıştiğını ve Turkıye'de son on yılda uç kat artış görulduğunu söyleyerek, kendı kliniklennde sezaryen hızının yuzde 8.7 olduğunu belır* ten Orhan Karacadağ ve arkadaşları, yarının sezaryen hızının bugune gore daha da artacağını soyledı duğunu goruyoruz." Kongrede konuyla ılgılı bır konuşma yapan Dr Dundar Kalyoncu, Turkıye'dekı sezaryen oranının gebe kadına sezaryen ıle mudahale etme durumlarının çok fazla olmasına rağmen, dunyadakı orandan oldukça duşuk olduğunu behrttı. Dr. Kalyoncu, goruşunu şoyle açıkladı. "Hasta hem çok genç, hem de çok pis geliyor. 15 gundur su yuzu gormeyen hastaya mikrop kapabilir diye sezaryen yapmak istemiyonız. Ayrıca Batıda kadın doğumdan sonra iki hafta hastanede kalıyor. Bizde ise dogum yapan kadın ertesi gun evıne gitmek istijor. En fazla allı gun hastanede tutabiliyoruz. Bunlann yanı sıra ozellikle kırsal kesımdekı kadınlanmız sezaryeni benimsemiyor. Beşinci dogumunu yapan kadın bile sezaryenin dogurganlıgını azaltacağına \e kocasının kendisinı istemeyecegine inanıyor." PARÇALAYICI OPERASYONLAR tLK DOGl MDA SEZARYEN H1ZI ARTI\OR Klınıklerden en fazla sezaryenın ılk doğumunu yapan kadınlara uygulandığını belırten Orhan Karacadağ ve arkadaşları. sezaryen ıle ılgılı dığer verılerı şoyle sıralıyorlar. "Kadının doğum sayısı arttıkça sezaryen olgusu azalıyor. Yaş dağılımına gore ise 2529 yaşla İngiliz jinekolog Macvicar: Kongrede parçalavıcı operasyonları anlatan Dr. Ali Gurguç, anormal gelışen \ eya mıkrop kaparak anne ha>atını tehlıkeye sokan bebeklerin tum dunvada sezaryen ıle alındığını Söyleyerek, parçalavıcı operasvonlara artık başvurulmadığını behrttı. Ancak John Macvicar, koyde yaşayan kadının, gebelikte kadının amehyat suresını geçırdıkten sonra hastaneye geldığıve doğumda ölme olasılığının, kasabada ne değınen Gurguç, "Bu durumyaşayanlara gore on kat fazla olmasmı "büyük da artık kitaplarda bıle yeri oladaletsizlik" diye niteledi. mavan parçalayıcı yontemle anneyi kurtarmaya çalışıyonız. ErANKARA, (Cumhuri>et Buşemeden olen kırsal kesimden rosu) Ingılız Jinekolog Prof gelen kadınlann sayısı tam ola ken mudahaleyle \aşamını kurJohn Macvicar Turkıye'de geberak bdinmıyor. Avnca bu kadın tarabılecegımiz çocuğu parçalalikte ve doğumda anne olumulann çogu artık tıbbi yardımın yarak alıyonız" dedı nun çok yuksek olduğunu ve çok fazla etkili olmayacağı bir aşaduzensız dağıldığını sö>ledı. mada hastaneye ulaşıyorlar" deMacvıcar, koyde yaşayan kadının dı. kasabada yaşayan kızkardeşınTurkıye'de bu konuda yapıladen, gebelikte ve doğumda ölme cak çok şey olduğuna ınandığıolasılığının on kat fazla olmasını so>le>en Macvıcar ahnması m"bu\uk adaletsizlik" diye nıtegereken onlemler konusunda duledı. şuncelerını açıkladı Annelerın 5. Ulusal Obstatnk ve Jinekoeğıtımının bu konuda en onemlı 3loji Kongresi'ne konuk olarak faktor olduğunu soyleyerek şoykatılan Macvıcar kongrede koBugun Avrupa'nın toplam le devam ettı: "Eğitim ile doğum nuşan Turk jınekologları dınleenerjı gereksınmesının, yuvarmekanizması ve dogum tehlikedıkten sonra Turkıye'deki anne lak, Vo45'ı petrolle, S15'ı doğal si konusunda aydınlatılmararı ölumlennın bır değerlendırmesıgazla, S 2 5 ' ! komurle, "'olS'ı de gerekir. Annenin mumkunse genı yaptı Anne ölum oranının yenukleer enerjıyle karşılanıyor be kalmadan once ve gebeliğin tersız tıbbı bakımı sımgeledığını Petrol \e doğal gazm tumunu ıtilk uç ayında tıbbi yaklaşım gorsöyleyen Macvıcar, "Turkıye'de hal etmekte olduğuna gore, Avmesi çok onemli. Son yıliarda bu anne olumleri konusunda ulusal rupa enerjı açısından, "oöO orakonuda İngiltere'de gorulen bubir rakam vermek çok guç. Sanında (ozellıkle de Ortadoğu petyuk duşuşte tum doğumlann dece hastane istatistikleri bilinirolu ve Sovyetler Bırlığı doğal yuzde 98'inin hastanelerde ve tıbyor. Ote vandan. hastaneye yetigazı ıtıbarıyle) dışa bağımlı Bu bi yaklaşımla yapılmasının rolu bağımlılığı azaltmak, en azından onemli. Ayrıca, hastaların dokALKOL çok kaynaklı kılmak suretıyle, tora geç kalmadan başvurmalan ondan doğabılecek tehlıkelen gıSEMPOZYUMU gerekiyor. Doktor ve ebelerin de dermek ıstemekte daha iyi eğıtilmeleri çok onemli." Türkiye'de anne öliunleri çok fazla ANKARA, (UBA) Bılım Dergısı "Science 83"de >er alan 'Soğukla gelen sınsı duşman Grıp' başlıkh araştırmada grıp vırusunun yedi bın farklı çeşıdı olduğu belırtırılerek, "Bu vinıslerin buyuk bir bolumu bogazda gıcık yapıyor. Bazıları ise ciddi hastalıklara ve hatta olumlere neden oluyor" goruşune >er verıldı. Grıp \iruslenrun, "TipA, TipB, TipC" olarak uç grubu ayrıldığını one suren araştırmaya gore, TıpA çok değışık Duzenlı mevsım patlamaları ve pandemılere yol açıyor Bu tıp gunumuzde kuçuk salgınlara neden oluyor TıpC ise ciddı sağlık sorunları yaratıyor. TıpA grıp vırusunun, 'Hong Kong' veya 'Rus gribi' olarak da adlandırıldığına dıkkatı çeken araştırmada şu goruşlere yer \enldr "1968 yılında ortaya çıkan ve Hong Kong gribine sebep olan virus TipA çeşididir. Oldukça az degişikliğe uğramış şekilleri olan bu virus. 1982 kışında Avustralya'da yeni bir patlamaya sebep olmuştur. Topluluklarda dolaşan diğer bir TipA virusu ise 'Rus grıbı' olarak bilinmektedir. Virus 27 yıllık bir aradan sonra 197Tde Çin'de tekrar bır patlamaya sebep olmuştur. 1968 yılında Hong Kong gribi 50 milyon \merikalıyı etkilemiş ve 6 haftada 70 bin kişinin olumune yol açmıştır. Bunun \BD ekonomisine maliyeti işgucu kaybı \e tıbbı yonden 4 milyon dolardır. Aynı epidemi bugun olursa zaran 15 milyar dolar olacaktır." GRİP VİRUSU NASIL ÇALIŞIR? Grıbın kış mevsımınde daha yoğun gorulduğu ve grıp salgınlarının 612 haftada sona erdığı belırtılen araştırmada, rutubet azlığırun yanı sıra, kış mevsımınde burun ve genzın, kuru çatlak bölumlerının havada taşınan vıruslere kolayhkla gelışıp yayılabılecek ortam sağladığı ılerı suruldu Grip virüsünün yedi bin çeşidi var öğrenci evlîliğî artıyor Evlı bır oğrena: Aıleme tepkı olsun diye evlendım. Şımdı yalnız ben okuduğum halde ev ışi, çocuk, okul, ış bır arada çok zor oluyor. Bıze de ekstern oğrenalık hakkı tanınmalı. 3 aylık e\lı IlkayAbbas Akkaya çıftı, "Istedığimız zaman ıstedığımızı yapabüıvoruz. Eskıye oranla daha çok kıtap okuyabılıyor, okuduğumuzu tartışabılıyoruz" dıyorlar. Doç. Aysel Ekşı: Bu tur savunmalar, "Yanı aıleme tepkı olsun diye evlendım, evlenerek ozgurluğumu kazandım" gibı sozler, bır kulp takma. Bu yola başvuran gençler henuz olgunlaşmamış, kışılığını tam olarak kazanmamış ınsanlardır. İstanbul Haber Servisi Unıversıte oğrencılerı arasında evlılık oranının gıttıkçe arttığı gözleni'ken, evlı oğrencı çiftlerden bııçoğu bunu, aılelerıne bır tepkı olarak gerçekleştırdıklennı belırtıyorlar Bu gençlerın çoğu "aileme tepki olsun diye evlendim" va da "e\lenerek ozgurluğumu kazandım" gıbı tumcelerle kendılerını savunurlarken, psıkıyatrıst Doç Dr Aysel Ekşi, tum bunların "birer kulp takma" olduğunu savhyor \e "Boyle bir tepkı, psikiyatrist olarak benı korkutur. Bu şekilde hareket eden insanın psikolojik tedaviye ihtiyacı olduğunu soyleyebilirim" şeklınde konuşu>or "Babam, 'uç ay evli kalırsın. sonra yine kapıma gelirsin" diyordu" dıyor Filiz Şenturk. "Ama istediği gibi olmadı.." FilizAhmet Şenturk çıftı, ıkıbuçuk yıllık evlı Fılız, unıversıte oğrencısı ve çalışıvor Ahmet ise yalnızca çalışıyor ve eşının okulu bıtırmesını beklıyor, herhangı bır okula gırıp okuyabılmek ıçın "Ailemin baskısı olmasaydı, belki de okulu bitirdikten Abbas Akkaya çıftı de, evlılığm, yaşamlannı olumlu yonde değıştırdığını soyluyorlar "Aile baskısı yok. Kimseye hesap vermek zorunda değilsin. Kısaca ozgursun" dıyorlar "Birbirimizden başka kimseye karşı sorumkı degiliz" dıyor Ilkay ve eklıyor "tstediğimiz zaman istedigimızı yapabiliyoruz. Eskiye oranla daha çok kitap okuyabiliyor ve okuduğumuzu tartışabiliyoruz." Ama ekonomik guçluklerı yenebılmek ıçın çahşmak zorunda olan Abbas, şunlan da soylemeden edemıyor "Paramız olduğu gunler, krallar gibi yaşıyor, paramız olmadıgında da surunuyoruz. Ama yine de çok mutluyuz.." PSİKOLOGLAR NE DİYOR? Gençler boyle dıyorlar ve bır anlamda yaşamın guçluklenru oldukça hafıfe alır gorunuyorlar. Pekı ya psıkologlar ne dıyor9 lar bu ışe lşte psıkıyatnst Doç. Dr Aysel Ekşi'nın soyledıkleri: "Bence bu tur savunmalar, yani aıleme tepki olsun diye evlendim, evlenerek ozgurluğumu kazandım gibi sozler bir kulp takma. Bu yola başvuran gençler, henuz olgunlaşmamış, kişiliğini tam olarak kazanmamış ınsanlardır. Bu kişilerin aileleri ve çevreleri ile sorunlan varsa, buralardan baskı goruyorlarsa, bunların çozumu için uğraşmalılar. Evlenerek bu sonınlardan kaçmış oluyoriar ki, bu da onlann yeterince olgunlaşmadığını gosterir. Aynca ben bu gençler uzerindeki baskının onlan olenmeye itecek kadar guçlu olduğunu sanmıyorura. Aslında çevre baskısı ve aile baskısı, bazı istisnalar dışında evlenmeye neden olmuyor. Bır insan, ancak evliliğe hazır oldugunda evlenmeye karar vermelidir. Bu gençlerin yaptıkları evlilikler belki ılk yıllarda sağlıklı yuruyebilir, ama ilerki yıllarda yaşamın sorunlanyla yuz yuze gelince birçok puruzier çıkacağını sanıyorum. Boyle bir tepki, psikiyatrist olarak beni korkutur. Bu şekilde hareket eden insanın psikolojik tedaviye ihtiyacı olduğunu soyleyebilirim." ÜÇ AYLIK EVLİLER HkayAbbas Akkaya çifti unıversıte oğrencisi ve henuz uç ayhk evliler. "A ile baskısı yok. Kimseye hesap vermek zorunda değilsin. Kısaca ozgursun" diyorlar. (Fotoğraf CUMHURİYET) sonra evlenirdik" dıyor Fılız "Aileme tepki olsun diye evlendim.." Fılız, evlenerek aıle baskısından kurtulduğunu, ozgurluğunu kazandığını söyluyor Yıne de guçluklerınden soz etmeden edemıyor evlılığm "Şimdi yalnız ben okuduğum halde ev işi, çocuk, okul, iş birarada çok zor oluyor.. Gunduz işe gıdiyorum, akşam da çocuk, ev işi... Ders çalışmaya vakit bulamıyorum. Bize de ekstern ogrencilik hakkı tanınmalı..'1 Sonra ekliyor "Birçok ders kitabım alamıyorum. Ekonomik zorluklar >uzunden eşim, benim okulu bitirmemi bekliyor. Ben bitirince o başlayacak. Nobetleşe okuyacagız.." İLtŞKİMİZ VASALLAŞTI Zeki Demir, "Evlenmeden once beraberliğimiz ailelerimiz tarafından sınırlandınlıyordu" dıyor "Bunu onlemek amacıySa bir an once evlenmek istedik. Dahadoğrusu ilişkimizi yasallaş• •rdık.." 23 yaşındakı Zekı Demır, kendısı gıbı unıversıte oğrencısı Gul ıle 1 5 yıllık evlı "Neden oğrenciyken evlendiniz?" sorusunu şöyle yanıtlıvor Zekı Demır "Evlenerek var olan olanaklanmızı birlikte değerlendirmek, sorunlanmuı birlikte çozumlemek istedik.." Evlılıklerı suresınce, başta okul sorunlan olmak uzere, ekonomik, barınma gıbı çeşıtlı sorunlarla karşılaştıklarını, ancak bunların evlılıkten kaynaklanmadığını söyluyor genç çıft. Aynı sorunları tum gençhğın de yaşadığını belırten Gul, "Biz onlara gore daha avantajlıyız. Çunku sorunlara karşı birlikteraucadeleediyor, birbirimize destek oluyoruz" dıyor Evhlık ve okulu birarada yurutmenın yıne de zor olduğunu kabul edıyorlar ama "Ikimizin de okula gitmesi ve geçimımizi saglamak içın en az birimizin çauşması gerekiyor" dıyorlar "Tum zorluklara ragmen, bunu başarraak zorundayız, çunku evlenmeden once vakınlarımız okulla evlıliği birlikte yurutemeyecegımizi söyluyor ve ekonomik nedenleri getirerek buna karşı çıkıyorlardı. Biz şimdi, onlara bunu yapabüeceğimizi kanıtlamaya çalışıyoruz.." Henuz uç aylık e\lı olan tlkay TURKIYE'DE GUNEŞ ENERJISI Prof. TOLGA YARMA\ Avrupa güneyin güneşine yönelecek Ne var kı nukleer enerjıyı "yegâne çozum" olarak goremeyen "ılımlı çevreler" hıç de azınlıkta değıl 1. Gülhane Tıp Haftası Cerrahpaşa'da başladı İstanbul Haber Servisi 1. Gulhane Tıp Haftası dun başladı 1 Gulhane Askerı Tıp Akademısı ıle istanbul Lnıversıtesı Cerrahpaşa Tıp Fakultesi'nın ortaklaşa duzenledığı hattanın açış konuşmasını vapan I U Rektor Vekılı Prof Şemsı Gok, Gulhane Askerı Tıp Akademısı'nın ulkenın tıp oğrenımındekı yerının ve onemının bu dalın mensuplarınca çok ıyı bılındığını soyledı. Gulhane Askerı Tıp Akademısı (GATA) Komutanı ve Asken Tıp Fakultesı Dekanı Hava Tumgeneral Prof Dr Necatı Kolan da konuşmasında bugunun Gulhane tarıhınde unutulmayacak anılar ve buyuk ızlerle yer alacağını bıldırdı. Görduklerı sıcak ılgının kendılerını çok duygulandırdığını ıfade eden Kolan. "Geçen yıl başlaulan bu guzel ilişkide yeni goruşler atmosfennde guç kazandık. Sadece bılımsel alışveriş değil, kaynaşma ve birbirimizi daha çok sevme olanaklannı arayacağız" dedı. Daha sonra hafta kapsamında bulunan stress konulu panel yapıldı. Tıp Haftası'nda bugun koroner damar hastahkları, aortav koroner by pass amehyatlan, kalp yetmezlığı durumİarında hayat kurtarıcı olan ıntra aortîk balon konularını ıçeren bır panel yapılacak l. Gulhane Tıp Haf tası 7 kasıma kadar surecek. Güneş nerede? Batı Avrupa'nın toplam enerjı tuketımının 30 yıl ıçınde bugunkunun ymarlak 1 3 katına çıkacağıongoruluyor Bututannıçereceğı bınncıl kaynak payları, o zaman şovle olabılecek oro2O petrol, ^o2O doğal gaz, < o O koV2 mur, ^020 nukleer, ""oö su gucu, ""o1 orman artıkları ve mol (sırasıyla °7o3 %e %4 olarak) guneş elektrığı ve hıdrojenı. Bu son pay, yalnızca " h a m " guneş enerjısı ıtıbanyle Turkiye'nin bugunku kurulu elektrık gucunun yuvarlak onbeş katına Siroz hastahğında son 10 yılda yiizdelOO artış görüldü SAKLI DENETIME HEMEN BAŞLANMALI IZMİR (Cumhuriyet Burosu) Turkıye'de 20 >ıl once yılda 12 kez rastlanan alkolık karacığer hastalığının son 10 yıl içınde gıttıkçe arttığı, sıroz hastahğında da >uzde yuz oranjnda artış gorulduğu one suruldu. Alkol alış mıktarı ve suresının karacığerdekı rahatsızlıklar ıle yakın bır ılgısı bulunduğunu belırten, Prof. Dr Suleyman Yalçın, "Erkeklerde gunde 60 tniligram, kadınlarda 20 milıgram uzerinde senelerce surekli alkol alımının siroza yakalanma hududu olduğu bilinir, miktann artması sureyi kısaltır" bıçımınde konuştu Kronık alkolıklenn yuzde 25'ınde karacığerin normal kaldığı halde, yuzde 30'unda yağlanma, yuzde 20'sınde alkohk hepatıt ve yuzde 25'ınde de sirozlu karacığerin bulunduğunun hesaplandığını vurguladı Anne ölumlennın en onemli nedenlerınden olan kadının yaşı ve yaptığı doğum sayısı konusunda rakamların çok olumsuz olduğunu da belırten Macvıcar, "İngiltere'de kadınlann çoğu 35 yaşından once doğum yapı>or ve uç çocuktan fazlasını istemiyor. Bu da anne olumlerini çok duşurujor. Ingıltere'de yuzbin kadından 16'sı olurken, bu oran Turkiye'nin bazı bolgelennde 50 katına çıkıyor" dedı. Turkıye'deki olum oranlannı azaltmada atılacak en onemli adırrun "saklı denetim" kurumunun en kısa zamanda kurulması olduğunu vurgula>an Macvıcar, "Boyle problemler açığa çıkartılıp her olum olayının kaydı ile kesin olum sayısı da ortaya çıkacaktır. Her olum olayının incelenmesiyle ola>larda onlenebilirlik faktorleri bulunacak ve etkin onlemler alınabılecektir" dedı. Kongrenın son gunu, 25 yıldır çalışan jınekologlara şılt dağıtımının yapıldığı torende konuk jinekolog Macvıcar'a bır şılt sunuldu. Batı Avnıpa'nın enerji bağımlılığı nağını kullanım alanına çekmeye itecek gorunmektedır Bu hususlara şunlar da eklenmelı. Avrupa'nın ozellıkle Ortadoğu petrolune bağımlılığını azaltmak ıstemesı, yalnızca sıyası bır eğılımı ıçermemektedır Ortadoğu petrolunun omrunun ion bulmasına 3040 yıldan çok kalmış gorunmemektedır. Sovyet doğal gazı da tabıı kı bıtecektır Üstelık, Sovyetler'ın Avrupa'ya kendı ve vesayetlerı altındakı bloğun ıhtıyaçlarından dolayı, bugunkunden daha fazla doğal gaz sevketmesı bır haylı guçtur. 6 KASIM 83 az gıttık uz gııtık bır de dönup arkamıza bakıık kı 6 KASIM 14 Avrupa enerjı alanındakı bağımlılığını azaltmanın çaresım, nukleer enerjı uretımıne sığın Avrupa ülkeleri otuz makta bulmuştur Ancak bu yıl sonra toplam enerji yaklaşım birçok Avrupahnın tüketiminin yaklaşık gozunde "denıze duşen yılana yüzde yedisini sarılır" atasözunu çağrıştınyor Bılhassa Isveç, Federal Alman guneşten elde etmeyi ya ve Avusturya'da nukleer tasarhyor. Güneş santrallara karşı şıddetlı gosterıelektriğinın tümünti de ler mevdana gelmış bulunuyor ithal ederek Isveç bır referandumla 20IÖ yılına kadar tum nukleer santral sağlayacak. Nereden larını kaldırmaya karar verdı. mi? Ön sıradaki iki Avusturya'da ışletme aşamasına aday İspanya ve gelmış ve Keban Barajımız guTürkıye. cundekı koca nukleer santral, halkoylamasında "kınanınca", Batı Avrupa ülkeleri, tunstlere muze oluverdı Batı AlOrtadoğu petrolune ve manya da nukleer enerjıye muhalefetm yoğun olduğu bır ulke Sovyet doğal gazına durumunda 1981 martında bağımlılığı azaltmak Hamburg reaktoru mşaatında, istiyor. yuzbıne yakın gostencıye karşı su \e goz yaşartıcı bombalarla savaş açan on beş bın polısın sergıledıklerı olaylar hâlâ hatırlarulaşmakta Termodınamık doda nuşum ozellıklerı dolayısıyla, ancak uçte bınnın elektrık enerBunlarla beraber, Avrupa'nın enerjı bağımlılığını azaltmada jısıne çevrılebıleceğı varsayımıyla soz konusu mıktar Turkiye'benımsedığı çozumun "esasım", nin bugunku elektrık uretımmin gunumuz koşullannda nukleer enerjı oluşturmaktadır Bu ko beş katına varıyor nuda en kararlı Fransa gorunuPekı bu guneş elektnğını Avyor Bu ulke, halen çalışmakta rupa, ozellıkle de merkezı \vruolan 32 nukleer santralına kar pa nasıl sağlayacak9 Tumunu itşılık 27 reaktor daha kurmakta hal ederek 1 Nereden? On sırada Boylelıkle, gunumuzde (lno47 ıt yalnızca ıkı aday var hal petrol, r o23 nukleer) şeklınispanya ve Turkıye' dekı enerjı paylarını, 2000 yılı Bır yandan petrol tuketım padolavında (%21 ithal petrol, yını %45'ten otuz yıl gıbı bır su%30 nukleer) paylarına donuş rede ^020'ye duşurme kararlılıturmeyı planlıyor Batı Alman ğı Ote yandan artan (ve soz ya'da 15 nukleer reaktor ısletme konusu surede bugunkunun uçde, 12'sının ınşaatı ise suruyor. te bırı kadar fazlalaşacak) enerNukleer enerjı uretımı burada jı ıhtıvacı Dığer yanda da nuktoplam enerjı uretımının S6'sı. leer enerjının yaygınlaşmasına Bu oran vuzyıl sonunda ro2O'ye gosterılen tepkıler Buna ek çıkanlmak ıstenıvor olarak, yenı nukleer santrallara Kısaca, Avrupa, enerjı bağım (nısbeten " k u ç u k " ve haylı kalabalık kıtadakı hemen tum lılığından hoşnut değıl Halkın " m a k u l " yerlerın oncekıler ve çoğunluğu "Yeşıller" ya da Çevkurulmakta olanlarca tutulmuş recılerın şıddetlı muhalefetıne rağmen, çozumu (şımdılık olsun) olması nedenıyle) yer bulunmanukleer enerjı uretımını yaygın sı sorunıı da Avrupa'yı guney eteklerındekı zengın guneş kaylaştırmada buluvor mın edılmektedır. Ispanya'nm ise, 5400 km 1 ıle 17 bm km 2 arasındadır Fransa'nın 1200 km 2 ıle 5900 km 2 ; Italya'nın 1000 km2 ıle 6000 km2 Yugoslavya'nın 800 km, ıle 4600 km 2 , Yunanıstan'ın 500 km 2 ıle 3300 km 2 , Portekız'ın ise 500 km 2 ıle 3300 km 2 arasında olduğu hesaplanıyor Buna gore, guneş çıfthk potansıyelı olan Avrupa eteklerinın Akdenız yoresı toprakları, muhafazakâr bır tahmmle Turkıye dahıl 25 bın km 2 'ye; Turkıye olmaksızın ise, 9500 knr'ye ulaşmaktadır. Bu hesapça Turkiye'nin guneş Bulganstan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macarıstan, Po enerjısı potansıyelının, otekı kaynak ulkelerın toplam guneş lonya ve Romanya'nm petrol ıtpotansıyelınden yaklaşık ıkı kat halatları şımdıden, vılda 80 mılGÖLETTE\ ELEKTRIK Ctıneş Golın'nden etekınk elde edUmesı şoyk oluyor. Dıpıekı ısınan su, yoğunluğu fazla olduğu ıçın guneş ışınlannı hepsedıp "eşerjore" getmhyor Buradakı orfaruk su, golet dıbmdekı gelen guneş ısısnla buharlasıyor Organık buhar, turbım harekele geçmyor Turbın de ahematoru dondurünce, elektrık umyor Turbmden "mecalsız ' çıkar organık buhar, yoğusturucuda sı\ ılastıktan sonra, gerı, eşerjore donuyor Goladıpsıcakhğı iyi koşullarda 90 "C'ye çıkabihyor. CoUt derınUğı 11,5 metre kadar. ı Depolama Tabakası Dolaşım Yapmayan Tabaka . Koyu, Isı Sogurucu Yatak yıllık perspektıfin onu de vardır; sonrası da. Açıkladığımız boyutlardakı guneş kaynaklı elektrık kullanımına Turkıye otuz yıllık bır perspektıfte kucak açacaksa, gereklı yatırımlara en geç on yıl ıçınde başlanması zorunluluğu vardır Bağıl muhendıslık mcelemelerı ve projelendırmeyle, esas onemlısı gereklı dıplomatık çalışmalar ıçın gereken sure, gerçekçı bır tahmınle on yıldan az değıldır. (Turkiye'nin bugunku kurulu elektrık gucunun ortaya çıkartılması ıçın gerekmış olan sure kırk yıldır1) Turkiye'nin, bu nedenlerle, ufuk ustune seyırten tahhını bır an once avucunda hıssedebılmesı ıçın, kollannı bugun yann sıvaması gerekecektır Oyle olursa, Turk guneşı Avrupa'da yuzyıl donemecını ızleyen beş on yıl ıçınde doğmaya başlayabılır. Turkiye'nin Batı Avrupa'ya guneş enerjısı ıhracının gercekleşmesı, konuya, taraflann ılgilennm artması hahnde erkene de alınabılır. Bu ise, kammızca (yazımızın yannkı ve son bolumunde değıneceğımız gıbi) oncelıkle Turkiye'nin gereklı ınsıyatıfi gostermesıne bağlıdır Otuz >üın sonrası Inceleme olçeğı yaptığımız otuz yıllık perspektıfin onu, ışte budur. Ya sonrası? Sonrası gerçek bu ya, pek "keyıflı" gorunmektedır Çunku temel aldığımız senaryoya gore, Avrupa toplam enerjı tuketımı 2020 yılında bugunkunun, yaklaşık (1.8) katına, 2050'de, (2.3) katına; 2070'de (2.8) katına ve 2100'de de (3) katının ustune gelecektır. Senaryo bır varyantı ıtıbarıyla, 2070'den ıtıbaren kaynak olarak yalnızca guneş enerjısıne yer vermektedır. Bu da önumuzdekı yuzyihn ılk çeyreğınden başlayarak ve gıderek artacak paylarda, Avrupa'nın bır can damarının Turk guneşı olması demektır (Bu tarıhlerde bılhassa Ortadoğu 'nun petrol ve doğal gaz etkınlığının, herhalde, ıyıden ıyıye azalacağı akılda tutulmalıdır ) Batı \\ rupa toplam enerjı tuketım tablosuna Turk guneşının katkısı, yırmıbırıncı yuzyıl ortasında bugunku duzeyının yansını aşmış olabılecektır. Bu mıktar Turkiye'nin bugunku toplam enerjı tuketımının 25 katının fazlasıdır ve Turkıve boyle bır kaynağı yırmıbırıncı yuzyılda yalnızca ıhracata tahsıs edebılecektır. Bunun daha ıkı katı ise elınde olacaktır yon ton dolayına gelmış bulunmaktadır (Turkıye'nın yıllık petrol ıthalatının, yuvarlak 20 milyon ton olduğu anımsanabılır ) Butun bu nedenlerle Akdenız yoresı guneşı, merkezı Avrupalıya gıtgıde daha cazıp geleceğe benzemektedır. Guneş enerjısı sıstemlerı malıyetlennın ındırılmesınde sağlanan teknolojık başarılar ise bu olguya lyıden ıyıye guç kazandırıyor. Gerçı son tahlılde merkezı Avrupa bu halde de bır enerjı ıthalatını, başka bır enerjı ıthalatıyla ıkâme etmek durumundadır. Ancak hem kaynaklarını bugunkune oranla daha çok çeşıtlendırmış olabılecektır, hem de yenı kaynakların fanı olmayıp, guneş durdukça (astrotızıkçılere gore, 5 milyar yıl) varolmaya devam etmelerınden dolavı, Ortadoğu petrolunun yol açtığı guçluklere neden olması soz konusu değıldır Turkiye'nin, ustunde guneş çıftl.ğı açılabılecek toprakları 16 bın ıle 108 bın km' arasında tah daha fazla olduğu gorulmektedır Turkıye, Avrupa guneş enerjısı gereksınmesının asgarı "uçte bırını" karşılamaya adaydır Batı Avrupa'nın, bır senaryoya gore 2015 dolayında gereksıneceğı 25 milyon kılovat guneş kaynaklı elektrığın, 8 milyon kılovatlık bolumunu Turkıye sağlamak durumunda olabılecektır Bu mıktar bugun kurulu elektnk gucumuzun bır buçuk katıdır Bu yjl üniversiteyv en vüksek 692, en düşük 231 pııanla girildi ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) 198485 oğretım yılında unıversıtelere en yuksek 692 fen, en duşuk 231 fen puanı ıle oğrencı alındı 1984 vıh OYS sonuçlarına gore, 692.144 fen puanı alan oğrencı Hacettepe Unıversıtesı Ingılızce eğıtım veren Tıp Fakultesı'ne gırerken, 231 520 fen puanı alan oğrencı Çukurova Unıversıtesi Osmanıye Meslek Yuksek Okulu ınşaat bolumune yerleştı Ikıncı basamak sınavı sonucunda 231.520 puandan az alanoğrencıler herhangı bır yuksek oğretım programına merkezı yerleştırme ıle gıremedıler Oğrencı Seçme ve Yerleştırme Merkezı (OSYM) tarafından yayınlanan ıstatıstıklere gore, 1984 yılı OYS puanlarının ağırlıklı dağılımlarına gore, 650 ve daha yuksek fen puanı alan oğrencı sayısı 88. 600 ve daha uzerinde fen puanı alan öğrencılerın savısı ise 568 oldu. Otuz yıllık perspektif Duşuncemızı otuz yıllık bır perspektif tabanında sayılaştırmak, çarpıcılığını ortaya çıkartmakta, algılanmasını kolaylaştırmaktadır 1985'te 1955M anımsayanlar ıçin, 30 yıl "yarın" gıbıdır Soz konusu duşuncenın somuta dokulmesı ıçın gereklı, doğrusu, asgarı suredır (Atom enerjısı çalışmalarımız 1956'dabaşlamıştır Ortada tek bır kılovat nukleer guç uretımı yoktur ) Kaldı k< ölçek aldığımız otuz Yarın: Giıneş enerjisi polansi>elimiz. Guney Avrupa'nın 2 kalı