Catalog

• SEÇİMLERİN BU YILIN SONUNA KAOAR YENİLENECEĞİ AÇIKLANDI. ANCAK BUÜO SEÇİMLERE KADAR ÜLKEYİ TARAFSIZ BİR HÜKÜMETİN YÖNETMESİ ÖNERİSİNI RED DETTİ. REVALPİNDl Pâkistan Başbakam Züllikar Aiı Butto muhalefetteki dokuz partinin oluşturduğu • Pakistan Ulusal İttifakı.mn seçimlerin yenileme istegini kabul etmiş ve 1977 yılının sonuna dek ülkede yenıden genel seçim yapılacağını sçıklamıştır. Ravalpindi'de sürdüriilen hükümet ile muha'.efet arasındaki görüşmelerin sekizinci turunda Başr>a'<an Züifikar Ali Butto'nun 7 mart tarihinde yapılsn genel seçimlerden beri süre gelen toplumsal huzursuzluğa son vermek için seçimleri yenilemeyi kabul ettiği beHrtiImektedir. Hükümet sözcüsü, muhalefetın 7 martta yapılan genel seçimlere hile kanştmldığı gerekçesiyle seçimleri yenileme isteğıni hükümetm olumlu karşıiadığını ancak seçimiere kadar rar?fsız yeni bir hükümetın kurulma önerisinin reddedildiğini ifade etmiştir. Başbakan ZüUikar Ali Bu'.to'mın muhalefetle £öriişznelerine hükümet sözcüsii olarak katılan Molla Niyazi. «Pakistan Ulusal İttifakı görüşmeiere başlamadan önce Başbakan Züliıkar A'.i Butto nun istifasını ve tarafsız bir Başbakanın • kuracagı hükümetle seçimlerin yenılenmesini istiyorlardı. Ancak artık muhalefet üaerleri bu isteklerir.de israr etmiyor » demiştir. Öte yanaan dokuz muhaîefet partisinin oluşturduğu Pakistan Ulusal Ittifakının lideri Müftü Mahmud Başbakan Butto'nun seçimleri yenileme kararını muhaleletin büyük baskısı altmda aiındıgını belirtmiş ve «Buno'yu dize getirdik» demiştir. Muhalefer liderleri, Başbakan Butto'nun ciyalog kurma isteğini bu aybaşına dek olumlu karşılamıştı. Muhalefetteki Pakistan Ulusal İttifakı liderleri, seçimlere hile kanştırıldığı gerekçesiyle seçimlerin en kısa zamanda yinelenmesini, Başbakan Züifikar Ali Butto'nun istifasını ve 7 marttan sonra tutuklanan siyasal liderlerin serbest bırakılmasını istemişti. 7 marttan süregelen toplumsal huzursuzluklarda Pakistan federal kuvvetleri ile Ulusal ittifakı destekleyenler arasında çıkan çatışmalarda en az 300 kişi ölmüştür. Gozlemciler, kanh olayların boyutlan bir iç savaş öncesine ulaşırken Başbakan Butto'nun genel seçimleri yenilemeyi kabul etmefinin çok olumlu karşılandığını belirtmektedir. (Dış Haberler Servtsl) LİBYA'DA TARIMSAL ÇALIŞMALARIN ÖNEMLÎ BÖLÜMÜ ORDU TARAFINDAN YÜRÜTÜLÜYOR Silahlı Kuvvetler toprakların islâhında kuyu kazılmasında ve sulama . şebekelerinin kurulmasında çalışıyor Libya'da 1969 devriminden sonra glrişUen tal «ınma çatalan sanayi, eğitim ve konut a.aniarmda o'.duğu kadar, tarım aîanında da önemli ıleıib.nîler kaydetmiştir. Aslında ülke topraxları. biivük çorunluğuyla çölden oluştugu için lanır.î elveıişli de£ildir. Tanm, ancak surada bura'îd serpiştiri'miş olan vahalarda yapılabilmektedır. N't var ki, devrimden sonra bu vahalardakı tanrna elverişli toprakların genişletilmesi, tarımın Pakistan'da hükümet muhalefete boyun eğdi, seçimler yenileniyor IİBYA LİDERI KADDAFİ Orduyu halkla bütünleşHrivor mataneleştirflrnesi, toprakların köylülere dağiUlması, köy konutlarının şehirdekilere benzer modernLkte yapılması gibl amaçlara yönelik çalışmala,\ kır yaşamının yüzünü değiştirmeye başlamıştır. Bu çalışmalar, hazırlanmış bi r plana uygur biimde yürütülrnektedir. Libya ycneticileri, planm şimdiye kadar ıiyFulanan böiümlerinin amacına ulaştığıru, bır«caç yıl içınde diger bölümlerinin de tamamlaıucagım fngiliz Kraliçesinin Jubilesinin ardından... KEHAN MORTİN BUvük Britany» Kraliç«i n . Elizabeth, geçtıgimu hafta tahta çıkısının 225. yılını kutladı. İneiliz halkı tüm kentlerın duvarlannı kaplayan, «Ma "estelerinin şerefine ve saglıgına için. afişlenne ba karak kendilenne uıun ömürler dilediler! Ingılız rurizm endüstrisinin uzmanlan ise jübile nedenıyle lngiltere'ye yaklaşık 2 milyon turlstin gelmesını saeladı. Uzun yıllardan beri ilk kez IngUtere bu yü Kraliçenin şerefine dı? ödeme açıgı vermıyor. .Gümüş Jübile. olarak adlandınlan tören Innlix halkmın moral takviyesi için araç oldu. Inp İiz milli marşının .Tannm Kraliçemi koru dın k'taplannın ise Kraliçe ve onun çevresıne bağhlık ve <=avgıvı dinsel görer olarak tanımladıgı ou uılcede.'yajnn organlan halkon Kraliçe hakkındaKi duşüncesini araştırdı. Bunlardan ortayolcu «The Observer» gazetesın<n yaptıgı kamuoyu araştırmasmda, 4600 yamttan, değerlendirilmeye alınan 3019 yanıtın çogunluğu Kraliçeden yana baglılık belirtti. Gazetenin, . t n p terede bir Kraliçeye gerek var m ^ r ? . sonısunu yanıtlayanlardan yüzde 71 erkek, ve yüzde 88 ı ka^ dın evet dediler. Evet diyenler niye evet ^°^ Birinci neden, Kraliçe politika dışında kalmış bir devlet başkanıydı. îkincisi ise birincisini de ortecek kadar bnemliydi. Kraliçe tüm rüşvet iddıalanmn dışmda ve İngiltere'nin tek parlayan güneşı o a rak kalmıştı. Çogurüupunu ögretmen ve erkeklerin oluşturdugu yüzde 21lik oran ise Saray masraflarının yüksekligi nedeniyle Kraliçjsnin gereksızlığl görü$ündeydi. * ^ncak, «Saray masraflan için tahsisat artırılmah mıdırî. sorusuna ancak her beş kişiden bırı evet diyordu. Nedensiî değildi bu. 1952 yılında Kra liçe tahta çıktığında bu ülkede toplam işsız sayısı 3S0 bin idi. Kraliçenin 25. yılında bu sayı 1.3 mıl von kişiye yükselmiş durumda. Üstelik I9o2 yıİındaİngiliz ulusal gelirinin yüıde 62'sini alatı Ingilii halkının yüzde 80'i, 25. yıl sonunda gelırinde hiç bir degişim olmamıştı. İngiliz işçi sınıfının ucretleri üç yıldan bu yana enflasyonu kbrüklüyor jrerekçesiyle dondurulmuştu. Bunu açıklayan Ingılız Kraliyet Ulusal Araştırma Enstitüsü idl. Enflas yonu kimin yarattığını ise Kraliyet Enstitüsünden baskası kolay kolay bilemezdi! Kraliyet Araştırma Enstitüsünün söylemedıgıni ise The Financial Times gazetesinden bir grup cazeteci araştırdı. Fiyatlar Kraliçenin 25. yılında ne kadar artmıştı? Bir kilcy et 1952'de 12 Pence'e (360 kuruş) alınıyordu. 1977'de ise 131 Pence (40 lira doiaylarında), tereyağı 12 Pence'den 55 Pence'e (15 lira) fırlamıştı. Beyaz ekmek ise 2 Pencden 22 Pence (660 kuruş) olmuştu. Bu yüzden Lonura'nın ünlü meydanı Leicester Square'de vit nnlere bakan yaşlı kadın, «Bütün bunları almak için İngiltere Merkez Bankası olmak gerek» diyordu. LETLAND 1952 yüında savaştan yeni çıkmış îngiltere, büvük savaş tekellerinin yarattığı ya'ralan henüz sarmıstı. 1977 yılında ise İngiltere yıne ayrj yara lı ortamda. bu kez, Leyland rüşvet rezaletini tartışıyordu. ünlü Leyland Otomotiv Şirketinin bazı dış satış işlemlerinde rüşvet verdiği savından kay naklanan rezalet konusunda îngüiz basını ikiye aynlmışn. Bir kısım basm Leyland şirketinin mutlak suçlu oldugunu ve bu nedenle cezalandırılması gerektiğini öne sürerken, geriye kalan yaym organlan bu iddianın satışı düşen diğer îngüiz otomotiv şirketleri tarafından çıkarıldığını yazdılar. İstanbul halkının da yıllardan beri bindiği ve kenoisine «et arabası» admı taktığı Leyland konusu tüm boyutlarıyla sürüp gidiyor. Ancak bu rezalet, îngiliz diline yeni bir sözcük kazandırdı. Satışlarda «B» faktörü deniyor buna kısaca. Uzun adı ise satışlarda «bahşiş» etkisi. Bütün bunların içinde Fiat şirketinin ünlü yöneticisi AngeUi îngiltere'ye çıkageldi. Bir öğlen yemeğinde Ingüiz iş adamlanna bir konu?ma yap tı ve dedi ki: «Dünyada uluslararası ticaret ve teknolojı transfen zengin ülkelerden yoksul ülkelere olacaksa, çok uluslu şirketler de varotacaktır. çünkü onlar en değerli çalışma araçlarına sahiptirler. Biz sadece geçen yıl 4 milyon dolar rüsvet verdik. Ama bunu bizim geçen yılki 9 milyar dolarlık satış ciromuz içinde birlikte değerlendirmemiz gerekir. Biz gittigırui^ ülkede yasalara uya rız. Ama rüşvet almak isteyen olursa biî ne yapalım?' Bu kadar açık ve içten yanıta can mı dayanır? Bunun üzerine bir Leyland yetkilisi The Observer gazetesine bir açıklama yapıp «Bütün olup bitenler bizim dış dünya satışlannda şüpheli sayılan işler yapmadığımız anlamına gelmez» dedi. Dedi ama bu sözlerin ne ölçüde etki yarattığı bilinmez. Çünkü o günlerde tüm Jngiltere, Kraliçenin törenleri için kollarını sıvayıp hazırlığa koyul muştu ve hiç de böylesine sıkıcı işlerle ugraşacak haii yoktu. «Demokrasi beşiği» İngiltere aynı günlerde tum dünyaya da önemli bir ders verdi. CtA sırlarını açıklajan, eski CÎA ajanı Philipp Agee ve gazeteci Hosenball «ulusal güvenliği» tehiikeye düşürdükleri gerekçesiyle sınır dışı edildiler. Hiç bir yasa, hiç bir demokratik teamül, ve de 25. yıl affı kendüerini kurtarmaya vetmedi. DERS VERDİ Demokrasi konusundaki dersler bununİE ku> mıyordu. Aynca gerı bırakılmış ülkelerin geri kal mış uzmanlanna ders olsun diye tngiliz îşçi Par tisi hükümeti i<,çilerin ücretlerini yeniden dondur ma yoluna gitti. ingiliz halkı arasında kısaca «3. sşama» olarak bilinen ücretlerin üçüncü kez dondurulması işlemi komisyonda ancak Muha fazakâr Parti ile İşçi Partisinin sol kanadmın koalisyon yapmasıyîa önlendi. 1974 yılından beri îngiliz işçi sınıfının ücretlerini özgürce belirieme hakkı kendinden ahnmış, buna karşılık bü yük sanayinin zarar etmesini önlemek için şirket kârlannın dondurulması işlemine esneklik (!) getirilmiş'i. Orta îngiltere'de bir madencı kasabası olan • «GÖMG5 JÜBİLE OIARAK ADIAHDIRILAN İNGİLİZ KRAÜÇESİNİN TAHÎA ÇIKI$ININ 25. YILDÖNbMd, İNGİLİZ HALKININ MORAL TAKVİYESİ İÇİN BİR ARAÇ OLDU. • KRALİÇENİN 2 5 . YILDÖNÜMÜHDE YAPILAN ANKETTE, «SARAY MASRAFLARI İÇİN TAHSİSAT ARTTIRILMALI MIOIRN SORUSUNA ANCAK HER BEJ Kİ5İDEN BiRİ EVET OİYOROU. KRALİÇE 1952 YILINDA TAHTA ÇIKTIĞINDA 360 BİN OLAN TOPLAM İŞSİZ SAYISI, 25. YILDONÜMÜN DE 1.3 MİLYON KİSJYE YÜKSELMİŞ. DURUMDA. • DEMOKRASİ ÖRNEGİ OLARAK NİTELENDİRÎLEN HYDE PARK'TA ARTIK KİMSE GÖNÜLLÜ K0NU5.MA YAPMIYOR. BU NEDENLE PARALI TUTULAN BAZI Kf^İLER PAZAR GbNLERİ KONUS.MA K05ESINDE BAĞIRIP ÇAĞİRIYORLAR. cGümüs Jübile» törenlerinden blr göriintü... ve 'böylece çorttn azîmsanmayacay bir tanma e'.verişli duruma getirilmiş olacağını belirtmektediıler. Bu konuda kesin bir tarih venlmemekle birlikte. devrimin 10. yılı olan 1979'a kadar tüm vahalardaki çalışmalarm tarcamlanmasııun öngörüldüğü, resml olmayan kaynaklarca be hrtilmektedir. «İRETlCt ORDU» Liby^'da girişilen bu deneyin belki de en 11gtnç yönü, çalışmaların önemli bir bölümünün OTdu tarafından ytirütülmesidir. Libya silâhlı kuvverlennde görevii bulunan subay ve erler vaiıa)ardald topraklann tarıma elverişli duruma getirılmesinde, ku>u kazılmasında, sulama şeoekeleri kurulmasında, hatta konut yapımında köylüler'o ve teknik elemanlarla birlikte çaiijmaktadırl&r. Bu çalışmalarda ayrıca silâhlı kuvvetierdeki araç ve gereçlerden de büyiik ölçüde yararlanılmaktadır. Libyalılar, devrimden önce ordunun Kralı ve çevresindeki «bir avuç sömürücü azınlığı> koruınakla görevii olduğtınu, devrimden sonra :se bu d'jruıı.un değiştiğini ve ordunun bir «halk ordusu« durumuna geldiğini, bu nedenle bu tür çauşmataıa katılmasının do*al oldugunu belirtmekte dirıeı. «Lıbya Arap Ordusu üretici bir ordudur» diytn Libyalılar, halk kitleleriyıe ordunun boylece bütünleştifim. devrimin sınıflar arasındaki farklıl.gı olduğu gibi ordu ile halk arasındaki farklılığı da ortadan kaidırdığını öne sürmektedırier. İLK DENEME Ordunuıı da yardımıyla vahalardaki tarıma elverışlı topraklann genişletilmesi, başka b.r d?yişie çöll^n bi: bölümünün tarıma elverişli dur;ma getirılmes' çalışmaları, ilk olumlu sonucunu Vadi CarJ bölgesinde verdi. Bu bölgede 1974 : » •' lırda başlayar. çalışmalar, 7000 hektarlık topıağ'.n tarıma eiverişli duruma getirilmesmi. bu loprak ların sijianması için yeterli sayıda Kuyu aç:l:nasu.ı, suiama şebekeleri kurulmasını ve 70ü konut vapılmasuıı bngörüyordu. Üç yıl süren çaiışmaİar sonucunda tarıma elverişli duruma get.rilon TOffl hektarlık. toprak, 700 eşit parçaya bölünerck bolsedeki 700 köylü ailesine dagıtıidı. Hj ayın başında, Libya Genellcıırmay Başkanı Yarbsy Ebubckir Yunus Cabir, düzer.lenen bir torenle köylülere tapularını verdi. Topraklann V.Jlanrr.sı ıçın 48 kuyu açıldı ve hepsine nıoto pom^ takıiarak sulannın kolaylıkla çekıimast sağıandı. Kuyulardan çıkanlan sıüarın dağıtımı 3çuı ds bir bölümü sabit ve bir bölümü taşır.abıj;r sulama şebekeleri kurjldu. Bu aratia, tanma eivenşii duruma getirüen topraklara 2 mıljon 300 bin ağaç fidanı dikildi. Konut durumuna gelince; planda önsörüien 700 konuttan 377'si tamamlanarak köylülerin bir holümüre dagıtıidı. Kalan 323 konutun da ?2pımı surdürülmektedir. L:bya jöneticileri. bu konutların da 1977 yılı sonuna kadar tamamlamp salıipierine dağıtılacagır.ı belirtmektedirîor. (DIŞ HABERLER SEKVlSI) Doncaster'de yerin çok derinlerinde. 90ft metrede Deş nesli çalışmış ve kendisi de 34 yılını tüketmiş olan işçi J. E. Shachley ücret dondurması için, «canımızı sattık, bir postumuz kaldı. Bundan sonra dondurma için onlara şans tanımamdiyordu. Bir munafazakâr, İşçi Partisinin bu konudaki tutumunu açıklarken. «İşçi Partisinin bu günden sonra Ingiltere'deki görevi İngiliz işçi sınıfımn hayat standardım düşürmek olacaktır» dedi. Her yerde bir gelenek, bir stil yaratma üs r a dı İngilizler şimdi de Low Paid Club» (Düşük Ücretîiler Kulübü) kurarak kendüerini baskı altında tutmayn çnlışan donuk ücretleri jeniden diriltmeye çalışıyor. Ansızın seier. bir olay hemen hprkesce «adırgandı. Bir zamanlar Londra Thames nehri üzerinde doklar kurarak istila ettikleri ülkelerin zenzırılik'enni boşa'.tan İngilizler için bugün bunlar birer turistik gösteri. Güliverin üİKesirun ye rini bugün yeni devleT Bİmıç yftnetiyor. Irvgütere ise adeta oksijen çadınnda. Uluslararası Para Fc~ nu sterlin değerıni ayakta tutmak için dolar şınngalıyor. Destiny (Kader) bugünlerde îngilt«re'de en çok seyredilen oyunlar arasında, tngütere'nin nereden nercye geldiği özetleniyor bu oyunda çünkü. Gariptır bir başka başkentte, Berlin'de The Remember Song ojnınu ile ırkçılığın ve faşıımir. neden horıladığı araştırılıyor. Bütün bunların gerisinde barutu tükenmişlık jre'iyor. Upmokrası örneğı olarak nitelendirilen Hyde Perk'ta artık kimse sönüllü konuşma yapmıyor. Bu nedenle paralı tutulan bazı kişiler Pazar günü Konuşma köşesinde bağırıp çagırıyorlar. Ama «oyun içir.e oyunun yeıieştirildigi» bu ülkede bir turistin deyişiyle «H:gh Park Konuşma Köy de bir turistin deyişiyle <High Park Komokrasi» almış. Yayıncüığın beşig: olan bu ülkede Üçüncü dünya üikelerinin nasıl talan edildıfi ni anlatan Charles Prayer'in eserl bazı jşttrUnmes eller tarafından yok edilmiş. Adam Smith'm ülkesinde görünüz eller gelenegi sürü; or anlaşılan. çürüyen demokrasi, yokolan azgüriükler, faşizm tehlıkesi, yarı açlar v« dilenciler arasında Victoria dönemi için çağnlar yapılıyor. «1887 yılına seyahat edin ve o görkemli yılı bir kez daha yaşayın» deniyor. Ama bir yandan da en fazla satılan kitap «Enflasyon'dan nasıl korunulur?» Ödön von Horvarth Macar asıllı bir Alman tiyatro yazarı Hayatı ve evrenin insancıl yanlarini yansıttığı için olacak Hitler'in kara listesine ahnmış. Yurduna dönemed.?n Paris'te ölmüş. O günden bcrı tınutulmuş gitmiş. Şimdi İngiliz Milli Tiyatrosunda oynayan «Viyana koruluklanndan hikayeler» oyunuyla insanhğa yeniden merhaba diyor. O o;~unun baş kışısi Marianne evrensel bir tip. 1931 yılında savaş öncesi Almanyasından sordugu «Tannm benim sonum ne olacak» e«asın' da bugün jübilenin 25. yılında ingiliz yurttaşuun da sorusu oluyor. Carter, seçim vaadlerinin aksine yönetimindeki zenci ve kadınların sayısını arttırmadı WASH1XGTON Seçım kampanyası sırasında, Jimmy Carter, yönetırnin üst kadrolanı.da kadın ve azuılıklara mensup memur sayısını arttıracağını söylemişti. Ancak, Carter bu vaadine rağmen, sözünde durmamış ve yeni yönetimdekı 265 görevden yüzde 76'smı beyaz erkeklere vermiştır. Carter'in yeni yönetim kadrosunda, bakanlıklar, büyükelçilikler, kabine üyelücierı dahıl olmak üzere, kadınlar üst kademe görevlerinm ancak yüzde 14'ünü alabilnıişlerdır. Siyahlar bu goıevlcrm yüzde 9'unu, Ispanyol kökenlı Amerikaiı vatandaşlar ancak yüzde 4'ünü üstlenmektedırlcr. Sadpre bir Asya kökenli görevlinin bıüunduğu Caner yönetiminde tek bir kızılderıli yoktur. Carter kabinesınde yer alan ıkı Kadın. Ticaret Bakanı bayan .Tuanıta Kreps ve Konut Bakanı bayan Patricia Roberts Harrıs'tir. Başbaten:n daıusnıar.ları arasındaki tek kadın ise bayan Marssrpt Costanza'dır. Konut Bakanı bayan Harris kabınedeki tek siyahtır. ABD'nin Porto Riko'y 5l # eyalet yapma çabalarının tepkileri sürüyor ABD'nin Porto Riko adasını ilhak etme ça baiaıının gerek ada halkı arasında ve gerekse Lstır Amerika ülkeleri ile dünyadaki tüm ilerici güçler arasında yarattığı tepki stirmektedır. AED'nin bu çabalarını «emperyalist jayıirrn ç&balan> olarak niteleyen Lâtin Amerika üise!erı, Washington'un bir takım ekonoraiu. ve askerî hesaplarla Porto Riko halkını bojunüuruk altuıa alarak bu küçük ülkeyi sömürgeleştirmeyi amaçladığını belirtmektedir. ler. Bılındiği gibi Karayibler denizi ile Atlas Oky&nusu arasmda yer alan Porto Riko, halen ABD'nin vesayetı altmda bulunan bir adacır. Vesayef statüsü 1952 yılında o zaman»i ABD Başkanı Truman tarafından ada halkına k.'.oa! ettirilmiştir. Ancak 1957 yılında adaya özerkîik verilmiş ve bu statü ajııı yıl yapılan bir halik oylama^ı sonucunda Porto Rikolular taratındar! onaylanmıştır. Özerklik statüsüne göre dışişleri ve savunma komılannda Washing ton'a bağîı olan ada halkı iç işlerinde kendi ken dini ycnetmektedir. Bu yönetim ise, özerk yasa rna rr.eclısi ile özeık hükümet tarafından ger çekleştirilmektedir. Başkenti San Juan olan Forfo R:ko'nun j'üzölçümü yaklaşık olarak 55CIJ kilorr;e:rekare, nüfusu ise 3 milyon 112 bindir. FORD TASARIS1 Portc Riko'nun ABD'ye 51. eyalet olarak iih&k edilmesı ve Amerikan bayrağına bunu simgeıeyer: .veni bir yılcuz eklenmesi planlan as lında yeni değildir. ABD'nin Lâtin Amerika pohtika&mı izleyen gozlemciler, bu planlann temeiımn daha Truman zamanında atıldığını ve 19i2'd3 ad? halkına kabul ettirilen vesayet reJımın:r>, ilhak planlarınm temeline konulan 1K 1 lıarç niteliğinde olduğunu belirtmektedirler. Bununla birlikte ilhak çabaları, ancak eski Baş kfjı Gcrald Ford zamanında somut bir biçim aijı. Fo:ci Başkanlık görevınin sona ermesinden ço& kısa bir s,iire önce, Porto . Riko'nun .'.FD y c iihak edilmesi konusunda Kongre'ye bir tasaıı sundu. Ne var ki, Ford'un giderayak hazırladığ bu tasarı, gerek ada halkı ve gerekse Lâtin Amerika ülkelerinin sert tepkisıyle karşılaştı. Özellikle ilerici basın ve yayın organlan. Ford tasarısımn insan haklarını ve ulus ların kend' kaderlerini tayin etmeleri ilkesini açıkça çiğnemek anlamına geldiğini belirttiler. Tepkılerin giderek yoğunlaşması ve yayılması uzerine ABD Kongresi Ford tasarısmı ka bul etmedı. Ancak siyasal gozlemciler, bunun. Porîo Kıko'yu ilhak planlarınm tümüyie rafa ksldırılcığı anlamına gelmediğini, Washington yöneticıitrinin uygun gördükleri bir ortamda pıuıı yeniden gündeme getirmek niyetinde olduKlaını savunmaktadırlar. ENERJİ SORUNU VE PORTO RİKO Sıyiisaı gozlemciler, ABD yöneticilerini, Por to Eiıco'yn ilhak etme çabalarına iten çeşitli et kenlert işaret etmekte ve bu etkenlerin başuıaa ener.îi bunalımı geldiğini öne sürmektecl^lor. ABD'nin petrol ve doğal gaz gibi enerji kay rızfp maddelere olan ihtiyacınm gittikçe arttığı r.ı halıristan bu göziemciler, Washington yör.e ticîıerir.in Porto Riko adasınm karasulannda öneırlı ölçüde petrol ve doğa] gaz kaynakları huîunauğıı olasıhkları üzerinde durduklannı be lırfmefctedirler. Ford'un ilhak tasansını hazırlarksn bu petrol ve doğal gaz kaynaklarını lşletmek isteyen Amerikan sirketlerinin baskısı kaldığını da öne süren siyasal gozlemciler, tasarının Kor.gre'ce benircsenmomiş olmasj'.d ragn.en adamn karasuiarmda lıalea petrol ve cıoğal gaz aramas.1 yapıldığına dikkatı çek mGkte&ııieı Gerçı bu arama, Porto RIKO özerrc yonetımıııır. başında bulunan Başbasaıj Karıos Barceüo'nur onayı ile yapılnıakıaciır ama, Affltr.Khrı ş:rketlen bu onayı yeterli bir guvence saymamaktadırlar. Belirtildığine göre, ii*j3 yılında yapılan bir antlaşma iie Panarr.a K.naUıU ıçletme hakkının ABD'ye veriimiş Dlmasıi"".". rağmen Panama hükümetin:n bugün Kanalı ınillileştırrriek istediğini hatırlatan şırket yör.ctıcıleri. Portc Riko'da da iierde benzer ^slışrtse1^ o!abi;eceğinden endışe etmekte ve bunu ön, r lemenin tek çaresinin adayı ABD'ye Einıdiden kjtınck oldugunu öne sürmektedırler. ADAMN ASKERÎ ÖN'EMİ Forto Riko'nun askeri açıdan da büyu's öne:n taşıdığı belirtilmektedir. Adada bir kaç Ametikan askeri üssü bulunmaktadır. Wasrımg ton yöneticilerinin bu üslerin Lâtin .\menka ül ke^ermde baş gösterebilecek antıAmenkar.cı hareKetierin bastırılınasmda kullanılmasım plan ladiklanrji belınen gözlemciler, üslerin varlığır.ir. aa ancak ilhak planınm gerçeKİeşmesiyle güvance altına almabilsceğini hesapladılJanr.ı bJcürnıektedirler. K:nıi gözlemciler. Porto Riko Başbauarj Sarcelio'nun da Amerikan yanlısı oldugunu baUnauu&K. ilhak planınm kendiiince oe senımsennığini savunmaktadırlar. Ancak Rdrdaki il«" ricı guçıeı ilhak çabalarmı sonuçj'iz b:r.=.kmak ifi ada;.'i Amorikan vesayetinden sutav,ırak ö2.tikl:ğ{ bağımsızlığa dönüştürmek konusurcia öduıısuz bir tavır içindedirler. (DIŞ HABERLER SERVİSt) u • GOZLEMCİLER, PORTO RİKO'NUN ABD'YE 5 1 . EYALET OLARAK ILHAK EDİLMESI PLANININ TEMELİNİN BAS.KAN TRUMAN DONEMİNDE ATILDIGINI BELIRTIYORLAR. SİYASAL GÖZLEMCİLERE GÖRE PORTO RİKO ADASINIH KARASULARINDA ZENGİN PETROL VE DOĞAL GAZ KAYNAKLARININ BULUNMASI, WASHİNGTON'UN BU ADAYI İLHAK PLANINDA BAJ ROLL1 OYNUYOR.