Catalog

Cumhuriyet 2 ON yıllarda basında; ulusal ulaştırmo sektorünü oluşturan kara, denız. dennır ve havo ulaştırma sıstemleriyle llglll cokca /azının yayınlandığı gorulmektedır. Gozleyebıldığımız kadariyle yazıların ıcerığı gezı guvenlığı ıle ılgılı olduğu gıbi ıc va dış pazcrlara yük taşımo olayını da kapsomaktadır. Dışsatımın giderek artması ulaştırma sektörunu onumuzdeki yıllarda daha da önemsetecektır Iç ve dış turızmın gelışmesıyle hızmet sektörünun bır bolumünü oluşturan uloşım toplumu yakından ılgılendırmeye başlamıştır. lletışım alanaklarının artışına paralei olarak ılgi ortacaktır. Okurun ulaştırma konulannı daha lyı kovrayab'lmesi ıcın bırkac yazıdan olusocak duşüncelerımızi somut olaylarla crta/a koymaya calışacağız. OLAYLAR VE GÖRÜŞLER (erl Içln kullanılacak enerflnln ham petrol eşde ğeri mıktar ve değer olarak şoyledır: 1985 yılındo 20 mılyon ton/yıl ve 3.5 milyar dolar 1990 yılında 26 mılyon ton/yıl ve 5,0 mllyar dolar, 1995 yılında 37 milyon ton/yıl ve 7.0 milyar dolar, 2000 yılında 53 milyon ton/yıl ve 9,8 milyar dolar 1980 yılı bılgılenne gore bır mıiyon yedı yüz bın taşıt karayollarında seyretmektedır.. IKI Din yılında taşıt sayısının 10 mılyonu aşa cağı sanılmaktadır. Bu öakımdan ıkı bın yı lında 53 mılyon ton hampetrolun kullanılacoğı nı tahmın etmek hatalı olomaz. Enerıı savurganhğını net blclmde ortaya koyabllmek ıcm ulcsîırma sıstemlerının enerıı kullonımını scsptamok gerekmekledır Bellı bır yuk. bılınen bır uzaklığa taşınırken ulaştırma sıstemlerı nın kullandığı enerıı yoklaşıK olarak şoyledir Demiryollorında kullanılan enerıı 1.0 bırim enerıı, Denızyollorında kullanılan enerıı 1.44 bırım enerp. Karayollarında kullanılan ener)ı 2,5 bırım enerp Basıt fızık bılgılerımızden d > yararlanarak e kolaylıkla saptayabıleceğımlz gıbı blr mılyon ton yukun b>r km 'ye taşınması icln kullanılacak enerıının hempetrol esdeğen 200 ton dolayındadır Yuk ve yoıcu taşımada yapılan ış'n yuzde 65 ını üstlenen karayollarının taşı ma payını ıkı bın yılına dek giderek azaltarak yuzde 5O'ye ındırllmesi hallnde tasarruf edı!e cek dovız mıktan 20 milyar dolara varacağı hesaplanmaktadır. 20 milyar doların bugunkü ederi 2.5 trılyon TL'dir. lyl bir planlamo Ile enerjı savurganlığının önünün alınmasıyla önü müzdekı 20 yılın ulaştırmo sektorunun tum sorunlannı cözmek olanağı sağlanacaktır. Daha sonra ki yozılarımız da Demlryolu ve Denızyolu Ile ılgıll düşüncelerlmlzl yazacağız ve son olarak da onerilerimızl dile getirecegız 17 KASIM 1981 S Karayolu Ulaşımı 1990 YILINA DEĞİN OTOYOL YAPIMINDAN KAÇINILMALI, ONUN YERİNE 4 ŞERİTLİ BÖLÜNIVIÜŞ YOL YAPEVUNA AĞHtLIK VERİLMELİ. Şerafettin UZUNER Karayollan Eski Genel Muduri. ğin Inşo edılen demır yolu uzunluğu 7500 km. olmosıno karşın 19501980 yı'ları arasında scdece 834 KTI demır yolu ınşa edılmlştır. Son 4 yn ıçınde de bır km. demir yolu Inşa edilerek hızmete sokulmuştur 1980 yılında ıse Bayındırlık Bakanlığı ınşaatları suren bazı demır yolu falıyetlerını durdurmuştur. 1973 yılına değın bol ve ucuza sağlanan ham petrolün de etkl sıyle karayolu yapımı ulkemizde buyük bir aça ma yaparak doruk noktasına ulaşmıştır. Karayoiu ycpımmı ozendıren ötekl etkenlerl oşağıdakl glbı sıralamak olanağı vardır, olumlu etmenler olarak: Otomotıv sanaymln taşıt edmmeyi kolaylaştırması, taşımonın kopıdan kapıya yapılabllmesı, taşımanın hızlılığı ve kolaylığı, karayolunu kuMananların davranış seruestlığl, kent ıçı ulaşıma uyarlılığı, vergılerın azlığı, en ufak yerleşım bırımlerme ulaştığı bıreysel istemlere yanıt vermesl, kısa mesafelerde. ekonomıkliğı, şeklınde tanımlamak olasıdır Olumsuzluklar Bu olumlu nedenlere karştn taşımocılık bakımından olumsuzluklarını aşağıdakı gıbı sıralayablllrlz. Uzun mesafeler icın guvensizdlr ve ekonomlk değlldır Yük ve yolcu yoğunlugu azdır, Işletme masrafları fazladır, ener|i tüketıml razlodır, dışa bağımlılığı süreklıdir, çarpık kentleşmeye neden olmaktadır. Karayelları ağmızın yaz kış geclt veren uzunluğu 80 bın km oiup bunun 60 b.n <m'sı Karayoıiarı Genel Mudurluğunun, 20 bln kmsınin ıse YSE Genel Miidürlüğunun sorumlulujundadır. Kıra/olu ağının 40 bın km'sı çeşıtlı nıte'ıkte osfalt tcbakasıyla kaplıdır. İl yol larının ve koy yollcnnnı 45 b ı n km'si stabıüze olup gerl kalanın tamamı standardı cok düşük toprak yoldur Karayollan ağını tahmınen 20 bın km'sının yuk ve yoicu taşımada yoğlunluğu fazlcdır 1977 yılı sayısal verılerıne dayanılarak yap tığımız hesaplomaiara gore kentler arasında 380 mılvon yolcu ve 138 mılyon ton yuk taşınmıştır. Yük ve yolcu taşımacılığı Ile yapılan toplam iş 55 rrvlyar ton km'dir Dünya ortolamasına oranla ülkemizdekı karayollarının yolcu taşıma payı yuzde 10 daha fazla, demır yollarının yük taşımada payı yuzde 53 daha azdır Buna karşın karayollon nın yuk pa/ı ıse yüzde 43,6 daha fazladır.. Taşımacılıkta ağırlığın karayollarında olmasının pek cok haklı nedenının buiumnasına karşın. enerji dar bağızının uzun süreceğı du şünülürse. karayolu ulaştırma sistemının su rekli de3teklenmesl haklı gösterilemez Gelış mış ülkeler topluluğu olan Avrupada demlryo lu ile taşınan yuk yüzde 52. blzde yüzde 17' dir. Yük taşımada demlryollarının payı Avru pa ortalamasına oranla yüzde 35 daha azdır. Bukalemun mu? oktorRıza Nur... Atatürk duşmanı, sözde Turkçu, hasta ruhlu, yan sapık bır kışılik .. Öyle bır adam ki Du Rıza Nur, once İttıhatçı, sonra Ahrarcı, ardmdan İülafçı. Lozanda görevli ve Türkiye'de Arapça'nın res ıru dil olmasını savunacak olçude dengesiz... • Dünkü yazunda belirttığım gibi Üniversita Sot yoloji Kürsüsu Profesörlerınden. Cumhuriyet 7»zarlanndan, teror kurbanlarından Prof. Cavit Orhan Tütengıl; Londra'da British Museum'da yaptıgı çalışmalarda Rıza Nur'un «Türfcjy«'nJn Yeni Baştan Ihyası ve Fırka Progranu» adlı belgesini bulur Gazetemizm ikind sayfasmda 1964'te kamuoyuna sunulan bu parti progranıının ilginç maddeleri çunlardır. « Mustafa Kemal Paşa'nm ıshatı (dufürülmesi) ve cezalandıruması. Mustafa Kemal'ın ve onun aleti olup sırt bu mevkıde kalmah ve servet yapmak içın her k6tüluğü kabul ve ıcra eden İsmet Pafa'nm ctzalancUrılması.. Erkam Harbıye Riyasetinden (Ctnelkurmay Bafkanhğından) Fevzl Pafa gibi $trr» titlnatgah olan binmn kaldmlması. Mecüsin feshedilip yerine yeni bir mecltt **• çılmesi. Hk hamlede Mustafa Kemal, Ismtt, Htyttt Vekıle (Bakanlar Kurulu) ve emsah tevkıf edılecek. Mustafa Kemal'ın heykelleri ve hamllen ımha ve bunlan yapariiar mesul edılecek.. Mustafa Kemal ve emsahne ızafeten konan şehır, so vft. köy, emsali adlar kaldınlacak.. Eski yazınan iadtsı,. Muhtelit (karma) mekteplerin ilgan (haldırüması)... Bize yalnız fenni ve sittemli bir ziraat, ufak sanayi, ıhtlyacmız kadar fabriha tanayii ve serbest ticaret lazımdır. Memleketımızi sanayi memleheti yapmak büyuk bir felakettır .. Hilafettn yeniden te$Ui hayati ihtiyaçtır.. Tarihatler hilafete merbut (bağlı) olaeaktır Bafbakanhga bağh bir ırh müdürlüğu kurulacaktır..* • Dr. Rıea Nur'un partl progromının llkelerl bunlar... Kuşkusuz belge açıklazıınca tüm b*aında ve kültur kurumlannda tepkller duyuluyor. Cumhuriyet'te şu yorum yapıhyor: • ... Ataturk heykellenne tecavüzler, hilafet, şeriat ısteyen hareketlerle Dr. Rıza Nur'un progravm. uzerindeki yakın üişkiler, üzerinde gerçekten durulmaya değer. ( ..) 1960'tan sonra aym akımı yazılarıyla ve sozlerıyle destekhyenlerin ıçyüzleri Dr. Rıza Nur'un 35 yıi önce hazırladığı programda çırkm çirkin sırıtmaktadır.. • Peld, yukanda keain çiisrileri çekilıniş fildrlertylo Rıza Nur'u 6avunan kimdir? Tercuman gozetesi... Bir örnek diye 25 temmuz 1964 günlü Tercuman gazetesinin bir yazısından parçalar «unuyorum: • İlkin ilim adamı maskesıne burünmüt birisi (rahmetli Prof. Tütengıl) açtı bayrağı. Rıza Nur'un Londra'da safeh hatıralarından bır feaç yaprağı, maksada uygun şekılde yayınlayıverdi. Büyüh Türkçu Rıza Nur'u da 'gericıler* hstesine yazdı. Aşkolsun adama. Sonra laf ayağa düştü. Iptıdai yazıcılann hirU yorunüarvna kadar dotandı durdu. Nihaytt Dil KuruUayinın olağanustu Jpplantışmda patlah verdi. Şimdi günün konutudur. Nedir mesele? Hiç... Tanhini miüeîini ve dihni tever blr adam, konufmaya baflarken: « Ifihlar içinde yatsın Rıza Nur...» dtnüfttr. Ng var bu sözde kızacak"> Buyüklerimiün hep•i <ışıklar Içinde yatsm» değıl mi? Hayır... Bu tözü duyan bir alay •dilmaÇ' ö'keler içinde talonu hoyup çıkmıştı. Ve tabii bu hal, yeniden o en ühel tütun dolduruculara Rua Nur duşmanhğı sermayeai vermiştlr.» • Ataturk düşmanh&ına Tercuman, Ataturk du#mazu Rıza Nur'u böyle savunmuştur, Cumhuriyet gazetesine, yazarlanna, Turk Dü Kurumu üyelenne saldırarak... Şımdi Tercuman gazetesi «Atatürkçu» oluverdl ve yıne Cumhuriyet'e saldırılannı surdüruyor... Acaba neden? Bu gazete bukalemun mu? D Yaptığımız ılk craştırmalara göre ulkemızdekı ulaştırma sıstemlerinln hem aralarında ve hem de iclerınde uyum bulunmamaktadır Eu bakımdan ulaştırma sısteınlerinın yetmezlığı kalkınmayı aksatabitır. Sanayl, Tonm. ve Hızmet sektörlerındekı gelışmeler ülkenin her yonune dengelı bır şekılde yansıması geleceğı kapsayan planlı blr ulaştırmo Ile olanaklıdr. Üretlm ve Tuketlm merkezlerini blrblrlne bağlamak Ulusal ulaştırmanın ana amacı olmak zorunluluğu bulunmaktadır. Ülkemizde bu boyutta bır ulaştırma sıstemınin bulunduğunu soylemek olanaksızdır. 1950 yılından bugüne değın hızlı bır gelışme gösteren karayolu taşiTiocılığı, dışa bağımh ve pahalı enerııye gereksınme gosterdığinden artık ekonomık olma özellığınl yıtırmıştir. Karayolu Gelişiml Insonlığın Ilk coğlarından bugune dek değışık ycpıdaki karayollan ulaşıma hızmet etmıştır. Asurlar tarafından (M ö. 2000) Anadoluda Ilk karayolu Urfo ve Haran kentlerlne ulaşmak Için yapılmıştır. Hltitler tarafından (M.O. 1700 5 1200) doğubatı, kuzeygOney kervan ticaret yolları yapılmıştır. Buyük Iskender donemlnde Anadolu da Ilk kez duzenll yoi yapımına başlanmıştır. Bizanslılar donemlnde yol yapımı mühendisllk anloyışına kavuşmuştur. Selcuklular ve Osmanlılar donemlnde yotun belli aralıklarında konaklama kuruluşları yapılarak karayolunun toplumsol Işlevi kanıtlonmıştır. Cumhuriyet doneminde, 1950 yılına dek karoyolu ycpımınm yavaş bir gıdış izlemeslne karşın, demır yolu yapımı hızlı blr gelışme gös termiştır. 1950 yılından sonra karayolu yopımı hızlanmış, buna karşın demlryolu yapımı durma noktasıno varmıştır. 1950 yılına de Sonuç 390 bin km. değlşik kaplamalı karayolu ağımızın: yoğun Ic tcşımacılıfla, dış (translt) taşımacılığa ve turlzme hizmet eden keslmlen nln hem geometrik ve hem de fiziksel 8tandartlarını yükseltmek, gerekiyorsa sosyal Içe rikll yenl yollar yapmak planlı blr şekılde amaclanmalıdır, 1990 yılına dek otoyol yapımın dan kacmılmalıdır. Otoyol yapımı yerıne 4 şeritlı bölunmüs yol yapımnıa oğırlık venlmelıdir. Yollorın bakım ve onarımı yük ve yol cu taşımada ekonomlnin gözetllmesl ve gezi güvenllfllnln sağlanması yönunden surekll be nlmsenmelldlr. Yük ve yolcu taşımada ülkemizde ulaştırma slstemlerine düşen paylar defllşmeden 8ür Daha sonrakl degerlendlrmelerl daha lyl düruiduflünde, Ikl bln yılına dek bir akaryakıt yapabılmek ıcin karayollan aflımızın flzlksel savurganlığı Ile karşı karşıyayız. iki bln yılın özellıklerının bllınmesl yararlıdır. Bu bakımda yük ve yolcuda artışların bugün deflerledan vereceğımlz sayısal bllgiler Irdelemenln tinin en az 4 katı olacoğı sanılmaktadır. Butemelinl oluşturaoaktır. Karayollan aflının kona göre yolcu 1.7 mllyar yolcu/yıl, yük 596 numu ve uzunluklan: oto yollar 45 km., eks mllyon ton/yıltahmln edllmektedlr. Yük ve pres yollar 160 km., devlet yolları 32000 km. yolcu taşımakla yopılacak İş Ise 220 mityar II yollon 28000 km.. köy yollan 180000 km.. orton km'ye ulaşacoktır. Bu varsayımlardan gl man yollan 150000 km. Toplam 390200 km. dilertk İki bln yılına dek tüm ulaştırma «ietem Fizikse! Özellikleri Malîye Bakanlıgrndan Tasarnıflannıza Devlet garantisi,YŞ T.C.Hazînesi'nin saüsasundugu Devlet Tahvilleri ve Hazine Bonolanoıda bulunmaktadır. HAZİNE, halkımızın tasarruîlarmı 1 a) % 30 net faizli 3 ay vadeli ™ en verımîı ve Devlet garantisi b) % 32 net faizli 6 ay vadeli Hazine altında değerlendirmelerini Bonoları'm her gün sağlamak ıçm bundan böyle: 2%34 net faizli 1 yıl vadeli ve faizi üçer aylık kuponlarla ödenen Devlet Tahvilleri'ni her ay ( * ) T.C. Merkez Bankası, T.C. Ziraat Bankası şubelerinde devamlı olarak satışa sunmaktadır. NOTi f Hazine Bonolarx'nın ve Devlet Tahvilleri'nin faizi yürürlükteki vergiler, ödeme şekli ve vadeler dikkate almdığmdaj j C Cumhuriyet 17 KASIM 1931 Gazi Hz. nin Kurtdereli pehlivana iltifatları ANKARA IC (a.s.) Reısıcıunhur Hazretlen Hımayeietfal Cemıyeti ta rafından tertip edilen Ttir Kye gtireş şampiyonlugunda hakemlik yapmak üzere şehrimize gelmış bulunan 65 yaşındakl Kurtdereli Mehmet Pehlivana aşağıdaki mektubu göndermişlerdlr. cihana büyilk Un salnuş bir Türk pehlivanı tanıdım. Parlak muvaf fakiyetlertnin sırnnı şu sözle izab ettigini de ögrendim. «Ben her güreşte arkamda TUrk miilett nın bulunduğunu ve mlllet şerefıni düşünürdüm.ı Bu dedigini yaptakl&rm kadar beğendim, Onun 1 çın bu degerli sözUnü Türk sporcularma bir meslek düsturu olarak kaydedlyorum. Bununla senden ve sozlerlnden ne kadar memnun olduğumu anlarsuı. Çoluk çocu ğuc için sana ufak blr ar mağan göndenyorum. O bu mektubumla beraberdir. Pehlivan. fimrünun tam sağlıkla uzun sürmesıni dılerün.v Cumhuriyet Sahihl: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecüik TJV.Ş. adına NADİR NADİ Genel Yayın Müdürü HASAN CEMAL MUesaese Müdürü EMİNE UŞAKUGİL Yaa Işlert Müdürll OKAS GÖNENSİN Basan ve Yayan: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazeıecılık T.A.Ş. Cagaloglu Türkocağı Cad. 3941 Posta Kutusu: 246 tSTANBVL Tel: 20 97 03 BÜROLAR: • ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENÎŞEHİR T61.: 17 58 25 17 58 66. îdare : 18 33 35 • tZMÎR: Halit Ziya Bulvan N o : 65. Kat • 3, Tel.: 25 47 09 13 12 30 • ADANA: Atatürk Caddesı, Türk Hava Kurumu î# Hanı, Kat: 2, No : 13, Tel. : 14 550 19 731 îmsak 6.07 Güne? 7.47 TAKVİM 17 KASIM 1981 Öğle ttdndi 12^9 15 34 Akşam 17.49 Yatm 19J4 a) 34 net faiz 51.4 b) 32 net faiz 46.1 c) 30 net faiz 44.7 faizin randımanına eşittir, (z)1627Kasım günleri arasında ve bundan sonra her ay belirtilecek günlerde.