Catalog

Cumhurıyet 6 18 KASIM 1981 Türkes: Ben (Baştarafı 1 Sayfada) kurmak, slaaLı çete £urrnak, Turüve haJam ıkıve avırdrak znukatele\e sevKetmek gıbı sav larla suclandıklanru anımsatarak, ozetle şoyle konuştu «Bız nıçın faşıstmışız Iddıanameye gore Turk mıllıjetçıü ğı faşızm demekmış. Nıtekım lddıanamede, faşızm ıle nazum anlatıldıktan sonra Türkıye'de bunlara benzer aktm olarak Tanzımattan bn vana gelisen .Turk mülıvetçılıgı fıkır akutu gosterlüvor tddıanamede, Turk jnıllıvetçılıçıne en ağır suçla, ınalar yapılmıştır. Turk mıllilyetçılığıne karşı olanlaruı bile İTurk mıllivetçılıguıe faşıst dam 'galan vurdukları gorulmemiştlr. Iddlaname, benim tofaplanmı ele alıruş, ben beyaı demlşsem, o, akılla izahı mumkün olmabozmalar yapas yan sapma ve rak bana sıyah dedırtmlştir.» Türkeş'ın bu sozlen soyleriken, savcJar makamına bakma İ5i uzenna Duruşma Yargıcı Özenırler, Türkeş'e uyanda bu'lunarak, «Sorgu sırasında iddıa ,ların vanruanması keyfiveti mah kemevi ılgılendıren bır konu olduğn lçın mahkemeye doğru lddıalanmzı belırtın efendım* bıçımınde konustu. Turkeş dana sonra, lddıanameye kıtaplarından alınan bazı tahnfata başvuralt pasajlarda 'dugunu ıfade ederek, «tddıanamede yer alan bn pasajlar bin m faşıst oldağumuzun degıl, faşıst olmadığnmzm delilleridır» dedı Çete kurduklanna llişkin sav ları yamtlarken de Turkeş, «Bu çete nasıl silahlandırılmış, rasıJ kıi'ulmuş, bunlar kımlerdır, sayısı kaç klşıdır, Turkıye ahalısı nasıl ikive ajTilmış. Her hangi bır delil gosterılmesl mumkün degıldır. Çunku gerçek degıldır» bıçımınde konuşBütün yaşantısı boyunca «demokrasm, Ataturkçulugu» savıınaugunu dje getıren Turkeş, «Bu ıddıaname ıle sanık sandahesıne Turkıye Cumhunveti Bevlet. Ataturk ve Turk millıyetçılerl oturtulmuştur» dedı. 27 MAYIS Alpaslan Turkeş, 27 Mayıs 1960 tan sonra gonderüdığı yurt dı^ından gen donduğunde 23 şubat 1963 tarıhınde IstanbuTda japtığı b^r basın toplantısı me nıru maükemede okudu Turksş, özetle şanları soyledı «laptıçım bevanatımda sovle demtstım: (27 Mayıs 1960 gunu rad>oda okudugum beyana sadık kaidım Irs, dın ve mezhep faıkı gozetılmeksızm vatan daşlarm refah ve saadetını sağlamak ve ınsana aeger veren, insanca bır zıhnıjetle memleket te hurur ve ısukran suratle teEIS ıçın her gayret gostenlmelıdır ) Irkçılıkla Itham edllen lnsan bıınu söyluvor.. Ben 27 MaTis'ı izah edivorum onun vapıcılanndamm, önculenndeıüm 27 Mavıs mllll bırlıçi korunıa, kardeş kavgasına mey dan lerraemek ıçın vapılımştır 27 Mavıs vatandaşlardan birisının bumunu kanatmadan, onlar arasmda farklı muameleye mevdan vermeden hukuk duzenı ada!et duzeni kurmak içln yapıîmıştır En kotü hukuk rejiml, en ITI lhtılâl rejımınden daha lyldJr. Bu hevanatım gazetelerde yer aldı Mahkemenize sunuyonıın.» KITAPLARINDAN ÖRNEKLER Iddıanamemn esas tcmellnin, «Faşızm ısnadi olduçnnu, ancak butün kıtaplarının baştan aşacn fasıstlıği reddıveden ibarct olduşunu» ılerı suren Türkes «9 ışıçın dayanagı ilimdir. Bnçııazlıkla, faşıstlık ıle tutucn luk'a ueısı olması mumkün değıldır» dedı PIRIL PIRIL ÎNS4NLAR Oğleyın \enlen aradan sonra duruşma saat 14 30'da venıden ba^'adı Turkeş sorgusunun beieden sonrakı bolümunde 1972 yılında çıkarclan Beyaz Kıtap'dan bolumler okudu Turkeş, «Boluculer sol anarşıstler dedık lenmız de Turk mıiletuıin çocuk lan hepsi pınl pırıl insanlar. Zamanında gereklı tedbırler alınmış olsavdı, belH de hıçbıri ya da pek azı iğfal edılmış olabılırdı» dedı MHP'nın ıdeolojısmm devlet ideolojısınl savunmak olduğunu fıkıre fıkırle mukabele etrrek olduğunu ılen suren Turkeş davadan donenlenn oldurul duçü volundakl propagandala ruı oldarulen MHP'lıler ıçın de janıldıŞını sojleyerek şoyle ko nustu «Bu Iftıralar yuzündendırld hu vasunda vuce mahkemenlz orunde burada sanık olarak bu lunuvonım. Savın Devlet Başkanı benım sınıf arkadaşımdır. T R GK üvesı Savın Ersin arkadaşımd<r. \vm subede çahştık. \ıllardır komunıst ıftıralar so nu'u benim davadan döneni vu run dedıçım sovlenmıstır Bu ja'anların netıcesuıde bu dava arılmıstır. Sılahlı kuvvetlerde h zmet \ermış ve sonra sıvase te atılmış bır kışi olarak bun ların sa\unmasmı vapmak IOrunriavım. \zuntulüvnm, ama tır.hı bır çorevi yapmak ıçın kendımı zorlayarak konuşuvorum » D4V\D4\ DÖNENt VURUN SOZU NEREDEV ÇIKTI Turkeş «davadan döneni vurun» sozcuŞunun nereden kay naklandıŞını sorgusu sırasında şovıo anlattı «Yıl 1941 \hnanlar Romanva yı ısçal ettıler Ben de o sıralar teemenım Trakva'da çadırday dım Gozumuz ufuklarda, erle rı eçıtıvoruz. Elimızde eski si lahlar \ar. Ancak Alman ucakla n alçaktan uçtu&u îçin atlar, sıuari bırlıkleri daçünor. Çun ku atlar korkırvor Bız de atları tnniuvor dıvul, teneke cahvoru7 Havıanları alıstırmak icm îste bn^le bır donemde askerle re cen Uonnek vok çerı done nı vurun eerı donersem beni \Tirun demistım Bıı son'm o za man çpvremde'ilerin pek hosu na ıritrnlşti "Mahilll ca7ete!er de vazılnustı. Bunu partlllleı da blllyoıj. A\TFKAT MASRAFI 60 BİN MARK îddıanamede, Alman «Der Spıegel» Dergısınde MHP ile 11gıü yayınlanan bır yazıya degınıldıgTnl ıfade eden Turkeş, bu yazının daha sonra Alman mahkemesınce yalanlandığını bıldırerek, «bunun için 60 bm mark mahkeme ve avukat mas rafı harcandı» biçımmde konuş tu. Daha sonra zaman geç oldu gu İçln Turkeş'ln sorgusuna ara venldi Duruşma yargıç özerurler 30'a yalan sanıgın tahhye lstemı Ile Celal Abbas ülusoy, Sahln Çeri, Gulbeyaz Şahbez, Ohat Sever, adlı kışilerin mtidahıllık lstemlerml içeren dılekçelen okudu Bu arada, sanıklardan Hasan Sagırtn «geçici bır sure zar fında pollse tesliml halınde ba n klşilerin polısln ve adaletm elıne geçmesmi sağlavabıleceği ve ifadesinin asken sa\cı lıkça ahnarak, polise tesliminl» içeren dılekçesl okundu Mahkeme heyetı duruşma •) « nunda asken savcınm lsteŞl doğrultusunda tahlıye ıstemleri nl reddetti GİZLİ BELGELER Mahkeme aynca MHP Genel rrerkeztnde bulunan gızll dam gah belgeleri bulunduran kısl nm beraberlnde getirme hakkı nm bularrup bulunmadığmm Başbakanlıktan sorulmasına ka rar verdl Bu konudakı karar metnl aynen şöyle «Blr çok gtzll ve çok belge başlığmı taşıyan belge lerln bulunduğn 104 nolu klaso run Başbakanbğa gönderilerek bu belçelerin 1» Eylfil 1980 harekatı akablnde MHP binasın da bulnnduklan ve hazırlık so ruşturması için alradığı ve so ruşturma cvrakına eklenıp da va açıldıktan sonrs mahkeme ye tevdl edlldlçl anlaşüarak belgelerın mahıvett ve geçlrdiğl safahat itibarlyle devlet açısın dan gizli kalması gereken bel geler mahivetinde olup olma dıklannın bıldırilmes], avrıca bu belçeleri bulnnduran elınde tutan Idşının berabennde getir me hakknun buiunup bulunma dığımn anlaşıunası ve tetkık edilecek olan 104 nolu klasörfin iadesl İçln başbakanlığa yazı yazılmasma » MHP VE ÜLKÜCÜ KTJRCLCŞLAR H*KKTVDAKÎ ÎSTIHB4RATLAR Askeri Mahkeme avnca MHP ve Ülktfcü kuruluşlar hakkmda devletm ilgül ıstihbarat teş kılatlannda kanıt nitel'Şınde bılgilerin bulunup bulunmadı ğının Milli Savunma Bakanlı fına sorulmasına karar verdi Bu konudakl karar metnl de aynen şoyle «Samklar Alpaslan Turkeş ve 586 arkadaşı hakkında açılan davada MHP'nln bir kısım men 8uplannın ve bona bağu yan ku Tulnşlar ile ulkucfi kuruiuşla nn vıne bazı mensuplannın de\lete karşı TCK'nın 146 ve 149. maddelerinl ihlal eUıkleri iddıası bulunduğn belirtılerek ve buna d<ur iddıaname de ek lenerek buçüne kadar bu kişi ve kurulnşlann bu tur faahyet lerl konusunda istöıbarata daya Iı olarak tesbit edilen dolriimanter veya delfl nitellğindekl bilgılerin devletln ilçili istıbba rat teşkilatlannda bulunup bulunmadığı, bulunuvorsa, neden lbaret bulundu^unun ilgfll ver lerden sortılarak alınacak ceva bm btldınlmesl bakımından Milll Savunma Bakanlıgına yazı yazılmasma » Mahkeme heyeti duruşmayı yann saat 9 30'a erteledl. 2 FRVNS1Z AVLKAT Bırleşmış Mületıer ve Avrupa Konsevı nezdındekı akrıdıte duslararası lnsan Haklan Federasjonu'na bağlı ıkı Fransız avukat da dunışmayı Ankara Sıkıyonetım Komutanlığı Adlı Muşavırlığı'nden ızın alarak gozlemcı olarak Izledıler. Danısma Meclisinde ardındaki yaklaşması yasanm gerekçesını haklı gıbı gostenyor ve devlet hazınesı bu operasyonu gerçehleştırebıl mek ıçın buyuk bır parasal yukumlulugu goze alıyor Ancak vasamn saH devlet burokrasısını şışkınhkten kurtarmak ıçın çıharıl madıgı da açıktır Çunku •EmeAİıhge Teşvık Kanuna» adına karşın yasanm teşvık ed'cı degıl zorlayıcı bır m telık taşıdıgı anlaşumaktadır Şöylekı Yasadakı koşulîara sahıp olup kendı ıstegı ıle emekhhgını ısteyen memurlann yanı sıra dılekçe vermemış olanlar da «Re sen» emeklı edılebıleceklerdır Hem ae bu yöntemle emeklı eaılenlerm elıne daha G ı emeklı ıkramıyesı Z geçecektır Bu durumda memur kesımınde şo\le bır mantık geçerlı olacaktır «Eger re sen emekhye sev kedıbrsem duşuk ıkramıve alacagım, ban ben emeklılık ıçın başvuruda buluna yım. Nasıl olsa bu komıda tam yetkıh olan amınmdır Emeklıye aynlırsaın yuksek duzeyden ıkramıye alınm dılekçem ust kademede kabul edılmezse ışımı yıtırmış olmam » Bu mantık nedemyle yosadakı koşullan taşıyan memur kesımının tümüne yakm bolumu emekhlıh dılekçesı verecektır Bunlann arasında ya da dılekçesıru vermemış olanlar kesımınde nasıl bır seçım yapılacah tır"> Işte bu noktada soru ışaretlerı gundeme gırmehtedır Eger kullanılan ölçüler saglıhh ve adaletli oimaz da ön vargüı seçımler yapüırsa devlet memurları kesımındekı tasfıye operasyonu yararlı degıl zararlı sonuçlar verebılır Yetenekh memurların görevden uzaklaştırılması, yeteneksızlerın horunması tehlıkesı ne jazıfe feı eksık defaldir Emekhhgı Teşvık Kanunu ıdaremn her tasarrufunun yargı denetımıne tabı olduğunu behrleyen Anayasa kurahna da aykındır Ayrıca emekhye ayrılan memurların yaratacakları yem ışsızler toplulugu toplumsal psıkolo;ıde önemlı etkıler dogurabılecektır Bunun ıçındır kı tasfıye operas\onunun ölçülü bır duzeyde kalması ve adalet h bır yaklaşımla gerçekleş tırılrnesı onem tasımaktadır ••• (Baştarafı 1 bayfada) (Boştarafı 1 Savfada) nı olmasını stedı One/ ıBu madde içtuzukta çok hafıfletıl mış bıcımde yeralmış» şeklın de konuştu Komısyon adna yanıt veren ismall Arar, «Onerge ile bjrlık te maddenin komısyona ladesınl ıstıyoruzı ded Vapı cn o^lama sonucunda madde ko m syona ıcde edıldı Komısyonların oluşumuna llışkın 30 madde goruşulurken bır onerge veren Serdar Kutoglu, basına komıs/on baş kanı ve sozcu dışında kımssnın bılgı vememesını ıstedı Bunun uzenne soz alan Mehmet Aydar, «Arkadaslarımın gızll oturumlar konusundakı endlşelertnı anlıyorum Ancak kapalı ve gizlılık arasında fark vardır Kapalı olmak, kamuoyuna kcpı kapamak degıl dir Basına bılgı verllerek ko mısyon çalışmalarının kamu oyuna yansıtılması gereklidir» dedı Daha sonra sozalan ko m syon sozcusü Ismaıl Arar, «Kapalı calışma slstemi bası na hober verme Imkanını önle msmektedır Elbetteki komısyon başkam veya sozcusü luzumu hallnde bllgi verlr Ancak her komısyon uyesı olur olmaz bllgl veremez» dedı Arar ın konuşmasından sonra oya sunulan onerge reddedıl dı ve modde oynen benımsendl Komısyonların glzll oturumlar yapmasına ılışkın 31 mad de goruşulurken Sırn Kırcalı ve Hidayet Uğur ayrı ayrı ver dıklerl onergeierle gızlı oturum lara gerek olmodığını bıldırdıler Or+ıan Baysal ıse gızlı o turumlora Başbokanın da katılmasını önerırken Kemal Dal, yasa teklıfi sahıplerımn gızlı oturjmda bulunmasını onerdı Önensıyle ııgılı olarak soz alan Kemaı Dal, «Kendi tekIrflerlnln neden uyelere kapalı olduğunu anlamak guçtür» de dı Bu arada onerge sahıpJerınden Sım Kırcalı da soz 1 3 tedı Kırcalı'nın kursuye gelmesınden sonra ayaga kalkan komısyon uyesı Kazım özturk Sayın Kırcalı komısyon uyesı dır Komısyonda muhalefet serhl duşmedıgi blr madde ko nusunda burada konuşma hak kı yoktur» ded llgıli Içtuzuk maddesının okunmasını stedı Ictuzük maddesının okunmasından sonra Sırn Kırcalı clc tuzuk raporu bize acels Imzalatıldı ama bazı maddelere mu halefet ettığım tutcnaklarda sa bıttir Benim burada konuşma yapabılmem meselesi genel ku rula sunulsun Şımdı kuraüyu terkediyorum ve genel kurulun karannı bekliyorum» dedı Bırieşımı yoneten başkan ve kı'ı lctüzuk maddesının acık olduğunu genel kurulun oyuna sunulmaya gerek gorulmedığ nı ve Kırca'ı nın konuşma hok kının bulunmadığını bıldırdı Komısyon adına gorüşlerını a çıklayan Ismaıl Aror ıse tKapalı ve gizlı oturum aynı şey degıldır Bazı uyeler kapalı oturumu, gizll aturumla aynı gorerek gizll oturumlara llişkln Içtuzuk madesıntn kaldınlmosını tekllf etmişlerdır Gizll otu rumlarda devlet sırları göruşulur Her devlette sır olması tabil olduğu Içın bu maddeye gerek vardır» dedı Gızlı oturumıara ılışkın goruşmeJer n tamamlanmasındon sonra yapı lon oylama sonucunda madde Basbakanın da gızlı otunımla ra katılabıleceğı bıçımınde yenıden duzenlenerek benımsendı 37 MADDE TARTIŞMASI Komisyonların yetkısl, toplantı yeri ve zamanına ılışkın 34 maddenin ıçtuzuk komısyo nunca geri olınmosından sonra 37 maddenin tartışılmasına gecıldı 37. madde komısyonları kendıler ne havale edılen tosarı ve onerıierın anayasonın metnı ve ruhuna aykırı olup olmadığını ıncelemeKle yu kumiu kılan madde. Ilk sozü Bıngöl üyesı Mehmet Aydar aldı 37 maddenin metınden çıkarılması goruşünu savunorak «Tasarı ve onenler once Anayasa Mohkemesıne gonderilmetidir Bunun gecmış te acı ömeklennl gordum 1972 af kanunu bu konuya ömektır. Anayasa Mahkemesı mllli Ira denln ustune cıkmıştır Yüce Ataturk mıllı ıradeyi herseyden ustun tuttuğu icm bakın kendl resmini astırmamıştır Önerdıgım yol benımsenırse Anayasa Mahkemesinın daha sonra ken disinin «tacağı yanlış adımlan önlemış oluruz» dedi Tuncelı uyesı Kamber Genç ıse «Bir takım kuruluşlara ve kurumlara soz soylemek hakkımız yok» dıyerek «Kısmi olarak ortadan kalkan bır anaya sa sözkonusudur. Anayasa du zenl hakkında kanun anayasanın bır kısım maddelerinl ortadan kaldtrmıştır 37 maddeye komisyonlara gıden tasan ve onerilerin anayasa duzeni hak kındakl kanun ile MGK blldlrilerıne aykırılıgının tesbitinl belirten bir ekleme yopmamız gerekir» bıçımınde konuştu Bılecık uvesı Orhan Baysal Ise «Komısyonların goruştugu tasarı ve onerilerin 1961 anayasasına uygun olup olmadığını değil, Turkıye gerceklerine uygun olup olmadığını araştırma•ı g*rsktigln« Inanıyorunu deMALUMU ILAN Izmır uyesi M Kemal Korhan, MGK nın çıkardıgı anayasa duzeni hakkındaki kanun anayasayı kanunlara uymak zorunda bırakmıştır Boyle anayasa oraaz. Bu madde ma lumu ılanın kcbuludum dedı Trabzon uyesı Akrf Ergınay ıse 37 maddenin çıkarılması goruşune karşı olduğunu belırt tı Sıvcs üyesl M Rahml Karahcsanoğlu bu maddenin «A nayasa Komısyonunun çalışmc'arında geeerll olup olamıyacağını» sordj \e «Geçerll ıse Anaycsa Komısyonu çalışa maz» dedı Tokat uyesl Serafettın Yarkın da 37 maddenin metınden çıkartılmasına karşı oldu gunu belırttı Yarkın «Anayasa duzeni hakkındaki kanunda 1971 anoyasosımn yururlukte olduğu belirtıliyom dedı Konterıan uyesl Abdullah Pjlat Gozubuyuk ıse şöyle konuştL <T C devletl blr hukuk dev letidır Bu madde kaldırılamaz Kaldırı'ması halınde Türkıye'nın bır hukuk devleli oldugu konusu tartışılır» KARŞI ÖNERİLER Aydın uyesı Doğan Gürbuz ise 1961 anayasasını degışı r mek ve yem bır anayasa yapmak ıcın Danışma Meclısme geldıklerıni soyleyerek «1361 anayasasına madem baglıydık buraya nıye halk oyuyla gelmedık» dıye sordu Bu konuşmalardan sonra Orhan Baysal ve arkadasları 33 ve 37 maddenin metınden Cikorılması Kemal Karhan vs crkadoşları ıse 37 maddenin değ stırılmesı konusundakı değışıklık onergelerını verdıler Komısyon sozcusü Ismaıl Arar goruslerfn ac klarken «T C 'Vıın anayasası olmayan bır ulke ?ibi gosterı'mesi konusu uzennde dunılması» ge rektığını soyleyerek şoyle konuştu OKUMUŞ OLSALARDI «Arkadaşlarımız dağıtılan kuçuk kıtcpoğı okumuş olsalardı 37 maddenin metınden çıkarılmasını veya değıstınlmesıni ıstemezlerdı Hukukun vazgecılmez bir kuralının ıctu zukten çıkarılması tek'.fınde bulunmazlardı Bu denetlemenın bizım yapacağımız anayasa ile bır ılışklsi yoktur Anayasa Mahkemesıne kanun tasansı ve tekl flerinin gondenlmesi mumkün deöı'dır Cünku bu mahkeme yasaların ona yasaya aykırı olup olmadığını ınceler» Aror dan sonra kursuye ge len Konya üyesı Asım Iğnecı ler yen bır anayosa vopmak gorevının eskı anayasaya o lan ınancı zayıflatmaması ge rektığını beilrterek şoyle konustu «1961 Anayasasının TurKiye' yı bugunku ortoma getırdığı yo lunda co< soz soylendı Esasen yenı bır anayasa yapmak gorevımız arasındadır Ama bu 1961 Anayasasına duyduğumuz hoklı ve haksız allerjıler bu ana/asayı yok sa/mamızı saglamaz Gercı bu ano/asa memurun amırın emrını tasdık etmesını 'eşvık etmıştır ama Anayasaya uymak gorevımızdır» Daha son r a kürsüye gelen Içtuzuk Komısyonu Başkam Necip Bilge, 1961 Anayasasının yururlukte olduğunu soyle dl Bılge «bunun somut orneği ni hergun gazetelerde okuyoruz Hergun goruyoruz kl, Anayasa Mahkemesi falanı fıla nı yaroılamaktadır Anayasa yururlukte olmasa bu yapılamazdı. Bu ıtibarla anayasanın yururlukte olmadıgı gıbı duşunceierm hukukl dayanogı yoktur» dedı Yenı Anavasanın ne zaman cıkacağının bel Iı o'amadığını belırten Bılge, bu nedenle yururlukte olan anayasanin calışmclarında dık kate olınacağını soyledi ANAYASA Anayasa Mahkemesınden Danışma Meclısı ne uye secı len Muammer Yazar ıse konuşmasında bazı huküm erı dışında anayasanin tumuyle yururlukte olduğunu soyledi Yazar, «Turkıye gıbl hukuk devletı olduğunu ıddıa eden bır devletın anayasosız olması duşunulemezı dedı Izmır uyesı Aydemlr Aşkın da MGK nce çıkarılan yasala rın Arayasaya aykırı olmayacağı doğrultusunda ygsa hukumlerı bulunduğunu belırterek «Danışma Meclısi» de MGK ıle bırlıkte Kurucu Meclısm bır kanadı olduğu ıçın blzım cıka rocağımız Anayasaya aykırı olamaz» dedı Adana üyesl Kemal Dal Ise olusturulacak yenı Anayasa Komısyonunun kendısınl 1961 Anaycsası ıle bağlı gormesi halınde yenl bır Anayasa hazırlayamayacağını ılerl surdu Anayasa tartışmalarında son söz u alan Abdullah Pulat Gozübüyük «Hukukl açıdan kal dınlmadığı surece Anayasanın yururlukte olduğunu» soyleaı ve «Anayasa yok demek TCK'nun 146 maddeslne glrer» dedı Anayasa uzennde tartışmaların tamamlanmasından sonra bır /asa hazırlanırken Ana yasaya uygun olup olmadığının dıkka'e alınmasını ongoren lctuzugun 37 moddesının t*kllf *d«n 6n«r ge «Bır yasa hazırlanırken Ana ycsa yerine Turkıye gerçekie rının dıkkate alınmasını» ongoren bır başka onerge de red ded ıerek ıctuzugun 37 maddesı a/nen benmsend BUGUN DE TOPLANACAK Verıfen oraoan sonra bırleşı^ın kapat I r a s na kadar lctuzugun 56 rraaaes goruşuldu Verılen bır onerge ıle bugunden ıtıbaen czel bır çalış ma gundemı belırlend Buna gore DaTişma Meclısı saat 9 30 da topianacak ve ca şrra larını arolıklarb gecs 23uue kadar surcjrecsK IZLENIMLER (Baştarafı 1 Sayfada) G4ZETECÎLERÎN YERt DEĞIŞTIRILDt Duruşmanın başlamasından kısa bır sure önce gazetecner salonun on tarafmdan uzaklaş tırılcular Gazetecılenn duruşmayı yan taraflardan ızleyebıleoeklerı kendılenne ıletıldı Da ha oncekı duruşmalarda saTnk lann yuzlennı gorehılecek bır şesolde on tarafta bulunabılen gazetecıler, bu kez yanda duruşmayı ızledıler ve sanıkları sadece arkadan gorebıldıler. CEKETLERINÎZI GIYÎN UY4RISI Duruşmanın başlamasmdan önce Turkeş zaman zaman kalkıjor ve az sonra komışacağı kursünun uzenne yığdıgı kıtaplan, klasorlen ve konuşma metınlennı rncelıyor, düzenlıyordu Bir ara ayaga feal^an Turkeş, ceketınl çıkardı, ceketınm altmdakı yeleğıni otıırdugu sıranm arkasına uzattı ve ceketını yenıden giydı. Obür sanıkların da bır bolümü salondakı sıcak hava nedenijle kaıın gıysüerinl çıkarmışlardı Ancak duruşmanın ortalarına dogru yem atanan maiüe me başkam Tuğgereral Ya^ar Selamoglu'nun uyarısı Uzenne ttomü ceketlerini yeniden gıydüer. Turkeş'in konuşacagı kürsünün uzennde dordü ince olmak uzere altı klasor, ıddlana me ve kendısımn Temel Goruşler, Yeni Ufuklara Doğru, Türkıye'nın Meseleleri, Gonul Seferberlığı, Turkıye ve Dunya, Dış Pohtıkamız adlı kıtaplan duruyordu GENÇ SANIKLAR SIKILDI Turkeş, sorgusunda iddianamede kendıslne yoneltilen savlan yıne kabul etmedı ve «hayatı bovunca Ataturfcçulogu savunduğunu» öne surdü Türkeş ın konuşmasının uzun sur mesı ve sureklı sıtaplanndan alıntılar yaparak, ıddıanamedekı auntılarla karşılaştırması te ror olaylanna kanştıklan savıjla yargılanan samklar tarafmdan sıkıcı bulundu Turkeş' ın konuşması sırasında genç samklar, «uff » «amma uzattı» gıbı sozler mınldamyorlardı. Turkeş'in sorgusu sırasında yaklaşık 1 saat kadar süreyle kıtaplanyla, ıddianamedekı auntılan karşılaştırması, duruşma yargıcı Bınbaşı Vural özenırler tarafmaan 7 kez uyarılmasına yolaçtı, özenırler, ılk kez yaptıgı uvarıda, «Daha on ceki konuşmalannjzda kıtaPİannızdan ornekler \ ermıstıniz. Verdığmız kıtaplannızı dosyaya koyduk» dedı özenırler, Turkeş ten bırkaç ornek vermekle yeönmesını istedi. Turkeş de uyacagını belırtti Ancak Turkeş'ın kı^aplanndan or nekler vermeyı surdürmesi uzenne yargıç Turkeş ı 6 kez daha uyarmak durumunda kal dı RAStM ÖZ SÖZ ISTIYOR Sorgu sırasında, Turkeş zaman zaman susuyor, salon ses sızlığe burünuyordu Bu kısa sessızlıklerden oınsjıde muaahıl avukat Rasım Oz, elını ha vaya kaldırarak soz ıstedı \e «usul hakkında» dedi Ancak yargıç soz vermedı ve oturma 8inı istedi Eır sure sonra avu kat Rasım öz yenıden ayaga kalktı ve bu kez sınırh bır ses le ve kendısıne soz verılmesı ru beklemeden, «Usulsüzluk ya püıyor. Lsul hakkındaki dılekçemızuı almmasmı \e işleme konulmasmı ıstıvoruz» b'.çımınde konuştu Yargıç Ozerur ler yıne soz vermedı ve avu katan yenne oturmasını ıstedi «ÖR^fEK DEGtL MISAL VERECEĞtM» Turkeş, yargıcın uyanlan karşısmda, «Birçok ornekler var onları geçıyorum Sadece mısal vermekle yetıneceğım» dedı. Ancak aynı şekılde konuşmayı sürdurdu. Duruşmanın sabahki aşamasınm sonun da yargıç, Turkeş'e ıddıanameye karşı kamtlannı savunma aşamasmda soyleyebıleceğını anımsattı ve bu aşamada sadece kamtlannı belırtmesıni ıstedi Yargıç, duruşma başlangıcmda da, daha oncekı duruşmalardan farklı olarak, dinlejıcılen uyarmıştı Hoparlorlerden sesın az gelmesi uzenne «ses, ses», dıye bağıran dınleyıcılenn, susmasmı istemışti. • Turkıyeden tu I 1961 65 dönemi Erzunım MülenekJl Tahsın TeLi \ei^ı ettı Ewı \c ıkı çocuk baoası olan Tellı 62 yjşındavdı ı Iran Saglık Bininı Dr Hadı Manafı Sag^K \e fcosya Yardım Bakanı >ıecmı Ayanoglu'nun da\etlısı oUrak bugun TujKiveje geLjor I Ilııhsatsız ve plansız olarak onarım yapıldığı one sürulen Demzcılık Bznkası Enunonu şube bınasmın tadılat bölumü tsUUDUI Beledıvesı tarafmdan muhuriendı ı Askeı \uisek Idare MahKemesı Başkam Albay Faruk AlpteKin dun oldu I Turiaye Lıbya Karma Ekonomık Komisronu 7. dönem top lantı!a.rma dun Trablus'ta başladı. ı MGK u>esı Orgeneral NuretUn Ersm Kayser1 de Yurtıçı Dogu Bol=e Komutan ıgı karargahır.ı hızmcte açtı Ers^n bugun ae 1022 Oraa Dcnatım Tamır Fabrıkası Taıık Yenı.eştırma ve Modemıza^yon tcsıslerını hızme a soıiacak Şışlı de dun 17 sıralannda Şışli duifun sîionunda vangm çıktı llfanenın çalışması scnucu vangın, 2"î sayılı pasajın bod rum kat ın da bulunan dugun salonu yardıkian sonra kontrol altına almuı. ı Is inbul Beledıye Başkam Ecmel Kutav goeve başladıkfan uç ay sonra ılk basm toplantısını bu ay ıçınde yapacak Kutav ın çJjjmalarmı Kuruıuş bonyesınde vogun.aştırca=ı ±çm s mdıje k<*dar basıiia temas olangı bıj.jıı'aıgı bıld rı'dı Istanbul Lnnersıtesı Iktısat Fakultesı Gazetecilık \e Haîkla IuşlıJİer Yuksek Okulu Ue Gazeteeıler Cenııyetının duzenledigı «\taturk duneminde Turk bas>nı» konulu Mrı konleransların aıtıncı.M bugun ^aat 16 da Gazetecıler Cemıyeti Konrerans salonunda All Ge\gılı tarafmdan \enlecek GevgUı «Turkne" de •»enıleşme duşuncesi, basın ve ttaturk» konusunu ışlejecek. Fastası Muazzez Paçacıvı oldardagu ıddıasıyla yargılanan dışçl Pure\d Doadcğnınun sekreterı Semra Akyalı haıUcında 6 Agır C.^a Mahkemes nde açılan «laıancı tanıklık» davaMnın duruşııasında mahkeme dışçı Fureyd Dosdogra hakknaa >argnayın \erdıgı bozTia karcnnaan sonra nfaakamenın ne jon ae gehştıgımn sorulmasına karar verdı Gölge düşürers (Baştarafı 1 SayfadaJ (ismaJ ^rar Kontenjani Kımı uye «Anavasa reddedıiir se ne olur» dıve sorarven kımı uve ae «olum cezalarının \erıne getırılnıesi konusunda kanunen karar \eri!ebüır nu*> J» dne so ru yor.elt' or Tuncelı u>esı Kamer Genç'ın DamşT.a Mecıisı ıçtuzuk tartış malarınaa f atanaklaa geçen sozlen sorunların tumü hak kındana sora ışare'ıermı •taldı nr nı'elıkte Tutanaktakı soz ler aynen şoyle «1961 Ana>asamızın TBMAI' nin ^etkılılırıne ilişkın 64 mad desınde TIî'VL'VI've aıt olan genel vetkilcr savılmış burada ka nun kovmak. degıştırnıek. kal dırmak de\Ietin butçe ve kesın hesap kanun ve tasarılannı go ruşmek \e kabul etmek para basmak, çenel \e ozcl af kanunlan çıkrmak ve mahkeme lerce \enup kesınlesen olum cezalannın venne getmlmesıne karar vermek, TBMM nın vetkı lerinde nldjçu saptanmıstır Ote taraftan hızım teşkılımıze ılışkuı 3485 savılı >'asada so re\ lenmız belırtümıs ı madde sınde kurucu meclısın ıki kanattan teşekknl edeceçı 2 fıkrasında ıse 2334 Savılı Anaya<a du7em hakîcındakı kanun bu kanunda Danışma Meclisme te rılme\en corevleri verıne Eetıreceeı hukmu avnen \eralmıstır 2485 savılı vasanm 2 maddesınde malumumız olduğu uzere bize \erilen yetkıler arasında kanun kovmak deçıştırmek ve kildırmak çıbı aslmda dort hukumdur. Bınncısi ma lumumız oldugu üzere Anayasa ve 4navasavı halk ovıına sunuş kanuru partıler kanunu ve seçım kanunu vamnda veni Bu vuk Millet Meclisı faalıvete çe çuıceve kadar da bize kanun kovmak degıştırmek yetkisi venlmıştır Şimdi bu hukmu Anavasanm 64 maddesındeki hdkum ile kıyasladiKimız takdırde Anayasa nm 64 maddesmde meclıse ve rilen vetki yalnız kanun kovmak, de?ıştırmek ve kaldırmak tan ıbarettır. Bovle olunca tuzuçumuz 86 maddesmde veralan (mahkemelerce verilmış olum cezalarının yerine pctırilmesı konusunda karar vermesi yetkısı) mcclısımızm dışında bolunmaktadır Esasen Anavasamızın 64 maddesi ıjıce te^ kık edıldıçi takdırde (kesınleşen olum cezalarının venne getınlmesıne karar vermek) ibare si ıie (kanun koymak) ıbaresı tamamen ayrı konulardır lıne tuzugun yapümasında Meclısıınızın ışlevısıne bence golge dusurecek bır hukme de yer verıimıştır Malumunuz ol duğu üzere vine 1961 inajasamızın hi maddesmde vurttaşlara bazı konularda dilekçe hakkı, Buv^tk '»lıllet Meclısı • ne basvurma konusunda dılekçe hakkı verUmıştır Bu dilekçe hakkı nın TBWM bunvesi ıçınde olusturulacak bır komıs jon veva TBMM ce vatandaşların dılekçe haklarına cevap verılmesı konusunda etkılı kılınmışur Şımdı tuzugumuzde buna paralel olarak bır hukum konulmuştur 141. maddede denılmektedır kı, (Danı^roa Mec lı.sı'ne vatandaşlann ferdj veva dıger suretle intıkal eden şıkavetler Guvenlık Konsevi Genel Sekreterugıne intıkal ettırilecektır) kanaatımızce bu huküm Meclis oiarak bizım yapımıza ters duşmektedır. Boyle bır hukum ve 86 maddedekı huknıun bu tasarıdan çıkarılması gerektıgı inancında yımj» Muzaffer Önder, «Saym Başkan, konu dışına çüalıvor efendim \Iaddeler daha sonra gonışulecek » Kamer Genç (devamla) «Efendım madde goruşmuvorum, genel olarak J» Başkan «Rıca edıyonım efendım vani jenalıtesının u zerınde kalmanızı rıca edıyorum » Muzaffer önder «Devamh maddelerden bahsedJljvor.» «Haddelerde » • *• hihı ve tadılı kaldırılan lara çırersek ışin içınüen cıka mavız gibı gelır aık.KUşlar. .>avanı muzakere mııiır" Heyetı umumı>esı ıle bu lasarı, degılse lutlcn acıkça s>\leM nız reye kovalım KomiMona ıade cuelım » Kamer Genç <de\.ama> «Evet efendım dıger tarattun degırlı arkadaşlar Uanısma Mec lısımızın teşkıhne ılışkın 24X5 sajüı \ai>an.n gerckçe^uı ınce ledıgımız takcurue, bur u c.j Mıl Iı Guvenlık Konsevı nın jasama gorevının jerıne getırılmesınde katKida bulunacak ve açiâ muzakerelerle daiıa genış bır kamuovu ılışkısını sagıavacak bır Meclıs ın kurulması on gorulmuş ve bu anıaçla Danışma Meclısı teşkü edıldıgi belırtılmı^tır. Danışma Mecüsımızın gorevını sıhhaUı olarak yapjbıJmesı, bellı konudakı yasamu faaIıvetleıırun, \ani >asa t^alıvetlerının verıne getırılmeındeki danışman.ık gorevının .ahatle jerıne getınlmesı ı^ır bır takım bılgıiere sahıp uıraası lazımdır Bu bılgıierı ,.ızete hav adıslermden mı ogrenecegız, }oksa v etkılı agızUrdan mı ogrenecegız? Bu ıtıbarta, ben daba once konu^an arkadaslarımın >u kanaatlerıne ka tıhjorum ^oru, Meclis ar<ıştırması ve VlecJıs soruşturmasının bu tuzugumuzde yer alnıaması bızı ozelhkle faalıve^ lenmızı buvuk derecede etkıler ınancındayun 4vnca arkadaslarımın bu ka nun tasarı.sı ve tetUıfierının degıştınlrnesi konusundaki on kışılık ımza zorunlulugunun kaldırıiması gerekugı ınancına katıiıvorum Gerçi İ485 savılı >asada da 10 kışıyle sınırianmıstır. Ama malumunuz oldugu uzere kaıdeler hıyerarsısl ıçınde Meclis ıçtuzukleri bazan Anavasadan sonra bazan da Anavasa hukmunde olduklarına gore ve Anayasadan da once geldıklenne gore, bızce bn Danışma Meclısi ıçtuzugune bovle bir bukmun konulmasında hıc bır sakınca olmadıgı ınancındayun. Savgılar sıınanm efendım. (\lkışlar)j» Bu konuşmalar DM'nln öncekı gunku goruşmelennde geçtl. Türksye (Baştarafı 1 Sayfada) «Turkıye ye gelecek heyetı n Ikı gorevı var Bıri Turkiye'deki durum hakkında bızzat bılgı va Izlenım edınerek, bunlan genel kuruiun ocak toplantısına getırmek ikınclsl de, Avrupa Kon ssyı ndekl goruşlerın ozetıni Turk yetkılılerin bılgısıne sunmak Amacımız Avrupa konse yı nm uyesı dost Turklye'nın ıçınde bulundugu donemı Konssy uyesl olarak geçirmesı Tabtı bunun ıcin ıkı tarafın da bırbınnın llkelerlne ve Içınde bulundugu koşullara karşı anla yış gostermesl ve bu anlayışın geregini yerine getırmesi onem Iı Ankara'da bunun sağlanması dılegindeyız» «ACIL GORUŞMEı Avrupa Konseyınde Turkryey! ıjgılendıren gelışmeler dedavam ederken Ortak Pazarın sıyasal Meclısı Avrupa Parla mentosunda da a/nı konuda goruşmeler ve gırışımler oldu Parlamentonun Başkanlık Dıvanı, Sıyasal Komısyonun daha once Turkıye ye gelıp b r rapor hazırlayan raportoru Von Hassel ın \enı bır Tumye zıyaretı yaparak raporunu yenipemesıne gerek go^medi ve bu zı/aretı cuygun bulmadığını» bıld'ren bır karar aldı Gene Avrupa Parlâmentosunda Turkıye yı llgılendıren Ikıncı gınşım Italyan Cumhurı yetcı mıüetvekılı Panella ıle 27 arkadaşının Turkiye'deki ge I şmelenn «acll mesele» scyılarak gundeme alınmasını iste mesı oldu Onergede Turkiye'deki durum oeş tlı acılardan eleştınldıkten onra Avrupa Parlâmentosunun daha once aldığı kararlar hatırlatılıyor ve Avrupa Ortak Pazarının yürütme organı durumunda «Avrupa Komıs yonuı parlamentonun bu kararlarına aldırış etmemekle ve bunları uygulamamakla suclanıyor Bu önenden başka bır cacll mesele» önerısı de Yunanlıların katıldığı 26 parlâmenterden geldı Bu önerıye bağlı ka rar tasarısında da Türkrye'dekl son gelışmeler kınanıyor Avrupa Parlâmentosu Başkanlık Dıvanı Turkrye ile llgıli «acıl mesele» onergelerının Parlâmento Genel Kuruluna sunulrnasını kararlaştırdı Bu durumdc Partâmentonun perşembe qecekl tOD'antısında bu Ikl önerg* okunup oya konula Cheysson (Baştarofı 1. Sayfada) CHEYSSONTJN AÇIKLAMASI Fransa Dışışlerl Bakanı C3aude C3ıeysson Fransa'dakl Exmeni teror olaylannı kabul edemeyeceklerini soyledi Ortak Pazar Ttaimniar Konsevl toplantısına katümak üzere Bruksel'de bulunan Cheysson gazeta cılere yaptıgı açıklamada, geçen hafta Orly Havaalanı'nda yakalanan Ermenimn lizerinds bulunan Kıbns Rum pasapor tunun seri numarası İle geçen yıl Smegogu bombalayanlarda bulunan pasaportlann Hm numaralarmın aynı olduğunu bıldırdl. 48 saat ıçtnde Pransız temsılcilîklerine 4 bomba atıldığını, Dışışlerl BakanlıŞının üst d\lzeyde bazı yetkılılenrun ölumle tehdit edıldıgını de bel'rten Fransa Dışişlen Bakanı «Ermeni toplumnnun tarthte en derin acılarla başbaşa kaldıkları bir Rerçektir. Fakat bu durum hlçbir şeldlde terörist e\Iemlerl haklı jtosteremez Zaten bu üp glrlsimlerde bulunanlar da kendinl bllmeı bazı fençlerden başkası defıldir. Bunlann Ennenllerin çotunu temsil eHiği sovlenemez Fransa'mn tuturrm Ermeniler İle Turkıve arasında taraf olmamaktır» dedi. Cheysscn «Enneoilerin tabancava erken davrandıklan bılınir, erkek bir millet olan TurkierİB de tabancaya davranraakta onlardan farklı olmadıklannı kabul etmek perekır» dıye konuştu. Bakanlıgmm butçesl görüsülürken parlamentoda bır konuçma yapan Pransa Içişleri Bakanı Gaston Defferre de ted hışın çdzüm obnadıgını soyledi Öte yaadan, Orly Havaalanı'nda geçen hafta sahte pasaportla yakalanan Ermeni mılıtan dün cezaevindeki hücresındgn ahnarak sıkı güienlık önlemlerl altmda mahkemeye Çîkanldı Sanık sorgusımda ASALA üyesı olduğunu kabul ettı. Fakat adını açıklamama'îta dırendi. Kendısme yoneltılen suçlamalan ise reddetti. YUVANtSTAN'IN SYDNEY KONSOLOSÜ Yunanıstan'ın Sydney Başknnsolosu Konstantın Gıannans'ln evınde bıçaklanarak bl dürülmesi olaymı «Ermeni Soy lgln AET (Baştarafı 1 Sayfada) sel de toplanan Dışışleri Bakaniarı Konsevl almıstır. Alman Dışışleri Bakanı, blr sure once Turkıve've bir zlyarette boiunan Hans Dletrich Genscher meslekdaşlanna TurK muhataplanııın kendısina Turkıye'nm vakın bır zamanda genel seçımlenn tanhini açıkia> acagını bıldırmıştır. Fransız Dışişlen Bakanı daude Cheysson, bu tarıhin büdlrılmesının çok onemli olduğunu sovlemıştır. Chevsson şovle demıştır Turkıve've 1982 yıh Ortak Pazar butcesınde öngorulen vaniımm Tnrkıye'de seçımlenn açıklanacagi gun venıden baslaması ıçın rezerve alınması çok mantıkidır. AET Tnrkıye've 4. Mali Protokol çercevesınde 5 vil içinde odenmek uzere 642 mılyon dolar krodi açılmasını ongormuştu Bunu öngoren protokolün kasım a n haslamrıcında uvçulanmaya başlanması çerekivor» du 4ncak bazı Turk vonetıcllen ıle llgıli durnmlar dolavısıvla bu jardım dondurulmustu » Ortak Pazar D sısleri Bakanlan Konseyı'mn bu karan üzenne Avrupa Parlamentosunda Turkıye konusunun «Acıl mesele olarak goruşulmesi volundikı» onerçelerde BaKan lar Konsevı ne karşı vapı'an e'eştınler boslukta kalmış olmakta Bacanlar Konsevı Av rupa ParlanprtosTinıın Türklyeje vapıla^ak \ardımm dondurulması \ol ırdaki karannî, uygıılamamakla suçlanıyordu. Istanbul'da Tifo'dan endişeye gerek yok İST4NBÜL, (ÜJL.) îstantrul'da tıfo salgını gorulmedıgı ve bır enaıseye gerek olmadıgı bıldırüdi Istanbul'da plaj mevsımlnın geçmış olması yuzunden Ankara dakı gıbı bır salgının soz ko nusu olamayacağını bebrten 11 Sağlık Mudurluğü yetkıüle rı, tüm ıçme sulannın klorlan dıgını belırterek «Kentımızde bır tıfo salgını görulmesınden endışe etmek yersızdır» dedıler T'fo'ja karşı korunmak içm sebze ve mey^aların çığ olarak degü, haslaridıktan sonra jenıl mesı, gereklı hallerde ıse uzun sure suda bekletildıkten sonra kullanüması gerekıyor Bu ara da kaynagı belli olmayan su