Catalog

2 Cumhuriyet •OLAYLAr . , e GÛRÜŞLER lerl en hoflfinden «solcu» olmakla, ya da daha ağır suclamalarla karalanma/a başlamışlardır.. En kotüsu, haksız cıkarlara karşı boşla/an bu haklı tartışmolar, kamuoyuna cok bılıncli olarak ve kışısel cıkarları gozlerden uzak tutmak amacıyla, sıyasal ve ıdeolojık cekışme er biclmmde yansıtılmıştır Bugun bıle, aylığı karsılığın da vermek zorunda olduğu dersler ıcın ayrıca devietîen para alanlara yurtseverlık ovgülerı du zulurken, bu acık somuruye karşı duranlar, ka muoyuna ve ılgılı katlara uydurma ve coğuntuk la ımzasız tsuc ıhbarlarısyb ıurnal edılmektee rler Kısacası, durust ınsanları rresleklerınden ve ünıversıteden soğutma pahasına sürdurulen karalama kampanyası ve «so'culuk tıcaretı» bu gun unıversıteierde de en geçerli donemını ya şamaktadır. Yenı bır Yüksek Öğretim Yasası'nın hazır landığı şu günlerde bırcok olumlu ışe el attığı gozlenen yenı yonetımın. umversıtelerın gerçek dertlerıne de eğı'mesi artık kacınılmaz bır zorunluluk durumuna gelmıştır. Unıversıtelerdekı huzursuzluğa son vermek ve venmlı bır calışma ortamı yaratılmak ıstenıyorsa, kı bundan kuşku duymuyoruz, kamuoyuna ıdeoloıık cekışmeler o'arak gosterılen gercek cıkar cekışmelerının uzenndekı perde aralanmalı ve durüst ın sanlora karşı yurutülen saldırılar son bulmalıdır Örneğın bır Daralı ek ders sorunu ünıver sıte'erde yopılacak koklu bır ıncelemeyle goz ler önune serılmelıdır. Bunun ıcın de, tüm oğretım üyelerınin kendı kuaıluşlarındakı parasız derslerıyle otekı kuruluş'ardakı paralı ek dersle rının haftalık saat toplamları ve bu yoldan sağ ladıkları ek gelırler acıklanmalıdır. Bunu yaparken son yılın verılerl ıle de yetınılmemelı, ınceemeler son 34 yılı kapsamalıdır. Çünkü, 40 maddeyle gorevlı olanların saptandığı ve rotas yon geldığınde önce onların görevlendın'eceğı yolundakı so/lentı!er (kı en doğrusu da bu olacaktın üzenne bu gorevlerın şımdılık yavaş ya vaş bırakıldığı ve yenl unıversıtelerın giderek boşaldığı son günlerde sıkca duyulur olmuştur Bu ışı yapmakta da duraksanmamalıdır. Ortaya cıkacak sonuclar, gercek yurtseverlerın kımler olduğunu gosterecektır Ayrıca unıversl telerdekı cekışme'erın de gosterı dığı gıbı ıdeolo |ik ve sıyasal goruş ayrılıklarından kaynaklanmadığı da o zaman gorulecektır Işte o zaman aslında asol gorevlerı olduğu ha'de yaptığı araştırmaya karşılık TUBITAK'tan onurlandırma parası, yazdığı kıtap ıcın yazar hakkı ve verdığı derslere karşı ek ders ucretı alan sayın oğretm uyeleıınm. devlet memurları arasında en ust duzeyde yer alan aylıklarına karşı hangı hızme tı verdıklerı de sorulmalıdır Ayrıca yeni cıkacok yasada paralı ek ders, doner sermaye oden tısı ve umvsrsıte dışında ozel ış yapma gıbı ek gelır kapıları da sıkı sıkıya kapanmalıdır Aksı durumda ünıversıtelerdekı gercek sayrılığı sağıtmaya calışmak ve unıversıtelerden verımll ca lışmalar beklemek aşırı bır ryımserlıkten ve tyı nıyetten başka anlam taşımayacaktır Neşterı vurup. ıcmdekı ınnı akıtmadan, unıversiteleri gucsüz düşüren yaranm ıyı!esmesi olanaksızdır 28 MART 1981 ürklye'dekl yüksek öğretim kurumlonnın sayısı ,ozellıkle son on yıldo hızlı bir ortış goster mıştır Yanı açılanların coğu, büyukkent ünıversıtelerınce kurulmuş ve onların oğretım üyesl desteğıyle yurütulmektedırler Bu sağlıksız gelışmenın en buyuk nedenı, hıc kuşkusuz, meslek verme/en sakat ortaöğretım duzenımızın yüksek öğretim kurumlarının kapılarında oluşturduğu yığılmadır. Bu yığılma. son 1015 yıl icınde, aslında daha koklu onlemler alması gereken sıyasal kadrolan, kendı secım bölge'erının bır yüksek oğretım kurumuna sahıbolma yolundakı ıctenlıklı, ancak bıl ncsiz eğıiımlerını de somurerek, yenı yenı yüksek oretım kurumlorı acmaya yonel'mış tır Işte bu donemde umvesıteferı de, bu sorum suz gıdışın destekcısi olarak goruyoruz. S yasal kadroların bu dovranışı, ozeliıkle az geltşmış toplutılarda doğru olmasa da doğal kar şılanabılır Ne var kı, özellıkle 1750 sayılı Unıversıteler Yasası nın cıkışından sonra, bu plânsız g rışımlere ıtıcı guc olan umversıtelerın tutumunu hoş gormek soz konusu olamaz. Çünkü, yenı bır ünıversıtenm gereklı olup olmadığını, böl genın oltyapısının elverışlılık durumunu. gelışıp gelışemeyeceğını ve en önemhsı, yarım yamalak oğretım yapobılen bır oğretım kurumundon yetışecek elemanların ve yarı aydınların toplum yopısında ne gıbi yaralar acabıleceğını duşünerek karar vermek, herkesten once ünıversitelere düşen bır sorumluluktur Içte bunun yelerınce yapıl dığını soylemek olanaksızdır Bu soruların yanıtlorı verılmeden, dahası DPT'nın onayı bıle olınma dan acıldıkları icın de bu yeni kuruluşların çoğu alınacak lüm onlemlere karşın daha yıllarca gelışemeyecek, ülkeye gerekll gereksız binlerce dıplomalı ışsız yetıştıreceklerdır Bunun sorumluluğu ıse, kurucu umversıtelerın boyunlarında csıIt kalacaktır. Bu plânsız gırişımlerin destekienmesinde eskl buyükkent ünıversıtelerinın kurumsal ve k'şisel cıkar hesapları, hıc kuşkusuz cok etkıll olmuş tur Kurumsal çıkarların ağırlık merkezını actık ları yenı yüksek oğretım kurumlannın bütce ve kadrolarını kullonma eğılımleri oluşturmuştur Bu oroda kımi buyükkent ünıversıtelerinın. actıkları yenl yüksek oğretım kurumlarının yapı ve donanımlarını bıle, vergj bağışıklığından yararlanan kendı vakıf şırketlerlne yaptırdıkları ve calışonlarına devlet keses,nden cıkar salğadıkları da basına değın yansıyan soylentıler orasındadır. Söz konusu kurumsal cıkarlar yonında bır de k şısel cıkarlar vardır kı, bunların başında kamuoyunda «40 madde uygulamaları» olarak bılınen paralı ek ders sorunu gelmektedır B z burada, bugune değın cok yazılıp soylenmesıne karşn onemsenmeyen bu sorunu ırdeleme/e calışacoğız Cunku bu uygulamalar hem bırcok ye nı vuksek oöre'ım kurumunun asıl kurulus nede nını oluşturmuş, hem de bu kurumlarda daha ge ış yayılma o'anağı bularak, ünıvers telerı ve oğretım üyelerını kısa surede yozlaştırmıştır. Yüksek oğretım kurumlarımızdakı paralı ek ders uygulamaları once özel yüksek oğretım kurumlarının acılmasıyla başlamış, bunlardan bır T Universitelerde Paralı Ek Ders Prof. Dr. Metin ŞENGONCA Ege Ünrversıtesı Öğretım Üyesı Kendi Kendimîzi Aldatmıyalım..* •S lkemızın ekonomısı çarpık bır kalkınma modellI I ne oturtuldugundan bozukluk yapıdadır " ü ı ş a bagımlı bır sanayı kesımı oluşturulmuş; iç pazara donuk tuketım modelı benımsenmış, kendi kendısııu yıyen bır ekonomı kurulmüştur. Ülkede sermaye sınıfı çok ^uçlenmıştır. ama, endustn devrımi gerçekleşmemıştır Oysa çagdas uygstrhk düzeyıne ulaşmanın ikl ölçütü vardır Bırıncısı sanayı devnmını gerçekleştırmektın ikmcısı sosyal adalet dengesmı kurmaktır Türkiye bu ıkı ölçutle çağın gensınde kalmıştır, çektıgımız ağnlar ve duydugTimuz acılar bundandır. • Dünya kapitabst sıstemıne bağlı olarak yaşayan •ulkemızde emperyalızmın ekonomık bunahmıyla büyük bır çalkantı başlamıştır Bunalımı aşmak ıçın ne yapmak gerekıyor7 19751977 arasında yedı mılyar dolar kısa surelı borç ıle yalancı bır hayat yaşadık 1977 de boıç musluklan tıkanınca ekonomık onlemler almak geregı kendını gosterdı Bu yolda çabalar harcandı 197tde •Enflasyona karşı savaj paketi » 1978'de 'Yapısal degışım programı » 1978'de •Para kredı reformu paketi 1979'da 'Ekonomıy ı kurtarma programı.»' 1980'de '24 Ocofe kararlan.» Sonuç ne oldu"7 1980 yılında ulusal gelırde yüzde 2 2 gerlleme oldu. Sanayı sektorunde bu genleme oranı yuzde 11,7'dır (sabıt faktor fıyatlarıyla ) Dışsatım seferberbgi son aylarda umutlar taşımakla bırlikte iyımserlık yüzeyde kalmaktadır Dışsatım dışalım mıktar endeksı ıncelendığınde Turkıye nın bır kısır döngü ıçınde dolaştıgı saptanmaktadır 1972"yı 100 olarak ele aldıgımız zaman sekız yıllık mıktar endeksi kaygı vorecek bır kısırhk dönencesı çızmektedır 1972 yılı 100 sayıldıgında 198O'de dışsatım 65'e ve dışalım 98 e duşmuştur Ne var kı mıktardakı kısırlıga karşı parasal deger olarak hem dışsatım artmakta, hem dışalım büyumektedır Kuşkusuz dış alımın büyumesmde en buyük etkı petrolden gelmektedır Petrolün pavı dışalım toplamı ıçınde de gıttıkçe buyümektedır OPEC ın 1980 aralık aymda Endonezya'da yaptıgı toplantıda ham petrole yuzde 9 zam yapılmış, vanl basına fıyat 32 dolara yukselmiştır 1981'ın sonuna dogru bu fıyatın 37 dolara tırmanması beklenmektedır Bu gıdışle Türkıye'mn dışalım ve dışsatımı arasındakı uçurumun dennleşmesı beklenebıhr Nıtekım 1980 yılında açık 4 4 mılvar dolardır ki 1979'a oranla dış alım satım açıgında yuzde 60 artış sozkonusudur. • Gorülüyor kı bütun çırpınmalara karşm ekonomıde şımdjlık b;r jyıleşme gorulmuyor Ama IMF ve OECD gıbı kurumlar Turkıye ekonomısını Turkıve açısından degıl sıstemın bır parçası olarak terazı>e vurduklanndan uygulamaları ve onlemlen begenebılırler Buna karşın kapıtalıst sıstemın büyuk ozel bankalan Türkıye'yı kredı guvencesı bakımından lıstenın sonuncu sıralanna almışlardır IMF ve OECD gıbı örgutlerls denetım altmda tu tulan Turkıye nın, ekonomık sorunlarına, uluslarara6i değıl ulusal bır mantıkla eğılmesı, ıyıleşmenın ılk adımı olacaktır. • Bır gerçek daha Son donemlerde Türkiye'de «pefrolc karşı buğttoy» tezinın propagandası yapılmaktadır Ilk bakışta parlak görunen ama kıymet ı harbıyesı kuşkulu böy le tezlen ortaya atarken tanmsal koşullanmızı da duşünmek gerekır Turkıyp nın bugday dışsatımında 1980 yılında 1979 a oranla deger olarak yüzde 40 ve miktar olarak yüzde 50 bir azahş saptanmıştır Pekı petrole gereksınmesıni buğday satarak karşılavacak bır ulkede bu genleme nedendır? • Hayır . Ekonomide iyileşmenın ilk koşulu gerçekçi olmaktır, kendı kendımızı aldatmaktan vazgeçelım. bo'ümünun Anoyaso Mahkemesı karan sonucu devletleştınlıp umversıte ere bağlanmasıyla ana yapıya sızmış ve on lısans yüksek okullorının kurulmasıyla da en uygun yayılma ortamını bulmuştur On I sans ve ara ınsan gücü aldatmoco sının kısa surede başarısızlıkla sonuclanmasından sonra paralı ek ders uygulamasının, bu kez de yenı yenı yüksek oğretım kurumlarının acılrrasmı özenctırdığıru ve arkodon tom bır somür»/e donuştuğunu goruyoruz Cünkü artık konu, 1750 sayılı yasanın 40 maddesme gırerek yasallık kazanmıştır. 1750 scyılı yasanın 40 maddesi, «Üniversiteöğretım uyelerinın 46 madde dışında. ünıversitenln başka blr fakultesınde veya unıversiteya boğlı dığer oğreUm kurumlannda veya arzusuylo başka blr oğretım kurumunda ders vermek. semlner veya uygu'amalı calışma yapmakla görevlen dınlmelerıne» olanak sağlamakta ve bu yetkiyl senatolara bırakmaktadır Oysa yasanın 46. mad desı ders verme olanağmı zaten vermektedır Ne var kı öğretim üyelerınin kadrolarıyla gıtmelennl gerektırdığınden, ek derse karşılık pora almalan nı önlemektedır Bu nedenle de, hemen hlc İŞlet'lmemektedır Dolavısıyla salt ek ders olanağı yaratmak amacryla ve daha da koloy olorok Iş» letılen 40 maddeyle gorevlendırme bıciml, yeni yüksek öğretim kurumlonnın ocılmasını özendlrmekteöJr. Bu nedenle, 40 modde uygulamalarının başlamasıylo blrlıkte ülkenfn dört bır yanında bırcok yenl ünlversite mantar gibl b tmeye başlamıştır Kısa bır süre sonra da, elln de cantası o Dnıversıte senın bu üniversıte benım, tum zamanını ders vermekle geçiren yenl bır oâretim üyesl türü ortaya cıkmıştır. Aynı unlverslte lcinde ek derse para ödenmeye bcşlanmcsından sonra ış daha da kolaylasmıstır Kmı esVl ünıversıteler bu kez kendl ıclerınde ufalanarak yenl yenı yüksek öğretim kurumlan acmaya başlamı$!ardır Bunlann coğu DPT'nın onayı bile alınmadan ve 40 madde colıstınlarak acılmış ve öaretımlerıni bugün bıle 40 maddeyle ödünc öğretim uyesı alarak yürütebılmektedırler. Paralı ek derse bır de dekanlık ve rektörlük g bı makam ödentılerı de eklenınce yenl ünıveo sıte acma düşüncesı daha cekıci duruma gelmiş ve üniversıtelerdekı oraştırma ve benzeri bilimsel etkınlıkler buyük ölcüde önemını yıtırmiştır. Gün gelmiş, kendı kurumunda haftada en cok 6 sa at ders vermekle sorumlu tutulan ögretîm uyeterl nın, otekı kuruiuşlardakı paralı ek derslerın n tcp lamı 3040 saatı bulmuştur Bu oğretım üyele'inın coğu gıttıklerı unıversıtelerde de kalmamışlar, dahası kurul toplantılarmı bıle kendı ünıversıtelerınde yapar olmuşlardır Salt gldıp gelmekten kurtulmak icm olacak kı, kımısı kurduğu ünıversıtenm oğrencılennı bıle kendı öğrencl sayısını ozoltma pahosıno kendı üntversıtesfne almış. ya da uzun süre öğrencı kabul etmemıştır Dahası kımı yenı unıversıte'erde daha oğrencıs1 olmayan sınıflarda okutulacak dersler İcm görevlendir meler yapıldığı basına değın yansımıştır Boylece. paralı ek ders uygulaması ümversıte'erı de, öğretim üyelenni de yozlaştırarak hızla ve sclgm hastalık gıbı tüm yüksek öğretim kurumlorına dalga dalga yayılmıştır Öyle kı. kısa bır süre önce basma yansıyan Zongu'dak DMMA'st bu durumdaki bir sürü örnekten yalnızca bırlsıdir. Bırcok yenl ünlversıtenın acılmasına neden olan paralı ek ders uygulamosı, sonradan bu ku ruluşlonn gelışmelerım de engel/emıştır Cunku giderek cekıci duruma gelen ek ders ve makam ödentilerınden yoksun kalma korkusu, kımi gecıci öğretim üyelerınin yeni un versıtelerın kadrolarına yapılacak yerleşık oğretım uyesı atamalarını onlemelerıne yol acmıştır Hıc kımse tbu ek ders uygulamaları surgıt yurüyeTiez, bu unıversiteleri nasıl kurduysanız, öyle gelıştınn. Ya temelli gelın, ya da bırakın» dememıştır. Bu nedenle de, bu kuruluşların öğretim uyesı kadro ları bugün bıle coğunlukla boştur Paralı ek ders uygulamalannın en olumsuz etkılerınden birı de, öğretim uyelerı arasındakı bölunmelerın ilk ve başlıca nedemnı oluşturma sıdır. Başka bır deyışle, ünıversıtelerdekı kışı sel cıkar grupları ılk kez bununla oluşmuştur Çunku, kımi oğretım uyelerı bu uygulamalara ya hıc katılmamış, ya da bunu somürü boyutlarına vardırmamışlordır Dahası bu uygulamaların za rarını goren kımi eskı ünıversıtelp'm kımi 1akultelerı. kurullarında aldıkları kararıarla bu gö revlendırmelere son vermışlerdır Ne var kı, umversıtelerdekf bu haklı karşı cıkışlar, öğretim uyelerını kısa surede ıkıye ayırmıştır Daha doğ rusu cıkarları engellenenler bırleşerek, ortak ve karşı bır tutum ıcıne gırmı'şerdır Aslında alınon aylık karşılığı yapılması gereken bır gorev olduğu rçın. paralı ek derse ve bu yollo kurulan yeni kuruluşlara karşı cıkan durüst oğretlm üye 6 OKTAY AKBAL Hflvın Nayır'ın Ardmdan | ap, rap rat> Eu da nesi? diyortım Özel birlikler j aıyorlar, ozel yetışmış ozel bırlıkler. On sırada I Mehter Talumı, baslannda Yeniceri baslıklan, tekbirlerle gehjorlar, yeşil sancağın göîgesmde Ortalannda ıkışerlı kolda penşan kılıklı insanlar Zınclre vurulmu? gazetecıler, yazarlar, profesorler. îşte Kadir Nadı. tlban Selçuk, Çetın Altan Işte Dağlarca, Anday. Eyüboğlu. Cumalı, Akbal. İşte BüJent Nuri Esen. Tank Zafer Tunaya. H. Naıl Kubalı, Velıdedeoğlu Bır el boğazıma sanlıyor, heyamo'a alayın ortasında buluyorum kendımi. Soğuk terler iruvor sırtımdan aşagı. Bogulacak gıbi oluyorum. Olanıaz dıyorum, olamaz bu gerçek olamaz » Yıllar önce boyle yazmı? Yaşar Nabi Nayır Gericihk akımının destek'eidığl, her türlıi gencl davranısa göz yumulduŞu, Turiuye'nın Atattırk ıîkelenne juzde yüz karşıt bır yola suruklendığı yülarda «Varhk» ve başyazan durmadan uyardılar toplureu, avdmlan. halkımızı Yarım yuzyıla varan bır saŞlam tutum Hep Atatiirk'ün yaratmak istedıği uygar, ılerıcl bır Türkiye üiküsü ardmda Hep çağdışı egılımlere nlyetlere karsı dırenerek Hep. Atatürk devnmının Rero°k anlammı öneminı duvurarak anlatarak, bılmeyeilere oğreterek . Butun bır yaşam. Bütun bır yazarlık yasamı Yasar Nabl Nayır artık aramızda degil Artık Atatürk savasçı'nrı arasında değıl Yazıpımızın bu sessız, durgun, sağdu%ulu aıra surekli savaşıırıcı yazan, yayıncısı artık aramızda de*'] Ardmda bin'erce iayınlanmıs lctap ve dergı bırp'tı Srrler, ovVtller ovurüar denemeler. anılar bıraktı. Ilk dızrlerini okuvuo düzelttiSl, ilk yazılannı Inceleyıp vajın'ad'Si. ıl'c k'taplannı bastı&ı ıki uç kusağın sevRisını, «fvsısmı bıraktı. He^kes olecek, bunu bilıvonız, o>leyse «Ha b'r 2un önce ha bır çıin sonra» Bdyle yazmamış mıydı yakın dostu. ozan Ziya Osman Saba . Otuz bes vıldır tanıyorum Nayır"ı tlk kitaDÎanmı o bastı. Dergıs]nin sürekli vazarlarından bfnydim Yıllar boyu hıç bır anlaşmazlığa dusmeden dostluk ettık Bırlikte uzun yolcu'uklara cıktık Uluslararası toplantılara katıldık. Btnlerce anı var Binlerce izlenım Yasar Nabi kuşağımın tum yazarlannın yasamına kanşmıs bır kışı Boyle birınl kısacık bır yazıda anlatmak, tanıtmak olacak iş m i ' Hem ne demek Nayır'ı tanıtmak? Gerefi var m ı ' Türk ekanine damgasmı basmış blr kişi o. Blr arut . Yayınc» olarak ikl bın cılde, kırk sekiz yıllık «Varhk» kolleksiyonuna, yazdığı nice nıce yapıta dayanır bu anıt.. O bir liralık cep kıtaplanyle bütün Türklye'nın okum&k, yazmafc, aydınlanmak, ogrenmek isteyen kuşaklarını besleyen, yetiştıren bır yol gosterici . Koskoca Eakanlıklarm yapamadığını tek basına bafarraış bir kişi, blr gerçek «Varlık».. «Atatürk Aydınlığı» adlı bir yazısını okuyonım. öyl«rtne gtmcel kı1.. Sankı bugun yazmış «Bır büyük, bır gülıinç, '«uıinç olduğu kadar da korkunç oyun oynarur uzun yülardan ben polıtıka arenamızda Atattırk'e, Atatürkçülüğe yürekten va da çıkarlan geregi dıişman olan bir yığın gerıcı, Ataturk'ün tek temsılcılen pozunda, Ata'nın yolunda yurumekte dırenenlen yıldınp susturmak için atal almaz çarelere başvurmaktadırlar» Bugün de görmüyor muyuz boyle gerıcileri bir takım gazete vapraklannda, daba düne kadar adım anroak ıstemedıklerı yaptığı bütün ılerici atılımlan yok etmpye kalkıstıklan kişıyi Atatürk"U. kendilerıne kalkan yaparak, perçek Atatürk devrımcılenne saldırdıklannı?.. Nayır o yazısında diyor kl: «Düşünce alanında her şeyin kalpı sürulmekte pıyasaya. Yalancı Atatürkçüliık, valancı demokrası hayranlığı, yalancı ulusculuk, yalancı kalkınmacılık, yalancı efıtımcilık Ama bütün bu yalan depolarıru bugüne kadar başanyle çevırmış olanların gerçek Atatürkçülere kazdıklan çukurlara kendılennın duşeceğı gunler uzak değüdır.» Yaşar Nabi Nayır ozandı, yazardJ, yayıncıydı, kültür adamıydj, ama en başta güvenüir, inançlı bir Atatürk devrımcısıydı Bu açıdan, yıtirdığımız deger büyüktur... Ne var kl Nayır gibi kişılerin ayn bir yasamlan vardır. Yapıtlan, yazılan, basardıklan yasatır anüanru, adiannı.. Nayır'ın dergisi «Varlık» şımdı 48 yaşında yeni bir atılım yapmak uzeredır. «Varlık» Atatürk devruncıliğının güçlü bır kalesı olarak kuşaktan kuşağa ışık saçan amesalesiMiı taşıyacaktır. «R özünüz aydm Türkcemızde yenı onlamıyla yabancı bır sozcuk daha Işlerlık kazanıyor Bandrol1 Yıllar yılı Arap ca, Farsça, Ingılızce, Fransızca bırcok Batı dıllennden az mı sozcuk aldık Bandrol, devaluasyon, deodorant, dıalog, meetıng. bırıfıng, poster ve binlerce benzeri Tum bu sozcuklerı yan yana getırıp kurduğumuz tumcelerle ne guzel anlaşıyoruz Daha doğrusu sız, yabancı dıl bılenler mutercımın, keşıdenın, mudının, tenzılatın, ınhısarın, zabttin, orfi ıdarenın, musel lesın. murabbanın ekını kokunu, anlamını bılenler ve bılmeyenler ne guzel Turkce (!) konuşarak anlaşıyorsunuzl Ama ne yazık kı bızler slzl anlayamıyoruz Yunus'u, Karacaoğlan'ı anladığımız gıbı ne olurdu Mevlana yı, Fuzuh'yı, Bakı'yı, haklarımızı, davranışlarımızı devletle karşılıklı gorevlerımızı belırleyen Medenı Kanunu muzu bız'er de okuvup anlayab Iseydık Belkı Arapca, Farsca, Ingıllzce Fransızca vb dılleri öğrenın, bu kışılerı o dlllerden okuyup anlarsınız dıyeceksınız. Hangısını oğrenelım ey mudafıler, siz hepsını bılıyor musunuz' Saygınız. dıl bılıncinlz olmadığmdan bu tutumunuzla yüz yıllardır yozlaştırmaya calıştırdığınız Turkcemız var bızım An cak o, o denli güclü kı tTürkce yazmak ayıp olur» diyen eski donem yazarlarımızdon kimılenne de sızlere de yüzyıllardır karşı durdu Elınden en büyuk gucle aydın. bılıncli Onderımız Ata'miz tuttu dılımız'ın. cUlkesın n yüksek Istıklâlıni korumasını bılen Turk mılletı, dıllnı de yabancı dıller boyunduruğundan kurtarmalıdır» derken dıl konusunda ızleyeceğımız yolu gosterdı Turk Dıl Kurumunu kurdu, Anadolu'ya buyruklar Lisan Müdafileri ATAMIZIN, DÎL KONUSUNDA AÇTIĞI YOLDAN YAZI DİLİMİZE KAZANDIRDIĞIMIZ HER TÜRKÇE SÖZCÜK İÇİN AYRI ÖVÜNÇ, KIVANÇ DUYUYORUZ. Tomris TUNÇ Turk Dıl Kurumu Derleme ve Tarama Kolu Görevhsi göndererek kullanılan sözcükra da karşı çıktınız Bugün ulerl bu inancı doğrultusunda lusco benımsediğimiz bu ve kullanmak üzere derletti; yazışyüzlerce benzeri sözcuklerl yamalarda Türkceye ozen gosterılzı dılımıze Turk Dıl Kurumu ve mesini istedi. kendı elıyle bır geanadılıni sevlp kullonan yurtometri kıtabı yazdı musellese • taşlarımız kazandırdılar. öğretücgen, zaite artı, nakısa eksi, fe men yenne hocada, okul yerlzaya uzay. zavıyeye acı dedl. ne mektepte, tekel yenne ınhiGunümüzde benımsenmış yüze sardo, acık oturum yerıne payakın goometrı terlmıni ölümünnelde. bılgi vermek yerlne briden blr yıl önce o önerdl. Bufıng vermekte, uzuncalar yerlgün en ağır dılle. en düşünulene longplayde dıretmedıler. meyecek suclomalarlo (belkl de Ama ne yazık ki sız bu başakucük, büyuk kışısel cıkarlarınız rılorı gordükce ulusal varlığıicm) bu Kurumu yıkmak istemıza saygısızlık ettığınızi düyen lıson müdafileri (') yenı şünmeden kendı uydurduğunuz Turkce sozcuklerın anlamını öğ ulusal dutturulerle, gokkonuksel renmekten kacınan tembeller avratlarla, içl gecmış dinsel kl neredeydınız, neden o zaman şılerle dıl devrlmlne karşı durAtaturk'e karşı cıkıp cLısanı an maya calıştınız Şımdı de Atalaşılmaz bır yola sokuyorsutürk'ün kurduğu. özel calışmanuz» demedınız, dıyemedınız? farıyla yolunu belırledığl bu Kurumu yıkmak İcm en cırkın Saldırılarınızdo bıle kullandısuclamalarla saldırıyorsunuz "mız savunma, eğıtım, onavaNe olurdu sfzler de anadılıni sa, bokanlık, oy, tekel, sıkıyöne gercekten sevenler, basına yağtım, bayındırlık. ıcışlerı, dışışlerl mur gıbi duşen yüzlerce binlergıbı ceşıtlı alanlarda binlerce sozcuk yenı onerıldığınde onla ce yabancı sozcüğe karşı onu savunmaya calışanlar kadar Ataturkcu olabılseydınlz. Gelışen bılım, duşCn alanlarında her gun yüzlerce yenı terım, sozcuk turetılıyor Bunları ceşıtlı dıllerden olduğu gıbi dılımize aktardığımızı duşünüyo rum da Almanlar'a şaşıyorum Televızyonu telefonu bıle dılleme almamış, Almanca karşılıklarını bulup kullanmayı yeğlemışler ArapJar o/lesıne Acaba neden bu yolu secmışler? Nede nı acık Okuyup konuştuklorını aniayamama sakıncasına karşı dıllerını savunma cabalarından, d.llerine gösterdıklerl saygıdan. «Sizın karşılık olarak önerdiklenn/z de anlaşılmıyor» diyorsunuz Yeni türetılmış ya da ye nıden yazı dılıne aktarılmı? terımler, sözcukler (sözlük, seçenek okaryakıî, acık oturum, dılbılgsı, uzuncalar gıbı) kısa surede anlaşılır duruma gelebılır, tutunurlar Tutunamayanlar zaten sozlüğümüze gıremezler. Ama kazanacağımız anlamıyla, ekıyle koküyle Turkce bir $öz cük olur Dılımızın gelışip korun ması İcm başka bır secenek yoktur Gelın bu yersız vo onlamsız tortışmayı bırakıp etele verelım, anadılımizı yaboncı sözcük saldırısına karsı ulusal bir Inanc ıc nde bırllkte savunalım Beğenmedlğınıze, eksık, yanlıs bulduğunuza yenılerını önerın Atamızın dıl konusunda actığı yoldan yazı dılımıze kazandırdıgımız her bır Turkce Sozcuk ıcın övünc. kıvanc duyuyo ruz. O'nun tNe Mutlu Türk'üm dıyene» dedığı gıbı ne mutlu Turkce konuşano, ne rnuVu Türkceyı bılım verılerıne, duşün verılerının ınsanlığa kazandırdığı yenl kavramlara başarılı Turkce karşılıklar bulma uğraşında cobo gösterenlere BULMACA 8OLDAN SAĞA: 1 Tüm lslemlerln makineîerJe yapılma^.na dayanan çalışma slstemt 2 Yapılar.n dıp duvan Bir gbz rengi 3 Hkel bır süah Tersi blr sıvıyj sgzı dar bir kaba titarrnai içın kullanılan konı bıçımindekı alet 4 Düşte 1talan ve hep öyle kalmaeı tstemlen sevgl \e ilglje verilen bır sıfat 5 Bır mantarla bır yosunun ortakça vaşamasıjla meydana gelen aşaîı bitkılerln genel adı 6 Bafısı^ma Gazete veya dergı yazısı 7 Eskı dLde yer, yore 8 Mayaıannıış yogurtlu hamunın kurutulup ufalaamışı 9 Guney Amerika'da e^kı blr uygoTlık Asya da blr Olke HJKARIDAN AŞAGITA1 Eksık bır orcana, kişırjn bişka blr yerinden parç a alıp eklemefc yoluyla yapılan oranm 2 Kfcbul edil>!in dıje ıleTi sürülen dü^unce Insanda bulnçli durtunun topu 3 Kemıklerln toparlai ucu Bır renk Içinden su akıtnaK için yerl kazarak rneydana gotinlen açık oluk 4 Yazın karadan deniz« doğrtı esen me\sira rüzg&n Arsoda bir flnlera 5 Bir renk üygun bulma 6 Hayvan banraSı Duşünerek vanlıp ınanılan sonuç 7 Sıcak bolgelerde ye 1 23456789 SınavaDoğm ÜSS/ÜYS've Hazırlık Dergisi 21. Sayı pazartesi cıkıyor 32 sayfa, 25 iira Abone olureamt 3? sayıyı 700 Tl n» edınebıhrsını; Ajağıdakı formu bue yollsyın/ DUYURU KULAK BURUN BOĞAZ MÜTEHASSISI OPERATÖR DR. GÜNDÜZ KUMBASAR Bakırkoy Incirll Caddesi lncırlı Sıneması uzerinde hasta kabulune başlamıştır.. TELEFON. 71 72 70 SOLDAN S4ĞA: 1 Kubbealtı 2 Omurgs As 3 Nuh 4 Dram 5 Rantıye 6 Sr L& Sap. 1 Yerı At 8 Os. \ a l a n 9 Neden Nıl TIK.\RIDAN ASHG1YA: 1 Kondısjon 2 ünıur. resE 3 Buhar 4 Br. Mallye S Ege Na An 6 Aa It Al 7 Asıstan 8 Ta A} a 3îi. 1 I»ı Epe tışen bir bitkı ve bunun bahar olarak kullanuan küçük meyvesı 8 Bır şeyın uzerinde o yulmus yol Blr nota 9 Tersı ış yerj o'.arak kullanılan büyuk bma Talıhleri çızdığı sanılan doŞaüs'ü güç. DllSKl BIILMACANIN ÇO2L»nj Selçuk Üniversitesi Rektörlüğünden Rektörlügumüzde açık bulunan Genel Idare Hızmetlen Smıfı 3'üncu derecede Hukuk Muşavirhği kadrosuna bır eleman alınacaktır Bas\oırulann degerlendınlmelerı ve atamalan 657 ve 1750 Sayılı Yasalara göre yapılacaktır. Adayların birer dılekçe ve fotograflı biyografileriyle bırlikte Rektorlügumüze 6 4 198ı taniune kadar muracaatlan duyurulur. Adaylarda Annmo Koşullar: Cumhuriyet Sahibl: Cumhuriyet Matbaaalüs ve Gazeteciuk T ^ ^ adına: „ Müessese Müdürü „ Yaa tslen Müdurü NADtR NADt EMfNE UŞAKLIGÎL TURHAN ILGAZ Easan ve Vayan: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilık T.A Ş. Cağaloğlu, Turkooağı Cad • 39 41, Posta Kutusu . 246 İST\±NBUL Tel.: 20 97 03 BÜROLAR: • AN KAR A : Konur Sokak 24/4 YENtŞEHİR Tel . 175825 175866 îdare 183333 • IZMtR • Hallt Zıya Bulvan No 65 Kat: 3 Tel • 25 47 09 13 12 30 • ADANA: Ataturk Caddesi, Türk Hava Kurumu tşhanı Kat: 2, No.: 13 Tel . 14 550 19 731 T A K V IM trnsak 511 "SINAVA DOGRU" dergısın* »bone olmak icm Cağaloğlu TurVocsğı Cıd 3S41 Isıanbul adresıne 700 TL gönıJerdtm. posta havalesı makbun ılıştktedıf Ad. t o y t d . . Inu 1) Memuriyette en az 7 yıl hizmetl olması, 2) Askerliğinı yapmış olması, 3) Yönetım mevzuatına hakün olması, NOT: Postadaki gecikmeler dikkate alınmayacaktjr. (Basın: K. 99S. 12871) 1902 Güne? 6 49 28 MART 1981 öfle tkındı 13 19 16 50 Akşam 19^9 Tatsı 21J02