Catalog

nın aog tcş yol VQ duvarlora yonsıvan çakocı crtveıermden gecen yıl ve bu yıı yaptığtm Anadoiu yolculuklarındo, yollar kentler ve kosabalaraa gördügüm portı sımgeleri yanşından veyo 8avaşından söz etmek ıstıyorum bugun Ülkemızde soğlı sollu bır tokım ıdeoloi'lere dayonan kanlı anarşık eylemler olmasa, bu yolculuklardo ülkenm türfu bölgelerinde tanık otduğum «ımgeler savaşıında, coğunluklo lise, hatta ortaokui cağındakl gencierin kafasmdan çıktığı anlaşılan buluşlardan klmisl insana cok eğlenceli gelecek Bırkac örnek vereylm • Volcutuk sırasında verılen otobus molasında bır kasabanın duvarında kocaman bır «IMSAKı yozısı vardı Bıraz alkkat edıiınce baştaki «I» lle sondaki ıkınln ortadakl harflerden başka olduğu. yani bunlarm başka boşka ellerden cıktığı <A»nın da «P»den bozmo olduğu kolcycc anloşılıyordu Bu yöntemle fMSP»vl «IMSAK»a cevırmışler Az uzaktakı blr duvorda da «MSPtnın başma ıkı sonuna bir hari ekleyıp tP»yı da «A» yoparak onu «TlMSAH» durumuna get/rmişler Bu partıye «tMSAKı uvmuş oma, Ikınc s< hıc uymomış, dıye düşundüm. • Bircok yerde cCHP«yı baştokl «C» horfini kolayca cO> sonundaki tP»yıde «A» yaparok «OHA» bicımıne kovmuşlar Buna cok Bik rasladım Blr yerde do ıHının ust noktalarını bır yan cizgıyle bırleştlrıp «A». cP»yı tR» yapıp eonuno da bır tT» ekleyerek tCHPsyi ıCART» bicımıne sokmuşlor. Hıcbır ınce espıri buiamadım bunlorda • «AP»dekl tPıyi kammdan yan blr clzgl Indinp «R» yapmışlar ve sonuna da <PA> harflermı ekleyerek tAP»yl «ARPA» durumuna koymuşlar Oldukca sık rasladım buna da Bu part.nm resımli sımgesl at olduğuna göre. yukarıki bıcıme konuian harflı simgesi, resımlısine çok uymuş doğrusu1 • «MHP»deki »Hınin Ost uclannı yatay bir çizgr/le birieştırıp onu «A» okunacak âuruma getırmısier Sondoki tP»yl de ylne karnından bır czgı indırerek cR» yoptıkton sonra sonuna «KS» harflerınl eklemışler ve boylece «MHP» O'mus «MARKS» Vazıların başka ellerden cıktığı hemen anlaşılıyordu Iki yerde gordüm bunu ve gülmekten kendimı olamodım MHP'lilerl öfkeden cıldırtmak icın bundan daha etkıll bır azızlik olomazdı Bu görünüm bana Avrupo'da rosladığım oynı nitelıkte bır az'zlığı anımsattr Isvıcre'nın Basel kentlnde cok sevdtğım blr arkadaşımla bırlıkte Ren nehrıne bokon buyük kılısenın kalın taşlardan orulü basık bahce duvarıno oturmuş nehir üzerındekı taşıtlan seyredıyorduk Duvorın üst yuzeyindekl bir şekıl dıkkatlml cektl. Bınsl oraya avuc lc> buvükluğünde. altı köşell, SimgeJer ve Donmuş Beyinler Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU cok düzgün blr yıldız kazımış Bılındığl gibi İ$ratl bayraöında da yer alan altı köşell yıldız, Yohudılığın sımgesjdır Bır başkası da gefmış bu yıidızın ortasındakı boşluğa cok duzgun bıçimde bır gomolı hoc kozımış Vıne bilındfğı gıbl gamalı hoc. Yahudılık düşmanı Nasyonai SosyaUzm IdeolOfisınin sımgesıdır Bu şekiın vansıttığı espırıye gecen yıi nasıl güimuşsem, blzlm ül kemızde de «MHP»yı «MARKSJ yapanın esplrısıne öylece güldüm Ama şunu hemen ekllyeyim kl, icinde bulunduğumuz ortam ınsanın gulücOğOnü hemen donduruyor dudaklonnda Duvarları reklom levhalarını, yol isaretlenni kırletsn bu sımge savaşına, eylem savaşıyla blrtikte, artık bir son vermelı. Güzelım bazı tepelerin yamoclon blle rohat bırakılmayıp beyaz tcşlardan yapılan kocaman portı sımgeterme çoğunco MHP slmgesıne alan olmuş B>rakmalı bunu artık. nu gdrmezlıkten gelerek Ataförk â blr yana ıtıp «m'lliyetçlık • mukaddesatcılık» gıbi bırbırıyle h/ç bcğdaşmayan IKI ogeden ofuş muş «ama bir ıdeoiojlyle yıkanan kafalar da yumuşamıyor bır turlü «Tek millet tek başbuğ» porolasmı vıneleyıp duruyorlor Başbuğ V jrdımcısının Türkıye'nln geimış gecmış en bOyuk toprak ağalarmdan ve en güclü feodalIdrınden blrinin oğlu olduğunu bılen bılse de, bu durumun ardmdakl anlomı düşünöp cıkarmoyı gerekli gören yok aralannda Kafalan dondurulmuş ve yalnız bir tek doğrultutia düşunmeye alıştırılmışlor cünkul 0 Blr süre önce Sovyet komunizmlnl revizyonıst ofmoklo suçiayan b zım yerll Moocular, Çindekı son gelışmeler üzerinde ne dueünüyoriar acaba'' Bugün sosyalıst doğrultuda yönetılen her ulkede Marksıst ılkelere gore. ez veya ook olcude revızyonculuk var Kucucük Arnavutluk kendısmfn revlzyontst olmadığını sondığından Sosyel Rusya ve Cin başto olmak ü?ere, bütOn komümsf ülVelen Morksızme ıhanet etmekle sucluyor Oysa «ınson hakları güvencestnın bîr ölcüde ttmınması uretımde verim ve kâr ögesının on plana alınması. kapitallst I» cevrelerlyle ortak yatırımlara gırışllmesl. ö*e) mülkıyet sınırtanmn genlşletılmesı» gibl uygulamoları, sosyallst ulke'er vönet cılerınin kışlsel olarak revlzvonıst ve oportünrst olmalanna değıl toplum dedıflımız karmaşık organlzmanın ve insan denılen «düsünen yaratıflrn». Marksist doktrinin katı ve degışmez kalıpları Içlndo uzun süre tutulamayacağ\ gerceğinden doflan zorunluğa bağiamak. konımca. daha blHmsel bır vaklaşım olur Bu nedenle ben tüm Insanlıöm «humonıst bır sosvalızmova veya «sosyalıst bir humanızmoıya doğru gıttıfiıni vazıfarımda ara sıra yınelerım Cünkü kışısel yoçamımdakı son yonrn yOzvıll'k zaman parcasın da bllö pek cok şey dsğlşti toplumlordo Avrupa'daki hukuk 6ğ>encilığimin ılk yılı olan 1929'. da bötOn lwien gazeteferf Yugoslavvo ve Fron8a'da yakolanan ko\uşturuian ve mahkemelerce yargılanıp cezalandırılan Komunıstlere ılışkın haberierle doluydu Bugun se Yugoslavyo komüniat b>r ulkedır Yalnız Vugoslavya değil. dünyanın ,'ansmdon eoğu da oyle Fronsa'do ıse bugün Komunıst Part.sı bütün organlarıyla yosoı bır partıdır Bircok kent ve kosabanın beledıye başkanları bu partı adayları arasından nalkca secılml$tır Çunku Komunıst Partısı Fransa'nın en büyuk partılerınden bındir. Oemek kı toplumların goruşierı zamanlo değışıyor Doğotıın ycsası nasıl bır değışım sürecı ızlıyorsa toplumsal yasalar da aynı değışım surecme bağlı oluyoriar Ama bu gerceğı ne katı görüşiü Maocularım:za Lenıncılerimıze. ne cie Arnavutluğun tutumunu begene^ Staiın'Stlerırnıze anlatab'lirs'n' Arnavutlar voktıyle müslumonlığı en son kobu) eden holklardah birt e!duğu halde en koyu bağnaz müslümanlor onlar arasmdan cıkmışt'r Hangı türden olursa olsun blr ıdeolojtyi en son banımseyen toplumlerın blreylerl, onun kurcl'arının uvgulanmasında en katı tutum icınde oiuyorlar nedense". (H 4: însan Beşer. ok değil 20 oy oncekl eeclmlerde CHP (bOyOk bfr zafen kazonmıştı. O zamon gazetelere yanaıdığıng göre bozı kendmt bllmezler AP Genel Başkanı Bay Oemirel'ın evının önunde sabaha doğru dovul zurna cal* mışlar. C Aylardan ramazan değil. haziran.^ Suleymon Bey köpürmüş Insanı uyutmuyorlar.. Herkes sohur davulu gıbl seclm dovulu eafantan oyıplodjydı Sız eu Allahın fşme bakm ki. 20 cy gecmeden AP secımlerde bir cbuyOk zafen kazandı. Bız boyleylz... Futbolda. güreşte, polltlkada, orasıra «buyük zsfer» kazanırız; coşup taşonz, zll takar oynarız. Ama yenılmeyegdrelim... Futbol mocında yandaşlar takımlannın «böyük zafsr>lnı alkışlamaya gelfrter Bayraklar, flamalar, bonılar. cmigolar... Tribünler kaynaşır: Kocum benlm.. Aslanım Evdekı hesap carsıya uymaz da Wrkoc gol yenlrse, yandaşların coşkusu tepklye dönuşür. Haramdır yediklerinlz. kossonıza ba. Ne kjrıtryorsunuz u/an Cumhunyet cocuklon. •+* Her derecedekı öğretım ve eğıtlm kurumlanmıza ve «asker ocogı» dedığimi* Atotürk'cQ kutsal ocağın her rutbe va aşamadakı eğltıcl, öğretıcl ve yonetıcılerıne önümüzdeki uzun yıllardo cok ış düşüyor Türklye"de Cünku toplumsal ortomımıza ülkenın geleceğı icın gercekten bOyük boyutlar taşıyan tehlıke tohumlan ekllmış ve ekılmektedır Eğer bunların kendı gercek boyutlorındo fılızlenıp jlkeyl kapfaması simdıden önienemezse (opiumumuzda kanlt bır ic catışma ve hesaploşmo artık kacınılmaz duruma gelir Kucük politika hesap ve cıkarlarını halkımızı bırbırıne Karş kışkırtrîtukto ve böylece DlVedekı gergin hovoyı surdürmekte gören lıderler tokımından hıcblri kazancIı eıkmoz böyle bır caf$modan Olan. vatanımıza olur Bu gerceğı de bugünku butun 6Oğcı llderienn ve kend arafannda blle uzlaşamoyan^ sol uctakılerın kafalarına sokamazsınız. Kotılaşmış beyinler ne zaman biraz esnek oiacak dıve acı acı düşünuyorlar azcok aydınlık duşünebılenleri Yazın'n başında sımgeier savaşı dlye gulmece konusu yopmok ıstedığımiz savoş aslmda dondurulmuş beyınlerın ülke ıcm cok tehllkell olon bı/ıncsız savaşımıdır Bu ülkeyi ve bu halkı yürekten seven herkes bu karışık ortamdan kurtuirrıamız ıcm cabo harcamalıdır, umutsuzluğa ve bezg nlığe duşmeden .. **+ Gecen hafta cıkan yazımda «kafosının Icindeki beynı kafatası kadar kotılaşmış» kımi Insanlardan söz etmlştım Böyle sertleşmış beyinler pek çoğaldı ülkemızde Kımısı şsrıotcılık. kımlsi mıllıyetcılik, klmisl de mllletlerarasıcılık uğruno dondurulmuş genc beyınlerı tek yönlü saplantıtann kotılığından kurtarıp cok yonlâ, e5nek ve karşıloşttrmalı düşünce doğrultusuna yoneltmek cok güc Sotı'da «fanatık» drye nltelanen »rtedlglrn dedıkcu bağnaz tıplerdır bunlor. • Imam . Hatıp Lıselen guva lâyik duşuncelı aydın dın adamı yetıştırmek amacıyla aCildı Ama oradan cıkanların bınde dokuzyü? doksandokuzu lâyıklığı kâfırlık olarak öğrenmif ve ulkenin ancak. 1400 yıl oncekı cöl toplumunun koşullarmo gore konmuş şerıot kurollannın harfı harfine uyguionması/ls kalkmabıleceğıne Inondırılmış Herbınnın kafatosmdo koskatı bır molla beynı yatıyor Ne kador cabaloson yumuşotomıyorsurt • Utusculuğun dokosulunun bflğılsız • k o fulsuz tam boğımsız ve lâyik yönetım olduflu 14 eklm seclmlertnden once CHP\İ srmsıkı futon blrlsıne 14 ekım secımlennden sonra rasladım. Aoaaa herıf tepeden tımağa değişmış: Oh oldu« Neden'' Memleketf batırdılar, yuzietine gözlerlne bufaştırdılor, bu sonucu rtak eftı/er... Sen mı s6ylüyorsun bunlan? Evet. ben söyluyonjm. CHP'nin iclnde kaynaşma tıkır fıVır... Adam parflnln koymağını yemış, kremasmı yutmuş. pastasını dışlem/ş. kocamon kentlerde yerel örgutü elınde hamur gıbi yuğurmuş, hükümetın butün sorumuro katılmış bakanlık koltuğuna kaykıfıp ıstedıklerını gönlünce yapmış, şımdı bobatanıyor Hesap soracağız. Yaaa kımden? Aynaya bakıp kendlnden sorsa. betki fyf blr özele$tirl yopmış oiacak Umurunda değfi. • Solun borunuşu OKTAY AKBAL Hayır fcvet BILIM DÜNYASI 12 Mort dânemlnda mahpushanede yatanVen genclerln kurdukları örgütleri tzlemiştım bazı İNSANIN YETENEKLERt örgenbıhm (ta bioniaue) can Mann orgerlennm eadece onlorın yaşamlarını surdurmelen ne yarayacak bıcımde geliştığı nı ortaya koymuştur. Öylekı, canlı icin cevresmln gerçekleri dışınde bır gercek yoktur. Bu gercek de onun duygu örgenlerlnın süzgecmden geçmlş blr gerçektır Örgen, gerceğı canlının işlne yarayocak bıçım de carpıtarak yartsıttıgı İcın (MnUnın gerceği budur Katdrkl. canlının zekâsı da sadece kendı gerekslnmelerine göre bl clmlendlgi icln kendi gerçeklerl dışmdaki s«ylerl algıloyıp işleyecek ve blr sonuca ulostıracak bır yetenek de değlldir «Gezegenler varmış uzay denen sonsuzluk varmış dünya varmış. öbur dünya varmış, bundan canlıya neTı Insan icln durum başkadır Insonın örgenlerl neye göre »fclmlenmiştlr* Zekösı neye go re. bıldığımız bıcımde calışır'' Kuşkueuz Insanın örgenleri de cevre koşuliarına g6re oluşmuştur insan havasız yerde yaşayamaz Vucut ısısı 36,5 santıgrad derece ile 42 derece orasındakl ısıdan fazlasını ek sığm\ koldırmaz Insan doflo gucierl karş'sında ocızdlr Soğuktan, sısaktan kendieıni koruyacak tuylerl, kürkü yoktur. Yırtıcılara karşı disleri penee6i etkısızdlr Gozlerı fazla uza0ı. fazla kücuğü görmez Ku« lakları bır cok tltreşlmleri almaz .. Bu durumda msan leln de gercek goreeAli (niebf) olmak gerekir. Acaba öyte mldlr* Qıs dOnya acoba btzlm algılodığımız gıbı değfl mıdır' Bir cok filoiotlar. gerçeğın bızım algıfadığımız bıcımde olmadığı göruşundedırler Hatta Ingılf2 filozofu Berkelev (1683 • 1763) dıs dünya dlye bır şeyin hle olmadığını dış dünya sanâığımız şeyln fıkırlerımızden oluştu ğunu ıterı sürer ve felsefe doktrınıne «Immaterıalısme» odmı venr Berkeley fe'sefesıne en guzel yanıtı Nâzım Hıkmet'ten olmıştır dşte sen / işte senin felsefen: / Sen o serı kırmızı renginı görduğün / Cflofı derfs) ne parmoklarım sürdüğün I Parlak / Yuvarlek / Eimeyo / Fıkırterln bır tertibldlr dlvorsun / Dısımızda bıze bağlonmadan Vqr olan / Vartıg't ınkâr edryor sun / Şu mavı denız / Şu mavl denızde yüzen beyaz yelkenll Oeml / Kendi kendlnden aldı. ğın fıkirlerdir oyle ml?.. Blr sen / Bır de Allah hakikt / ta» kın ey meyhanelerln larhoş pa pazı / Senln dışındo değıl miv dl / Kıllı kollarında kıvranon meyhoneclntn km? / Vokso kendi altında w n / Kendinle ml yottm? / Dıyellm ki senden evvei boban yok l«o gibl / Ylne rakat bacakian arasındon cıktıâm ı Meryem glbı bır anan da rnı Cocuklar dynyayı değlştlreceklerinl sanarak örgut kurmuşlardı Yenllgi kofalarmın kıyıcığından bile gecmemiştı Lıderlerine tepıp kul olmuşlar. bir dedığini fkı etmemfslerdf İşler tersıne dönup dört duvarlı dünyanın Içıne düşünee yıkılmışlardı. Ve yıkılışlann öfkesi. lıder belleyip taptıklartnda odaklaşıyordu Koğuşla bu neden le kavgalar. dalaşlar. catışmclar başlayınca, bir buyük devnm ustosmın sözlenni anımsadım: ınsan karakterınin denektası zor günlerdl.. CHP slmdl zor günlerinl yasryor Voktiyle umut polıtikasının nalk kotlcrında tüccorlı ğmı yoparak partlnın ve hukumetm koltuklarıno kolffy ca lırmartantar, umutlorı yıkıldığı Icm suclu arıyorlar Ov ea bugüne değln susmaları bundan sonrakı konuşmalarının değerlnı saptamıyacak mıdır? Yenıigı yengının ıkiz kordeşidır Vasamın yosasıdır bu. Ve eı bebek güi bebek niçblr doğrudOrüst smav ^«rmeden lıdertn eteğlne tutunarak CHP'nin üsı katlarına yerleşenler. şımdı ne kırotto olduklanm ortaya koyacakfardır. hison beser.. demış atalarımız. 14 ekım Senato secimlfirindekl oy oranlan üzerlnde bıraz durmak gerekır CHP yüzde 39 02, TBP 1 02. TIP 0 07 TSIP 4 03 SDP 0 07 bağımsız sol adayların aldıkları tum oy oranı da yuzde 1 .. Sol oylar topluco yuz.de 34 21... Soğ o/lar ıse yüzde 65 doloymda Oysa 1977 genel seclmınde sol oylar CHP yuzde 41 38. TBP 0 39, TİP 014, topluca 41 91 ıdı... 1977 ıle 1979 secımterının oy oranına baktmız mı tsol» yuzde 34 21e duşmuş yuzde 4191den; yanl yuzde 7 70 oranda bır genleme .. Sağ oyların ıse AP coğunu toplayabılmış Yuzde yarım olan sosyalist oylar ise bu kez. yüzde 3 5'a cıkmış . Ikı yıl ıcinde gerıleyen tek portl CHP dir. yüzde 4 i 38'den yüzde 29 02'ye mmek adıyla sonıyie tam bir yenılgıdır Bsn 1973 ve 1977 secımlerinde sol oyların demokratik sol cızgıde îoplonmasını antlfaşıst savoşım acısından yararlı gorenierdendırn Bu arq secımde de aynı görüşü savundum Sosyalıst partılerln kendı aralannda birlığl, bır butunieşmeyı kurmadon halkımızdon buyük bir llgı ve sevgı goremevecekleri kanısmdaydım Nıtekim dedı^ım de oldu Gercek sol, tam dort partıye ve çeşıtlı sol aday lara bolundu nıç bırı önemlı bır kazanc sağiayamadı. Beikı şımdı kendı aralannda fbız sızden daha cok oy aldıkı dıye ovunenıer oluyordur, ama sonuclar ortada... Kımsenın baskasına bir diyeceği yokl fBillmsal» sosyallzm yolunda bır araya geimeden, guclerl tek bir örgutte topiamadan, ayrı ayn grupcuklar olorok ortoya cıkmak, sureklı yemlgıye uğramoktır Bunu TSIP önceden gördu bıriık yolunda gereken cabayı harcadı, ama solun ceşıtlı Iraksıyonlarını. en başta da TİP'l bu tbirieşme» cızgışıne gotiremsdl Yalnızca bu olumlu cabasıdır TSİP'e soı partller ıcmde en yüksek oranda oy sağlayan... Evet. TSIP yuzde 4 03 oranda oy kozanmıssa. TlP'se yüzde 0 07 ds kaimışsa bunun tek nedenı budur Sosyalıst Devrlm Partısl'nın. TV konusmalarmın etkiMığı ı!e FIP kadar oy kazanması da dikkat cekıcıdır. fGuierv izlu ve bağın&ız» bır sosyalizm propogandosı yapan 3OP sözcu'sr' «Ne Amenkc ne Rusya ne d» Çın» sloganınm Turk topiumunda etk'lı ve geeerlı olduğunu kanıtıamııiardır SDP emekcı yığınlarında ulusal bır sosvaiızmın öncüsu olarak ortaya cıkmısti' Bu nitehğı le otekı sosvolıat partılerıe kl oniaro ogırı sağcı oartılerın dılıyle »aldınlardc da bulunmuştur bırleşmek ortak bır cephs kurmak oianağı kalmamıştır elbet Gelecek secimierds SDP >tek bosına» ne elde «debıiır bunu da o zaman göreceğız Çlmdilık rSİP'/n. oncok TSIP. blr d« «ilerlemeel» adı verMen fraksıyonio ışbıriığı gucbırlığı yapobilmesi oianağı vardır Va hep pıHıkte venı bir buvük pgrtinin catısı altır.da toplanaeaktar, ya da ayrı ayrı verdlklort savasımda <c<«rınden b>n, en gucıüsu en dtkilısı ayokta kaiabıiecek... TİP'le TSIP bu tecımaa rtemen her IIde aso^ı vukan avnı oranda oy oimı»lordır; toplam Olorok TIP 33674 TSIP ıte 63 531 oy kazanmıftır Bu yonyo yokın fazlslığı TSİP'e sağloyon Mord:n ve Sılrt ilien olmustur Herke$m btld'âı gibl Ouneydoğu boigelannde iecmen daha cok «kışmere ov verlr TSIP'in burdo Qldı(jı oylor. Surt't» 9 246. Mardın da 16 S61 oy da oöyla bır nlUlık totıyor Yanı, TİP'le TSIP'in bırbınne üttunluk savı o'arnoz olmamalıdır Yapabıleceklsri teif yararlı ış yenı bır «fosyalıst partıı kadrosunda blr cava aalmektlr hani de voktt geclrmed«n... 1981'd* Pono!r»ntoVıj h c d»ğıis# beşon temsılcJ »okmonm tek yoiu budur CHPVe s«flne« . Oemokratik Sol'un ıu> aldugu CHP Programmdo yofiimt»iır Bu'ent Ecevıt'in, Alev Ceşkun'un kıtapiorında 4o CHP'nn yenı kit'lfS' v« tutumu ocıkionmış oöfi«> önune Gertlmıştır CHP toplomak 1 kararı oldıâ Oiağanüetö Kuruitavında ane erekl«rin«, prsgramındo balirttığı t«mei Hkelere uygun bır yol Izlem« kararı aimahdır Muheiefetteyken de iktldardayken d# k»nd' «Drooromnnı uygulamova colışmalıdır CHP, daha önce de yenılgllere uğrodı ama ardmdan güvenilir kışdığıyle vanldan bo*onlar kazandı CHP blr bo?gun havasıng glnn#«e kısa sörede eskl etkmlığlne kavusabHır Sağlam tutumu kişıllgl larihsel nırsligi 8ülent Ecevıt gıbı s«ekln blr devlet adamının lldarllğl oydın blr kadro yurt yOzevlnde genis soyida bir yandoş topluluOu ile CHP bu so" venllglsino rağmen ylne de Turk haikının ve TQrk demokrosislnın en sağlam gü</enc9Sidlr. Vehbi BELGİL mıdır'j kuşkusuna kopılmıştır. Dınler ve felsefe doktrınlerı Insanın bu doğal gereksınmesıni yonıtlomok Icm ortava cıkmıslardır Her dln bir felsefe doktonndır. Her din, evrenln kımln torafından nos»t nlcm ya ratıldığını, dünyada ve evrende kl^ doga olaylannm nedenlennf. Insanın bu olaylor korşısında benımsenmesl gereken tutumu acıktır. Fakat, dlnlerln tartısmesız kabul edılmesı gereken düşünce slstemlerl insamn gerceğl arayışına tam bır yanıt vereme dığı icln tomamen hür düşünceye doyanan felsefe sıstemleri ortoya olılmıştır Bu sıstemlerln ortak Ikı konusu şu olmuştur: 1 ilk nedenler 2 Son amaclar Yanl evrenl klm yarat mıştır ve son amocım'z ne ol malıdır sorula'inın yanttlarını oramışlardır filozoflar Fakat. bu konuda ortaye otılan görüş ler gerceğln ne olduğunu tam olarak yine de ortaya koyamamıs'crdır Ve bu ha1 Alman fllozefu Kant'a kadar (1724 • 1304) beyle gelmlştlr Kanta âa osağı yukan eynı şeyi yapmıştır Yanı bllemedığımız şevler olduğunu ve bir şeyler yapmaya borclu olduğumuzu (ohlak alanında) varsaymıştır. Kant'm Izlnde gidenler de bır cok felsefe «ıstemlen ılerf eürmüşler, fakat gerceğe ylrie K/oşomamıslordır blzi gene d« aldafması ofosı de ğıl mı' NıteKim Kooernlğe ko dar, güneşın dunya cevresmde donduğü sanılıyor fakat bu yanfış teme's dayomldığı halde bır cok doğru hesaptamalar ya pılabılıyordu Bugun ıçin de oy nı şey söz konusu olamoz mı? Kanımızca olamaz Inscioğlu gerceğe her gün biraz daha yakloşmoktadır Cunkü blllmde en acık bllgiler bıle son bfl gi olarak kabul edilmıyor mü lâhazat hanesı hep acık bırakı lıyor Vanı cağda$ bllım hlcblr şeyı kestırtp atmamakta yeni göruşlero ıddıalaro hep acık kalmaktadır Çsasen biitm lle dogma'nın farkı buradodır Dog mo'da bır fikre korükorune Ina nılır Dogma lle gercek araeında bır oyrılık varsa bu 'tevll'lerle giderılmeye calışılır Yonl zıhin yanlışı knbullenmeye tor lonır Bılimde ise en kesln gibl görunen bılgılerin tersl her ta man soylenebillr ve kamtlanabı llr Bugün 1 200 dolaymda olon bllım dallarında her gun yepyeni görüslerfn ortava atılması tartışıiması kabul veya red edılmesı bunun en canlı ömeg'ldır. BtLtM tMDADA YET^ŞtYOR Flllzoflor kısır ceklçmeler Içında gercegi arayo dursurrlar bılımler de özellikl0 19 vuzyıl dan Itıbaren gerceğı parca par co ortoya dökmeye başlamıştardı Her bilim kendı alanındakı gercekieri ortava kovuyordu İnsan ook kucükla cok uzağı gdremiyor fakat bu eksıkllĞ ni mıkroskop ve teieskopla fiıderiyordu Insan 5 000 metreıık denlz dibinde yasayamazdı. Fakat o bu eksıkllğını dalgıc eiysilerl, batıskaf denen dip araclan yoparok flidermıstı. Ineonın kulokları blr cok sesleri. elektromanyetık doigolorı olamıyordu Fokot, Insanoğlunun yaptığı arocior bu elanakian kendıslne sağlıyordu Kutuplordo, uzayda yasamosı olonaksız olsn Insan buralarc gore hazırlonıyor gezegenlerı dofaşıyer gunes kümeemin dısma cı kabıliyordu Cunkü ınsan, arac lar yapan blr variıktı Bergson, zekânın araclor yopma gerekslnmesinden eıktığını toyiemıyor muvdu' İnsano^lu bu arac lorla conlılığın temellerine, otomun derınlıklenne hatta, ato mun zerrelermln de derınllklerıne inebil'vordu. Blllmsel bulusler blrblrlni koval>yer. gerçek senılan b/r cok şe/lenn yerlerlnı yenılerl alıyor, sonra onlar de yerlerfnf gerceklere btrgkıyorlardı. VİLLAV Lâle ~ l A L E l / I U A BUHHANİYÇ, TELı 3 4 3 OREN SAKİN SABAHLAR HUZUR DOLU BİR 6ÛN VE SONBAHARIN SERİN AKŞAMIARINDA KALORIFERU ILIK ODALAR, SlCAK SU, OENI2 • KUM GUNEŞ SİZOE UNUTUIMAZ BİR SONBAHAR ANISI OUCAK ÖRfN KANTTN DEVRtMÎ Kant felsefede devrlm yopmıştır Fılozof şöyle dfyerdufFelsefede bu gOne kodor hep 'ılk nedenler* oronrrıştır Ve bır sonuna ulaşılomomıstır, ulaşıls mayacaktır Cunkü blz aktımı« n veteneklerml hfc dıkKate almadan gerceğı arast'rmısız Bu durumda yopılacak şey önce aklın veteneklerlni arastırmoktır Yanı Insanın 'ılk nedenlerı' bulduğunu bır an icın kabul edelım Accba Insan aklı bu nedenlerı aniavacak btr düzeyde mldlr? Oeğllse Ilk neden dıye bir şey oramok da an lamsızdır. l«te Kant'tan başlıyaraktır kl «elsefenin konusu <Neyl bllebıllriz'» cYepmoya berelu olduâumuz sev nedır?ı bıcımlne dönusmuştür Kant, felsefode yaptığı değışıklığı Koeernlk'ln aetronomıde yaptığı değışlk'lğe benzetiverdu Kopernik'ten Önee gCneş dünyonın cevresin de döndurulövordu, Kopernlk tam tersınl yeparek dunvayı gü nesln cevresınde döndurdu. Kant'tan önee fılozeflor zlhnl, eevanın cevresinde dfindOrtnOc lerdi. Kant eşyayt zihnln cevresınde dendürmeve başladı. Kant aklımızın nereden. nasıi cıktfğının araştırılmasım «tıyofdu Fılozof'ar ondan eonro bu volo dokuldüler Arana» no "bllgı kuromı' dend! 8 ' m * oklın kökeni. sınırlorı arostırılıyordu. Volnız eskl feleefe de. venl felsefe de vanlıe bir noktadan yolo eıkmışlerdı Birlnelsmde 'ilk nedenler eon omacior1 ara nryprdu Vanl Ilk neder drye bir sev vonavılıvor son amae dlve blr sev kabul edtıtvor ve bun'oV aramvordu Ovta dk se beo son amae d*ve bir sevi An kabul edle arostırmok •lO^iînreve ovkın olmak YARATIKLARIN EN ŞEREFLtSİ işte insanm buvOkluğu vera fılmışlorın en sereflısı oiuşu bundandır yanl dogmaları bır yana ıterek hep gerçeğe ıspat lı gerceğe acık olmasında ve orgenlerının eksıklıklerlnı temamlamak icln aroclar yapmasmdodır Boşka hlcbır canlı bu yeteneklere sohip değfldlr ve olamayacaktır Bunun sonucu eudur kı isootlı bılımlerm vtrilerın n gercek ojuslarını kuşku ıle kerşılamamız ıc'n bfr neden yoktur Insan' yaratılmışiorın en şerefllsf yapon her an hatotoria cevrıll olduğunu bllmefll ve bunlan en oza ındırmenln yollormı hep "<ramaaıdır. Bu durumda. doganın İnsana en buyük hedıyesl olan aklı nı kullanmayı bır vana bırakarak korükörune dogmalara, lepatsız bılgılere saplananlon ya ratıimışların en şerefslzı tavmakto hokl» de<jfi miyte? (Cumhuriyet 7990) TEŞEKKÜR Sevollı kordeylm, oblom va holemız Öğ Nermin SARlDOĞAN'm vefstf delayısıyle teigraf, tefefen ve biüot cenczeyo fi«iAr<or başsoğlığı suncn doetlarımızo. yakınlarımıza ' edtriz. Dr. ORHAN ARIKAN, ŞENAY ARIKAN TUĞRUL ARIKAN ZEKI ARIKAN (Cumhuriyet 7980i YİNE ESKİ SORU Ancak butun bu gelısme'ere karşın gerceğl yme de bilebllıyor muvuz? Ouygulorımızın DUYURU KÖMÜR TKİ Kdmür Satış ve Tevzi Müessesesf KÖMÜR SATILACAKTIB e Soyın ho'kımıza ve sanayıeilerımize koloylık olmok Guney Anodolu Unyltlsr) ve Asfaltltleri lsl#tme<fnln SILOPİ'de öretıien tuvenar komürier işletmece gdsîor iee«k yorde te$"m fıyat' «00 TL/Ton'don Toisıse bağl' <almaksızın serbest olarak satısa edıimıçtır Bu kömurden almok "Steyen ihuyac sohıplerinln falep ettıkier) miktarları ve sartian bMrfirmek ü?er« Guney Anodolu Lmytler) ve Afifa'tırfert İsletmesı Müdürlüğü CİZRE adretıne muracaat etmeleri önemle duyurulur. (Bosm 22946) 7889 Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seylr Hıdnsgrsft ve Ostaoerafi Daire«j Başkaalığından Bıldınlmış.tır. OENİZCİLERE VE HAVACILARA 171 SAYILI BlLDtRl n lle »l Eklıp 1979 tarihleri «numds oeoo'dan JTM'ye kadAr asaiıdaHi noktalon blrleştiren «Uia iclade «eyretme demirleme. avlanma ve bu sahanjj) §000 wetreye kadar olan yuksekllgı c*p ve roal emniyeti bakımından tehltkeUdir. KABADENIZ (l) 4} 39 (3) 41 38 I») 41 2S (4141 3» SILE HEDEF, DEV BİR DENİZ GÜCÜ1 TÜRK DONANMA VAKFTNA YAPACAĞINIZ YARDTMLARLA BU HEDEFE ULA5ABÎ1İFÎZ. DtNLER VB FELSEFELEE Inasn dösünmsv* boılodıflı zamondon bu vono durmodon baln «ttid'nin rf« torVmo var mış v« «Acaba dünyo bızim bll dlflım ? gıb< mıjiı «okso bıldı derece ıo dakik* kurey derece 38 dakıka dofu derece 15 d«kik« kuzef dereco *» dakike dofu derece 15 dakıkt kuzey derece 45 d«ktk« do#u derece 00 daklk* kuzey derece 45 d*kike dojıı DENI2CILERE VE HAVACILARA DUTUnULUR, (Bttin: 22436) 7987