Catalog

ÇAĞDAŞ YAYINLAR1 OKTAY AKBAL Geçiîîişin Kuşları EUhftl l&O i t H A lsteme Aciresı Çnpdaş Yavmlan Türk ocağı Cad. 39 41 CnğnlTilu Isıanbul Cumhuriyef 60. Yıl; Sayı: 21092 Kurucnsn: Tunus NADİ 40 TL. 17 Mayıs 1983 Sah ÇAĞDAŞ YAYINLARI TALİP APAYDIN Köy Enstitüsü Yılları Cumhuriyet Türkiyesl e&itiminin bu ilfjmç denpv ve ıi"sru!amasından anılar. EOERl 275 LIBA tsteme Adresı. Çağdcış Yaymlan Türkocağı Cad. 39'41 Cagaloghı tstanbul başvuru Milliyetçi Demokrasi Partisi ' mrulmaya başladı Genel Merkez'e gelişte koc kurban edildi Havva CAN ANKARA 21 günde partl kurduğunu açıklayan Turgut Sunalp'ln Ankara'ya gellşinde gazetecllerle iîk karşılaşması biraz sertçe olmuştu. Sunalp'in deylşiyle «ciddllik başka şey, sertllk başka şeydl». Sunalp, gazetecilerln kendilerinl sert bulmalan ve bu doğrultuda yayın yapmalan Üzerlne basın mensuplarından kendilerlnl «esprlye h a n r lamalarını» tstemlşti. Turgut Sunalp, dün partl resmen kurulduktan sonra bu kez Genel Başkan sıfatıyla gazetecilerln karşısına çıktığmda yüzündeki dddl lfadeyi hatlarmda en ufak blr oynama olmaksızm koruduğu gözlendi. Sunalp'ln askerllğinden gelen dlsipllnll klşillği basın toplantısı boyunca ön plandaydı. Turgut Sunalp, dün günün öğleye kadar olan saatlerini oldukça yogun blr tempo lçlnde geçlr(Arkası Sa. 11, S. 4 de) Izlenimler MDP kurucularının dün yaptığı ilk toplantıda Turgut Sunalp oybirlîği ile Genel Başkan seçildi. Ahmet ihsan Kırımlı, Sabrî Keskin, Musa Öğün ve Davut Akça Genel Başkan Yardımcısı, Doğan Kasaroğlu Genel Sekreter oldu. Turgut Sunalp, Ahmet İhsan Kırımlı, Abdurrahman Güler, Ali Bozer ve Namık Kemal Şentürk, kuruluş bildirgesini Içişleri Bakanı Selahattin Çetiner'e dün sabah verdîler. . Haberl 11. Sayfada KURULUŞ ANI Turgut Sunalp lçişleri Bakanı Selahattin Çetiner'e Milliyetçi Demokrasi Partisi'nin kuruluş blldirgesini ve üç klasörden oluşan belgelerini rerdl. Böylece ilk parti resmen kurulmuş ve tüzel kişilik kazanmış oldu. Fotoğrafta Ahmet İhsan Kırımlı (solda) tçişleri Bakanı Selahattin Çetiner, Turgut Sunalp ve Ali Bozer (sağda) MDP'nîn fcuruculari ve felsefesi. Yalçın ANKARA Ytta yılltlc tarih lçlnde İlk kez yaşanan «partisias dAnem» dün sona erdl. Yaklaşılc lkl yıl süren «partisiz dönen» artık gerlde kaldı. Demokraslye «greçlş dönemine» doğru blr adım bu... Bu nedenle kurulmuş ve kurulacak olan slyasal partllerin görevleri «demokraslye geçlş döneminde» elbette çok daha farklı. Demokrasiye geçiş döneml. partilerln kurulmalarıyla blrllkte başlamıyor. Seçlmle gelecek olan yenl parlamentoda Başkanlık dlvanımn oluşmasıyla başhyor. Blr (Arkası 1. sayfada) Hüsamettin Cindoruk, kuruluş beyannamesinin hafta içinde Içişleri Bakanlığı'na verileceğini be. lirterek, «Iktidara geldiğimizde ele alacağumz ilk konu demokrasiyi onarmaktır» dedi ANKARA (Cumhuriyet Bttro •n) Ail Fethl Esener, Husa mettin Cindoruk v« Mehmet Gölhan grubunun oluşturduJtu «Büyük Türldye Parüsi» nin kuruluş bildirisi dün açıklandı. Kuruiuç büdirisinl açıfctayan Cindoruk, «tktidara geidiğimlz de ele alacağunız ilk konu demokrasiyi onannaktır» dedi. Dün Ankara'ya gelen Tuıgut öznl'la birleşme konusunda temaslar da sürüyor. Parti'nin tçişleri Bakanlığına resmi başvurusunun bu hafta içerısinde yapılacağı belirtildi. HUsamettin Cindonık dun Karanfil sokaktaki büroda Mehmet Gölhan, Kemal Demir. alay, Azlz Gfimüş, Alaaddin Ak»oy ve çok sayıda kişlntn de katıldıgı bosın toplantısında partinin kuruluş bildirisini *• çıkladı. Cindoruk, açıklamasında «Partinin kuruluş haaruklan fikri seviyede bitmlştir. An cak, kurucu heyetln siyasi par tiler kanununa göre gerekli belgelerinin hazırlamnssuıda ki gecikmeler nedenlyle beyan nameyi bugfin veremîyoruz» de di. TUrkiyeiıin çeşitli illerindeki fcuruculann belgelerini eumartesı, pazar giinleri nedenlyle ta mamlayamadıklannı belirten Cindoruk, hafta içersinde be. yannamenin tçişleri Bakanlığına verileceğini söyledi. Kuruluş bildirismde «Büyük milletimizin hukuka, insan hak lanno saygılı, adil refah yara tan ve aüaletle yayan milU Büyük Türkiye Partisi'nin kurulus bildirisi acıklandı Uflt v» demokratik ctunlıuriye tlmizln ve mİIIet hayatını kurma ve geilştirme mücadclesinJn günümüzdekl temsilctel ve •ahibidir» denıldi. 12 Eylülii başarmalanndan dolayı Türk Ordusuna nunnet borçlu olunduğu ifade edilen bUdıride özetle şöyle denüdi: «Bia devletimtal vc milletimizi koruma ve yüceltmenin vatandaşlanmızm temel bak ve hürriyetlerinl kullanabilnıelerinin, ancak Atatiirk Mllliyefçiiiğine bağlı tnillet iradeslnln mutlak üstünlüğü, hakimiyetin kayıtsız şartsız Türk Milletine ait olduğu, demokratik lâik ve sosyal hukuk devletl ilkelerine dayalı Cumhuriyet idaresi ile mümkün olacağına inanırız. Biz, böyük miiletimize Inanır, vatandaşlanmıza saygı duyanz. Türk nıllleti, kcndinl idareye tehil ve lâlktir. Millet hak larını, milletle beraber savunmak, Cumhuriyct'in demokratik devletin tavizslz savunucu ol Halkçı Parti'nin kuruluş çalısmaları tamam, bina aranıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Halkçı Partl, 30 kurucu üyeyi tamamladı. Bu saymın kısa sürede biraz daiıa artacağı söyleniyor. Halkçı Parti'nin 30 kurucusundan en az 20'sınin, partinin kuruluş çahşmalarıyia son 10 gündiir ilgilenen kişiler olduğu görulüyor. Halkçı Parti, başlangi£ta çalışroalannı Büklüm Sokaktaki bir büroda yürütüyordu. Bu büro îstanbul'da çıkan «Haldmiyet» gazetesine aitti ve gazetenin sanibl Sabii Batnmîu ile Necdet Calp'in kişisel dostluklan sonucu Halkçı Parti"ye tahsis edilmlşti. Kısa sürefle, gaaate bürosu trafığinin parti kurucularının «rahat çalışmasnu» engellediği görüidti ve Halkçı Parti kuruluş çalışmalannın yürUtüldüğU karargâh, Ankara Barosu avukatlanndao Cüneyt Canver'in bürosuna taşındı. Clnnah Caddesindekl büroda, Avukat Canver'in büro pereoneli Halkçı parti kuruculanna sürekll çaykahve hazırlıyor. Üç koltuüda bir büyük masanın bulunduğu bir odada, masanın Ustünde Atattlrk'ün yaşamını konu alan bir kitapla, Atatiirk şiirlen kitabı duruyor. Bürodaki büyük salon, kurucu üyelerin toplantı yeri. özel görüşmelerin yapıldığı küçük oda, ayıu zamanda Necdet Calp'in odası. Genellikle çok gurUltulU olan büroda zaman zaman kahkahalar tartışmalan bastmyor. Üyelerin en ÇOK konuştuklan konulardan biri, kendileri haklcında «çıkanlan «öylentiler». Bir kurucu Uye, bir solukta bu «iddialara» değiniyor: (Arkası Sa.ll.SU. 4 de) mak kararmı, bu lnançlarla verdik. Yolumnza bu inançlaria çıkıyoraz. • Türkittğfln tarOdne ve manevl değerlerine Atatfirk milliyetçiliğine ve medeniyelçiliğine tnanınz ve bağhyız. Din, her toplumda msnevi değerlerln en Snde gelen ve güçlü kayna&ıdır. Milliyetçiliğimiz temej karekterimizdir. Milli bUnyenüze njTnayan ekonotnik sınıf ayncaiığını kabuî etmeyiz. Biz, miUetfn grüvenUfinl sağ. lamada ve korumada devlptln demokratik otoritesinl yetersiz sayan veya bn otoriteyi devlet terörii diye ilân eden sakst anlay.şa karşıytz.ı BUdiride mületin gtlvenîiginin sağlanmasının ve gereksinimlerinin karşılanmasmm dev letin görevi olduğu dile getirildi. Vatandaşlannm yaşam dü. zeyîerinin yükseltilmesinin ana hedeflerden birisi oldugu kay(Arkası Sa. U , Sü. 4'de) SDG: Calısmalarımîz son asamaya ulasfı ANKARA, (Cumhuriyet BüroBU) Sosyal Demokrat kanada yönelık parti kurma çallşmalarını ^irüten grupiardan «Sosyal Demokrat Güç» adına dün yapıian açıklamada, SDG'nin «Kutsal görevini yerine getirebilmek için inanç ve sabırla yürüttü^ii çalışmalann son aşamava seldiği» bildirildi. SDG'nın açıklaması şoyle: «Veni bir sosyal demokrat parti oiıujturmak üzere Türkiye ciîÇrsfviisını kucaklayan temsUcilerjÎPn ve bu dünya görüşüncien yaıta yeni toplumsal güç ve bireylerden oluşan Sos yal Uenıokrat Güç, bu kutsal görevl yerine Ketirebilmek için inanç ve sabırla çaiıştnalannın SOD ^şam,ısına «elmij bulunuyur. Kuruluşu ile birhkte iiirkiye'nin «7 ilinde ve tüm ilcelcrindc öreütlenrne ifiicüne sahip buJunan veni partimiz herhanıri blr birevsel ve grunsal anlavışm dışımla keııdi özrür iradesivle çalışmalctadır. Sosyal Demokrat Güç. ülkpn]İ7deki Sosval Demokrat e;örüşnn (Arkası Sa. 11. Sü. 2 de) Evren,Ferruh Bozbeyîi ve Aydın Yalçın h kabul etti Ferruh Bozbeyîi: «Demokratik sağ kesimde uyum. lu ve tutarlı bir birlik oluşturmak istiyoruz.» Aydın Yalçın: «Biraz güç olmakla birlikte bir bütünleşme için gayret sarfedümesi gerekir.» ANKARA, (Cumhuriyet Büro. su) Cumhurbaşkam Kenan E\ren dün Fernıh Bozbeyîi ve Aydın Yalçin'ı ayn ayn kabul etti. Çankaya KöşkU'ne dün ilk olarak Ferruh Bozbeyîi çıktı. Bozbeyli 45 dakika süren görüş0 tsrall ve Lübnan parlamentolan yabancı güçîerio çekiîmesi aaUşmasını onayladı. 3 Savfada Dışsatınun yapısındaki değişme, gündeme yenl sorunlar getirdi. 9 Sayfada Kendine güvenen nişancılar tüfek başına özkan Sümer îstila etti mi? 10 Sayfada KTFD'de ba£ımsızlık ilam yealden gündeme geliyor. Batı Trakya'da Türk köylüleri meraîanndan zorla çıkanldı. 12 Sayfada meden sonra gazetecilere g<5rüşme isteminın kendısinc'en geldiğini bildirdi. Sıyasi bır çalışına içinde oldugunu belirtea Bozbeyli şöyle dedi: «Demokratik devlet bayatı» mızda yenl bir döneme gir!yo« rnz. Bu dönemde slvil siyasct kadroları, gazeteciler, üüiversite mensupları, ışçi ve işverea kesimleri topyekün devlet ve millet kurumları çok cicidi bir smavla kaışı karş'yadrr. Bır sınavdin başarıîı çıkmak m?eburiyetindeyiz. 12 Ejlül nizamının getirdiği istikran dcA.iin ettirebilmek en önemll sonmJanmızdan birl olarak kaışı» mıztjadır. Bildiğuniz gibi bea de sivasi çaîışma içindeyim. Bu çalışmalanmızt!» daha zijade demok'atik sağ kesimde uyumlu ve tutarlı bir birlik oîugturmak 2<!tiyonız. Çalışmalarjtnıs henüz !ı> aydınîı!ı flönemin3 pir mis ripjil. Ama umvtsuî da de'iijz. Cumîmrbaskrajna <)nüdemokratik döncra^e sa ar7ettik ve kendîte'i'in ba konurta bazı tavsiyelerini din« ledîm.» Bozbevli daha SOPTI gae*«cileriu sorulanna $u yamtları verdi: SORU Cumhurbaşkanı sağ partilerin bir;ik içinde h&îekst (Arkası Sa. 11. Sü. 2 de) Doğu Anadolu'da yapılacak manevralara NATO'nun Cevik • Bocaz Köprüsü nde 4. serıt uygulaması kaJktı ? Istanbul Boğaz Köprüsü'nde işe gidi ve d d d 101. yasma bastı Kuvvet'i de katdacak ANKARA. (Cumüuriyet Bürosu) Bu ay .sonunda Doğu Anadolu'da başiayacak «Adventure Express» manevralanna katılacağı açıklanan «Çevib KuvveUın merkezi Avrupa'da bulunan Özel NATO Birligi (ACE Mobıle Force) olduğu ve ABD'nın «Ivedl Sonuçlandınna Birliği» ile ılgisi bulunmadığı büdırildı. «ACE Mobile Force» herhangı bır NATO müttefığine yapılacak saldırı karşısında, kriz bölgesme sevkedılmek üzere oluşturulan, hareket yeteneği yüksek bir özel birlik. NATO içi bir kuvvet olan «ACE Mobile Force»nin karargâhı Federal Almanya'da. A3D'ntn NATO sahası dışındakı bölgelerde başgösterecek krisler için hazırladığı «Çevik Kuv\«et» (Rapıd Dep'oyment Force) ise NATO çerçevesi dışında ABD'nin tek taraflı olatW dü£3rılediği bir birlik. «Ra. pid Deploysnent Force»un karargâhı ABD'de. Bayar : Söyleyeceğim var, ama simdi zamanı değil tSTANBUL, (THA) 101. yaşını Çiftehavuzlar'daki evinde, kızı, damadı, torunian ve yakjnlanyta kutlavan Celal Bayar. «BüRÜn açıklama yaptnak İçin çok erk«*n. Sövlevecekleriın var ama, şimdi zamanı değil» dedi. Buvar, vaşgünü pastasını fceserken aazetecılere «Uzun yaşa» mak için özel bir çaba çöstermeriiÇinî» bplırtti, siRarayı 56 yı! Snrp bırakt«îını sövledi Yasçfınünde Bavar'ı zivaret edem°ven vakınları ve dostları telısraf söndcrerek. çlqek vollayarak vp telefon ederpk Bayar'ın veni vagmı kutladılar. Turent Sunalp'm da bir buket eiçek gönderdiği görüldü. »«? • cü şerit uygulaması dunden itibaren kaldmldı. tl Trafih Komisyonu'nca alman karar uyannca, Boğaz Köprüsü'ndeki sıkışıklığm azaltılması için ağır vasıtaların sabah saat 07.00 ile 10.30 arasında Asya'dan Avrupa'ya, saat 17.30 ile 20.30 arasmda ise Avrupa yahasından Asya yakasma geçişleri yasaklandı. Çabuk bozulan gıda maddeleri taşıyan araçlar. askeri ve resmi plakah kamu araçlan ile toplu taşımacılıh yapan araçlar bu yasaklamanın dışında bırakıldılar. Fotoğrafta, dördüncü şerit uygulamasının kaldmlmasından aonra, Boğaz Köprüsü'ne bağlanan çevro yolunun dün sabahhi durumu görüluyor. Dernekler Yasa Tasarısı DM'de 18 yaşını bitirseler dahi orta dereceli okul öğren. cileri dernek kuranıayacaklar. Kasaba ve kö'ylerde dernek şubesi açılamayacak. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Dernokler Yasa tasarısı Danışma Meclısi Başkanlıgı'na sunuldu. 1630 sayılı dernekler yasasını yıirürlukten kal dıran tasan ile 1982 Anayasa sının hukiım'eirne parale) yeni düzenlemeler getirildi. Önümüzdeki gtinlerde, MilU Savunma, îçişlert ve Dışişleri Komisyonunda görüşulecek o. lan tasan ile dernek kurma hakkının foillanılmasmda uyulacak şart ve usuller belırlenıyor. Dernek kurma hakkı, dernek lerin kuruluşu, örgütlenmelerı organlar. ile görev ve yetkileri denetlenmelerı üyelik ve üye'erin haklanyla görevleri, yasak ve izne tabl laaliyetler cezalan düzenleyen hükümlere tasanda yer veriliyor. Tasarıya göre, kazanç paylaş. ma dışında belirli ve ortak bır araacı gerçekleştirmek üzere en az 7 kışi demek adı altında tüzel kişilik oluşturabilecekler Aynı alanda çalışan ve aynı amaca j'^nelik denrekler federasyon veya konîederasyon »ek linde örgütlenebilecekler. 1630 sayılı Dernekler Yasası' nin 10 yılı aşan uygulamasında bazı aksaklıkların görüldüğü, görüşüne yer verilen tasa. nnın genel gerekçesinde derneklerin kuruluş ve amaçlarından uzaklaşarak pohtika yaptıls lan mali ve idari denetımden uzak kaldıklan belirtildi. Gerekçede «bazı demeklerin terör ve anarşmın hazırJayıcıları haüne düştükleri gerçeği ortaya çıluruştır» denildi. 74 maddeden oluşan yeni der nekler yasa tasarısıyla getirilen bükümler şunlar: «18 yaşını bitırmiş olan orta dereceü okul öğrencıîerinin demek kurma hakkı kısıtlanı(Arkası Sa. 11, Sü. 5'de> a Şlrketler? 12 Eylül 1980 öncesinde, derneklerin slyasal iktidarlar üzerinde baskı kurdukları. sık sık soyleııir ve yazılırdı. «Dernekler sultası» kavramı, bu yakınmalardan kaynaklanmıştı. Venl Anayasa, getirdiğl ilke ve kurallarla, bu tür «dernek sulta(Arkası Sa. 11. Sü. 7'de)