Catalog

16 OCAK 1984 • * * • HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/U Seçeneği Nedir? (Başyazıdan Devam) pa'nın göbeğine kunılmuş olsun, Avrupa Konseyi'nde yeri yoktur. Bu koşullar altında Sayın Başbakan'ın Konsey'i azımsaması, zorluk çıkarırlarsa biz : onlardan kopar, ayrılınz demesi dünya iizerinde hiçbir değerin ekonomiden daha iistiin olamayacağına inanır görünmesi, ya da Atatürk Türkiyesi'ni bizim çoktan aynldığımız çağdışı birtakım kültiir ailelerine geri götürmeyi özler bir lavır takınması yanlıştır, çok yanlıştır. Daha biiyiik bir yanlış da Konsey'in içişlerimize kanştığını öne siirerek hırçınlaşmaktır. Konsey iiyesi devletler hukukun iistünlüğü ilkesine bağlılıkla yiıkümlüdürler. Buna uyulup uyulmadığını izlemek de hiçbir zaman içişlerimize kanşmak anlamına gelmez. Öyle olsaydı, yıllardır ikide bir Ankara'ya gelip parasal durumumuzu didik didik inceleyen, nerede ise bize direktif verircesine önerilerde bulunan IMF uzmanlan karşısında ne yapmamız gerekirdi? Avrupa Konseyi'ne heyet gönderme kararmda değişiklik yok ANKARA (Cumhuriyel Bürosu) Ankara'nın Avrupa Konseyi Parlamenter Assamblesi'nin 30 ocakta Strasbourg'da başlayacak toplantısına TBMM'den heyet gönderme karannda bir değişikliğin "şu anda" söz konusu olmadığı hiıkümet çevrelerince belirtildi. Türkiye'nin üç yıllık bir aradan sonra, Strasbourg'a heyet gönderme kararı, Avrupa Konseyi çevrelerinde "bir sürtüşme yaratabileceği" gerekçesiyie olumlu karşılanmamış ve heyetin gönderilmemesi yolunda yoğun telkinler yapılmıştı. Konsey çevreleri, heyetin ocak yerine mayıs ayı toplantısına gönderilmesinin daha uygun olacağı görüşünu Ankara'ya ilettiler. Görüştüğümüz üst düzeydeki bir hükümet yetkilisi, "Heyet gönderme karanmızdan geriye döniiş yok" derken, Siyasi Komisyon'un geçen hafta Kanarya Adaları'nda yaptığı toplantıda çıkan sonucun bu kararın doğruluğunu, "teyit ettiğini" anlattı. Söz konusu topiantıda yeni TBMM'nin Türk halkının iradesini yansıtmadığı görüşüne de yer verilen bir taslak hazırlanmış, ancak bu taslak oya konulmamıştı. Ankara'ya ulaşan haberlere göre, Parlamenter Assamblede bu ayın sonunda Türkiye iizerinde yapılacak görüşmeler öncesinde Assamblenin çeşitli organları bu hafta Paris'te toplanarak söz konusu karar taslağını görüşmeye devam edecekler. Assamblenin tüzük ve hukuk komisyonları Türkiye hakkında yapılacak görüşmelerin çerçevesinin çizilmesi bakımından önem taşıyor. Bu arada, Avrupa Konseyi Parlamenter Assamblesi Başkanı Karl Ahrens'in bu ayın sonuna doğru Ankara'ya gelmesi olasılığının bulunduğu bildirildi. Hükümete yakın çevreler, bu konudaki haberleri doğruladılar. Ahrens'in, Ankara'ya gelişi için 25 ocak tarihi üzerinde duruluyor. Öte yandan, daha önce alınan karar uyannca TBMM'de oluşturulan Avrupa Konseyi heyeti bu hafta Avrupa'nın bazı merkezlerini kapsayan bir geziye çıkacak. Zirve çekişme içinde başhyor Zirvede gündeme gelecek başlıca sorunlar: IranIrak savaşı, Filistin, Mısır'ın dönüşü, Afganistan ve Kıbrıs. CENGİZ ÇANDAR KAZABLANKA Humprey Bogart ve İngrid Bergman'ın artık bir sinema klasiği sayılan ünlü filmi "Kazablanka"ya konu olan Fas'ın en büyuk kenti, yaklaşık bir milyarlık İslam dünyasının günlerdir beklediği Zirve'ye nihayet bugün sahne oluyor. İslam Zirvesi, nedense Fas'ın geleneksel ve tum dünyanın önde gelen İslami merkezleri olan Fez, ya da Marakeş yeriLibya lstanbul HM ne A m nf*n\m İltrİ fi rtiVnr Burosu'ndaki Arapça Batı sömürgeciliğinin izlerini / l f UİJ%şUyU f Ig l l * f 11>J %Ji kursunu bitiren on beş kişiye diplomalarıya en çok taşıyan eski batakhaneler kenti Kazablanka'da pılan bir törenle verildi. Törende bir konuşma yapan Libya Halk Bürosu Komitesi üyesi ve Basın Sotoplanıyor. rumlusu Haül Hanife, Arapçantn "cennetin diti" olduğunu söyledi. Diplomalarım alanlar arasında en yaşlı olan Orhan Gürlek 'in yaptığı Arapça konuşma "ilgi" ile izlendi. Kendisinin inşaat mühendisi Zirve bugün yerel vakte göre olduğunu öğrenen Cumhuriyet muhabirinin "Acaba Arapça öğrenmeniz ile mesleğiniz arasında bir akşamüstü saatlerinde Kazabbağ var mı?" sorusuna Gürlek, "Hayır yalnız merakımdan öğrendim" dedi. Halk Bürosu 'nun dersa lanka'da Kraliyet Sarayı'nda nelerinde 1500 öğrenciye Arapça öğretildiğini söyleyen yetkililer bu ilgiyi iki nedene bağlıyorlar: Eko başhyor. nomik ilişkiler ve Kuran'ı Arapça okuyabilmek. (Foto: StNA KOLOĞLU) Aslında, belki de, bu, bir gerçeğin yansıması. Tanınmış Islamolog Maxime Rodinson, Ortaçağda Batıhlann Islam Dunyası hakkında çok iyi bilgilere sahip (Baştarafı 1. Sayfada) de, ABD ile israil arasında ahiCumhuriyeti'nin bağımsızlık bil olduğunu kaydederek 1170'lerde ren varılan stratejik işbirliği mudirisinin 23'ncü maddesinde son ÖZAL Sorunuzda, "TürkKudüs Başpiskoposu Guillautabakatım olumlu karşılamaderece sağduyulu ve tarafımız me'un yazdığı tarih kitabına iye'de bulunan ABD'ye ait askemaktayız. dan da saygı ile karşılanan dış atıfta bulunup şöyle diyor: "Guri üsler" ifadesi yer almaktadtr. FKÖ'nün yönelim kadepolitika ilkelerine yer verilmiş illaume, Sünnileıie Şiiler arasınEvvela şunu belirteyim, ülkemizmelerindeki bunalım muhalif bulunmaktadır. Bu ilkelerden bi daki çekişmeyi, Araplarla Türkde ABD'ye ait askeri üsler yokgruplann başansıyla sonuçlandıri özellikle Doğu Akdeniz'deki tur. Turk Silahlı Kuvvetleri'ne ler arasındaki aynlıkları çok iyi ğı takdirde, Türkiye'nin lavrı ne dengelerin gözetilmesine hasre bilir ve belirtir. Müslüman huait bulunan bazı tesislerde NAolacak? dilmiştir. Nitekim KKTC iki bu kümdarlar arasındaki geçimsizTO çerçevesinde ortak savunmaÖZAL Filistin Kurtuluş yük devletle ve bütun ülkelerle liğin farkındadır." ya katılması için 1980 tarihli sailişkilerinde, Doğu Akdeniz'de vunma ve ekonomik işbirliği an Örgütü içinde zaman zaman göDURLM FARKLI DEĞİL rüş aynlıkları ve bundan kaybarış ve istikrarın ve dengelerin laşması çerçevesinde ABD'ye 1970'lere, 1980'lere gelinnaklanan sorunların ortaya çıkkorunmasını daıma ön planda yetki verilmiştir. masını olağan karşılamak gerektutacağını ve hiçbir askeri bloka ğinde de durum farklı değil. İsSorunuzun cevabına gelince, lam dünyası, başta ABD, ikinci mektedir. Yine normal olan, bu katılmayacağını açıklamıştır. TürkAmerikan Savunma tşbirAyrıca, genç cumhuriyetin bu derecede SSCB, genel olarak Baliği, NATO ittifakı çerçevesinde sorunların, güç kullanmak veya tı tarafından iç zaaflan çok iyi dış müdahale yoluyla değil, örtün ülkelerle dostane ilişkiler ki güvenlik ihtiyaçlan dahil olgüt içinde yürürlükteki usul ve kurmayı amaçladığı ve egemen bilinen paramparça bir durummak üzere iki ulkenin karşıhklı kaideler çerçevesinde halledilmelik alanında hiçbir ulke aleyhin da. menfaatlerinin icaplarına uygun sine çahşılmasıdır. Biz, Filistin Fas toplantıları bütün göstede hiçbir düşmanca faaliyete izin bir şekilde tanzim edilmiştir ve Kurtuluş Örgütü'nün Filistin rişine rağmen bu olgunun aynavermemeğe kararlı olduğu da bu icaplara göre yürütülmektehalkının tek ve meşru temsilcisi bağımsızlık bildirisinde belirtil sı. Herhangi biri ABD'ye, birdir. Karşılıklılık esasının halelolarak tanımakta ve bu hüviyemiştir. Nihayet, KKTC'nin bağ başka Batılı devlete ya da Sovdar edilmesi durumunda gereği tiyle örgüt ile ilişkiler idame etlantısızlık dışında bir dış politi yetler'e birbirlerine olduğundan ne ise o yapılır. tirmekteyiz. Yaser Arafat'ın ise ka izlememe konusundaki karar daha yakın olan Müslüman yö Türkiye'nin Ortadoğu'da FKÖ'nün meşru yollardan seçillılığını ve özellikle Islam ülkele neticiler geçimsizlikleriyle İslam rolü ne olmalıdır? miş lideri olduğunda kimsenin dunyasını kıvrandırıyorlar. ri ile mumkün olan en yakın ÖZAL Kendine özgu coğşüphesi yoktur. Kazablanka 4. islam Zirvesi'bağları ve ilişkileri kurmaya çarafi konumu ve müşterek kültür ni en çok uğraştıracak konu, Ra Kuzey Kıbns Türk Cumhulışma azmini de bu çerçevede bağları Türkiye'yi Ortadoğu'bat'ta belli oldu: lranIrak savanun aynlmaz bir parçası yap riyet i'nin kurulmasını. bağımsız mutalaa etmek gerekmektedir. şı. Bu, tıpkı 1170'lerdeki ŞiiBu ilkeler çerçevesinde maktadır. Bu durumda Ortado lığını ilan elmesini Akdeniz'deKKTC'nin Akdeniz'deki denge Sünni çekişmesinin günümuz ğu'da herhangi bir rol oynamak ki denge açısından nasıl değerkoşullarındaki bir uzantısı ve lerin korunmasına olumlu bir tan kaçınmamız mümkün değil lendiriyorsunuz? yansıması olmasın... ÖZÂL Kuzey Kıbns Türk katkı yapacağına ınanıyorum. dir. Bu rolün kapsamını bir yanBir tarafta İran, diğer tarafta dan genel dış politika tercihleriABD'nin Ortadoğu veznesi Sumiz, diğer yandan da bölgedeki udi Arabistan ve onun Sunnilik gelişmelerin seyir tarzı tayin edetemelinde oluşturmaya çalıştığı cektir. Mevcut şartlarda yapmaşeker fabrikalarımn hayvancılık (Baştarafı 1. Sayfada) İran'a karşı seferberlik. mız gereken, Ortadoğu'da istik sonra kendisini iki saat onceden ve besicifiğin gelişmesine katkı İRAN AGIRLIĞIM rarın tesisine katkıda bulunmaksağladığını soyledi. Hükümetin 100'e yakın araç beklemeye baştır. oldukça hızlı bir şekilde çalıştı HİSSETTİRİYOR ladı. Bu araçlann içinde 10'un ğını, bu tempoya bazılarının ye Lübnan'daki Çokuluslu Ancak günümüz siyasi şartlaüzerinde otobüs göze çarptı. tişemediklerini söylerken, "Ama nnda 1170'lerle büyük farkları Barış Gücu'nde görevli ABD Otobüslerin bir kısmı belediye gam yok. Biz tentpoyu böyle tu da görmek gerek. İran Kazabbirliklerine "sınırlı kolaylıklar" otobüsüydü. Özal'ı beklerken tacağız. Herkes bu tempoya ya lanka'yı boykot etmiş olmasına saglamak amacıyla tnciriik haANAP'hların kafilesi Bor Mavaş yavaş uyacaktır" dedi. Ye rağmen, ağırlığını hissettiriyor. va üssunün kullanılmasını ve bu kası denilen yerde 150'ye yakın ni iş sahalan açmak için akıllı, Rabat'ta bu ortaya çıktı. Kimi güce Türkiye'nin asker verme araba ile Başbakanı karşıladılar. bilgili ve becerikli olmanın ge Sünni ülkeler, bu arada nüfusuolasılığını nasıl karşılarsınız? Ankara ile Bor arasındaki guzerrektiğini kaydederken, "Önü nun büyuk çoğunluğu Sünni ÖZAL Anlaşma, insani ga gâhta sıkı güvenlik önlemleri raüzdeki aylarda ve yıllarda. bu olan Suriye'nin yanı sıra Pakisyeler için kullanılmak üzere ilaç, vardı. 38 bin nüfuslu Bor'a 8 bimemleketin birçok meselesi da tan, İran'ı unutmayan bir tavır personel gibi bazı taşıma kolayne yakın ANAP'lı ile birlikte girima daha iyi yollara götüriilecek. lığı sağlamaya yöneliktir. Söz takındı. Yine bir Sünni ülke olan di.' İyi çözüm yolları bulunacak ve konusu anlaşmanın kapsamına Bangladeş, Kazablanka'da Özal'ın açtığı şeker fabrikası vatandaşımızın yüzü gülecektir" silah ve benzeri malzemeler girİran'ın çıkarlannı temsil edecek. 4 kasım 1983'te, daha doğrusu diye ekledi. memektedir. Bu çerçeve içinde Suriye ile birlikte davranan Gübiz, sınırlı kolaylıkları bir süre 69 gün önce üretime geçmişti. Başbakan, daha sonra Bor ney Yemen'den başka, Türkiye'Düne kadar 140 bin ton pancar tanımak ve işleyiş tarzını görmek Kaymakamını ziyaret etti. Ar nin de İranIrak savaşına ilişkin işlemişti. Aynı fabrikayı üretimistiyoruz. Anlaşmanın belirli bir dından Niğde'ye geçen Özal, buyürürlük süresi bulunmamakta deyken Cumhurbaşkanı Evren rada vatandaşlarla bir sohbet toplantısı yaptı. Özal, daha sondır ve Türkiye uygulama duru de ziyaret etmiş ve kendisine brifing verilmişti. ra Birko İplik ve Halı Fabrika (Baştarafı 1. Sayfada) muna göre anlaşma süresini besı'nda incelemeler yaptı. Şeker lirleyebilir veya durdurabilir. Başbakan konuşmasında, hübelirtti. Cumhurbaşkanı Evren fabrikasında düzenlenen yemeÖte yandan mevcut şartlarda, kümetin iyi bir program dahilinde Fas'a gelmekten bahtiyarlık ğe katıldıktan sonra Ankara'ya Lübnan'daki Barış Gücüne kade şeker fabrikaları sayısını artduyduğunu söyledi. döndü. tılmamıza gerek ve ihtiyaç da tırmayı hedeflediğini belirterek. Evren ve Kral İkinci Hasan, bulunmamaktadır. Ilerisi için ise önce İstiklâl Marşımızı berabertemennimiz, Lübnan'da sulh ve ce dinledikten sonra tören kıtasükunun sağlanması ve dolayısını teftiş ettiler. Cumhurbaşkanı sıyle Barış Gücüne ihtiyaç kalmak amacıyla bir "Meclis araş(Baştarafı 1. Sayfada) Kenan Evren'i karşılayanlar aramamasıdır. tırması" için hazırhk çalışmalasında başta Fas Başbakanı LamÜniversite ve yükseköğretim Reagan yönetimi ABD ile rına başladıklannı bildiren Prof. rani, İslam Konferansı Örgütü kuruluşlan bünyesinde idarecileTürkiye arasında irnzalanan "sıKonukman, bu konuda öteki Genel Sekreteri Habib Şatti ve rin zaman zaman farklı ve yannırlı kolaylıklar" anlaşmasının panilerin yetkilileriyle de gorüşFasü yetkililer uzun bir sıra oluşlış uygulamalarda bulunduğuna Ortadoğu'da meydana gelen son tüklerini ve Vleclis araştırmasınturmuşlardı. Bu sıranın hemen dikkat çekin Konukman, bu dugelişmelerden sonra geniştetilmedan sonra YÖK Yasası'nın da yanında KKTC Devlet Başkanı rumun kaçınılmaz biçimde husini isterse Türkiye'nin tutumu ha iyi işlemesini sağlayacak yaRauf Denktaş, Dışişleri Bakanı zursuzluklara yol açtığını ne olacaktır? sa değişikliğine gidilebileceğini Necati Münir Ertegün, Türkiye'bildirdi. ÖZAL Reagan yönetimisöyledi. nin Dışişleri Genel Sekreteri Bünin, söz konusu anlaşmanın Prof Ercüment Konukman yükelçi Ercüment Yavuzalp, DıMUHALEFET DE kapsamının genişletilmesini isteşöyle dedi: şişleri ve Türkiye'nin Rabat BüDESTEKLİYOR yeceğini sanmıyorum. Zira bu "Zaman zaman bazı YÖK Anavatan Partisi'nin bu giri yükelçiliği yetkilileri sıralanmışanlaşma, Türkiye'nin belirli yetkililerinin (Öğretim üyesi açışimi, muhalefet partilerince de lardı. şartlara bağlı olarak, ancak sığı kapandı, öğretim huzuru sağCumhurbaşkanı Evren, şeref olumlu bulundu. Ama Muhanırlı bazı kolaylıklar sağlayabilandı, kaliteli bir öğretim yapılefet Partisi Grup Başkanvekil salonunun kapısında Kral İkinleceği göz önüne alınarak yapıllıyor) şeklinde ifadelerine şahit lerinden Cahit Tutum, Yüksek ci Hasan tarafından uğurlandı. mıştır. oluyoruz. Fakat bizlere ulaşan Öğretim Yasası'nın uygulanma Evren, Kazablanka'nın Atlantik ABD ile İsrail arasında im bazı bilgiler, bu doğrultuda desından doğan rahatsızlıkları bil Okyanusu kıyısına çok yakın guzalanan "Stratejik İşbirliği An ğildir. Ancak, bir yanlış anlamadiklerini kaydederek, yasanın ba zel bir sayfiye semtinde emrine laşması"nı Türkiye açısından ya sebep olmamak için hemen zı maddelerinin değiştirilmes; tahsis edilen villaya yerleşti. Vilnasıl değerlendiriyorsunuz? belirteyim ki, biz YÖK'e karşı lanın önüne Cumhurbaşkanlığı amacıyla hazırladıkları bir önerÖZAL Israil'in saldırgan değiliz, şahıslaria da uğraşmıyoforsu çekildi. Cumhurbaşkanı geyi yakında TBMM Başkanlıpolitikası ve uzlaşmaz tutumunu nız. YOK'ü kaldıralım da demiEvren'i taşıyan uçak, Bulgarisğı'na sunacaklannı söyledi. Ortadoğu'da süregelen gerginli yonız. Sadece uygulamada meytan, Yugoslavya ve İtalya hava ğin başlıca amili olarak görmek dana gelen püriizlerin, haksızlıksahalarından geçerken, Evren, teyiz. Dolayısıyla ilke olarak, ls lann ve sancılann giderilmesi geadı geçen ulkelerin Cumhurbaşrail'in bu politikasının desteklerektiğini düşünüyoruz." kanlarına birer iyi niyet mesajı (Baştarafı 1. Sayfada) nilmesinden kaçınılması gerektiYÖK'le ilgili genel bir durum gönderdi. Cumhurbaşkanı'nı taği bıldirilen Kuçük, Devlet Başğini düşünüyoruz ve bu çerçeve değerlendirmesine olanak sağlaşıyan uçak Kazablanka üzerinde kanı Rauf Denktaş, Başbakan 40 dakika kadar tur attıktan Nejat Konuk ve yurttaşlarına sonra inebildi. sevgi, selam ve teşekkurlerini (Baştarafı 1. Sayfada) iletmişti. En kısa sürede yurda "'Muteyakkızız. Her olay bir tecKazablanka Muhammed V başı programını bir gazete hariç dönmeyi istemişti. rübe kazandırmaktadır" dedi. Havaalam'nda Evren'i karşılahiçbir gazete beğenmedi. ProgTRT Genel Müdürü, bazı progDr. Fazıl Kucuk, Kıbrıs'taki yanlar arasındaki tribünde yerram beğenilmeyince de ben ramların yeniden yayınlanmasıVakıflar Idaresi'nin Ingilizlerden lerini almış olan ve İslam Ülkeprogramın iyi olduğunu anlana neden olan "genel istek" analınıp Türk toplumuna teslim leri Dışişleri Bakanları Konfedım." layışını da "Gelen mektuplar bir mucadelesiyle Kuzey Kıbns Türk ransı'nın başından beri Fas'ta mantığa ve akla uygunsa, bir TRT Genel Müdürü Akman, Cumhuriyeti'nin kuruluşunadek bulunan Türk gazetecileri piste gerçeği ortaya çıkartıyorsa, "TV Gazetesi" programında bageçen dönemde toplumun dava 5 dakikada bir, bir devlet başkaprogramlar tekrarianıyor. Az sasınla ters bir ilişkiye girilmediğilarını sahibi olduğu "Halkın Se nını taşıyan uçağın indiğini, ama yıda da olsa mektuplarda bir arCumhurbaşkanı Evren'i taşıyan ne de değinerek bu programla si" gazetesiyle duyurmuştu. zunun ortaya çıkması lazım" halkı rahatsız eden bazı unsurKıbrıs'ta birçok kuruluşun uçağın inişinin diğerlerinden şeklinde açıkladı. ların ön plana çıkartıldığını beoluşumunda son derece etkin ça farklı olduğunu anlattılar. Halirtti ve ileride "TV Gazetesi" bası görulen Küçük, Kıbrıs vaalanında diğer heyetlerin geliAkman, ruhsat ücretlerinin programında TV ile ilgili doğru Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı şini de izleyen meslektaşlarımız, bankalar aracılığıyla ve elektrobilgileri verebileceklerini söyledi. Makarios'un yardımcılığını yap diğer devlet başkanlannı taşıyan nik beyinle toplanacağını da Macit Akman, bundan sonra mıştı. Kuçuk, 1973 yılında Turk uçaklann karşılanışından farklı açıklamasına karşılık yeni uyguTRT dışından bazı rejisörlere toplumu liderliğini Rauf Denk olarak, Türkiye'nin Raba; Bu lamanın ne zaman başlayacağıyükelçisi Metin Mekik'inuçağa film yaptırılması konusunda, tas'a devretmişti. nı belirtmedi. tutumunu kaydetmeliyiz. Türkiye, Halefoğlu'nun ağzından Rabat'ta İranIrak savaşı karar tasarısı görüşülürken, şu görüşü dile getirmişti; "Türkiye, her ülkeden de savaşa son vermelerini ister. İslam Konferansı Örgütü üyelerinden ise, üyelerin kolektif olarak ya da tek tek barışa katkıda bulunamayacaklan sonucunu getirecek bir karar almamasını diler." Filistin sorunu, Müslüman yöneticiler arasındaki geçimsizliğe başka bir örnek. Kazablanka'da Yaser Arafat başkanlığındaki Filistin heyeti arasında en azından kulislerde, esaslı bir diplomasi savaşı cereyan edeceğine ilişkin sinyaller Rabat'ta çıktı. MISIR KONLSL 45 milyonluk Mısır'ın İslam ailesinin siyasi bünyesine geri dönüşu konusu da Kazablanka'da Müslüman yöneticileri arasında başka bir çekişme konusu olacak. Afganistan sorunu da zirveye düşen Sovyet yanlısı gölge yüzünden, Sovyet işgalciliğinin adından bile söz edilmeyecek biçimde bilinen klişelerle, yani "Afganistan sorununa adil bir çözüm bulunması ve Afgan halkının kendi kaderini tayin hakkını" içeren sözcüklerle geçiştirileceğe benziyor. Bir başka dramatik konu Kıbrıs. Gerek Türkiye, gerekse KKTC, Müslüman yöneticilerin desteğinden emin olsalar, sorunu zirve gündemine getirmekte tereddut ederler miydi? Zirvede Türkiye'nin ağırlığının ne kadar olduğunu ve Denktaş'ın ne olçüde başanlı olacağını Kazablanka Nihai Bildirisi'nde Kıbrıs konusunun yer alıp almaması ve eğer alırsa hangi sözcüklerle yer alacağı gösterecek. Zirve'nin açılış arifesinde şu saptamayı, Rabat gozlemlerimize de dayanarak yapabiliriz: 1 İslam Konferansı Örgütü, ne NATO, ne Avrupa Konseyi, ne de hatta AET ölçusünde bir iç dayanışması olan bir örgüt değildir. 2 Zirveden hangi karar çıkarsa çıksın, örgütün üyeleri egemen devletler, hoşlanmadıkları kararlara kendilerini bağlı addetmeyecekler tum zirve kararları ulkelerin siyasetleri için yeni çerçeveler oluşturmayacak. Peki, bu zirve anlamsız mı? Hayır. Karar tasanları, tasarılardaki sözcükler üzerindeki çekişmeler, ikili görüşmeler, bütün bunlar yaklaşık bir milyarlık bir insan topluluğunun yönelimlerini sergiliyor. îslam siyasi coğrafyasındaki güç dengeleri hakkında gösterge oluyor. En azından İslam Konferansı Örgütü Müslüman yöneticilerin birbirleriyle temas platformu. Ve bu örgüt parçalanmış üyelerinin oluşturduğu parçalanamaz bir olgu halinde artık uluslararası siyaset yaşamında perçinleniyor. Daha fazla dış borç (Baştaraft 1. Sayfada) mesini saat 17'de Kambiyo Genel Müdürü Zekariya Yıldınm ile yaptı. Uluslararası para piyasalannda en deneyimli kişilerden biri olarak tanınan Yıldınm'a bu görüşmede başkan yardımcılığı önerildiği sanılıyor. Yıldırım, bu görevi kabul etmesi halinde, daha önce Yavuz Canevi tarafından yürütülen Uluslararası Baıtkalaıia tlişkilcr ve Para Piyasalanndan Sorumlu Başkan Yardımcısı olacak. Bu arada, geçtiğimiz ay, sessiz sedasız olarak yurda gelen IMF uzmanlanndan ve eski Başbakanlardan Şükrü Saraçoğlu'nun torunu Riişlii Saraçoğlu'na Merkez Bankası'nda bir oda açıldı. Saraçoğlu'nun önümüzdeki günlerde Merkez Bankası'nda Araştırma Müdürü olarak göreve başlaması bekleniyor. Bu amaçla söz konusu müdürlük makamı boşaltılarak Araştırrna Müdürü tlhan Başbu^oglu Merkez Bankası'nın Hollanda Temsilciligi'ne atandı. Saraçoğlu, bundan böyle "libero" olarak borçlanma işlemlerinde yabancı bankalarla görüşmeleri sürdürecek. Aynı işlemi üstlenen bir başka uzman ise Başbakan Özal'ın kardeşi Yusuf Özal oldu. Büyük bir olasılıkla DPT Müsteşariıgı'na getirilecek olan Özal da Saraçoğlu ile birlikte "libero" olarak borçlanma girişimlerinin devlet kanadındaki işlemlerini yürütecek. Her iki uzmanın Türkiye'de çalışmalan için IMF'nin izin verdiği ve bu amaçla kadrolarını dondurduğu öğrenildi. Teknisyen ekip böylece şekillendirilirken, özel kesimde Uluslararası Bankası Genel Müdürü Erol Aksoy'un özel bankalarla (Baştarafı 12. Sayfada) ilişkilerde destek olacağı sanılıyor .Öte yandan kısacaDDM olarak tammlanan "dövize dönüştünılebilir mevdual" kredisi konusunun yurürlüğe girmesi için gerekli yasal düzenleme Resmi Gazete'de dün "yiiriirlüğe giren bir yasa" ve bir kararname ile büyuk oranda tamamlanmış oldu. Gelir ve Kurumlar Vergisi Yasası'nda değişiklik yapan 2970 sayılı yasanın 5. maddesi aynen şöyle diyor: "Bakanlar Kurulu dar miikellefiyete tabi kurumların kazanç ve iratlanndan yapılacak vergi tevkifat nispetlerinin her birini ayn ayn vade kazanç ve iradın sağlandığı faaliyet konulan itibariyle sıfıra kadar indirmeye ( ) yetkilidir." Kısaca "dar yükümlü" olarak tammlanan kuruluşlar olarak yabancı bankalar ve yabancı sermayeli şirketler biliniyor. Söz konusu şirket ve bankaların vergilerini sıfıra kadar indirmek, Bakanlar Kurulu'nun yetkisinde olacak. Bu hükümle beklenen, bu kuruluşlann Türkiye'de direkt yatırımda bulunmalan kadar, mevcut Türk kuruluşlarına katıhm, (portfolio yatırımı) ve bu yolla "köprü kredi" sağlamaları oluyor. Vergilerin sıfır olması nedeniyle bu kuruluşlann Türkiye'ye eğilim duyması amaçlanıyor^ Çeşitli biçimlerde yürütülen çalışmalar sonucu Türkiye'nin uluslararası piyasalardan kısa vadeli borçlanma yapması için tüm gerekler yerine getirilmiş oldu. Ancak düzenlemelerin dağınıklığı nedeniyle Merkez Bankası'nın daha da çok teknik ayrıntılan veren bir açıklayıcı tebliğ yayımlaması bekleniyor. Ozal: Ortadoğu'da rol oynamaktan NADİR NADİ ;mur (Baştaraft 1. Sayfada) larında diğer konulardaki kararlara yer bulunamaz oldu. Bu konulardan biri olan banker tasfi:leriyle ilgili kararlar da bir köşede sıra beklemeye başladı. Bununla birlikte genel ekonomik kararların yavaş yavaş azalmasına paralel olarak Resmi Gazete'nin sayfaları diğer kararlara da açılmaya başladı. Başbakanlığa bağlı Bankerlik Koordinasyon Kurulu Başkanlığı yetkililerinden alınan bilgiye göre, Yağmur Ticaret'le ilgili kesin tasfiye kararı önümüzdeki 7 gün içinde Resmi Gazete'de yayınlanacak. Böylece, Türkiye Emlâk Kredi Bankası şubelerinde kendilerine 200 bin liralık hesap açılamayan Yağmur Ticaret bankerzedeleri de hesaplarına kavuşacaklar. Ancak, kesin kararın çıkmasını izleyen 15 günlük bekleme süresi geçtikten sonra... Serbest !•*•» (Baştarafı 12. Sayfada) Özal, 2. seçim atağını çiler ve sendikalar Bakanlık daha listelerini ilan etmeden hazırlıklannı yapsınlar. kanıtlannı lopiasınlar. Süresi içinde de haklı iddialan varsa lislelere itiraz etsinler" diyor. Prof. MetİD Kutal, doğru olmayan verilere dayamlarak, Bakanhğın listeleri hazırlamasını sistemin guvenirliği, geleceği açısıdan "fevkalade sakıncah" bulduğunu söylüyor. Görüşlerini söyle ozetliyor: "Y'eni bir toplu sözteşme düzenine geyilirken, yelki sisteminin usulsuzlük ve sahteciliklere dayanması çok kötü bir başlangıç olur. Sistemin baştan giiveni sarsması, 1015 >ıl sonrasına kadar uzayacak yetki sorunlan dogunır. iş barışını zedeler. Bence Bakanlık bu konuda çok du>arlı olmalı. ne yapıp yapıp. işçinin ozgiir iradesine uygun, doğruya en yakın listelerin hazırianmasında gerekeni yapmalıdır. Prof. Nuri Çelik yetkili sendikanın doğru ve sağlıklı belirlenmesinde asıl yetkili ve sorumlunun Çahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olduğuna işaret ediyor. Bakanhğın en sağlıklı, doğru liste hazırlamak içm resen karar verme yetkisine sahip olduğunu, elindeki kaynakları en iyi şekilde değerlendirerek doğru sonuca varma durumunda bulunduğunu belirtiyor. Prof. Kemal Oguzman'a gore ise, bugün karşı karşıya kalınan sorunun başlıca nedeni, yasa çahşmalannda açıkta olan sendikalara taviz verilmiş olması. Prof. Oğuzman bir işçinin çift uyelik ve sendika değişikliği halinde noter geçişinın zorunlu olduğu bir sistemde, sendikaların geçmiş sahtecilikleri bilinirken, eski üyelerinin belirlenmesinde sendika beyanlarının geçerli sayılmasının yanlış olduğunu söylüyor. "Butiın üyelikler başlan noterden geçirilmeli idi" diyor. Sahteciliklerin kesin çozum noktasının yargıya >*apılacak iürazlarda olacağını bildiriyor. Prof. Mıinir Ekonomi, işçilenn özgur irdesini yansıtan doğru listeleri hazırlama sorumluluğunun Bakanlığa ait olduğunu bildirdi, ozetle şöyle dedi: "Çalışma Bakanlığı. sendikalann >e işverenlerin beyanlan yeterli göriilmtiyorsa gerekirse başka belgelere de başvurarak gerçeğe en yakın saptamayı yapmak zorundadır. lşçi sendikalarının listeleri ile işveren sendikalannın listelerindeki bilgiler karşılaşlınlmalı. aralannda fark var ise hangisinin doğru olduğu araştınlarak listeler ona göre bazırlanmalıdır. "Güven arttırma" güç indirimi göşılıklı ve dengeli rüşmelerini de askıya alması sonucu ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki gerginliğin giderek arttığı bir dönemde, Doğu ile Batı arasındaki diyalogun yeniden tesisi bakımından büyük önem taşıyor. Türkiye, Stockholm Konferansı'ndan ne bekliyor, bu sürece nasıl bakıyor? Türkiye, AGİK sürecine başından beri faal olarak katıldı ve Avrupa'da banş ve güvenliğin tesisine yönelik her türlü müzakere ve benzeri faaliyeti yakından destekledi. Bu çerçevede Türkiye, ASK'nin Avrupa'da güvenliğin tesisi ve DoğuBatı ilişkilerinde karşıhklı anlayış ve yumuşamanın oluşumuna katkıda bulunacağı arzu ve umudunu belirtiyor. kımdan anlamlı, 2) Siyasi yonden bağlayıcı ve 3) Denetlenebilir olmaları öngörülmüş. Bu noktada da Avrupa Silahsızlanma Konferansı'nda görüşülecek guven ve güvenlik arttırıcı önlemler, Helsinki Nihai Senedi'nde getirilen "güven arttıncı önleraler"in ilerisine gidiyor. ASK'de öngörülen önlemler askeri olmakla birlikte öz itibanyla "politik" önlemler olarak karşımıza çıkıyor. Stockholm Konferansı, özellikle Sovyetler Birliği'nin Cenevre'de yapılan orta menzilli füzelere ilişkin müzakerelerden çekilme karanndan sonra, stratejik silahlarla ilgili görüşmelere ara vermesi ve Viyana'da süren kar Evren büyük törenle gırdiğini ve Cumhurbaşkanf yla bir süre sonra uçaktan çıkmasının dikkat çekici bir törensel özellik gosterdiğini söylediler. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'i taşıyan uçak, Kazablanka'ya gelirken Yugoslavya'nın Zagreb Havaalam'nda 45 dakika süreyle yakıt ikmali yaptı. Kenan Evren, Türkiye vakit ölçüsüne göre bugün gece saatlerinde başlayacak 4. Islam Zirvesi'ne şimdiye dek katılan ilk Türk Devlet Başkanı olacak. ANAP, YOK Yasası için Binlerce çocuğun (Baştarafı 1. Sayfada) cının tersine nakilleri azaltıcı değil, arttırıcı olacağını savunan eğitimciler, "Tercih hakkının kısıtlanması yiiksek puan almış binlerce öğrencinin açıkta kalmasına yol açacaktır" diyorlar. Yeni Bakan Dinçerler'in aldığı son karar, Anadolu liseleri ile özel Türk ve yabancı okullara girişte yapılan tercih sıralamalarını altüst ederken, kararın onbinlerce çocuk ve velisi üzerinde yarattığı "şok" etkisi sürüyor. Bir yandan çocuklannın geleceğini, öte yandan bu yolda altına girdikleri ekonomik yükü düşünen veliler, kararı "haksız" ve "anlamsız" olarak değerlendirirlerken, Milli Eğitim çevreleri karann Anadolu liseleri ile özel Türk ve yabancı okullanna giriş sorununu daha da açmaza sokacağı Faturacılar, kasa fişi de toplayın (Baştarafı 1. Sayfada) de harcama kalemleri tek tek sayılacak. Ancak Uke olarak her türlü tüketün harcamasının 1.000 lirayı aşmak koşuluyla vergi iadesine alınması kararlaştmldı. Böylece, tüpgaz, benzin. mazot, meyve, sebzenin vergi iadesinden yararlanacağı anlaşılıyor. • Kiralar vergi iadesi kapsamında yer almıyor. Bunu gerekçe olarak oranların yüksekliği ve ev sahibi ile kiracı arasında çoğu zaman muazzalı kontrat yapılması gösterildi. • Emekliler vergi iadesinden yararlanmayacak. Buna da gerekçe olarak emeklinin vergiden bağışık olması gösterildi. • Taksitli satışlann tümü vergi iadesi kapsamında yer alıyor. Buna göre biçimi ne olursa olsun, görüşündeler. Bu karar üzerine birçok velinin çocuğunun açıkta kalması "korkusu" ve "Nasılsa ileride bir yolunu bulur naklini yaptınnm" umuduyla düşük puanlı okulları tercih edeceği, bunun da çok değil bir iki yıl sonra zamanın Milli Eğitim yöneticilerini büyük boyutlarda bir "nakil talebi" ile karşı karşıya bırakacağı belirtiliyor. Sorunun sadece bu kadarla da kalmayacağı belirtiliyor. Bu kararın aynı zamanda yüksek puan almıs binlerce çocuğun açıkta kalmasına yol açacağına dik kat çekiliyor. Yem iki seçenekli sistem neaeuıyle yüksek puanlı çocukların yerını daha düşuk puanlı çocukların almasının Bakan Dinçerler'in belirttiğinin aksine çocuklar arasındaki eşitsizliği düzeltmeyeceği savunuluyor. Kıbrıs Türk Akman: Basının taksitle yapılan satışlara da faturanın aslı üzerinden iade yapılacak. Bu arada fatura olayınıa önemli bir kargaşa yaratacağı savını Bakan Vural Ankan'ın kabul etmediği öğrenildi. Ankan'ın bu konuda Özal'a vergi idaresinde otomasyona gidileceğini açıkladığı ve bu nedenle bürokratik bir kargaşanın yaratılmayacağını söylediği öğrenildi. Salı günü Başbakanlığa sevkinden sonra TBMM'ye gelmesi beklenen tasarının BütçePlan Komisyonu'nda bir tasarının bulunmaması nedeniyle hemen ele alınması bekleniyor. 1 ocak 1984'ten itibaren geçerli olacak olan yasanın 30.000 liraya kadar yüzde 10, 30.000 liranın üstündeki gelirlerde yüzde 5 olan iade sınırı yeni tasarıda da aynen korundu. (Baştarafı 1. Sayfada) yakından ilgilendiren davalara destek sağlamakta olduğunu Islam ve Arap ülkeleri arasında gerçek bir birlik ve dayanışma ruhunun tesisi çabalarına katkıda bulunduğunu" belirterek ozetle şunları söyledi: "İslam Konferansı Teşkilatı içerisinde daima yapıcı, olumlu ve faal bir rol oynamış bulunan Türkiye'nin, bu durumda, teşkilat nezdindeki ağırlık ve saygınlığı her geçen gün daha da artmaktadır. Gerek bu hususu, gerek Fas Kralı'nın özel temsilcisini göndermek suretiyle yapmış olduğu nazik daveti dikkate alarak, Türkiye'nin ilk defa olarak örgütün zirve toplantısına Cumhurbaşkanı düzeyinde katılmasının uygun olacağı sonucuna vardık. Kazablanka İslam Zirvesi'ne katılacak heyetimize başkanlık etmem, aynca bizim de bu teşkilata atfettiğimiz önemi teyit etmektedir. Zirveye en üst düzeyde katılmamızın İslam alemiyie giderek gelişen ilişkilerimiz ve işbirliğimiz bakımından önemli bir merhale teşkil edeceğine inanıyorum. Zirve toplantısının, İslam alemi içerisindeki birlik ve dayanışmanın arttınjması ve işbirliğinin gelişlirilmesi çabalarına önemli katkılarda bulunacağını ümit ediyorum." Bugün başlayacak Islam Konferansı'nın uç gün sürmesi bekleniyor. Evren'in