Catalog

Cumhuriyet 4 KÖLTÜR YAŞAM /y 20 OCAK 1983 televizyon 19.50 İNANÇ DÜNYASI Kur'anı Kerim ve Türkçe açıklamasından sonra Hz. Osman'm hayatı, kıssadan hisseler, seçme şiirleri Öz Türkçe Sözlük,, 7. basımına ulaştı Ali Püsküllüoğlu: Bu sözlüh dil devriminin sözlüğüdür Kiiltür Servisl «ör Türk ( e Sözlük» bu yıl yedincl • iıaskısına ulaştı... îçmdeki V.000 öz Türkçe sözeti&ü ile, ayrıca bu sözcüklerin «genç yaçlı, ilerici, çerici» 293 ya ••arıniîzdan alman tümceler içindeki yetkin kullanıtnı Ue, geniş, yararlı. sürekll i'l altında bıı'undurulması •rerekli. Dil Devriminin başarısmı da kanıtlayan. ger '•ekten bir Türkçe sözlük. \>dir bu sözlüğünüzün ö•elikleri? Onn nasıl hanr'.idınız? «Öz Tiirkçe Sözlük»ün ^imt özelHklerini de yansı tıyor sorunuK. En önemll ö zelligi. sözlük üzerine ya/anların da vurguladığı glbi. «Dil DevTimlnin sözlü£ü» olması. Ereği. Dil Devrimiyle dilimize kazandırıl mıs söz değerlerînl vermek olan «Öz Türkçe Sözlük», bu alanda İlk deneme olmuştur. îik baskısı 1966'da yapılmıştı. O zamsndan bu yana. ekîerle. düzeltmelerle selişti. yetkinleştl. «ih. Türkçe Sözîük». gerçektç Iki sö7İük sayılmaiıdir: Bi ri. «sözlük» böltimü, biri ÖP «karşılıklar ktlavuzu» bölü müyie. iki sözlük sibidir. «Sözlük» bölümünde ör, Türkçe sözcükler madde başı yapılmış, tanımlanmıç t.ır: tanımdan sonra da, ya zarlanmızdan secîlmiş örnek tümcelerle. bu sö/cük lerin nasıl kullanıldikları gösterilmiştlr. «Karşılıklar Kılavuzu» bölümündeyse, Osmanlıca sözctik ve terlm lerin yanı sıra batı dillerln den dilimize girmlş sözcü!' ve terimlerin de karşılsklan verilmiştir. Yazarken öz Türkçe kullanmak isteyenler için bu bölüm oldukça yararlı olacaktır. «öz Türk çe Sözlük»ün bir özelligl de. çoğu sözcüğü ilk kez ver miş olmasıdır. Pek cok söz cük. ilk kez bu sözlükte yer almış, daha sonra bu sözcükleri ötekl sözlükler de almak durumunda kalmıştır. Bu yeni bask'.da da, ylne ilk kez sözlü&e girmi? olan sözcükler vardır. Posta almdılannda yıllardır bulunan «gönderî» sözcüğü bile, İlk kez «öz Türkçe Sözlük»ün bu yenl baskısıy la «sözlüğe girmiş»tir. ! 20.20 İYİ UYKULAR ÇOCUKLAR Bir öykü, TRT İzmir Radyosu saz sanatçılan Yıîmaz Yükserin Evcârâ saz semaisini seslendîriyor. (RENKLİ) 20.30 HABERLER 21.00 HAVA DURUMU 21.10 SAZ ESERLERİ 21.15 PAYDOS2 Cevat Fehmi Ba.şkut'un bu eseri Bursa Devlet Tiyatrosu Sanatçılan tarafmdan oynamyor. îlkokul Öğretomeıu Murtaza'nın yaşantısı ve etrafındakl kişilerl« başından geçen ilginç olaylar. YapunYönetim: Adil DaldaL (RENKLİ). 22.05 TÜRK SANAT MÜZİĞİ Tülin Yakarçelik şu eserleri sunuyor: Baktım guldüm düçündüm anladım. ki unuttum (suzinak), Ey benim nazlı cananım severim kimseler bilmez (rast), Ne doğan güne hükmum geçer ve Şlmdi bahara erdim gonca gonca gül derdim (marrur). 22.20 HABERPROGRAM 22.55 HABERLER 23.00 KAFANIŞ lan sözcüklerin Türkçelik durumu nedir? Daha faz, lasını alamaz mıydınız? . «Öz Türkçe Sözlüto» söylediğim gibi. Dil Devriminin sözlüğüdür. Kendinl bu alanla sınırlamıştır. Onun îçin, ancak Dil Devri: miyle dilimlze kazandınîmış sözcükleri verir. Genel dil sözlüklerinde bulunan Türkçe sözcükleri de vermek istese, «öze!»liğini yltl rir. özgünlüfttinü bu smırlamadan alan bir sözltiktür «Öz Tiirkçe Sözlük». Şu var ki. alınması gereken pek çok sözcük vardır elbette... Bakıyorum da, bu konuda ben de tutucu davranıyorum. îlerdek! baskılarda bundan kurtulmaya çahşacağım. Sözlfi&ünüzün îklnel höüimünü oluşturan «Karşılıklar Kıİ3vmu»nda (s. 4G7568> yaklasık 5.000 Osmanlıca ve batı kaynaklı sözcük, öz Tiirkçe karşılıklarıyla ffösterilm's ama, sör lüğüniizün ana bölümünde ki (s. 43464) 7.000 öz Türkçe sözcük açıklanırken yan larında yabancı karşılıklart belirt'lmemjş. Bu blr eksiklik sayılmaz rm? Yoksa ÖJÎle.şme akımı içinde blr gö? revî ml var bu yöntemin? Bu durumun ilginizt çekmiş olmasına sevindim. Gercekten de. bunun bir görevi var. Öz TUrkce blr sözeüğün yabancı karşılığı nı da hemen yanında göstermekle, bir yerde. o yabancı sözeüğün yaşayıp git mesine destek olunııyor. Türk Dil Kurumu blle. sözlüklerinde kurtulamar1' bu tutumdan. «Öz Tiirkçe SözIük» bu yolria da «ilk» olmak savında. «Sözlük» bölümünde yabancı sözcükler anrnısatılmamıştır. Yeterli bir tanım, iyl seçilmiş bir tamk tümce, öz Türkçe sözcü&ün yabancı karşılığı nı ammsatmayı gerekslz kı lıyor bence. Bunu eksiklik olarak görmüyorum. Diiimizin özlegmesinde yeri var dır bu tutumun. ^ izleyicrgözüyle METHİYE Gülctioğlu'na Bizler «Şiir Dünyası»nda buluyoruz Güzelllğin sırrını, sanatın onurunu. Sayırt Evllyagil'l dlnlemekle mutluyuz, TRT'ye de yürekten teşekkür borçluyua. Neyire GtİMtŞPINAR ANKARA Yazarlar ve Çevirmenler Kooperatlfi YAZKO ile Avusturya Külttir Ofisi'nin ortaklaşa düzenledlklerl «Resimlerle Stefan Zweii?» sergisl Cağaloğlu'ndaki Yazko Yayın Pazan'nda llgiyle lzlenlyor. Asıl ününü biyografik yapıtlarıyla kazanan ytizyılımızm ilk yarısımn bu büyük Viyana yazannm yaşamı ve yapıtları üglnç resimlerle bir gellşim çizgisi içinde sergileniyor. «Resimlerle Stefan Zweig» sergi'slni gezenler, yazarın doğumundan karısı Lotte'yle birlikte canma kıyışına kadarki yaşam çlzgisini hemen bütün aşamalarıyia izleyebiliyorlar. Resimlerle Stefan Zweig radyo TRTI 05.00 Vçılış 05.05 Ezgi kervam 05.30 Şarkılar 06.00 Kısa haberler 06.10 Eölgesel yaym 06.30 Günaydın 07.30 Haberîer 07.40 Günün içinden 10.00 Kısa haberler 10.02 Arkası yarm 30.22 Beklamlar 11.00 Kısa haberler 11.05 Okul radyosu 12.00 Kısa haberler 12.05 Bek lamlar 12.10 Öğle üzeri 12.55 Reklamlar 13.00 Haberler 13.15 Hafif müzik 13.30 BölgJ sel yayın 14.45 Öğleden sonra 16.00 Kısa haberler 16.05 Okul radyosu 17.00 Olaylann içinden 17.30 Din ve ahlâk 18.00 Kısa haberler 18.05 Çocuk bahçesi 18.20 Hnftanm çocuk şarkısı 18.25 Bölgesel yayın 18.55 Reklamlar 19.00 01.00 TRT2 ile ortak yayın 19.50 Haberler 19.30 Şarkılar 20.00 Köyümüz köyltimüz 20.20 Türkçe sözlü hafif müzik 20.40 Tilrküler geçldl 21.00 Kısa haberler 21.05 Solistler geçidi 21.30 Türk Halk Müzıfei toplu programı 22.00 Kısa haberler 22.05 Şarküar 22.30 Küçüfc konser 23.00 Haberlpr 23.15 Gecenin içinden 00.55 Güniln hpberîerinden Szetler 01.00 Kapamş 01.05 05.00 Gece yansı. Gönül sesünla 16.20 Arkası ya raı 16.40 Türküler geçidl 17.00 Olaylann içinden 17.30 Küçük konser 18.00 Şarkılar 18.30 DUnya Hikâyecüiğlnden ömek ler 19.00 01.00 TRT 1 ile ortak. yayın. Jerzy Kosinski Amerikan basınını birhirine düsürdü Kültör Servls! Jerzy Koglnskl olayı Birleşlk Amerikah eleştirmenleri birbirine düşürdü. Olay, New York'ta yayımlanan ViUage Voice derglsinin «Boyalı Kuş» yaaannı, kitaplarını başkalanna yazdırmak ve 1957 yılmda Polonya'dan kaçıp ABD'ye geldiğinde İlk kitabmı çevirtip yayımlamak için CİA'den yararlanmak la suçlamıştı. Haziran ayında çıkan bu yazı Uzerine, New York Times'in eleştirmenl John Corry, Koslnskl'nin yanını tutarak VİUaBe Volce"un yayınma karşı çıktı. Voice'u on yedt yıîdan beri Polonyalıların ve de özellikle Wleslaw Gornicld'nin sürdürdüSU lltira kampanyasına katılmakla suçladı. (GornlckJ, uzun yıllar Birleşmiş Milletler'da çalışan ve 13 aralık 1981 darbesinden sonra General .Taruzelski'nln sözcüsü oîan eazetecl. 1966 yılından beri Polonya basınınrta Koslnskl'yi onun bunun kltaplarından böltimler almakla, şan tajcılıkla, yalancılıkla ve ji> gololukla suçlamakta.) Koslnskl'nin inandırıcı savunusu bu kez Newsweek'i harekete geçirdi. Charles Kalser imzasıyla, haftalık dergi Kostnskl'yo değil de, New York Times Genel Yayın Müdürü Abe Rosenthal'a ve cdebiyat eklnln sorumlusu Arthıır Gelb'e saldırdı. Onlan öznel olmakla, durumlarından yarar lanmak ve dostlannı ısrarlı bi çlmde savunmakla suçladı. Bu nu fırsat bilen Villaee Volce, hemen harekete geçip Rosenthsl ve Gelb'e «gazetecllik oortınılalnfnyU kişisel çıkarlannı blrbirlne kanştırdıklan» ge rekçesiyle yüklendi. New York Timcs gazetesl de, kendisine yöneltilen saldınlan küçümsemeyle karşıladı. Ancak tutucu yazarlanndan tvilllam Safire imzasıyla sert bir karşılık yayımladı. Kosinslii'ye gelince, susuyor ve herhangi bir açıklama yapmaktan kaçımyor. Ama, bu gizemli ve yetenekli sanatçmın. ustslığını kimsenin yadsıyamadığı yazarın, hedef oldugu saldınlara çok üzüldüğü de yakınlannca belirtiliyor. 7000 SOZCÜK İlk baskısında 4000 sözcük vardı, yedinci baskıda bu sayı 7W)0'e ulaştı. «SiirekH cabsma isteycn bir şey 'Öz Türkçe Sözlük', dlyor Ali Püskülliioslu. «Öz Tiirkçe Sözlük»U nasıl hazırladığıma gelince... tlk baskîsmdan öncekl blr kaç yıl yazarlarımızı taramakla geçti. Bir yılı aşkm bir süre de sözlük biç.îmine gelmesine harcandı. Ondan sonraki ekli baskılarda da bu yöntem uygulandı. Oku duğum her yazı, her kitap, bir yandan da taranmış olur, sözcükler ve örnek tüm celer îişlenir. sıralanır. Ek li baskı yapılacagı zaman bvmlar madde madde yazı lır. sözliikteki sırasmı alır. Silrekli bir çalışma istiyor «Öz Türkçe Sözlük». Yorucu bir çalışma, ama degiyor. SÖzIüğünüzdeki «önsöz»den anlaşıldıirma göre, 1970 yılmda 28.000 olan ya şayan genel sözcük zengin H&lmiz içinde, sizin sözlüğünüzdeki madde başı söz cük sayısı 4.000 idi. Bu bas kıda 7.000 oldu... Gerİ ka TRTIII 07.00 Açılış 07.02 Güne başlarken 08.00 Sabah konsert 09.00 Türkçe haberler 09.05 Küçük konser 09.30 Kris Kristofferson söylüyor 10.00 Siz ve müzik 11.00 öğleye doğru 12.00 Haberler 12.12 Diskoteğimizden 13.00 Konser saatl 14.S0 KUsifc TUrk mttziğt korosu 15.00 Müzikll dakikalar 16.00 GUnün konseri 17.00 Haberler 17.12 Sizler için 18.00 Plâklar dönUyor 19.00 Haberler 19.12 Bir konser 20.05 Hafif müzik 21.00 Ferşembe kon sert 22.00 Haberler 22.12 Gecenin getirdikleri 23.00 Opera Saatt 24.00 O e » ve müzik 01.00 Kapanış. 'Somut,, yeniden yayımlanıyor KültOr Servîsl Bir aüredlr yayımına ara veren Somut dergisi önümüzdekl günlerda yeniden yayımlanmaya başlayacak. 5 şubat cumartesi KÜnü yeniden yayın yaşamuıa girecek olan Somut dergisi YAZKO tara fmdan haftalık sanat, edeblyat ve kültür dergisi olarak çıkanlacak. Dergide sanat ve edebiyatın büyün alanlanndan eleştiriler, çeşitli dallarda düsünce yazılan, geniş kapsamlı kitap tarutımlan, gençlik ve kgdın ağırhklı sayfalar yer alacak. Kafka'nm Prag'da kaybolan kitaplıgı Almanya'da bülundu Kültür Servlsl Alman dl3inde yapıt veren Cekoslovak yazar Franz Kafka'nm Hitler döneminin karanlık yılîannda Prag'da kaybolan kitaplığının bir bölümü Federal Almanya' da bulundu. Bu küçük kitaplıgın, savaş dönemi Oekoslovakya'smdan sa vaş sonrası Almanyası'na nasü gittiği anlaşılamadı. Ancak, Wuppertal Kenti Alman Edebiyatı Araştırmalan EnstittlsU Müdürü ve tamnmıs bir Kafka uzmanı olan Profesör Jurgon Bom, enstitünün kitaplan geçen ay Münihli bir kitapçıdan satın aldığını, ama ne kadar para ödendiğini acıklayaınayacağını belirtti. Franz Kafka'nm bu küçUk kitaplığnnda, Goethe ve Schiüer gibi klasik Alman yazarlarınm kitaplarımn yanısıra, yakın dostları Max Brod ve Franı Werfel'in romanlan. Shakespeare'in dokuz ciltlik Almanca çevirisi ve Dostoyevski'nin Almancaya çjevrilmiş romanlan dikkat çekti. İTÜ RADYOSU Deneme Yayuu 19.00 Açılış 19.01 Hafif müzik 19.21 Sarasate: «Carmen» Fan tezisi... L. Kogan (Keman) ve Vassily Nebolsîn yön. Devlet Radyo Ork. 19.35 SchÖnberg. TRT II Keman Konçertosu, Op. 36... Woifgang Marchner (Keman) Ofi.58 Açılış 07.00 Solistlerden ve M. Gielen yön. BadenBaseçmeler 07.30 Habevler 07.40 den GUneybatı Alman RadyoOytm hp.valan 08.00 Sabah su Senfonl Ork. 20.10 Beethoiçin müzik 09.00 $arkı!ar 09.15 ven Piyano Sonatı, No. 23, Fa Sağlığımız 09.30 Sabah konse Minör, Op. 57... W. Kempff ri 10.00 Türirülerden bir de < Piyano). 20.36 LOELLIET: met 10.20 Altın yıllar 10.40 Flüt ve Yaylı Çalgılar için Re Şarkılar 11.00 Davul zurna Majör Konçerto... J. F. Ramile oynn havaları 11.35 Iik pal (Flüt) ve Jacques Roussel Teşkilâtı Esasiye Kanunu' yön. Antiqua Musica Ork. nun kabtılü özel programı 20.46 Schubert: piyano Sonatı, 12.00 Şarkılar 12.30 Türküler La Minör, Op. 143... Anatolij 13.00 Haberler 13.15 Saz eser Katc (Piyano). 21.00 Sibelius: leri 13.30 Hafif müzik 13.45 Senfoni, No. 5. Mi Bemol MaTürküler 14.00 Teknik Üniver jör, Op. 82... J. BarbirolU yön. «ute konısu 14.30 15.00 Ya Halle Ork. 21.30 Hava raporu, bancı dil öğrcnelim 15.15 Tür ertesi günün programı ve kaküler 15.30 Barok müzik 16.00 pamş. ESREFBRM RESİM SERGİSİ 6 27 OCAK 1983 .UUABT SANArtSALERSSt ^ BaftdatCad.N&258 588798 fotoğraf sercjsl İSA, CELİK FHüseyinCDemıasi ' ^1 OCAK 'SSUMr tstiHU Cri PoHoto < n.İRtest*aBı Û 3 9 j ÖWI GAIİRİSİ BURAKNORIİYEM inemakır.tiyatrola sevgili cocuklara AKBANK ÇOCUK SİNEMASI Tom and Jerry ve Konulu Çocuk Filmlerl Errıek Beyoğlu Cumartesi saat 9.35 Sıneraa 74 Bakırkuy Ojnıartesı saat 9.30 Sureyva Kadilcoy CurrıdrTPsı saat 9 33 Sur.ar Üskudar Pdzaı saat 9.30 AKBANK ÇOCUK TİYATROSU Karagoiün Gözu Nejat Uygur Tivatrosu Pangaltı CutnartesiPasst Oynayaniar î >cat U Cu Ay!a Asuncaa Erol Günaydın thsan Bi'.sev MÎIZÜC Yuksel Gozen Kerem Yı'ır.3^2: Fatoş Gundycün Dekor Alpay Izeı Remsı trer\ Euient Kayabaş Kcreografı Goksel Kortay. GuJen . Eeiım Naşıt Röna Ozcan Zeynep Tedu Kerem Ytlmazerl AKBANK KARAGÖZ VE KUKLA TİYATROSU Sunan Taceddin Diker Yardımcısı . Esîiahattın Erene. 22 Ccak Cumartesl qunur.den Itıbareo CunıartesiPazar s.ıdt ı ı.cO'de KadıköyBatıarıvo O.ıa Fosîoroğlu 1İKENT OYiJIH<IWtAR TİYAIBOSU ^ . F E R H A N ŞENSOVan ÖLÜMÜ YASAMAK 2223ocak 1 2 3 5 6 8 9 1 i 1 2 34 567 8 9 ASKIN Narin. hisfı ve ınüzikli guldurO 11 U In = TBSO nı a n ı ıy I KonuU : HALtT AKCATEPE Müzib AR1F ERKİN Pazartesi dışında h n gece 21 151c Cumarterf 15 J 0 w 21.151» 15. J O « 19 00 da [)ayetiye!er iicreıslzdır. Cırar Akbank jubelerındcn lemln bizimtiyatro kükreyenfare müzikli gütduru / cuma 20.30 c.tesipaz 14.30 va 17.30 HADİCAMAN gjtA NOKTA VİRGÜL SOLDAN SAGV. 1 Osman'ı İmpiratorluğunun düznrune bav kal. ciıran SimavnaU .nuiasavvıf ve eylemeı. 2 Bir ılimiz... lcıoitt. 3 Mik roskop canıı.. Niiîu.; eden. 4 Dinî r.ançlar: cimayan ... Yüceltme. o • Adale... Ün. 6 Bir cisim taıaiından taşınıp i$ çıkar maya yarayan güg.. Kü çük nıağara. t Sölmeli büyük göçcbe çadın... Pe arl Bunk'm ünlü bı ro manı. 8 IVıarsılya açık lü.nnda bir ada... Alelâde... Alman parasinın sim gcsi. 9 Yavuz Sultan Selim'e Kahıre'nin 'tapüa rmı açon sav<ış. YUKARIDAN AŞAGlYA: ı Bir .l.ir.iz. i • Tavır... Hayâ... Deminn sim gesi. 'A Elı çeşit cıöşemelife kumaş. 4 Rado nun simgest... Boy.tlar. 5 Porteklz devlet başkaru... Düşmanlar. (i Bir hayvan... Basii bir cismin simgesl. 1 Göm me. ü Kır yaşayışım an latan kısa şiir... Vincent önadlı çağdaş Fraıısız bes tecisi (adının başındr bir da soyluluk takısı vaıdır). 9 Tüzük. yazanyön î.diper/ müzik n gotrturk Ş Sadıit Sendi) in çlgın yengc YönetenıfiletlnSererfl K N K O U Ba«arSABUNCU ,»,„ j . nasreddin hoca ve eşe9Î^ü2ll ctssı par 11 00 KOCflMUSTfifftPlS* ÇEVRt TlYfiTBOSU SON 15 G U N • ' ) kaldırım serçesı muzü< oyun Prş.Cu. 21.00 Cts.lS.0021.30 15008JO YbnetmerHALDUN DOHMEN ÖNAL ntnr ı yjOHtH HHX EfitTM MESKEZİ T a 3612 ımiL 2EKİ ALA^A METM AKHNAR 1 23456789 NİSA SERE2U TOLGA ASK1NER AÜ K^RAZDCİLU/KORHAN AB«r ^i r V < TİYATROSU •RCTTCTmVATSMUMOA AZIZNESÎN'faı MÜZ1KU GOLBÜRÜSÜ LÜZUMU YOK Çarşamba hariç hef gece 2 I 00 de Marineler cts.pz 18 OO'de taksim ^* / ^ sırasetvilef cad. nq91 t e t 4 4 4 6 7 5