Catalog

2 Cumhuriyet OLAYLAR ve GÛRGSLER 1 MART 1981 urklye'de hemen her kentln destanlaşmış bır tarihi vardır. Bu tanınmış kentlerln en onemlılerinden birl de Erzurum'dur. Bilim kaynakiarıno göre Erzurum'un tarihi, isa'dan önceki ylrmlncl yüzyıldan cok daha eskilere doyanır. Erzurum, Asya'dan, özellikle Kuzey Asya'dan. güneye göc edenlerin, yollardakl cetln koşullardan kurtulup sığındıklorı, dağlarla cevrlll. doğanın kendılığinden yarattığı bır kaledir. Arka orkoya geten göclerden, saidırıîardan kurtulanlar. daıma güvenli dağlara çskilmışlerdir. T Erzurum ve Dadaşları Prof. Dr. Vecihe HATİPOĞLU gflctO, Sz verffl, doğru sozlü, IctenllkH, yardım seven, güven len kımse» demektir. «Dadaş» sözcüğu, aynı anlamlarda, Anadolu'nun doğusunda, özellıkle Kafkas kentlennde, Azenlsr arasında da kullanılır. Aynı sozcüğun ova kentlennde yay gın olarak kullanılmayışı dikkatı çeker. Kimi yazarlara gore, «dadaş» sozcüğü, «kardeş» anlamma gelen yabancı bır sözcüğün değışmış bir bıctmıdir. Bu durum. Turkçeyl tanımayanların bir benzetme gayretıd r; Türkçe sözcuklerı yabancı sözcuklere yaklaştırmak lcin alışılmış bir zorlamadır. Böyle yakıştırmalarla, Türkce. çok kez haksızlıklaro uğramıştır. Dikkat edılecek olursa, «dadaş» sözcuğ'undeki onlomlar, bir başka kavram cevresinde yoğunlaşmıştır. Bu kavramın serpıntıleri, yakın anlamlan «kardeş» sözcüğünde de vardır. Ancak «dadaş» sozcüğü, yabancı dfllerdekl «kardeş», cüvey kcrdeş» gibl anlamlar taşıyan sözcüklerle, üstelık Türkcedekı «kardeş» sözcüğu ıle de anlamdaş değildır. «Kardeş» sözcüğunun anlam ve bicimi «karın» sözcügü ile ılgilidlr ve kimi yerlerde sözcük «kanndoş» blcimiyle de geçer. Hıç kuşkusuz «kardeş» sözcüğunun anlamı da alle birl ğindan kaynaklanan «düşünce, göııül birliğı» kavramlarım âa yansıtır. Anlam gelişmeslyle «kardeş kurumlar» gibl «benzerlik, yardım, elbırliği» kavramianndon gelişen kullanılışlar da vardır. Ancak «dadaş» sözcuğunOn gerçeklere uygun bir bicimde acıklanması, ek ve kök bakımından sorun olmaktan cıkması, ustelik başka eski biçrmll ( = a r k a k ) sözcüklerle de birlikte değerlendirümesi, Doğu ve Orto Anadolu'nun Turk dilinl tanıma torihlnl. 1071 Malazgirt Sovaşı'ndan cok daha öncelere götürur. «Dadaş» sozcüflünde açıkca bellren bfr «daş» eski vardır. Bu ek, Türkcede, Isa'dan önce ylrmlncl yOzyiMon berf fçterfflF ferenmtştır. Isa'dan önee, 17. yuzyıldattl Kas krallarındon beşinin adlarmda «daş» ekl kulfanılmıştır. Bu kral odlan şunlardın Vı Gandaş (Kandaş, aynı kondon, aynı eoydan olan. Bu Kral III. Babll hanedanınt kurmuştur. Türk asıllı olduğu adından da anlaşılmaktadır); 2) Kadaşman Durgu (Ko daş + man Dur gu = akraba Dursun demektlr); 3) Karahardaş (Kara + kar daş) ank> mındadır: 4) Karalndaş (Kara +' tn moöarosındao olan ) (1); 5) Maruttaş (Marut taş, yurt taş) gibl) kurulmuştur. «Kadaşman Durgu» krol odında gecen cka > köku, «Kapı, menşe, köken» anlomındadır, t k a daş» sözcüğu, «Kapıdoş, kandaş, soydaş. akrabaı demektir. Aynı «kadaş» sözcuğu, Uygur metinlerlnde de aynı blclmde, aynı onlamda gecer. Görulüyor kl, «dadaş» eözcOğOndekl « daş» ekinin esklllğl sapma gotürmez bır bıclmde ortadadır. « Daş eklyle kunılmuş olan sözcükler, eskiden olduğu gibl bugün de yaygmdın «Kardaş / kardeş. kurdaş, arkadaş, ayaktaş, yoldaş, soydaş. sırdaş, vatandaş, yurtraş, meslektaş» gibl. «Cağdaş. sınırdaş, anlamdaş, yorv daş, ulküdeş, gönüldeş» glbf yentleri de turetl!mlştlr «Dadaş» sözcuğundekl cda » kökü, «dağ» sözcuöü ile Ugilı görunmektedlr. Zamanla kökün sonundakl tyumuşak g =s ğ» aşınmış, kendlnden önce gelen unluye btraktığı uzunluk da kaybolmuştur. Anlamları değlşlk olsa da «dagıtmok, doflıt* *•• Kurtuluş Savoşı'nda Er2urum Kongresi'nl yaratanların başında, hıc kuşkusuz, ölümsüz Atatürk ve arkadaşlan ofmakla birlikte, Erzurum'luların da büyük desteğl vardır. Önder Atatürk, Kurtuluş Savaşı'nm başında, Erzurum'luların yüreklenne ınanmış. onlarda, bölgenin korunması, savunulması ıçîn aradığı gücö, güveni gdrmuştür. Erzurum'lularırt geçirdıklerl olaylaraa, dünyaca ünlü başarıları, Atatürk'te ve herkeste sareılmaz bir güven yaratmıştır. Önder Atatürk güvenini, mancını Erzurum yollarında yeniden vurgulor. Öyle ki, Atatürk'e o!{ kücük bir anı, büyuk bir inancı, güveni kısaca özetlemektedlr. Atatürk ve arkadaşlan Kurtuluş Savaşı başlarında Erzurum'a giderlerken, yolda mofa verırler. Karşı sırtlardan yaşlı bir cift kağnıları He topluluğun yonına gellr. Atatürk. yaşlı. yoksul cdama sorar: cUğur ola, yolculuk nereye?» der. Yaşlı adam, karşısındakılere tanımadan, bilmeden: tAdana'da calışıyorduk, duyduk kl Erzurum'u düşman olacakmış. Işi bıraktık, yollaro düştük bakahm, görelim düşman Erzurunru nası| alırmış!. Toprakianmızı savunmaya gidiyoruz» der. Ölümsüz Atatürk yanındakl arkadaşlarına döner: tGörüyorsunuz. böyle bir millet icm ca(ışılmaz mı? Yürüyelım arkadaşlan der ve yolcular Erzurum'a doğru daha sert adımlarla yoilarına devam ederler. mak, dofllamak» glb) »özcuklerde de aynı eescll (=fonetik) eğıllm görölür. özellikle «dalamak» eözcüğündekl «da» hecesi, «dağ» olarak açıklanırsa. cdadaş» sözcüğündekl «da» hece t l de kendlllğinden çözümlenmiş olur. Dikkat edlllrse, kavram bakımmdan «dalamak» sözcüğünün anlamında, «dağlamak» sözcüğünde olduğu gibi «acıtma» olayı vardır. Kimi «ğ»ll söz cüklerın eski ve yenl bicimlerl blrilkte yaşar: «ogo» ve tağa gıbi. Bu ocıklamalara göre «dadaş» sözcuğOnun oslı «dağdaş» olur. Nasıl eskiden, mağaralarda. Inlerde bannak tutanlara «indaş» denilmlşse, dağlan yurt edinenlere de tdoğdaş=dodaş» de nilmlştir. Eski cağlarıa güclüklarie dolu, cetin koşulla n ortasında, «dadoş», düşmanlara. saldırılara korsı birbırlne arka olan dalma yardıma koşan, fedakârlığı, kahramanlığı llke ödınmlş, barındıklan yurdun, dağlann guvenlığlnl üstlenmış yiğittlr Görulüyor kl «dadaş» sözcuğündekl kavram, «kardeş» sözcüğündekl kavramdan bir kaç aşama daha yüceitılmış duşüncelerin ürunudür. Erzurum'da «dadaş» sözcüğü gibl cok eski lerden kalan bir de «bar» sozcüğu vardır. Erzu rum folklorundakl üniü Erzurum Bon, yöreve ozgü, geıeneğl, ezgısı, giysisi belii halk oyunu dur. Eski Türkcenin «barmak = yurümek, gitmek» eylemindek) «bor» kökü, «var» blçımine dö nuşmeden «yüru, oyna» anlamında bu yöreler de, folklorda kalıplaşmış kalmış, bir ad oiarak korunmuştur. Yine Erzurum folklorundakl «Dikl ne Bar» deyiml de «dıkine yüru» demektir. Erzurum Dadaşları ve Erzurum Ban, çok eski çağların, canlı, anlamlı kanıtlan olarak, bir anıt gibi daıma ayakto pörüneceklerdir (1) «Karafn» odlı mağaratarın en buyüğu Antaiya'da bulunmaktadır. Bu macarudoki önsfnll tarlh helerinin değertendirilmeslyle pek cok gercek ortaya çıkacaktır. isa'dan önce Altıncı Yüzyılda Azerilerin Antolya'ya kodar Indikleri kaydedilmiştir. «Karalndaş» adlı Babll Krahnin bu yörelerden gelmlş otduğu düşünülebllir. Aynca Amerika'daki kökenl blllnmeyen «inka»lar da «in ko = İn akrobalan» biçimlnde açıkianobinr. Yürüyelim Arkadaşlar... umhurıyet'in 10'uncu yılında herkesln coşkuyia söylediğl bir marş vardı: «Cıktık oçık olınla on yılda her savaştan On yılda 15 mllyon genç yarattık her yaştan.» Şimdl bu marş bazı kişılere çocuksu gelebllır; ama, carpıcı bır tarihsel gerçeğı yansıtıyor. 1923 Türkıyesi'nın nüfusu 11 12 mılyon savaş artığıydı. Doğu Anadolu, Ermenl ceteleriyle Carlık Rusyası'nın saldırıları altında kalmıştı. Çanakkale coğrofyasında Mehmst Akıfın dediğl gibl toprağı sıksan şüheda (şehltler) fışkıracaktı. Batı Anadolu'yu Esklşehir'e dek Yunanlının kanlı buldozerl altüst etmiştl. * Galicya'da ne Işimlz vardı? Süveyş kanohnda blnferce Türk askerinl neden boğmuştuk? Yanlış hesabımız Bağdat'tan çerl dönmüştü Rumiye Gölünün cevreSlnde birliklerlmlz nıcin karargah kurmuşlardı? Baku serüvenl budalalık değil mıydı'' Genc kuşaklarımızı 1919'a gelinceye değin kırıp gecırmıştik. Omer Samı Coşar'ın hazırladığı «istıklâl Savaşı Gozetesi»nin 29 temmuz 1919 tarihll sayısında su haber yer alıyor: «Voton uğruna sınırlcrda kol ve bacaklarını kaybeden faklr Oamanfı gazilerlne tahtadan kol «e bacak bnal etmek uzere evvelce kurulmuş olan iki ufak fobrtka, hükümet tarafından kapatılmıştır. Askerl Gulhane Hastanesiyle Ferlköy'de kurulmuş olan bu fabrikalann kapatılması istanbul gazeteierinde sert tepkllere yol ocmışttr. (...) Matum olduğu üzere Damat Ferit hükümeU, ittlhat Terakkl düsmanlığını eski iktidar devrinde kurulmuş birçok fabrikalan dahi kapatmaya kadar gorürmüştür.» 1919'da böyle bir Türkiye vordı. 1922'nın eylülüne dek bağımsızlık savaşını İşte bu Türkiye verdi: ve 1933'te Cumhuriyefin 10'uncu Yıl Marşı hep bir ağızdon soylendı: «On yılda 15 mityon genc yarottık her yaştan.» * Arodan kac yıl gecti? iklncl Dunya Savoşmdon yakomızı sryırdık. Ve mti' şallah o günden bu yana hızla üredık. Nüfus artışı grafiğinin göstergesi yılda bir mllyon atmaya başladı. 1980'lere 45 mıfyonta girdlk. Ama yalnız Anadolu'da mı coflalıyorduk? Bulgarlstan Turklerlnin de maşallahı vard'. Şlmdi komşu Olkede sokaklarda dolaşon her dört kişldsn blri Türktür. iran'da da Işlmız gücümüz coğalmaktır. Sovyetter Blrliği'nde ya$ayan 100 halk lclnde üreme yarışının başını Turkmenlerle, özbekler cekiyorlar. Çin Türklstanı'nda durum nedir? Bilemiyorum: ama, bu alanda bıcağımızın üstüne bıcak koyacak bir toplum cıkocoflmı sonmom. • Gelelim AvrupaVa... Vaktiyle Viyana kapılanna dayanmış blzler, şlmoi Fronsa'nın Atlantik kryılanna ulaştık. Yalcm Doğan arkadaşımın son röportaımda okudufluma göre geleneksel bisiklet yarışmosı ünlü «Fransa Turu» bu yıl Türk işcllerinln halay cekmesiyle başlamış. Batı Almanya'da b'r süre sonro ordunun yorısmı Türkler oluşturacakmış. Avrupa'nın her sokağmda artık biz varız. Yakında caml yoptırma derneklerıni seferber«â© gecirdik ml kiliselerl gölgede bırakırız. Batı Avrupa'da bugün 2.5 mllyonuz... Yann 10 milyon... C ErTumm'un Daöaşian unlüdör. Dadoş, sözlüklerdekl anlamtara göre; «yiğıt, kahraman. İVİT OKTAY AKBAL Hflvın KalIn Kafalar,,a Sunulur 4t BİLİM DÜNYASI Vehbi BELGİL Uzayda Yeni Dönem zoy Işletmeye Açılıyor» adlı yazımızda (Cumhuriyet, 3 eylül 1978), uzay hakkında toplanan blgilerin Insanlıgin hizmetine sunulması yolundak, glrişimlerden söz etmiştik. Bugün bu alcnda llk adım atımak üzeredır: Amerikalıların onümuzdekı nısanda uzaya fırlatacaklon Mekık (The Shuttle), uzayla dunya arasında «meklk dokuyarak» gırışımlen gerçekleştırecektır. G rlşımlerın klmılerlnl şöyle sıralayabiliriz: ahmut Esat Bozkurt cnlatıyor: «Bir gün Hacıboyram camısine glttlk. Atatürk de beraberdi. Ben o zaman Ekonomi Bakanı Idlm. Ca» mlden tekbirle çıktık. Meclısî geldik. Bır de müezzln çeldl. Müezzln ezan okudu. Meclıs kapısından içeri gireceğımız zaman Atatürk'ün önüne sırmalı elbıseler giyinmlş bır imam dikildl. Atatürk ne istedlğınl sordu. imam ellerınl kaldırdı: Dua etmeden glrllmez, dedl, Atatürk: Bu yurt Mehmetclgm süngüsüyle kurtarıldı ve bu Meclls onun cobasıyla kuruldu. yoksa senin duanla değil. Cekil oradan dedl, ve Imamı iterek Meclis'e girdl. Meclis başkanına da: Türk askerinin yerine neden bu Imamı koydunuz? dtye darıldı.» * M Ü Cevdet Kerlm Incedayı anlatıyon «Bir zamanlar Türklye Cumhuriyetl Wn bir omblem biçiml düşünüluyordu. Bır aralik bu amblemln özü olarak Kurt'u tavsıye edenler bulundu. Atatürk: Ne kurtu? dlye sordu. öyküsu anlatılarak Bozkurt'u hatıriatan klstyfc Masalları bırakmız. herşeyln kavnoğı ınsan zekâ* sıdır Siz bana bir zekâ sembolü arayınız demişttr.» • Damar Ankoğlu anlatıyon «12 Kcsım 1922 tarihinde Saltanatın Hilafetten aynl* ması kanunu önensl Meclıs'ın genel göruşmesine sunuidu. Bu kanunun ortak encümenlerde göruşülmesl sırosmda hocalardan bir kısmı gızlice Mustafa Kemal'e gelip. Hilâfetle Saltanatın bırbirini tamamlayan >kl kuvvet olduğunu, Islam dünyası üzerinde b.üyük etklsi ve söz gecerhği bulunduğunu. bunların blrblrlnden aynlmasının islam dünyasında fena yankılar meydana g«tlreceğlnl, manevi kuvvetlerimlzln koybolacağını, saltanat değlşmes/yle her ikı kuvvetin başma kendlslnln geçmesl uzerinde nca ve isrorda bulunmuşlardır. Mustafa Kemal bu önerlyı ssrt bir cevapla gerl cevlrmlştlr. Kanunun göruşülmeslnde bu fiklrde olan hoca efen* dllor Tarihi görevimizl yapıyoruz* deylp kanunun şiddetle ger! cevrilmeslnl var kuvvetlerlyle Istemişlerse de Meclls'ln cogunluğu kanunu olduğu gibl kabul etti. Bu mesele hakkında özel sohbetlerinde Atatürk dediler ki: Bu nocalar, başımda yeşıl bir sarık. yüzümde uzun bir sakal, geniş bir cübbe icınde. e'ımde bir tesbih beni öbur dunyaya bağlı bir adam yapmak ıstedıler. Hayrete değer bır şey varsa bunların kalın kafaları beni hâlâ anlamamıştır.» • "Sonbahor Seyahatleri" adlı kitaptan: «18 eylül 1924 Rize'den aynlırken btr hoca kurulu öir dılekce ıle Cumhurbaşkanına başvurarok kapattırıtan medreselerın tekrar acılmasmı rtca ettıler. Cumhurbaşkanı memleketın, milletln felâketı nedenterlnl kısaca ihtar buyurdular ve özetie su sozlerl soyled'len Okul istemiyorsunuz. Halbukl millet okul isttyor. Bırakınız crtık bu zavoll' millet bu memleket evlâdı ye~ tışsin. Medreseler acılmayacaktır. Mlllete okul lâzım» dır» * 'Söylev ve Demecler* kltobından: «20 mart 1923'de Konya Türkocağında verllen cayda gecmtştir Atatürk'ün soylevlerl sırasında Türkocağı üyelerınden Operatör Eyüp Sabrı'nin: «Mılletimizin devrimlenne korşı koyan ve kendıni dm uyarması ıfe vükümlü 6ayan bir sınıf vcr. bu smıfa korşı ne gibl tedblrler alınmıştır?» sorusu üzerıne Mustafa Kemai ayağa kalkarak sâzüne tekrar başlamış ve sonunu şoyle bitirmiştir: «Benım ve benımle hemfıkir arkariaslar.mm yapacağı sey ne olursa olsun o adımı atanı tepelemektr. Sizlere bunun da üstunde bir şey söyleyeceğlm Ö'neğin eğer bunu temın edecek kanunlar olmosa. bunu temln edecek Meclıs olmosa, öyle gen adım atanlar karşısmdo herke» cekilse ve ben kendi başımo yalnız kaisam. ylne tepeler ve yıne öldürurum » * Bu anıtar Kemal Arıbumu nun "Atotörk'fen Anılor' odlı kltobındon olınmıştır Hepsı güvenilir tonıkların sözleridır Arada bir Atatürk'e aıt alıntılar yapıyoruz. belgelere dayonon anılor, gözlemler cktarıyoruz. Bir takım 'kalın kcfaiıiar' Duoün bile Afot"'rk'(j de voot'A' dev'mı de anlamamakta direnlyorlar. Gerçi bunların dlrenişl bıle bıledır ışlerıne geimedığı ıcındır Amu bır takım gazeteler ve vazarcıklar cüretll. şımarıkco bır tutumlo yönetimı kendı yörungelerlne sürükleyeceklerl sanısındadırlar Vani tam b'r oof'p» 'Clnried'r'pr Atatürk'ün duşunce8l, Atatürk Devrlmlerlnin çlzgisi hıçbiryanlışyoruma uygun o mayacoK dadar acıktır Atoturk un tek Dosıma da kalsom v ne fsppie' vin« o'tiOriJrüm' de'Jiğt karçt devrımcı ler bu buyruğunu yerlne çetirecek gücte ve Inonctadırlor. çüc'er ve kisüer bılslnler ki Atatıırk'ün volunda yüruvenler bu buyruğunu yerine getırecek güçte ve inançtadırlar. • Dunyadan 500 kllom*tr« kadar (istanbul . Ankara orosı) bir yukseklikte bir rosothan« kurulmatı: Havasız, bulutsuz, tozsuz, dumansız bir yer de durmadan dünya çevresinde dönecek olan güclü bir toleskop bu rasathane işınl go recektlr. Araç, böyle bir ortamda, uzay ufkunu 50 kat ge nişletecektlr. Yeryuzü teleskop lanyla görülemeyen yıldızlar, galaksiler, nobülozler, belkl Slyah Deiikler, bununlo görülebllecektir • Atölyoler, laboratuvartor, Invalathanelar kurulması: Bunlar, dünyada yapılamayan alaşımların (maden karışımlarınm), llaçların, elektronık arac kristallerlnin yapılmasını sağlayacaktır. Meklk. buralarda calışacak Işçilerl, uzmanları. yöneticllerl de götOrüp getlrecoktır. • Bugün dunya cevresinde yıllardır dönen televizyon, tele fon, radyo, hava uydulan Ile askerl uydular, yer gözlem uy duları, gazete uydulan.. vardır. Bunların bozulanlan yere indırilip tamır ediidıkten sonra eski yerlerıne fırlatılacaklardır. Boylece, mılyonlarca lıraya maı olan uyduların cok uzun sure kullanılmalan sağianacaktır. • Atom artıklarının uzaya atılması: Nükleer reaktörlerde kullanılan artıklarının son derece tehllkell ışınlar cıkardıkları bil nmektedır. Buniar, bugün, kurşun ve beton «tabutlar» ıCtnde, ya denlz dlplerinln sokin, hareketsiz yerlerıne veya derın kuyulara gömülmek suretıyle ortadon kaldırılmaya calışılmaktadır. Fakat, buyuk bir deprem bunları parçalayarak ıcindekllerin denlz sularını, yeraltı sularını klrletmeleri sonucunu doğurabılır. Hemen bütün ükelerın atom enerjısıne yönelmelerl bu tehllkelerfn durmadan ortmasıno yol oeocaktır. Mekık'in acacağı yeni dönemde, bu oldürucü artıkların göğe taşınarak örneğin guneşe doğru fırlatılıp yokedılmelerl mümkün olacaktır. • Uzay eiektrik santrallerfnln kurulması: (Cumhuriyet, 2 şubat 1981) • Uzay . kentlerinin kurulmati: Amerikan Uzoy ve Havacılık Daıresl (NASA) böyle kentlerin kurulmasmın şimdılik söz konusu olmadığını resmen acıklamıştır. Fakat, konu ıle llglll çalışmalar 1975 yazında, 10 hafta süren toplantılarda ya pılmış, hazırlanan rapor. «Spa ce Settlements Uzay Yerleş/m Bırimleri» adı altında 1 eklm 1976"da yayınlanmıştır. Ra porda. uzay • kentlerinin kurulması, Işletllmesl, buralarda vaşayacakların sorunları Ile IIgıll herşey aynntılanna kadar acıklonmıştır Rapordakl pro|e•er her an icin uygulamaya an nablllr denen arac gercekleştlrecektir. Araca «Uzay Komyonu» demenln daha doğru olacağı kanısındayım. Çünkü Mekik, gerçttk ten bir kamyon gıbi çalışacaktır, yanl, uzaya arac serec. Insan götürup getırecektır. Uzaya şımdıye kadar gönderılen araclarla Uzay Kamyonu orasında şu fark vardır. Bugüne kadar kı araclar mllyarlarca llraya maloldukları halde yalnız bfr kez kuflanılabilıyorlardı. Bu, şuna benzet lerok daha lyl anlaşılabllır: Bir kam yon satın alarak bununla örneğın Erzurum'a malzeme götürüyorsunuz. Fakat kamyonu orada çopluğe atarak istanbul'a dönuyor, yenl bir kamyon satın alarak yeniden malzeme götürüyorsunuz, fakat onu da orada atıyorsunuz. İşte, şimdi ye kadar ki uzay araçları böyle sadece bir kez kullanılabilıyorlardı. Meklk Ise her sefornae en az 36 ton arac • gereç götürerek gerl dönecek, ye nlden yofa cıkacak, boylece 100'den fazla sefer yapabllecektlr. Bunun ne kadar büyük caplı bir para tasarrufu sagloyacağmı belirtmeye bile gerek yoktur. Durumu boşka bir ben Depolar ve Mekik zetme Ile daha tyi antayabılırız: Suitanohmet Ccmli mınarelennden blrinl eski türden bır uzay aracı olarak düşünelim. Bu fuze uzaya doğru yoi alırken artık gorevi kalmomış bolumlerını boşluğa otıyor ve sa dece «Kuloh» (minarenin külah kısmı) Ile gerl dönüvordu. Mekık ise, saaece akaryakıt depolarını, Işlerl blttlkten sonra, boşluğa bırakacak, sonra tek başına gen donerek normai ucaklar gibl özel bir havaalanına Inecektır. Boşluğa bırakılacak üc akaryakıt deposundan katı yakıtla dolu olan Ikisi denize indıkten sonra yeniden doldunjlarak hızmete so • kulacaktır. Sıvı hidroıenle sivı oksiıen doldurulan büyük depo ise düşerken ycnıp yok olacaktır. Galota Kuleslni sıvı yakut depasu olarak düşünelim ve bunun iki yanına Yenicamı'nin ıki minareslnl koyalım. Mekik'i de, dolmakalemin yaka cebine liıştlrilmeel gibl büyük deponun dık duvarına tokalım. Boylece, yeni uzay aracını gözumüzde canlandırmış oluruz. Burada ikl mlnare kotı yokıt depolarinı. bilmerk BİLGİSAYAR ogretiyor. H ı f U »ntorı TOrkçe olarak verilen ve 16 35 yaş vzu her ya? ve tahs'l düzeyinde ki;!(tre göre hazrJanmtj olan BİLGİSAYAR SEMİNERLERİMİZE katılın. ' BİLGİSAYAR ÇAĞINDA BİLGİSAYAR ÖĞRENEREK, (efir ve yaşam düzcyinizi yüksdtin, çcvreıude SAYGINLIK kazanın. RPG II PROGRAMLAMA SEMİNFRİr Bilglsayar (Computer) dalındı Tükiye'de en yaygın ve gcçcrli RPG I» P R O G L A M L A M A Oilinin öğretilcccğı tnı semıtKr, Bılgi İşlcm Sıstemlen Tanıtımt ve [lı'yıssyar'a Gins ite u k v i y e edilmışrır Kuie ıse sıvı yakıt deposunu sımgelemektedir. Önce bu katı yakıtlar ateşlenecektır. 2,5 dokıkada 500 tonluk katı yakıtı yakıp bıtırecek olan bu İkl depo, aracı 290 kılometre yukan cıkardıktan sonra ayrılarak paraşutle Büyük Okyanusa düşecektır. Buniar oradan alınarak, yenıden kullanı/mak üzero, uzay alanma götrüleceklerdir. Sıvı hidroıenle sıvı oksı|en dolu olan buyük depo, kücüklertn ayrılmasından sonra ateşlenerek Mekiki 500 kilometre yukarıda, dün ya yörungesıne sokacaktır. O an da işl biten dar büyük d«po da boşluğa duşecek, fakat atmosfere düşer düşmez hava sürtüşmesl sonucu aley alev yanarak yok olacaktır. Mekik, 35 tonluk yükünü boşalttıktan sonra dünyaya doğru yol olacaktır. Ancak. bu dönuş bk pianör uçağının dönüşü blçlminde, yani motorsuz ve yakıtsız. olacaktır. Atmosferln llk. yanl en dış tabakalarma carpacak olan Mekik bir anda, topun yere carpıp sıcraması gibi, gerl sıçrayacak, sonra dengeslni bularak dlk bir yokuşton aşağı hızla iner gibl hava taoakofarı üzerinde kayacaktır. Burada şöyle bir soru akla gelebılir: Sıvı yakıt deposu atmosferden gecerek dünyaya Inerken hava sürtüşmesl sonucu ya narak yok olocağına gon» oynt şey Mekikln de başına gelmeyecek mldir? Meklk böyle bir duruma göre hozırlanmomış olan kuşkusuz o da yanıp kül olur. Bunun önlenmesi lcin Mekık'in, özellikle havaya dokuna cak alt kısmı, 30.000 küsurözeJ kremitle koplanmıştır. Sllikat köpüğunden (foam silicate'den) yapılmış olan bu özel klremitfer sürtüşmeden doğan ısıyı o kadar hızla yok etmektedlr k! akkor haline gelmelerinden bir Ikı saniye sonra bu kiremltlerl Ciplak elle tutmak mümkündur. Ama neymlş? Avrupa devletler) tehllkeyi görmuşlen bundan M y le Türklere vıze zorunluluğu koymuşlar. Vıze vız geflr blzlere... Fronsız'ı, A/man'ı, Hollandalısı, fsvlcreflsl, lsvwc!l•lyle zovallı Avrupalı bllmiyor kl herşeye vize konamaz; he)e cocuk yapmada Türklere vize hlc konamaz. 10 yıl sonra dtmyanın kac bucak olduğunu herkese öflretmek üzere çaiışalım. calışolım, calışalım... tstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlöğünden 5235 soyılı mezuniyet dıploması kaybolan Mlmarlık Fokültesi 19601961 haziran döneml mezunlarından Beyhan Türer'e duplicat diploma verıleceğl, bu husustak; yönetmellğln 6. moddesi uyarınca ilan olunur. BULMACA •OLDAN SAĞA: 1 Obird», btr denktamtn KaV n r i l u ı n a fizm de$l$ken olcalik. 3 Bir parçanm canlı çtr UcacsSuu «nl»tma rolUlk Ğey\ml. S Organlım4ys fUao* klmrsstl e'üslyle tizTOİoJik gOrevierl boz&ıj madde. Tersl jrumuşak ve T»?ü topnk 4 Asil olarak, temelllce 5 Tersl ü&smizizı kar& traflği&deld •tmfesı. Heyva «ulannı türtQ yOntemlnle oay&Iaııdırank eJd» edilen alkolia bir içkl. 6 Bir yere asılmak İÇIE yaalnu? m a . En b u »»man. 7 Vj». E s ö d e o belU bir 1? kolunds çalışanlan l«ina alan demek. S Psjlık bir minerml. Ter», etomobum lskaM börOrrü. 9 Psyl&ma TUKARTOAN AŞAĞIYA: 1 Bir msiıa Btııııu t»il»rrnıl* içta gtrişileo etkinlıklerln tOmU. 2 Dujru slnlrlerlnln oerhıcjl blr et)q «JUnd» t»l»nüc durum a l m u a u ı durumu i Ters eski dilde «onnkl, an xm. Olay 4 Eski cüid» yvpan, lşleyen Tetarll oiBuyan. 5 Askertltt» an yUksek rütbe. 6 Temel besin maddelerisdaa. Tantahn süngesl. Tersl Ottney taıerUKı'da blr başlcent. 7 OlaMdigtoce boj görme 4aro 123456789 Deneme Uçuşu 40 metre kadar uzunluflu bulunan Meklk'ln ön kısmınd o 7 kışimn colışabileceğı bir bölüm vardır. Arka bölüm yükböîümüdur. Buraya, demin de söyledlğımiz gibl, 35 ton yük konabilecektlr. Mekik ilk deneme ucuşunu nısanda yapacaktır. Bu ucuş dunya cevresinde 54,5 saatllk btr yörunge ucuşu (36 dönüş) olacaktır. Deneme uçuştmda 7 kişi değıl sadece ıki astronot (John Young ve Robert Crlppen) bulunacok, denemenin başanya ulaşmosmdan sonra asıl hizmet uçuşları boşloyocaktır. Ve bundan böyle gazeteler, hemen her gün, yenl uzay olayları ve rekorlan ile dolup taşacaktır. İSTANBUL 3. SULH HUKUK HAKİMÜÖİNDEN mu. S G»rtntl, tamtoat. S Sözü geçerlik. cüfus. Hastalıklar» karjı bsgı$ıklık aa> lamaS lçln hazırlanmıj eriyik. DÜNKC I B M 3742 DİSKP.T OPERATÖR E C İ T İ M İ Asgan ona okul mezunu adaytann kabul «diteceyî bu semtner, tamamcn makinebişı eğıtımi olarak venleccktır. Bilgi Hazırlama Merkezi' Inönü Cad. Ankara PaJas A p t 77/9 Ayazpaja Istanbul T e l : 43 57 7 6 4 3 57 77 faîlmerk SOLDAN 8ACA: 1 Komütatör. 2 A(H. En. P*. S Tstsrcık, t OTIH*. Es. S Okul. 6 Ve. A t Le». T A». Kofana. S Rekor. Ml 9 Irsk. Eder YVKARID.\N AŞAĞITA: JKatyuvan. 3 Oda. E s « . 3 Mitoz. kA. 4 Av. akoK. 5 Termofor. » Ancak, 7 Ula. 8 ÖOtelennıe. 9 Ra Salr. CÖZtMt: BVIMACANTS SÜHEYL AKTARI ÎLE AYŞE KUTKAN NÎŞANLANDILAR. 2 . . 9 1 ANKARA 8218 1980/153 Ter 28.1.1979 tanhmde ölen Rebeka Kemalof namı dığe rı Rebeka Salamoneva Kemolova tarafından Beyoğlu 2. Noterllğinde 13.9.1878 torih ve 27193 soyı Ile tanzlm edilen el yazıiı vasiyetname s! ile tum mal varlığını İSRAİL AVİDOR'a bırakmış ve bu vasıyetnamenin 18.12. 1980 günu aynen TENFİ2İNE karar verilmistlr. llan Olunur. 27.2.1961 SahfU: Cusıhuriyet Matbaaalık ve Gazetedllk T.A.Ş. adız» NADtR NAD1 Genel Yayın MüdürU OKTAY KURTBÖKE MUessese MUdürU EMİNE LŞAKLIGİL r a a tşleri MüdürO TITIHAN IU3AZ BasBa ve Yayan: Cumhuriyet Matbaacüık ve Gazeteclük T^JŞ. Cagaloglu, Türkocağı Cad. No^ 3 9 4 1 Posta Kutusu: 248 İSTANBCL Tel.: 20 97 03 BÜROLAR • • • âNKARA: Konnr Sofeak 24/4 YENÎŞEHÎB Tel.: 175825 17 58 66 Idare: 183335 ÎZMİR: Halit Zıya Bulvan No.: 65 Kat; 3 Tel.: 35 47 09 1312 30 AOANA: Atattlr* Caddeal, Türlı Hava Kurumu tsham Kafc 3 No 13 Tei.: 14550 19731 TAKVİM 1 MART I9SI tmsak 7JM tldndi Aksa» 19.00 Cumhuriyet Mekik Denen Araç Butun bu glrtşimlerl, Mekik Tatn 20 JO