Catalog

Cumhuriyet Yeni adli yılın başlaması dolayısıyla Yargıtay Başkanına bir mesaj gönderen Evren, "Yasalanmızın adaletli ve hızlı biçimde uygulanması için hakim ve savcılarımıza önemli görevler düşmektedir" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) 198384 adalet yıb dun Yargıtay konferans salonunda yapılan törenle başladı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren Yargıtay Başkanı Derviş Turan'a gonderdiği kutlama mesajında, "Toplum düzeninin sağlıklı yütümtulmesindeki etkenlerden en önemlisinin. adalet mekanizmasının yan tutmadan, suratli ve adil olarak işlemesi oldugunu " vurguladı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'ın Yargıtay Başkanı Derviş Turhan'a gönderdiğı kutlama mesaj ı şoyle: "198384 adalet yılının açılışı dolayısıyla duzenlenen törene davetjniz için teşekkıir ederim. Toplum düzeninin sağlıklı bir şekilde yüriitülmesindeki etkenlerden en oneralisi, adalet mekanizmasının yan tutmadan, suratli ve adil olarak işlemesidir. Yonetim olarak, göreve başladığımız ilk gunden bu yana, çalışmalarımızı, bu temel ilkelerin gerçeklestirilmesi doğrultusunda yogunlaşlırdık. Bu alanda yapüan yeni düzenlemelerin, gelişen ve degişen toplumun ihtiyaçlannı buyuk olçude karşılayabileceğine inanıyonız. Uygulamada gorulecek aksakiıklann da zaman içinde yeni degeriendirmelerle duzeltileceği şıiphesizdir. Tabii, yasalanmızın, etkin, adaletli ve hızlı bir biçimde ujgulanması konusunda, Turk milleti adına yargı gucunu kullanan hakim ve savcılanmıza önemli görevler duşmektedir. Hakim ve savcılanmızın. özellikle, geçmişte toplumumuza çok pahalıya mal olan, ulusal birliği bozucu, devleti ve cumhuriyeti yıkmaya yonelik iç guvenlikle ilgili olaylarda. her zaman oldugu gibi, çok duvarlı davranacaklanna inanıyoruz. Güç şartlar altında, ama buyuk bir feragat ve fedakâriıkla kutsal gorevlerini azimle yuruten adalet mensuplanmn sorunlannı biliyor ve bunlann çozumu için de gereken onlemleri jlmaya çalışıyoruz. En zor donemlerde bile başarılı sınavlar vennesini bilen hakim ve savcılanmızın önumuzdeki donemde de, üstun bir gorev anlayışı ve sorumluluk bilinci içinde, ulu onder Ataturk'ün, inkılap ve ilkeleri doğrultusunda, çalışmalannı surdureceklerine yürekten inanıyor, adalet camiasının butun raensuplarına şahsınızda en iyi dileklerimle sevgiler sunuyorum." DEVLET ADALETLE YÜRÜR Yargıtay 'da duzenlenen törende konuşan Yargıtay Birincı Başkanı Derviş Turhan, "Bir devlet adaletle yürur, adaletle güç kazanır. Yargı erkinin güçsuz oldugu ülkelerde devlet gücıinden söz edilemez" dedi. Yargıtay Birinci Başkanı Derviş Turhan, adli yılı açış konuşmasında bin 300 Cumhuriyet Savcısı ve hakim açığı bulunduğunu belirterek, "Ulkemizde hakim ve cumhuriyet savcısı kadrosunun tamamının 6 bin 881, kursüde calısan ve yıJda 2 milyon 649 bin 94 davaya bakacak hakim ve cumhuriyet savcısı sayısının 5 bin 71 oldugunu" bildirdı. Derviş Turhan, Yargıtay'ın bir prensıp mahkemesi oldugunu belirterek, Yargıtay'ın yükunun hafifletilmesi içm ilk derece mahkemeleri ile Yargıtay arasında yer alacak bir yargı denetimi merciinin kurulmasının zorunlu oldugunu söyledi. HUKUK DİLİ Hukuk dilinin bugun ve gelecek kuşakların anlayabılmesı için sadeleştirilmesı gerektığı gö \alçın Dogan, IZV1IR Hikmel Çetinkaya. ADANA Sahıbr Cumhuriyel Matbaacılık \e Gazeıecılık Turk Anonım Şırkelı adına Temvkıter \NkMi\ Nadir Nadi, • Genel Yayın Muduru Hasan Cemal.Muessese Muduru Mehmel Mercan, • Servıs Şejlen Istanbul Haberlerı Seiahallin Guler, Dış EmıiK Lşaklıgü. Yaa Işlerı Muduru Okay Gonensın, • Yaa Işlerı Mudıır Haberler Ergun Balcı, Ekonomı Osman Llagay, Yurl Haberlerı: Barbaros Yardımcısı Ahmel Konılsan, Haber Merkezı Muduru Yalçın Bayer. Sa>ta Gcnçak. Kulıur Aydın Emeç, Magazın Yalcın Pekşen, Spor Danışmanı Abdulkadır \ucelman. Duzeltme Refik Durbaş.Araşlırma: Şafain Alpay. Duzenı Yonelmenı *li Acar. TAKVIM 7 Buroiar • Ankara: Konur Sokak No. 24/4 Yenışehır, Tel 175825175866. Idare 183335 • Izmir: Halıl Zıya Bulvarı No 65'3, Tel254709131230 • Adana: Ataturk Caddesı, T H K Işhanı Kal 2/13, Tel 1455019731 • Basan ve Yavan Cumhuriyel Matbaacılık ve Gazetecılık T A Ş Turk OcağıCad.39'41,Cağaioğlu, Isı.PK 246Ist Tel. 5209703Telex 22246 Evlul 1983 İmsak: 5.44 Guneş: 7.30 Oğle. 14 12 Ikındi 17 49 Aksam: 20.33 Yatsr: 22 07 Evren: Tbplum düzeninin sağlıklı yürümesi için adalet yansız olmalıdır ruşünü yıneleyen Turhan, "Yargı dilini sadeleştirdim derken sonradan içinden çıkılmayacak bir kargaşaya yol açmamalıyız" şeklinde konuştu. Konuşmasında yargıtay ve mahkemelerin çalışmaları hakkında da bilgi veren Derviş Turhan, söyle dedi: "Bir önceki yıldan devredilen dosyalar ile birlikte 1982 yılında tüm hukuk ve ceza mahkemelerine gelen dava sayısı 2.640.093'e ulaşmıştır. Ülkemizde hakim ve c.savcısı kadrosunun (amamı 6881'dir. Bu konuşmanın hazırlandığı tarihte, Adalet Bakankğı'ndan ahnan bUgiye gore, bu kadrolardan 1300'u açık bulunmaktadır. Bunlardan toplam 510'una Yargıtay "da, sıkıyonetim mahkemelerinde, Askeri Yargıtay'da, Adalet Bakanlığı'nda görev verilmiştir. Böylece kursüde çalışan ve yüda 2.640.093 davaya bakacak hakim ve c.savcısı sayıs 5071'dir. Deneylerden elde edüen sonuca göre, normal olarak bir ağır ceza mahkemesi ytlda ortalama 250, Aslive Ceza ve Asllye Hukuk mahkemeleri 500750, Sulh Hukuk ve Sulh Ceza Mahkemeleri de 10001200 davaya bakabilmektedir. Oysa mabkemelere gelen iş savısı bu rakamlann çok ustündedir. Bir gunde 4050 halta daha fazla davanın göruldugu mahkemeler vardır. Mahkemelerin iş yogunlugu, hakimlerimizin altından kalkmalan zor bir düzeye varmıştır." PRENStP MAHKEMESİ Son birkaç yıl içinde hakim ve savcı sayısında önemli miktarda azalmalar oldugunu, hakimlik mesleğının özenilir hale getirilmesi gerektiğini söyleyen Derviş Turhan, Yargıtay'ın çalışmaları hakkında da şu bilgileri verdi: "1982 yılında Yargıtav'a 151 bin 976 hukuk, 62 bin 259 ceza olmak uzere toplam 214 bin 235 .'dava dosvası gelmiştir. Bir once' ki yıldan kalan 11 bin 712 dava Ue birlikte 225 bin 947'ye ulasan işten 210 bini sonuçlandınlmış, geriye kalan 15 bin 947 dava 1983 yılına aktanlmıştır. Bu durum Yargıtay'ımınn ne kadar agır bir iş yuku altında oldugunu gostermektedir." HAKİMLER Gırgırcılarla hamsi avında Kadir Can Son 7 yılda memur olanların intibakları yeniden yapılacak Tam gün çalışan hekimlerle, orman muhafaza memurlanna yüda 2, zabıta memuru, üfaiye personeli ve PTT dağıtıcısı ve hat bakıcılarına da yüda 3 ayfiiti hizmet zammı verüecek. ANKARA (Cumhuriyet Bıirosu) 197582 yılları arasında memur olan işçilerin ıntibaklarının duzeltilmesini, tam gun çalışan hekimlerle, orman muhafaza memurlarına yılda 2 ay fiili hizmet zammı, belediye zabıta memuru, itfaiye personeli ve PTT dağıtıcısı ve hat bekçilerine de yılda 3 ay fiilı hizmet zammı verilmesini öngören teklifler DM Genel Kurulu'nda dün kabul edildi. Bu arada, çırakhk ve halkın sağlığı ile oynayanlara verilecek cezalan belirleyen Yasa Tasanları da benimsendi. DM Genel Kurulu'nda dün ilk olarak 15 mayıs 1975 tarihi ile 1 mart 1982 tarihleri arasında çalıştıklan kamu kurum ve kuruluşlannda işçi ve sözleşmeli personel iken, devlet memurluğuna geçenlerin karşılaştıklan haksızlıkları gidermek amacıyla intibaklannı sağlayan Selçuk KanUrcıoglu ve arkadaşlannın ya c " önerısı göruşülerek kabul edı Genel Kurul'da kabul edile;) metne göre, işçı iken memur statusune geçinlenlerin intibakları öğrenimlerine göre yukselebilecekleri tavana kadar yapılacak. Bu gibi durumda olanların sayasinın İG bin dolayında olduğu belirtildi. Bu durumda olanlar ayrıca 1979 tarihinde devlet memurlanna tanınan derece yukseltilmesinden de yararlanacaklar. Intibaklardan doğan farklar memurlara verilmeyecek. Mılli BALIK DOLU FİLE Kıtal adı verilen torba biçimindeki bölum hamsi ile dolu. Yaklaşık 2 ton balık bulunan torbayı çeken hidrolik vinç tıkır tıkır çaJışjyor. Kıtal su yuzüne çıkınca yedek motor yaklaşıyor. Balıklar sandıklanmak uzere yedek raotorun guvertesine boca ediliyor. , Radarlı bahkçılar lamba ile balık avlayanlardan şikâyetçi Ağın balık dolu torba kısmı su yiizüneyaklaşırken Şeref reis elindeki feneri karanlığa doğru birkaç kez yakıp söndürüyor. İşareti alan yedek motor "Etçi Kardeşler"e yanaşıyor. Hamsiler yedek motorun giivertesine boca ediliyor. 3 saatlik uğraşın sonucu >^aklaşık 2 ton hamsi. Gemlik Balıkçılar Derneği Başkanı Hüseyin Dinç, "Lamba ile bir gecede 100 ton balık çekmek miimkiin. Ama bu kadar mala alıcı bulunmaz. Yarısından çoğu yeniden denize dökülür" diyor. nun için "Şahin gibi" keskın goze, "Taşları çatlatacak" sabra gerek var. Iskeleden balıkçı barınağına giden yolun kenarındaki evlerin onu, ağ, mantar ve ıplerle kaplı. Etrafta ıse binlerce hamsi sandığı yığılı Ağustosta başlayan hamsi avı için Gemlik'ten 10 kadar "Gırgır" takımı gelmiş. Ereğli koyündede5 "Gırgır" takımı var. Barınakta 15 takım yanyana akşam olmasını bekliyor. Gırgır takımlarının reislerı ıskelenın yanındakı kahvede sohbet ediyorlar. Sohbetın konusu korfezde lamba ile balık avlayanlar. Gemlikli ve Ereğlılı balıkçılar bir sure önce bir araya gelip korfezde sadece "Radarla" av yapma konusunda anlaşmışlar. Bazı gırgırcılar bu anlaşmayı bozmuş. Gemlik Balıkçılar Derneği Başkanı Huseyın Dınç: "Lamba ile av kolay. Binlerce vatlık lambaların aydınlığına toplanan balıgı çekmek iş değil. Bu yolla gecede 100 ton hamsi Şeref reis bir yandan dumen avlamak mumkun. Ama bu kadar balıgı kim alacak. Y arısı ye tutuvor, bir yandan da radara niden denize dokulur. Bu türav bakıyor. Hn»*yin reis ise elindelanmayla 15 günde Korfezde ba ki fenerle guverteden yakamozlık kalmaz. Ama radar kullanır ları kontrol ediyor Hereke onsak 56 a> ekmek yeriz" diyor. lerine doğru radarda balık suruleri göruluyor. Şeref reisle HüSaat 22.00'den ıtibaren köy seyin reis motorun yolunu kesip motor sesleri ile sarsılıyor. Moradardan kâğıdadokulen şekılleri inceliyorlar. Hüseyin reis, "200 kasa balık alınz. Burası iyi" diyor. Şeref reis mikrofona uzanıyor, "Herkes hazır olsun, uyuyan kalmasın" dıye anons ediyor. 10 dakika sonra bütun tayfalar yerli yerınde. torunu çalıştıran yanında yedeğı ile beraber Ereğlı'den ayrılı yor. Huseyin \e Şeref reıslerin "Etçi Kardeşler" adli motoruna biniyoruz. Tekne 4 katlı. Herbin 190 beygır gucunde iki motora sahıp. Bırınci katta tayfaların yatakhanesı, makine ve jenaralör var. Ikinci kattakı salonda tavfalar yemek yiyor, televizyon seyrediyor Uçuncü kat reıslenn yatak odası. Dorduncu kat kaptan koşku. Balıklan bulmaya varayan radar burada. Şeref reıs "Çımayı alın gidiyoruz" diyor Halatlar sokuluyor. Tornistan yapıp lımandan çıkıyoruz. Türkmen Madrit'e gitti ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Dışişleri Bakanı tlter Turkmen. Avrupa ve Güvenlik Jşbirliği Konferansı "AGtK" Madrit izlem toplantısının sonuçlandırılması amacıyla Ispan>a'nın daveti uzenne duzenlenen oturuma katılmak uzere dun Madrit'e gitti. Yaklaşık uç yıldır Madrit'te surdurulen ve Doğu Bloku ile Batı Bloku arasında çeşitli tartışmalara sahne olan Madrit toplantısı bulunan bir ara yol formulü ile geçen ay bir anlaşma zeminıne gelmışti Ancak bu kez Malta, AGİK çevresinde bir Akdeniz Güvenlik Konferansı top lanması yolundaki görüşunde L rar edınce gereken genel ona> sağlanamamıştı Malta'nın bu tutumu nedenıyle toplantının resmen sonuca bağlanamaması uzerine lspanya toplantıyı kurtarmak amacıyla son bir girişimde bulundu ve konferansa katılan 34 ulkenin dışişleri bakanlanna ikili duzeyde çağrıda bulundu. lspanya Dışişleri Bakanı'nın çağrıs>ı, Ankara tarafından da olumlu karşılandı ve Turkmen dun yola çıktı. (Arkası 11. Sayfada) BASIN.. ...YASASI AKADEMtSt Hamsi'nin denizın dibinden, Hakkın ve adaletin gerçekleş balıkçı tablasına kadar olan yolculuğunu ızlemek için Izmit Körtirilmesine yönelik görevini gefezı'nin balıkçı köylerınden bırı reği gibi yerine getiren hakimleolan Ereğli'ye gıttik. Çınar dirin yetişmesi için iki yıllık staj süresinin yeterli olmadığını ifade j bindeki kahvelerde yaşlı genç herkes "Merametle"uğraşıyor. eden Derviş Turhan, "Türkiye Ağ onarım işine bazı yörelerde Hakimler Akademisi" taslağını "Meramet" bazı yörelerde ise Milli Güvenlik Konseyi'ne sun"Merhamet" deniyor. En zoru duklannı söyledi. da "Hamsinos" adı verilen küGüvenlik kuvvetlerinin vali ve kaymakamlann emrinde olması cük gözlü ağları onarmak. Bunın sakıncalar doğurduğunu anlatan Turhan, "yakın geçmişte bunun örnekieri çok gorülmüş ve olaylara sorumlu araraa çabasına girildiğinde, zabıtanın adaleti itham eden tutumu ile karşı karşıya kalınmıştır. Onun için Cumhuriyet Savcıian'nın görevlerini kolavlaşbrmak, suç ve suçluyu en kısa zamanda tum delilleri ile rneydana çıkarmak, polisin taraf tuttuğu yolundaki söylentileri ve kuşkulan ortadan kaldırmak gibi buyuk yararları bulunan Cumhuriyet Savcılıklanna baglı (adli zabıta) bir an önce kurulmalıdır" şeklinde konuştu. Konuşmasında, adli tıp konusuna da değınen Derviş Turhan her ağır ceza merkezinde bir adli tabibin bulunması gerektiğini kaydetti. Aglar denize sahnıyor "Koyverin" anonsu ile ağların bir ucunun bağlı olduğu 6 metre boyundakı bot denize indiriliyor. Bot tornistan yapıp olduğu yerde durmaya çalışıyor. "Etçi Kardeşler" motoru ise botun durduğu yerden başlayarak 550 kulaç (1006 metre) uzunluğunda, 60 kulaç (119 metre) enindeki ağı daire çizerek denize bırakıyor. Botun olduğu yerde başlayıp, yıne aynı yerde biten daırenin tamamlanması iki dakika süruyor. Ağın iki uçu tekneye aiınıyor. Denızin dibındeki ucun birleştirilmesi için balıkçılann 5 dakikaları var. Bu açıklıktan balıklar kaçmasın diye ucunda lamba bulunan bir kablo denize sarkıtılıyor. Maksat yanıp sönen lamba ile balıklan ağın açık kısmmdan uzaklaştırıp ortada toplamak. Dıpteki uç da bırleştirildikten sonra hidrolik makara ile ağ yukarı doğru yvkiiıyor. Bu arada 6 metrelik bot, motorlarını tura gücüyle çalıştınp balıkçı motonınun ağ uzerine gitmesini engellemeye çalışıyor. Ağın balık dolu torba kısmı su yuzüne yaklaşırken Şeref reis elindeki feneri karanlığa doğru birkaç kez yakıp söndürüyor. Işareti alan yedek motor, "Etçi Kardeşler"e yanaşıyor. Hamsiler "Kılal" adı verilen torba şeklindeki ağla birlikte yedek motorun guvertesine boca ediliyor. 3 saatlik uğraşın sonucu vaklaşık 2 ton hamsi. Hüseyin reis "Allah bereket versin" diyor. Tayfaların yuzündeki gulumsemeye bakılırsa başlangıç iyi. Yedek motor "Etçi Kardeşler"den yavaş yavaş uzaklaşıyor. Tayfalar ikinci parti çevırme için ağları hazırlıyorlar. Bu uğraş guneş doğuncaya kadar devam edecek. Haig, Türkiye'ye gelîyor Proje çalışmaları yapan Ingiliz firması: tkinci Boğaz köprüsüne Türk firrnalannın katkısı çok olaeak Haber Merkezi Boğaz Köprusu'nun projelerini yapan Ingiliz firması, ıkinci köpru için de hazırlık yapıyor. lngıltere'de dünyanın 4. buyuk asrna köprüsunü inşa eden Ingiliz firması, ikinci köpru için yapı ögelerini basitleştirerek, yerli firmalann ınşaata daha fazla katkıda bulunmasını hedefleyen bir proje uzerinde çalışıldığını açıkladı. Ingiliz firması bu yolla hem zamandan, hem paradan tasarruf edıleceği görüşunde. Boğaz Köprusu'nun projelerini hazırlayan ve yapımını denetleyen İngıhz Firması Freeman, Fox and Partners'in ortaklarından William Brovvn, geçtığimız gunlerde BBC'de yayınlanan bir ropörtajda, ıkinci Boğazıçı Köprüsu'nün projesi için hazırlık içinde olduklannı açıkladı. Brown BBC muhabirine şunları söyledi: "Son on yılda yapı tekniğinin ikinci planda kalan ogeleri uzerinde durduk. Buyuk olçude tasarruf sağlayan, işi basilleştiren yeni projeler geliştirdik. Bazı yapı ögekrinin basite indirgenmesi yerli firmalann daha fazla katkıda bulunmalanna olanak sağlıyor." BBC muhabirinin. "Yani Turk şirketleri köpru yapımına daha fazla mı, katkıda bulunabilecekler?", şekhndeki sorusuna, William Brown, "Evet, Türk sanayüninbelli kesimlerinin gelişmesi, geçen sefere göre, Türk firmalarının daha fazla katkıda bulunmalanm saglayacak", yanıtını verdi. Boğaz Köprusu'nün projelerini ha2irlayan ve yapım kontrolunu yapan Ingiliz fırmasının ortaklarından Uilliam Bronn, ıkinci kopruyle ılgıli diğer soruları da şoyle yamtladı: Soru tstanbul Boğazı'na köpru kurmanın başka yeriere oranla dogurdugu teknik sorunlar var mı? Brown Evet, elbette. îlk boğaz koprusu tasarlanırken, köpru avaklannın denizın ıçınde olması öngörulmuştu. Biz köprunun ıkı ayağı arasındaki açıklığı ekonomik biçimde artırabilecek bir teknik geliştirmıştik. Köpru ayaklarını karaya yerleştirebiliyorduk. Bu derin suda yapılacak çalışmaları ortadan kaldırdı. Ikinci Boğaz Köprusü için de aynı şeyi savunuyonız. Soru Bogaz'ın kendine özgü iklim özellikleri, İstanbul'un 1. derecede olmasa bile, deprem kuşağı uzerinde yer alması tasanmı güçleştirmiyor mu? Brown Bir kez deney kazandıktan sonra herhangi bir ciddi sorun kalmıyor. Soru Süre konusunda ne dersiniz? Son on yıldaki teknik ilerlemeler, ikinci Boğaz Köprusu'nun birincisinden daha cabuk bitmesine olanak veriyor mu? Brovvn Evet, sanıyorum... tlk köprunun zamanında ve öngörülen bütçeyle bitmiş olması sevındirici, ama bu her zaman boyle olmuyor. Ancak, yapı tekniğınin basiıleştirilmesi, daha fazla muteahhidın yapıma katılabılmesı, kuramsal olarak da uygulamada da tasarruf sağlıyor. Hem zamandan, hem de harcamadan... RADAR İLE SÜRÜ TESBİTİ Balıkçılar «rtiK 'Ras^ele" ile çahşımyor. Şeref rds radardaki görüntiılere bakıp balık sürülerinin yerini saptantaya çalışıyor. Radann yamlması yok. Gösterdigi yerde tonlarca balık çıkıyor. ANKARA (Cumhuriyel Bttrosu) ABD Dışişleri eski Bakanı Alexander Haig'in Türkiye"ye geleceği bildirildi. Dışişleri Bakanlığı, ozel bir vakıf olan SİSAV tarafından çağrılan Haig'in lstanbul'a gelerek 1213 eylül tarihleri arasında duzenlenen bir konferansa katılacağını daha sonra da Ankara'ya geçerek Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile görüşmesinin beklendiğı bildirildi. Haig, halen ABD'de buyuk bir özel kuruluşun danışmanlık görevini surdüruyor. Bundan bir süre önce de ABD eski Dışişleri Bakanlarından Kıssinger, Türkıye'yi ziyaret etmişti. Ulusu Malezya Krahyla görüştü KUALA LUMPUR, (AJANSLAR) Başbakan Bülend Ulusu Malezya'da temas incelemelerını surdüruyor. Ulu su, dün Malezya Kralı Hacı Ahmet Şah'ı ziyaret etti. Başbakan Ulusu, önceki akşam Malezya Başbakanı Datuk Şeri Mahathir Muhammed'in onuruna verdiğı bir yemekte bir konuşma yaptı ve Turkiye'nin ASEAN'ın Kamboçya sorununun çözümu için gösterdığı çabalan desteklediğinı açıkladı. Malezya, Guneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)'ne üye bulunuyor. HER YER BALIK AĞI KAPLI Eregli koyunde neredeyse bütun sokaklar, caddeler ağ ile kaplı. Köyde baiığa çıkmayan genç, ihtiyar herkes balık agı örmek veya onarmakla ugraşıyor. Yarın: Balıkçılann sorunları ve önerileri