Catalog

Cumhuriyet 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 18 KASIM 1981 ekimler içln üd yılı uzmanlıktan önce, Ud yılı da uzman olduktan sonr» olmak üzere dört yıl zorunlu hiımet gettren yasa bir sure önce yürürlüÇe glrdi. Bu zorunlu hizmetın konması konusunda gerek yasa çıkmadan once, gerekse yasa çıktıktan sonra yapüan yayınların yeterli olmadıgı bibniyor. Acaba bu konu üzerinde durulmayı gerektirmeyecek Kadar önemsiz midir?.. Eğer önemsiz değilse konuyu bllenlerln yasanın uygulanmasının başarılı olması Için göruşlerıni açıklamarında bir zorunluk olduğu ortadadır. Hekimlere zorunlu hlzmet konmasını hekim örgüüerinin pek doğru ve yerind» bir uygulama olarak görmedıkleri biliniyor. Hekim örgütlerinin yasa konusunda böyl» olumsuz olmalannıa hakh buiunacak pek çok nedenlari vardır. Ancak buna karşın. madem ki yasa çıkanlnıış ve yürurluğe konmu§tur, başanya ulasabümek ıçin nelerin yapılması gerektiğini ortaya koymak da, bir yurtseverlik görevi olmaktadır. Yasa koyucuya göre hekitnlere zorunlu hizmet getlrmenın temel dayanagını, ulkenin yoksunluk bölgelerine hekim bulmakta karsüaşüan güçlükleri yenmenin tek yolunun bu olduğu göruşünun oluşturdugu anlaşüıyor. Ancak, getinlen bu zorunlu hizmetten özlenen başarılı sonucu almak 1çin, yasanın bazı önlemlerle destaklenmesi gerektiğini de, akıldan çıkarmamak gereklidir. Bu önlemler kosaca, bektmllk egitimini ülke koşul ve gereksinımlerine göre yeniden düzenlemek, sağlık örgutünü ülke koşullanna göre kurup işietmek, örgutün alt yapı, ilaç malzeme ve motorhı taşıt gereksinimlerinl karşılamak, lşletme giderlerini zamanında ve eksiksiz vermek. personel için özendlrici bazı önlemleri almak olarak özetlenebilir. Bu önlemlerin her birinin ayn bir yazıya konu olabilecek genis kapsamlan ve önemleri vardır. Bu yazıda yasanın başanya ulaşabilmesı İçln almması gereken özendiricl önlemler üzerinde durulacaktır. H Zorunlu Hizmet ve Ücret Politikası HEKtMLERE ZORUNLU HÎZMET GEREKLt GÖRÜLÜP GETtRİLD'ĞİNE GORE, UYGULAMADA BAŞARIYA ULAŞMAK İÇİN BU YASANIN BAZI ÖNLEMLERLE DESTEKLENMESİ GEREKMEKTEDİR. Doç. Dr. Nevzat EREN numuzde. üniversite bitiren ve kamu sektöründe görev alan herkese. aşağıyukan ayda bu kadar ücret ödenmektedir Hekimlere bundan çok para lstemenin ne gibı gerekçesi olabıleceği, hekimlerin öbür devlet memurlarından ne gıbi aynmlannın onlara ayn ödeme yapmayı gerekli kılacağını bir kez daha soralun. Bu lstemi hakh çıkaran, hekimlerin hekimllk meeleginin özelligi nedeniyle günün 24 saatinde calışmalan gerektigi ve kendilerinden bunun istenmesidir. Bir hastaya, hekim yardımına gereksinim duyan bir kişiye. günün hangi saatında olursa olsun tjakmayan, yardım etmeyen bir heklml nastl hos görmüyorsak, hekimlere bu emeklerinin karşılıgını vermek gerektiğini de. o kadar hos görmemiz gerekir. ••• Gene. bunlara ftrnek olarak yan ödemeleri, bulunmasmda guçlük bulunan perAncak bu noktada devletlmlzin içlnd« •onel ödeneklerini de sayabiliriz. Ülkemiz bulundugu parasal sıkıntı akla gelebilir de 31 aralık 1980den bu yana yapılan uy ve hekimlerin de. tüm yurttaşlarunız gibi, gulamada bekimlere bunlann hiç biri ve kemerlerinl sıkmalan gerektigi söylenebirilmemektedir. Şimdi hekimlerin. kolay lir. Şimdi, bir vanda hekimlere daha yükbulunan bir personel olduğunu. bu neden sek ödenek verme geregl, bir yanda da ke1« bulunmasmda güçlük çekilen personel mer sıkma zorunlugu. bu durum bir çelisödenegini onlara vermeye gerek olmadıgı ld yaratmamakta mıdır?.. Sayın Devlet nı kim söyleyebilir? Bütun gece nubet tu Baskanımız da. Güney Doğu Anadolu'ya tan, ertesi gun da görevinl surdurmeel ls yaptıgı son gezilerindo bu noktayı ortaya tenen hekime, nobet ödeneği vermemenin koymuş ve Kime. neyin ucundan tut dene gibi hakh gerekçesi olabilir? Mahkesek ucret ne kadar diye sormaktadır» dimelerde • Ah oğlu Veli, duruşmaya» di yerek bu tutumdan yakınmıştır. Sayın ye bağıran görevlilere, ki as!a tiu mesleği Devlet Baskanımız da pek hakh olarak her küçumsemıyor, boyle bir şeyi akhmızdan şeyın ölçüsünün para olmaması eerektığigeçinnıyoruz, yıpranma ödenegi verilır nı de vurjrulamıştır. Bir hekim örgutunun ken, hekimlerin yıpranmadıklan nasıl ile başkanı oiarak açıklıkla belirtmek istenz n sürülebıhr?.. Bu uygularnaları savuna kl. hekimlerm büyük çoğunlugu Sayın bllmek. doğrusu pek kolay olmasa jzerektir. Devlet Başkanımızın bu görüşüne içtenlikBu gun ülkemizde, yoksunluk bolgelerinde le katılmaktadır. Ancak ne var kl, her şegorevlendlrilen hekimlere ayda on üç bin yin ölçüsünün para olmaması gorektiginl lira aylık ödenmektedir Bunu yeterli bulkitapçıya, ev sahiplerine. fınncıya, bakkamak da. pek doğru olmasa gerektir Bu la, kasaba anlatmakta tam bir başansızlıkuygulamalann neden dogru olmadığının ü la karsılaşılmaktadır Ülkemizde kamu zerinde bıraz daha durahm Türklye'de gü söktfiründe eörev yapan hekimlerin tüon günlerde kamuoyunun dikkatini çeken eşcinsellik, transseksüalite ve clnsiyet değistirme ameliyatlan gıbl ol gular pek çok aontyu re tartışmayı beraberinde tfetirmistir. Eşcinselhk ve transsek süalite nasü tanımlanır. Aralanndakı fark nedır 7 . «Cınsiyet cegıştırme» ameliyatlarma karşı alınacak bilınısel ve hutoiksal tavur ne olmalıdır? Eu sorulann vanıtlannı bula biîmek jçin insanm cinsel dav ranısı ile ügili bazj temel gerçeklerm salt büı:nsel verılerın ışığı altında, değer yargüannın ötesınde araştınlması zo runludur. Konunun lrdelemesine plrmeden önce cınsıyet kımligi <gender identity) kavramını açıkhğa kavusturmak ve eşcinselhk Ue transseksüalite arasmdaki avırımı belırlemek ge göturmek de bir kural olduğuna göre zorunlu hızmetin tüm görevllleri kapsam 1 çine alması geregı ortaya çıkmaktadır Soruya yaklaşımm dogrusiı ve hakçasi da bu olmak gerekir Yasanın özendlrici önlemlerle tamamlanmasım gerektiren birinci neden budur Bir meslek grubuna adı üstünde «zorunlu» bir görev verildiğinde her halde bu zoronluğun karsıhgında bazı özendlrici önlemleri almak da ^«runlu görulmelidir. Bu düsünceyi doğrulayacak pek çok uygulama ülkemizde yapılagelmektedir. Zorunlu olarak fazla çahştınlan personele «fazla mesal ödenegi». «yıpranma tazminatı» ödenmekte, başka adlar altında özendiricl, bir göruşle «fazla çalışmanın parasal karşılıgı olarak» ücretler verilmektedlr. mfl, bu görvvleri ne olursa olsua, devletin onlgja 1978 yıhnda geçinmeleri içln yeterli gördugu aylık ücretten on bın Uraya kadar varan daha azalmış aylık ücretlerle çalışmaktadırlar. Geçen bu üç yü içınde paranın satınalma gucundeki yitıkleri de akılda tutmak gereklidir. Üç yu önce devletin kendılenne verdiği aylık Ocreti yeterli görup devletımiz bıze. şlmdilik bu kadar ödemede bulunabıliyor dıyerek, devlete güvenerek, muayenehanesini Rapatıp kamu hizmetini seçen hekimler, bu güvenlennden ötüru 'bir tür cezalandırma ile karşı tearjıya kaldıkları düşüncesine varvyortor» ise bundan hekimleri suçlu bulmak ne derecede gerçekçıdır?.. Milyon kazanan hekim ımaıının asla dogru olmadığı anımsanmalıdır Bu tür ornekler en azından hekimlerin büyük bir yuzdesine genellenemeyecek kadar azdır. Kamu kurumlanndakı hekim açıgı gunümüzde. degil Doğu ve Guney Doğu Anadolu'aa. Istanbul ve Ankara'da bıle. yer yer ytızde doksana ulasmıştır. Bu haberleri gunlük basmdan izlemek olanak Içındedir. Hekimlerin bu tutmnunu kamu gorevlerinden kaçma olarak yorumlamak, kanımıza göre yanlışlann en buyuğudur Hekımlpn bu tutuma iten orüarın «gerçek bir <eçim sıkmtısı içinde olmaları. bu sıkıntıya katlanmalannm ise artık olanaksız ohrıası»dır. Geçerli kararlara varabilmek için bu gerçeklenn böyle bilınmesinde sayılamayacak kadar çok yarar vardır Yetkililerın bu noktalan gözönunde bulundurmalan hem gerekli. hem de zorunlu gogöre üç katı hizmet ıstedikleri bu parsoneIe ücret öde'ken de bu oranı akuda tutmalan hem gerekli. hem de zorunlu görunmektedır Amacının suçlama ıı'madığı bılinea ancak konuyu bılmeyen vuritaşlanmızda suçlama ızlenımi uyandıran açıklamalans. ne ulkeye. ne de hekimük meslegine oluırüu katkısı olamaz. Oz ve Söz... Teîevlzyondo YÖK (Yüksek Oğretım Kcnunui Ozerıne du?enlenen oçık oturumun bırıncı bolumunu ızıeys memış m İkıncı bolümü seyretmek oıonağını bulaum.. Ooğtusu çok yorarlandım. Bu oturumun fılmı, arşıvda özenle korunmolı; gelecek kuşakıara örnek bir be'ge diye gösterılmelıdır. • Milyonlorca kişinın gozleri önüne sergılenen açıK oturumun ouzeni çok guze.dı. Rektorierın bır ycrm çembeı bıçımınde yerlerını olmaları, yonetıcının tam ortada oulunması lyı duşunulmuştu. Işık duzenının yanısıra TRT teknısyenleri kameraiarı çok ıyı kullondılar Sırasındo tzoom» yaptılar. Boylece konuşmactlann ıest lerl, mtmiklerı, ve eskı deyımle fişmızaz^ları beyaz ca ma yansıdı Aciı' oturuma çok savıda kışı katıldı. Ama tıpkı roman. tıyatro sınema gıbı bir sanat ya pıtındü olduğunca dort tıpleme yap.labılır Tip.eme 1: Profesör İhsan Doğramacı Be'll ki YÖK. Sayın Doğramacı nın elınde bıçlmlenmış, doğraması rendesı, zımporası yopılmıştı Dr İhsan Doğramacı yeteneklı bır kışıdır, bır yapıtı oluşturmasını da bılir kamuoyu yaratmasını da Acık oturum da duruma egemen Doğramacı. ınandırıcı ve sevımll olmaya çalışan bır din adamının sabırlı ve otorıter mi nrklertyle ekrana yansıyor; kadrosunu gulümseyerek ız lıyordu Duzenledığı torenın aksaksız yurudugunü gor dukce kıvancı doruğuna ulaştı Tipleme 2: Açık oturumun yoneticisi TPT gorevlısı yonettığı oçık oturumun açık oturum olmadığmı bılecek kadar akıllıydı YÖK goklers çıkarılıyor; amo bır cıddı eleştırı gelmlyordu Dakıka lar gec'ıkçe yönetıcinın Sıkıntılı yüz cızgılerl oeyaz cama yansımaya başladı Içınden «hele şu tş bitse de bir kurtulsam» mı dıyordu?... Gozünün bıri Doğramacı'n.n kaşlarında. öteki saatln yeikovanındaydı. Göre vl sona erdığı sonıye, belkı bır toh» çekmiştır derınden... T*pleme 3: Batılı Rektârier. Batılı rektörler derken, bolgesellıği vurgulamıyorum; gorüntüden ya da gordroptan soz acıyorum Rektörıerin çoğu genç ıdıler Özenle gıyınmışler, sınekkoydı traş olmuşlardı. Kımbılir heıbırı kaç unıversıte bıtırrrttştı'' Koç dıl bıli'/ordu"* Kac öoktora yapmıştı' Coğu Amerıka'da okumuştu İster gözlüklu olsunlar, ıster olmasınlar, «entellektüel bir flzyonomi» gorüntusu verıyorlar, takodemisyen suretl» taşıyorlardı lclerınde soyledığine manmıyanlar do belüydı Molyer'tn ünlu yapıtını çevtrlrken Ahmet Vefık Paşa'nın kullandığı «zoraki» deyıminı ansıtıp yansıtıyorlardı Tipleme 4: Doğulu Rektor Yınelıyeylm kı bölgesell.ğın dışında bir tiplemedir bu... Ama Doğu Anadolu'dan qelen rektor; gıyımı, kuşamı, sacı bıyığı, davranışı, konuşmosıyla otekılerden dunya kador farklıydı Tıpkı televızyon reklamlarında kullanılon sloganla «fark farkedilebiliyordu.» Bu rektor t:r kasabonın •lyasal partl başkanı, esnaf blrlığl yoneticisi, ya da Beledly» Reisl olabılirdt. Rektörler arasında en cana yakınıydı, şrvesi bölgeslnl yansıtıyor: suretı Anadolu kokuyordu. Ne vazık ki Batılı görüntüler veren arkcdaşlanndan özde ve sözde hic ayrılmıyordu. ••• Yöneticilerin ve maliyecllertn tutumlu davranmalarını anlayışla karşılamak kuşkusuz gereklidir. Ancak bu tutumıuluğun bedelinın kamu sağlık kurumıannda hekim kalmaması ve hekımlenn «asgari duzeyde geçmebılme olanaJdanndan yoksun kalmalan» olmaması gerektığınde de. yonetıcı ve malıyecılenmızle aynı goruşte olabılmeyi beklemek. hekimlerin tıakkı olsa gerektir Çağdaş ekonomi uzmanlanmn buldugu en onemli gerçeklerden bıri de en venmlı yatınmın ınsana yapılan yatırun olduğudur. Do^rudao Insana hizmet veren tek mesleğın hekimlik oldu<hinu da herkes bilmektedir lar. Cinsel rolumUze Uiskin davranışlarımız bize ne kadar doğal gellyorsa bir transseksüelın karşı cinsin rolüne ait davramşlan benimsemesi de kendl açısından o kadar dogaldır, olması gerekendir. Ancak «gerçek» kimlıgıni butmasmın önün de bır tek engel kalnuştır, o da öncelikle cinsel organıdır. Erkekse «fazlalıktan» kurtulmanın, kadmsa «eksikligı» tamarn lamanın yollannı arar Bu arada amelıvat olanalclanru arastınr ve genellikle önüne geçılmesi çok gxıç bır kararlılıkla bütun engeilen aşmaya çalışır. Surekli ve son derece şıdaetli bır cinsiyet degiştirme lsteği ve çabası transseksüeller içln tipiktir ve eşcinsellikten ayınm ölçütlerinden birlnl olusturur. Aym cinsten birisi tle iliskl kur malan eşclnsel bir davranış gibi gorünmekle bırlikte kendi duygu ve düsünceleri açısından eşcinsel deŞildir, çünkü kendi cinsiyet kimlığınin karsıö kim îık taşıvan bir kişi Ue UlşVd kurmaktadır. ömeğin bir erkek transseksüel kendisinl kadm olarak gördUgUne göre bir erkekle llişkl kurması kendi açısından escinsellik degildlr. Nlteklm eşcinselligl şiddetle yadsırlar ve nefret ettiklerinl Uade ederler. Hekimlere lorunlu hizmet getiren yaB&nsn. temel dayanağını, ülkenin yoksunluk bölgelerine hekim bulmakta, üstesınden gelinemeyen guçluklerin oluşturdugunu belirtmiştik. Şimdi soralım, ülkemizln yoksunluk bölgelerinde eksıkliği, yokluğu duyulan tek gorevh hekımler midir?. Herkes bihyor ki. yoksunluk bolgelerinde eksıkliği duyulan tek görevli hekımler değildir. Bu bolgelerimizde hekim yanmda teknik personelin, flğretmenlerin, kolluk guçleri personelinin, hemen hemen akla gelen her personelin ekslkliği söz konusudur. Ülkemizin bölünmezliği ve her köşesine aynm gözetmeksizin rum hizmetleri S HftVIR OKTAY AKBAL Okurlann Seslenisi Escinsellik SON YILLARDA TOPLUMUMUZDA GÖRÜLEN HIZLI DEĞİŞME CİNSELLİK KONUSUNU DA ETKİLEMİŞ, CİNSELLİK ALANINDA DA NORMLAR, ANLAYIŞLAR, ÖLÇÜLER BU HIZA UYGUNLUK GÖSTERMİŞTİR. • O ku' mektupionndan bir kaçmı daha sunocağım bugün Yaşamın ıcınden gelen sesıer buniar. Ns yaıık kı heps1 acı mı acı! Ama ıcınde yaşaciığımız toplum bu BK yazara da onu olduğu gıbı yansıtmak duşer. Okurlar çeşıtlı yerlerden kendı gerçeklerınl anlatan mektuplar gonderıyorlar, arada bir bu sütunda onlara \et ayırmaK bir gorev oluyor Işte bir bovon okur, N.Z.'nın yazdıkları: tOokuz yıllık devlet memuruyum. Narkoz teknlsyenl olarak çalışıyorum. Sağlık kole;inl bılirdim. Esim de yüksek okul mezunu bir devlet memuru. Bir kızım var. İki ayon bir ana okuluna gidiyor. daha beş yaşında. Sağlık bokcnl.g; Izmir'de Basm Sitesi'nde kreş ve gunduj bakımevi actı. Ne cok sevindik! Bızl düşünduler diya.. OkLl gerçekten güzel. 1500 lira okul parası ve 1500 ılra taşıt porasıyla ayda 3000 liraydı. Bu ay çocuğun eline bir kağıt sıkıstırmışlar. Okuduğumda n«rdeyse kalbım duracaktı. 1500 lira ücret 3000» çıkmıs, ayrıca 6000 lira depozitl Neden, nasıl olmuş bu artış? Benim rortı koyup satacak bir malım yok kil Maasıma da zam gerned. ki bu artışı karşılayabileyim. Ellme geçen ayl.k 10 250 lira. 5500 lira ev kiratı. 4500 lira da cocuğur okul parası. Kocamın eline gecen net maaş 12 400 lira.. Ev lie iş arasında ikl araba degiştiriyorum. Otobusle gunde altmış lira. Elektrik, su, geçim, yt>mek. Sayın Turgut Ozal bana, lutfen bir alle bütçesl yapatn'irse ben de canıma kıymakton kurtulurum. Söyleyin ne yapayim.» Ga/ıantep'ten bir ilkokul oğretmenl yazıyor: «3 ekim 1979 günü okukı gltmiş, ögrencllerimlzl ödevlenüırmiş, fakat yurt capında, öldürülen öğretrnenier ıcin biı günluk yas tutmuştuk. O gün yürurlüktekl yosalar.ı gore bu boykota katılmış ve en fazla 3 günlük maaş Resimi alırız diye düşünmüştük. 12 Eylül'den son ra lk< ay ıcin 175 oğretmenin görevine son veıildl. Caha once üc günlük maaş kesimi sezasını ödedik. Çoğumı ı mahkemeye bile çıkarılmadık Asıl haksızlık bundan sonra oldu 3 ekim boykotuna bizimle katıian ve aynı ifbdeyu dayanan otekl arkadaşlarımızı Çonım'a ve Tokot'o surgün ettiler. Çoğumuz kan koca, çoğumuz «mekliıiğine pek az kalmış kişilerlz.» Bu da Corum'a surgün olarok gönderilen başka bir r ><j et~en Şoyle vaz'yor«1978 yılında Dlyarbakır Eğitlm Enstitüsünden mezun oldum. Bir ılcenin Turkçe öğretmenllğlne atandım, Okul üceden 2 klm uzaktodır. 27 aralık gecesi bir oloy sonrası sorgusuz gaz altına alındım. Sucsuzluğum anlaşıldı, serbest bırakıldım. Bu arada İki ay görevden uzak kaidım Ağustos 1981'de okulumuzdakl öğretmenlertn çoğunluğuvla Çorum'a otondık. İşin garip yanı tümümüz Çoıum'a ilkokul oğretmenl oiarak bildirilmişlz, sonradan bunun forkına vardılar, ama bizler glrişlmde bulunmazsak koyiere iikokul oğretmenı olarak atanacoğız. Milll Eğitim Bakanlığı'nın durumdan haberl yokl Durum bu oşmoda iken eylülun iik haftasmdo gorevime son venldi. «Sakıncalı Personel» olarak gösteriliyorum göreve son verme yazısında... Saglıklı bir arastırma yapılmadan sucst'z gunahsız öğretrnenlerl görevden uzaklaştırmak hangi yetkıyle ycpılmaktadır? Suçiuysak neden bızi serbest bıraktiıar, suçsuzsok bu haksızlık niye? Sayın Bakana sesleniyorum: Hak ettiytem dlplomamı da elimden alsınlar.» Payaslı halk ozanı Aybars Baronl'den uzun bir mektup aldım Pek ook konuya değınmış, bu arada TRT'ye ^e sözıı getırmış. şoyle yazmış; «B zim küçük Barış. Tarzan'ı seyretmlş, devrisl gün taklidini yapayım derken ağaçtan düsüp kaiunu kırdı. Obür kuçuk Super Cocuk'u seyretmls, merdlvenden düs tu Gider Bulgarıstan'dan, Rusya'dan ener|l alıra, onun ısığındo bir bayan TV'de aran|man »öyleyecek diye tam beşyüz lamba yakanz. Arkasından «plker çrkar, sayın dinleyiciler, lambalarınızı söndürün, Israf yapmoyın, bilmem ne! El Insaf! Benlm evlmde bir lambom var, onu sandürürsem ocağım söner. 3lz önce evlnlzdeki abajurları sokün. isliklâl caddeslndekl dansöz reklamlannı indirir da sonra konuşun», Baranl Anayasa konusundn da diyor kl «61 Anayasası btze bol geldl, dlyorlar. İnsallah yenisl dar gelmez. 27 Mayı« Anayasası bol mu dar mı geldi bllmiyorum, ama o Anayasayı rato kaldırıp uygulamayanların hatası yok rou?ı Okuriar düşunüyor, acılar cekıyor, dertlertnl dökme (ırsatını kaçırmıyor gerceklerımlzl apacık sergUlyorlar rnektuplarında... Içlerınden pek azını slze aunablHyorum. Elden gelen bu... ÇOnkü hepsi btr koro oluşturuyorlardı: Kanun cok lyidlr efendım.. Siza katılıyorum efendım... Kim yapmış düşünmüşse fevkalade efendım.. Heial olsun efendim YÖK (Yüksek Öğretım Kanunu) «tevkalade* olabılır Ama bu belgeae ne unıversıte ozerklığı vardır. ne demokratık kotıiım llkesıne yer verılmıştır, ne bilimseı oz gurlük sağlanmıştır. Yasada ağırlık kazanon kural thfyerarsltdir Yanl yukarıdan aşağıya yönetimtn «sllsllei meratlbi» yüksek oğretımin yenı düzenıdır Gerçen bu ıken yasaya toşımadığı özellıklerı yüklemek hem yanlıs vöntem. hem bosuna cabo olur; yarar do sağlamai Ne yapılıyorsa ve yapılmışsa halka olduğu gbı söy temek gerekır Atatürk Kastamonu'da elındekı şapkcvt halka uzatıp hiç duraksamadan ne dedı «Efandiler buna sapka derler.» «Şemsi siperlı serpuş» dersek, şapka şapka almaktan cıkar mı? • Dr. Metin BASOĞLU Capa Tıp Fok Psıkıyotri Bölümü kin olmalıdır; saldırganlıgma goz yumulur. Kız çocugundan ise. sakın, edılgen, daha gerl planda ve boyun eğıcı davranış özellıkleri beSdenır. Bu ornekler, toplum ıçmde erkekss ve kadmsı olarak nıtelendırılen bü tıin davranışlara yaygınlastınla bilir. Bazı durumlarda oinslyet ldın ligınin o kültUr ve toplum içln öngorülen ölçülenîen farklj bi çımde geliştıgı, karşı cıns özelUklennt taşıdıgı görulür. Bu farklılasmarun altmda yatan et kenler nelerdır' Bu soruyu ya nıtiayabilmek ıçin r>ekqok görüs ortaya atılmıştır. önceleri hormonal denges'zlikler neden olarak ılen sürülmüs, ancak bu gorüsü dogjulayacak yeterlı ka nıtlar elde edılememıstır. Çevresel ve gelisımsel etkenler üzenn de dtırulmus, ancak bu konuda tam olarak aydınlıŞa kavuşturu lamıımıştır. Bunlar arasında özellîkle aUe etkeni ver almak tadır. Cinsiyet ldmligınde bo zukluk gösteren bıreylerin alle yapılan incelenmiş ve bazı özel likler bulunmuştur. Kesinlik ka zanmi1; bir konu oln™rt'*ı ırm bu özelliklerin ayrmtılanna gir mekte yarar görmüyoruz.. re gender identltiy), b) Erkeksi (masculıne) veya kadınsı (femirune; olma auygusu. Tı pık transseksuelde cinsiyet kım llği her iki ögesiyle bırlıkte karşı cinse tayn\ıs durumdadır. Ömegıa tıpık bır erkek tranıseksüel fcaaın olduguna daır kesln bır tnanç besler. Bu toanç herbangl bir insanm kendı cinsiyet kdmlığine duydugu tnanç kadar güçlUdür. Be den yapısıcm erkeksi olması veya erkeklik orgaoı taşıması bile bu inancı değiştiremez. Doğuştan btr hata olarak yanlıs beden vapısı içtnde dünyaya geldığıne inanır. Hatta bu duyguyu yanlış bir beden ıçınde. yani erkek bedenı içmde hapis olmuşluk şeklinde ifade edenler vardır. Bu duygu genellikle kendı bedenlne karşı bir nefret ve tiksınti uyandınr. Bundan kaynaklanan bir bunalım anında erkeklik organını kesip atan erkek transseksüeller, göğüslerini kesip atmaya yeltenen kadm transseksüeller görülmüstür. Kendi bedenine duy <Jugu nefret bu derecelere varabıllr. Oldukça sık ruhsal çöküntüler (depresyoni lçine girerler. Çaresiılik İçinde Intlhara kadar surüklenme pek de ender değildir. întihar etmeyen ler için en azmdan şiddetlt uvumsuzluk ve bunalımlarla dolu bir yasam söz konusudur Erken yaşlardan ben kendılerirrl karja dnsten kabul ettiklerl için başfcalan tarafmdan da bu seldlde kabullenilmek ısterler ve bu dognıltuda mümIrtln olan herseyi yaparlar: Ericekse kadın, kadınsa erkek gibi giytair, bütun özelliklerivle karşı cinsm rolüne uygun davranır. Erkek transseksüeller hormon llaçlan ala^ak göğüslerini gellstirmPTe, beden yapısım kadmlaşhrmava, vilcudun dakl kılları vok etmeve çalışır retar CİNSİYET KtMLİĞİ Cmsıyet kımllSİ insanm erkekerkeksi veya kadmkadınsı olma duygusu ve 'bilüıcidır.. Erkek olma duyırusu ile erkeksı olma duygusu arasında ilin ti varsa da özdeş kavramlar de gillerdir ve her zaman birarada bulunmayabüirler. Aynı şey kadın ve kadınsı olma duygu lan için de geçerlidır Eşcinsellerde bazen ve transsekstlel lerde kural olarak cinsiyet kim lifcinde boeuöuklara rastlanır ve bu Üd olgu arasmdakl önemli avınm ölçütlerinden bl ri bu bozukluklann nltellkle rlnde yatar. Clnsiyet Hmllgffil başlıca 1lri ana etkenler çrubu belirler: 1 Bıvoloiik etkenler 2 Çevreselpsıkolojik etkenler. 1 Bıyoloıık etkenler: Döllenmeden sonra ana rahmine yerleşen ceninın temel dokusal durumu disldir, yanl cuasi yet aynşımı henüz baslamamış tır. Belırli bir asamada salgılaamaya başlayan erkeklik hor monlan (androjenler) beyindeki ban merkezleri etldleyerek beynln erkeklik yönUnde organize olmasını sağlarlar.. Bu hormonlar insanm erkeksi davranmasına da zemin hazırlarlar. 2 Çevreselpsikolojlk etStenlen Evrim basamaklarmda insana dogru çıkıldıkça canlı or ganizmalarm çevresel uyaranlara karşı daha fazla esneklik ve etkilenebüirlllc kazandığı EÖrülür. însanlar son derece karma şık ve yofun çevresel etialeri ve uyararüarı içeren sosyal sıstem ler içinde yasarlar ve tnsanın tüm öteki davramşlan gibi cınsel davramşlan da bu etkilere açıktır.. Bazı çevresel etkenler yüzünden cinsiyet klmliği her aaman biyolojik olarak belirlenmiş cinsiyet âogrultusunda gelişemeyebilir ve karşı cinsin kimliğine dogru kayabütr. îste bu nedenledlr kl, lnsaam oinsel davramşmda., toplum ca degişik değer yargüanyla ytikledıgımis çesıtlilikler, farkUlıklar gbzlemekteyiz. İnsanm kadm veya erkefc olduğuna ilişkân duygulan, lnancx ve biünci yaşamın Uk fld veya üç yılmda belirlenir. Yanl d n siyet kımligi ikiüç yaşlannda ?e Uşimini tamamlamıs olur. Yeni doğan çocugua clnslyeünın anlaşümasından sonra gerek anababa ve öteki aile birevlertade, gerekse daha genış çevrede çoouga. karşı belirli tutum ve davranışlar başlar. Bılindigi gi bi erkek ve kız çocuklanna kar sı tutum ve davraruşlar ve yetiştirme biçimleri genellikie birbirtnden oldukça farklıdır. Giydırilen giysileıin renk ve blçim lerinden, ellerine verilen oyuncaklardan, deŞıslk dunımlar kar Sisında almalan önerüen tutum ve davranıslara vanncaya kadar farklıük görülür. örne*in, erkek çocuklan gıılşken ve et ÖNEMLİ AYRIIJKLAR Escinsellik İse önemll bazı rarklılıklar gösterir. Herjeyden önce eşcınsellerde her zaman cinsiyet kimlıginde bosukluk olması gerekmez. Yanl bir lnsan karşı cinse ait olduguna inanmadao ve kendlsini karşı cinsten biri gibi hlssetmeden de eşcinsel olabillı. Clnslyet kdmllğinde bozukluk olduğu za man bu, hiç bir zaman karşı cinse ait olma inancı şeklinde kendlnl göstermes. Bir eşcinsel erkek kendıni kadınsı hıssedebilir, fakat biç bir zaman kadm olduguna innnr"a»; erkek oldugunun bUlncindedir. Kendı cınsınden üısanlara karşı cinsel ügi duyduğunun farfcmdadır ve eşcinselliğini kabullenır. Kadın gibi giyinme eğülml gösterenler vardır, fakat bu davranışı ya cinsel haa duymaya (transvestizm), ya da başka amaçlara yöneliktlr. (ör neŞin. fuhuş). Eşcinsellerde erkek veya kadm olma bllincınl içeren cinsiyet Kmliği temel realıte üe çatışmalı olmadığından, transseksüellerde olduğu pibt bu caüşmadan kaynaklanan şiddetli bunaümlara düşmezler. Bu nedenle ameliyat olma isteğınl gösterseler bile bu lsteğin arkasmdaki itld güç transseksüellerdeki kadar şiddetli degildlr. Bu lstek daha çok eşcinselliğe karşıt tanr ko van toplumla çelişkistnin yarattıgı ruhsal bunalımdan kaynak!amr. Escinsellifte karçı görece daha sert tavır alan toplumlardft ctaslyet deglştlrme ameliyatı içm yapılan girişimlerin öteki toplumlars byasla daha sık oünasımn nedenl budur. Bir eşclnsel ameliyat lstese büe bunun geroeklesmemesi karsısında lntlhara süruklenebilecek derecede ruhsal bunaümlara pek düsmez. Transseksüellerde ise, Întihar rteld onemli derecede fazladır. Escinsellik Ue transseksUallte ar&sındakl farklar ana hatlanyla bunlardır. Ancak aradakl ayırımın kesln smrrlarla vapılamavacaftı dunmüara da rasianmaktadır. Halen yeryüzünde bu belirsizlikleri ortadan kaldırmayı amaçlayan aras tırmalar yapümaktadır. Bu avı nmm cerrahi girişimler açıundan önemi büyUktür Yannki yazımda transseksüalifce krimlnalite arasındakl ıliskiye deSinerek amelivatların eerekçelerıni ırdeleyeceğim. (Cumhuriyet On gun evvet Batı Ana dolu'da tetkık ve teftis se yahatine cıkan Maarif Ve kill Esat Bey beraberinde kilerl e birlıkte dün Bolıke •Ir'den şehrimlze gelmıstlr. Esot Bey dün kendısiy le gorüşen bır muhabırımlz« çunları söylemıştır: c Maariflmize ait mü0M«8atı ve bllhosso mualllm mekteplerını teftış maksadıyla yapmakta olduğum bu seyahatın geri kolan kısmını daha sonra tamamlamak uzere şimdi Ankara'ya donuyorum Bıt tabl Edirne'ye gıdemiyeceğlm. Zlra Ankara'da go rülecek Işlerimiz vor. Mualllm mekteplerlnı tamamlamak en bırınci hlzmetlerımızdendlr Bu sebeple proıelerl ve planlorı yapılmış otan Slvas ve dlğer bır, iki vılayettekl mualllm mektepleri binalarının da Inşoosına he soyıöncE 18 KASIM 1931 Maarif Vekili Esat Bey men başlıyacoğız. Esosen bunlann Daraları do hozırdır Sevahatimin neticelerın den cok memnunum Mu alhmlerlmizın vazlfelerlni layıkıyla yaparak bılhasso ilk mekteplerde conla. başia caiıştıklcrını çok büyuk bır zevkie gordüm. İlk mekteplerdekı cocuk lanmızın bilgılı, muhakemelı, dın olarak yetıştıklerınl müşahede ettım .e bu gordükienm bende ge lecek ıcin cok buyuk umıtler uyandırdı Cocukla rımız manasız bir ılımden zıyade okuduklanm anlamok ve muhakeme ederek hukmunu verecek bır şekı "e yetıstırılmektedır Ankara'da Tıp Fakültesı tesısı hokkında henüz katı kararımızı vermedık Pokot Ankara. bir ünıversıte kurulması programımızm basında bulunmoktadır.ı ARALARINDAKİ AYRIM Bu asamada escinsellik İle transseksUallte arasınd&ki ayı nma geçebilinz. Bu Byınm tanımlamalar açısından bazı durumlarda güç olmakla bırlikte belirli ölçütler saptanmıştır Bu ayınraın daha lyi anlaşıla bilmesi içın eşcinselligin ve transseksualitenln tlpik biçimlerini ele almak yerinde olur flk önemlı olcüt cmsivet lara liğindekl bozukluğun niteliğidır Yukarıda belırttığtraız gibi cın slyet kimlığinın iki öğesi var dır: a) Erkeklik veya kadmlık duygusu, biünci ve Inancı (co Fransızca veya Ingiüzce bilir bayan memur alınacaktır Basmüdürlüğümü» Şehlrlerarası Işletme Müdtirlü »ünün Mılletîerarası Servısı'nde nobetlı olarak çaustırü mak üzere müntenden yapılacak sınavla Fransızca veys Ingılızce büır 'Lisan B<lir') bayan memur alınaoaktır. Aşagıdakı şartlara naiz olanlann münfenden sınav larının jrapılabllmesı İçin nüfus cüzdanı (ash), diploma (aslı) ve bır adet fotograf ile bırlikte Sırkecl Taatakale'dekl Şehirierarası tşletme Müdürlügü'ne şahsen müraaıatları ilan olunur. İSTANBUL TELEFON BAŞMÜDCRLUGt) Cumhuriyet Sahfbl: Cumhuriyet Matbaacıiıfc ve Gaaetecilik T^.3. adına NADİR NADİ Oenel Yayın Müdürü HASAM CEMAL Müessese MUdürü EMtNE LŞAKLlGtL 7 a a Islerl MUdürO OKAY GÖNENStN Basan »e ¥«van: Cumhurivet Matbaacılık ve Gazeteciük T.A.3. Cagaloglu TUrkocağı Cad 3941 Posta Kutusu: Z46 tSTANBUL Tel : 20 97 03 • • • ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENÎŞEHtR Tel.: 17 58 25 17 58 66, Idare • 18 33 35 tZMtR: Halıt Ziya Bulvan No : 65 Kat 3. Tel. : 25 47 09 13 12 3U ADANA: Atatürk Caddesı Turk Hava Kuromu t# Hanı, Kat: 2. N o : 13 Tel : 14 550 19 731 T A K V t M 18 KASIM 1981 ö£le tklndi 12 59 15 31 B C B O L A R : 1 Ortaokul, LJse veya TUksek Okul Mezunu olmak, a 18 yaşından küçuk, 30 yasmdan büyük olmamak 'Bosın: 22684) 918* tmsak 8.08 Gönea 7.49 Akşam 17 49 Tats 19 34