Catalog

RADYOTV İŞTEN ÇIKARILAN SÖZLEŞMELÎ PERSONEL SINAVA GİRMEME NEDENLERÎNİ AÇIKLADI SORlî: TRTdekl yasa dışı yönctlm lle, Işçller arasındakl olnylarin altında yatan gcrçek nedJr? YAN1T: Yasa dışı ve yanlı bir yönetimle. namuslu, ilericı VP. demokratlardan oluşan TRT çahşanlan arasmda elbetteki büyük ayrılıklar olacaktı. Dışardan gelen yönetlciler, kurumu kendi doğrultulannda yönlendirerek, MC lktidarına hizmet sunmaya çabaladılar, TRT çalışanlan ıse kurumlarını Anayasa ve TRT yasasının çizdiği sınırlar içinde t.utup gene yasıılar dogrultusunda çahşır kılmanın yasal kavgasmı verdiler. Bu kuvgada biişı elbetteki işçiler çekecekti. TRT çalışanlannın kadrohı memıır kesimi, ulkemizdeki tüın memurlara uygulanan statü içinde, toplu sözleşme ve grev haklarından yoksun bir orgütlcnme ile gerçek ağırlıklarını ortaya koyamazlardı. Oysa işçiler, yasaJardan aldıkları haklara dayanarak, bir çok dunımu daha rahatlıkla gögüsleyebilir, çok etkin olacak bir direnmenin içimj girebilirlerdi. îşta bu gerçeği gören yasa dışı yöneticiler, TRT'de, DİSK'e baglı Yeni Haber • İş Sendikası çatısı altında örgütlenen lşçi kesimini parçalamak ve yoketmnk içın harekete geçtiler. Açıkçası, yasalardan doğan işçi haklarını, yasal olmayan bir yönetim, gene yasal olmayan yontemlerle ortadan kaldırmak ıstiyordu. SORU: Yöntemleri neydl?... YANIT: Her zaman olduğu gibl, yasa dışüık reya yasa boşluklanndan yararlanmak. Bu uygulama için llk adıtnı TRT yönetim kurulu at.tı. 1!)77 Personel Planını nazırlarken sözlesmeli kadroların büyük çogunlugunu iptal ettiler. Böylere ,^aban Karataş'a işçileri kurumdan atma yolunda olanak sağladılar. Yol açılmıştı. Karataj hukuki hiç bir geçerliligt olmayan imzasını atıp 107 işçinin Işine bir andn son verdi. Gerçi işine son verilenler arasında bir ıki sendikasız işçi de sokuşturulmuştu ama büyük çoğunluğu Yeni Haber • îş'e bağlı İşçiler oluşturuyordu. Karataş'ı bu ııygulamaya iten bir diğer neden de, o günlerde çıictı çıkacak gözü ile bakılan «IşçiMemur aynmı» ile ilgili hükümet kararnamesl idi. Eğer bu karamame uygulansaydı TRT'de 3000'i aşan bir fşçi kadrosu oluşacaktı. Bu işçiler de, o günün koşulları altında TRT'de örgütlü tek sendika olan Yeni Haberlş'te birleşeceklerd). Oysa büyük sermaye çevrelerinin desteği ile ayakta duran yönetim, aslına ihanet edemezdi. Bu kadar işçinin DİSK'e bağlı bir sendikaya kaymasına göz yıımnmuzdı, O Jıalde yapılacak şey bu sendikanın gücünu kırmak, ona karşı sendıkaların kurum içinde örgutlenmesini sağlamak, giderek onu yoketmekti. Yok etmekü diyoruz, çünkü htılen TRT'de işçi statüsünde çalıştırılan, adlanna «danışman» denilen ilcretleri 8 ila 15 bin lira arasında değişen ve çoğunluğunun radyo ve televizyonculuk ile uzak yakuı hiç bir ilgısi olmayan akıl hocalan vermişti bu fikri Karataş'a. Bir yandan işçilerin kurum dışına atılmasmı planlayan bu sözde işçi «danışmanlar» öte yandan kendılerinin işçi statüsünde kalmalan için de Karaluş'a direndiler. Çünkü yukarıda sözü edilen ücretler ancak işçi maskesi altında ahnabüirdi. SOR: Peki ya kurumdan çıkartılan lşçller için açılan kadro sınavlan? YAN1T: Işten çıkarünanın amacı kişilere değil, bir sendikaya yöneliktir. Sendikayı çökertmek de, tabanını yok etmekle sağlanır. Işçiyi kurum dışına atmak bu amaca ne denli hlzmet ederse, onları memur kadrolarına alarak Işçiliklerini yok etmek de o denli hizmet eder. Sendikayı ortadan kaldırmak girişimi, sınav maskesi altında gizlenmek istendi. Öte yandan bu sınavlann açılışı ve yapılışı da tam Karatas yönetiminin yasa dışı yöntemlerine uygun biçlmde planlandı. önce sınavm yalnızca işlerine son verilen işçiler için açılacağı duyurulrnıış katılma koşullarının ve sınav aonunda verilecek kadroların bu işçilere göre ayar landıgı söylenmişti. Oysa yapılan sınavlara kurum dışından kişilerin katılması da sağlandı. GUya işçilerin dıırumuna göre ayarlanmış kadrolardı ama dısardan, herhangi bir yerden, o kadroların karşıhgı olan işleri ynptıklannı ispatlayan bir belge getırılenlcr de sınava ahndılar. Hem de bu belM MART 1977 TARtlttNDK GÖRKV I,I;RİNK SON VKRİLKN 107 SOZLE^İ MKlA l'ERSONKUJKN 2.Vİ, TRT'NİN ACTIftl KADROVA GKÇİRMK SINA VI\A KATILMADILAR VK İfjStZ KAI.DI1.AK. fiKÇKN IIAfTA İÇİNDK Vlv RtLKN BtR EMİRI.K, KIİRIIMA fiİK MKI.KRİ DE YASAKLANDI. TRT ÖNİİNIIE VAI'MAK tSTEDİKLERt BASIN TOPIANTISINA POlJS ZORl İr.E ENfiEI, OUNDL. SINAVA OİRMEYENLEK ADINA KONUŞAN VE ÇKŞlTLt NEDENIERLE ADLAKIMN SAKI,I KALMASINI İSTETENLER, CUMHURİYET'İN SORILARINI YAMTLADILAR. miyor gibl, dısardan golen faşist militanlar kol gezer olmuşlardı. Ayrıcıı sınavın yapılışı yetkı ve sınav biçiminln saptanması açılarmdan yasa dışıdır. Çunkü TRT eğitim yönetmeliğinin hükümleri kurumda »çılat'ak sınavlan fîenel Müdürün yet.ki alanmda RÖstf;rmektedir. Oysa halen TRT'de G«nel Müdür yoktur. Bu konuda Şaban Karataş'ın imzası. sokaktan ueçeıı lıerhanRi birinin imzasından farklı ve daha hukuki degildır. Ayrıca sınav şekl: «sözlü» olarak sapUınmı<tır. Bu da sınavın ne denli düzmere bir nıaske olduguna yetflrli kanıttır. Bu durumda biz TRT işçileri olarak sınava girmeme kararı uldık. SORU: tçinizdeıı sınava kııtılanlur oldıı mıı?... Y'ANIT: Evet. Kimi işsiz kalmanın korkusu, ile kimı baskı altında, kimi de işçilere ihanet ederek. Ihar.et diyorum çünkü bir kısmı sınava katılmama konusunda hazırlanan dilekçeye imza attıkları halde gıdıp sınava girdiler. Yukarıda da belırttiğimiz gibi işsiz kalma, evindekı çoluğunun çocuğunun aç kalması korkusu ile sınava katılanlar da vaıdı. Ama bunun ayıbı o kişilerde değil, onları bu duruma getiren yönetimde aranmalıdır. SORU: Sınava Kİrmeyenler açısından »on <lurunı nedir? YANIT: Bız yasa dışı bir yönetimln ve onun baş temsılcisi Karataş'ın imzası ile işimize son verilemeyecegi inancındayız. Bu nedenle de gerekll hukuki girişimlerimizi yaptık. Öte yandan TRT yönetimi, bunca yıl kunınıa emek vermiş bizlert kurum binalarına konuk olarak bile sokmamak ıçin kapılara adam dizdı. Hatta bir çoğumuz kuruma alacaklarımız ıçin git.tigimizde, gerekli servislere «re£akâtli» olarak sokuluyoruz. Ama bütun buıılar bizırn bu yasa tanınıaz yönetime karşı sUrdUrdüğümUz mücadeleyi kıramayacaktır. TRT' dckı yasa dışı yönetim sona erene, ve kurumdan atılan son işçi de kuruma doncne kadar kavgamızı sürdUrceeğız. Bu açıdan tüm demokratık kıtle örKütlerinin, ilerici sendikalarm, basının ve en etkilisi olan halkımızın yanımızda olduguna, ve bizl destekleyeceklerine inanıyoruz. Hıncal ULUÇ Ânkara adlı belgeselin kısaltılarak yayınlanma içinde «RokİHin •?lrketimizde Uç yıl çaltşmıstır» ya da «kurumumuzda fotoğrafçılık yapmışp tırıı gibi düznıcceleri de sınava katılmak ıçin K i'p' li koşullarm iHfindıgını kanıtlamaya yeterli görü...lü. Hatta bu gibi diizmece belgeleri TV Dııire Ba;,kanlıgı kendisı de hazırlamış, kurııma p,r\\p giden konuk durunııındaki yandaşlarına «kurumtırnuzda çalışmıştır» lıelgesi vererek •sınava katılmalarını saglamışlı. Bir süre sonra, bunun yalnızra kurumda çalışan işçiler k;in açılmadıgını söylempk zorıındu kalan yönetim, yaptıklarının genel sınav oldugunu duyurdu. Ama yalnızca «Resmi Gazete'dr». £<)ylfice bu gizli genel sınavla kuruma kimlerin alııımak isıendigi daha açıklık kazanmış, sınav gününe kadar TRT koridorlarında, içerdekıler yet iii girişimine yapımcıları karşı çıktı Üç kez denetimden geçen Ankara adlı belgesel dizinin altıncı bölümünde, deneticilerin çıkartmağa çalıştıkları bölümleri açıklıyoruz. THT'nin, seyirciye açıkça söz vordigl hald» yayından kaldırdıgı Ankara adlı belgeseli, kamuoyu baskısı üzerine yeniden yayına alma çalıaları (İ7,erıne, yupımcılar, yetkililere «Seçim Yasaklan»nı hatırlattılar. Bir yapımcı, Cumhuriyet muhabirine «Ya kamııoyu baskısı ile programı kuşa çevirerek yayınlamf.fc, ya da «Biz yayınlama ltararı aldık. Ama seçim yasaklarma giren brilümler var. Bunları çıknrtmaga razı olamadık. Bu yiizden yayım nrteledik» gibi bir gerekçe ıle, kamuoyunu yanıltmak jstediklerini sanıyorum. Bu oyuna gelme niyetijni7 yok. Ankara bPİResflinde >v.'rim yas:ıklan içine girebilecek bölümler vardır. Dizi, TRT'nin özgür oldııgu döncmde. bnsındnn başlavarak yayır na si cbilir« dedi. Cumhuriyet. Ankara ııdlı boİKe.sple, TRT denetçilerınin verdiği ıaporıı buldıı. Kıyamet.ler kopmasma neden olan altıncı bölUmdp yer nlan ve çıkanlması istenen rfimle ve kısımlarla, gerekç» olaıak yazılan denetçi notlarmdan iİRinç olanları derledik. TRT'nin hugiinkii yönetiminin np\e VP kinıe karşı, neden vo kimdpn yanıı oldugunu gösterme bakımından ilginizi çekecektlr. Ç.ıkarılması istenen metln : «Yozgat. ayaklanması sırasında Ktem oıılar tçin. «Mustııfıı Kemal'i meclisin bir knpısına, lsmet'i öbür kapısına asacağım» diye haber sıılıyordu. Bu sözlerde Ç.arkez Etem'in Batı Cp.phesi Komutanlıgını İsmet. Paşa'ya kaptırmış olmasının verdifti hazımsızhktan öte, bir ortak yazgı okuıımuynr mıı? tçteki ve dıştaki düşmanlara bir1 likt/ karşı koyuşun ortak yazcısı...» Denetçinin yasaklama gerekçesi : «C'erke?, Ktem'in Atıılürk ve Inönii için kullandığı tehditten yola çıkarak, bıınu misal göstererek, Atatürk ve Inönü'nün ortak bir ya?.!jıya sahip nldıiKİnrı yargısını çıkarmak ne derece tutarlıdır? Bu ters negutiv nrnek ııgruna Atatürk ve Inönü'nün manevi .şahsiyetlerini rencide etmemeliyiz. Yayıneılık nçısındıın potansiyeli olmayan. 5» yirei açısından «M.aclisin bir kapısına asaengım » riimlesi dikkat çeltici ve öfke uyanriırıcıdır. Bir haşka anlatımla emosyonel dinamik açısından bilınc altını uktif olarak etkiler. Ömekteki agrcssion ı\*. yargıdaki, sonradan Relen yarRidaki ob.jek tlviüon oranında. cümle ve mantık strüktürü araMnda mahiyet farkı vardır.n Ç.ıkarılması Istenrn nıetin: «25 ocak 193!) gününün gazeteleri Celâl Bayar'ın Başbakanlıktan ayrıldığını VP yerıne Dr. Refık Saydıım'ın utnndıgını yazıyorlar. Refik Saydam lıtıkkında sıı lıılj'.i hir çok sonıyıı yanıtlar sanırız: 19.17 yılında tnönü Başbakanlıklan ajTilınca, onun C'elal Bayur kııbinesinde pörev üstlenmeyip istifa stmesi. Rcfik Saydam'ın adını tsmet İnönünun kaderine ist.er istemez bagladı.» • Denetçinin yasaklama gerekçest: « Ankara Belgeseli ml. Inönii ya da Refik Sayrisnı Belgeseli mf? Yazgı, kader.. Olaylar bu Bçıdan kadercilik açısından Röriinüştp bir ıfnde tarzı da olsa, nlmmusı çagdaşlaşmaya aykırıdır sanırım.» Çıkarılması istenen mctln : «Avrupa kıtası Uzerinde bulutlar toplanmay» başlamıştır. îzlemekte olduğunuz film...» • Denrtçinin vasaklaına gerekçesl : «Yanıt, yazgı, olanak, kanıt gibi kp.limelerin kullanıldığı bir programda. kltabl, Osmanlıca'ya uygıın rümle yapısı . » Not: Denetçi tüm öztürkçe kelimeleri degıjtirmiştir. Çıkarılması iotenen metln : «tste 1939'un 29 ekiminde Tilrk BayTafı altmdı. Matay'da kutlanan ilk Cumhuri>et, Bayramına, dönemin Milll Egitim Bakanı Hasan Ali Yücel de katıhyor.» • Denetoiııiıı yasaklama ı;erekçesl: «Buradan çıkan anlnm, Hasan Ali Yücel'in Cumhı.riyet Bayramına katılmasıyla «TUrkiye'nin önemli bir sorununun çözümlanmiş» olmasıdır. Fllm, 1939 yılında Ankara'da mrsken inşa. at nektörünü anlatıyor. İki katlı 7 odalı bir evln ayda 93 lira taksftle »5.r)0 liraya satıldıginı söylüyor. Ardmdan çıkarılan metln : «BunJ.ır da günümüz Ankara'sındaki bir »ylık ev kiraları. Ortalama 2 bin lira. Dairelerin satış fiatını söylemeyelim daha iyi.» • Denetçinin yasaklama gerekçesl: «Ankara'p Tokyo gibi mi, hiç bir yönüyle benzemerien elo ahyoruz. Ankara yayılma va yerleşme alanı olmayan bir şohir mi? Yoksa olay psikososyal bir açıdan mı düşünülüyor? Buradakl gerçek amaç ne?..» Çıkarılması istenen metln : «Almanya 1917'den bu yana içlno büründü£(1 yenilmişlik çemberinl yararak, önce Polonya'ya, sonra Çekoslovakya'ya ve ardmdan tüm Avrupayn saldırdı. Eski Onbaşı Hitlar'in önce Almanyada ıktidan eline geçlren ırüçleri, iktidarlanmn izlemi olan savası çıkarmakta geciknıedüer.» • Denetçinin yaısaklanıa gerekçesi; «Belgeselde yorum.» ÇıkanlniHsı İstenen metln: «Ve îtalyan halkı, kara gömlekll, kara panralorılu, karanlık kafalı bir grup faşistin baskısı v« etkisi altında, alkış tutuyordu Mussolini'ye. Büyük meydanları dolduıan bu aldatılmış kitle asli aranırsa Mussolinl'yi aldatmaktaydı. Garçek hiç de Mussolini'nin sandığı gibi değildir. Bu inanılmayacak kadar kalabalık kitleler ancak baskı ve zor altında jnanyana geliyorlardı. Ve kısa bir süre sonra da gbrülecegl gibi, hemen dagılmaya hazırdılar. • Denetçinin yasaklama gerekçeni: «Ankara bplgesmlinde Hitler ve Mussolinl'ye yorumla birllkto yer verilnıesinde amaç ne olabllir?» • • • • • • • • ,1 nis.an J!)77. Günlerdcn pazar. Trlrvizyonda tatil RÜIIÜ pro^ranılarııulan birini iıliyorıız. Ekranda hirl var. TV Miıııuusıımııı sorıılarını .yanıtlıyoı. İlk bakışta lıizinı topIıımumıızdHiı biri d?i;llnıis Rihi hir izlrııim verijor rkraıuluki c«"nç adaııı. »avnınışlarıyla, sorulara verdiği yaıııllarlu, ııvarı jüruıııiınüyle vr vurdumduymaz siizlrrlyle... ÇOK» kfz ne deınek istedlğini de anlayaım>oı\sunuz. Sıınıauııuıı sorıılarııulaıı da eoğıı kez bir atılunı ^ıkarıııak olanaksız. S.ınki TV stüıiyosıııuııı bir kıışrsiııclc Uıınıışurlarken mikrol'onlar ır kamrralar üzerleıine lılç beklenilnıeyeıı hir zamaııda v<"VTİlmlş de, aralanndaki boş knıuışnıaları Naptanıuış sanahilirsiııi/.. O.ysa lıer ikisl de şlnıtli ;«J nıilyona vaklaşllğı hlldirlleıı TV seyircisinin iınüncle. alriırmıtksızın konuşuyorlar çok uzuıı süreden beri. Aynı anda Türkiye'de 7,anıaıı Reri.ve dojtnı sayıvor trilyonlu kalkıııma edeblyatı.vla, ölclürülen ÜKrenclleriyle, rzileıı i>V'lerivle, sömüriilen kayliileriylp, vıırııluıı vıırKiınlarıyla, yapılan yolsuzluklarıyla ve bir de TV lle siyasallaştırdnıaktan özenle. uzaklaştırılan insanlarıyla... Ama ekrandaki uzuıı saçlı Renç adamla, yine uzıın saçlı genç hayan suııucunuıı konıışnıaları lıiç hitmivnr. Amaçlanan dıı bu. Onlar ekranlardan milyonlarca klşlyr anlarrm/. anlamNiz srslenerekler. Milyoniar oııların ne denıek IstrdlkIerlııl anlamaya çalışırkrn de vuran vuracak ve kıran kıraeak. Rıınları hellrtmeye (,»!'şanlar Için de. Erontllm, slz aldırmavın hiiyle eleştiri yapanlara» denecek. •Onlar sefâlet edcbiyatından başka bir yola başvurınazlar.» runları lle yayınılarmı doldurmamalıdır. Fakat radyolarınıız ve televlzyonıımıız yurt sorunlarını hir kenara hırakarak salt «boşvermişllği» de işleyemezler. Hir de hucünkü TRT'vc hakınız: Çağdaş çalışma duzeninln bir parçası olan işcilcriııin görevine son vereblliyor, yıllardan beri kadrolarında ycr alan ve lıor görülen elenıanlarını uzak gürevlere hiç çalışnıamaya sürüynr. Aralarında çocıık doğtırmak iizcre olanlar varnıış yokmuş. ılüsüıımüvor. Oııılan sımnı da kalkıvor sinsicc hir yayım politikası ııyKUİayarak sorıınlarımm ineeleyen tüm programları kaldmyor ve insanlarınıızı aklınca çevrrlerindeki olaylardan uzak tutabileceginl sanıyor. Rıı yayım politikası cok kısa hir siire sonra elhette fleftlştirlleceklir. Çünkü aıtık Türkiye'de TRT'nln de çabalarma karşın siyasallaşma» süreıiııe girmiş büyük bir killc kiye'yl cerçfkten her bakundan tanıtmaya ve onurla temsil etmeye yetklll bulunan ,sanatçılarımızın yurt ılışına çıkmaları yasaklanırken, hatta TRT Televizyonu'nda görünmcleıi önlenirken, bu şarkıeı TV ekranlanndaıı •Boşverlp toplııma, atarım kahkalıa.» diye bağırıp çağırsın. Ve de Türkiye'yl yurt dışında tanıttığını sansın. Yetcnekll ve rieğerll fllmellcrimizln, yazarlarımızın ve diğer sannteılarımmn ve onların yapıtlarının yurt dışına çıkmasını engelleyen çesllli hakanlıkların yetkilileri dc daha bir süre loplııma hoşverenlrre» ve salt şarkıeı hanımlara TürMye'yl temsil ettirsinler. Radyolarda vc televizyonlarda kahkahalar atılsın daha hir süre. Toplıım onlaıa bosvermedljtlni eöüteretektir nasü olsa. DOGRU YOl NEDİR! Belll ve çağdaş bir yayım polltikam olmadığı için ekrana çıkardığı şarkıeısına toplııma boşverdlren» TRT, aynı türde müzik yapan. ama toplumsal içerikll şarkı Miyleyen sanatçılara da bugün kapüarını kapamıştır. Buna karşın TRT'de prograın yapnıayı kahul eden ve ;i ıılsan pazar akşamı televizyona çıkan şarkıcıya kızmayalıtn. Hatta TRT bclli hir yayım polltikası gütmedlgi için ncrede oldugunu ıınııtup konken partl•indeymis gibl davranarak ekrandakl şarkıcıya «Kısa sürrıle rlde ettlğinlz başarıdan doğru yolda olduğunuz anlaşılıyor.» diyebllen uzuıı saçlı bayan sunucuyu da kınjımayalım. (.iünkü her Ikisi de TUrkiye'ye ej;emrıı olan çıkarcı düzenin olup bitenlerden lıabersiz. belki de ivl nlyetll Iki aygıtıdır. Fakat hundan sonra her Iklsl de blraz dUşünsUnler: Bufrünün Türklye'slnde 30 milyonun karşısına çıkıp ne Bofverlp topluma, atarım kahkaha.. denüebUlr. Ne de bi r TV sıınucıısıı ylne aynı 30 mllyona • Doğru yolun kıKa üürede başarı ile elde edilebileceğini» «öyleyebllir. Gerçi bugün Türkiye'de çıkarcılar böyle bir görüsü yansıtabllmek İçin TRT'yl ele geçirdiler kısa yoldan, am» hesap verme leri uzun sürec^ğe brnziyor. Ekrandaki şarkıeı da, sunucu da genç Insanlar. Bir daha ekrana çıkmadaıı önre şöyle bir çevrelerine bakaınlar Türkiye'de ııeler oluyor, nlçin oluyor dlye. Toplıımumuzun doğal sıkıntılar İçinde ounadığını belkl hemen anlayabilirler. Kitaplannı kurUrmak isterkeıı yanarak ölen 17 yaşındakl Adanalı genci bile gözlerlnin önünc Retirxcle r yeter. Yaşamını kazanmak İçin Nattığı kitaplarını ateşe veren komandolarm alevleriyle ölcn bu genç iıısanın da desteklemrk zorunda oldugumuz bir yaşama sevinci» vardı. O sevlncln yitlrilmesi bu topluma boşverilemeyeceglnl ve kısa yoldan haşarıva ulaşmanın doğru ynl nlmadığını Bİisteriyor. Hu noktanuı anlaşılamaması Karataş'ın TRT' den (ridlp Kİtmemealnden çok daha önemlidlr, emln olun. YAŞAMA SEVİNCt BU YAYIM POLİTİKASI DEGİJECEKTIR Kuruldııgundaıı brri TRT hrllrll hir yayım polltikasına sahlp olamadı. Zamaıı zaıııan »rtaya atılan görüşlerln etklslyle PIORıaınların hazırlanmasına çalışıldı. Fakat lıu KÖrüşlerln hie hlrl kitlc haberleşmc araçlarına uygun yontemlerle geliştlrilmedİKİ İçin, TRT'nin program bölümleri, habercilerl, rciportajrılan ve sıımıcuları birhlrinden ayrı havalar tuttıırmaktan kacınamadılar. TRT'nlu vayın politlkası nasd ıılmalıılır? Radvolarımız ve trlevizyonumuz stirekli olarak yıırt sorunlarını mı islemell, Türkiye'yl keınırıtıekle ıılaıı lıastalıkları llll iııcelrıııeMdir? Itueüıı TRT'de yasaklanmış olan ve lıazı ı.'cvrrliTcc "Sefatot edeblyatı» yapnıakla .«iiıçlanaıı sanatçılarımızın yapttları elhelte Türkiye'nln sorunlarını ve Insanlanmızın clleleriııi dile KP.ttrmektedlrler. Ama lıepsjııin ortak bir yanı var: Aynı zamanda da yaşama sıviıuiııi yansıtıyorlar. Çünkü sanatı toplıımıı değistirmek için kullananlar, sömüriilen insanlarımıza «yasama scvlnclnl vernırzlei'sr toplııma yararlı olamayacaklarmı Ivl hlllrler Bu sevinç olmadan iıısan vasavanıaz, kalkinamaz ve NOrıınlarina çözüm getlremez. Onun İçin de TRT »alt yurt so "Hedef TRT'deki sendikal eylemi yoketmektir,, <t Karataş'ın hedefi TRT'de sendikal hareket.i oldürmek, Haberİş Sendikasını yoketmek ve kapıdan girerken hergün gözüme çarpan «TRT de Faşdst Işgale Son» afişinl kaldırtmaklı. Oyununu ağır, sağlam ve akıllı oynadı. Sendikalı işçileri böldü. Dörtte üçünu kadroya geçirdi. Geri kalanını da kovdu!» TRT'nin 31 martta görevine son verdlğl 25 işçiden bir tanesi, Cumhuriyet muhabirine olanları anlatırken üzgündU, kırgındı. « Biz de sınava girebilir, kadroya alınabilir, geleceğlmizi sağlam temellero dayayabilirdik. Ama «endlkal eylem ölmesin diye direndik. Sendikamıza sahrip çıktık. Ama sendikamızın bize ayni güçle salııp çıktığını söyleyebilir miyiz?» dedl. Karataş, 107 işçiye. 31 marttan itibaren geçer11 olmak üzere, «Mukavele Pesih» ihbarı yapmıstı. Daha sonra bu işçilerin kadroya geçlrlleceklerî (Devamı 9. Sayfada) Mahmut T. ÖNGÖREN var. Önümüzdekl seçlmlrrln sonuçları hu kltlenin ne denli büyük oldugunu gosterevek. likrandakl ıızun saçlı geııç adaııı, uzıın savlı bayan sunucıınun anlaşılmayan sunuşunıın sonııeunda kalkıp hir şarkı »öylüyor: «Boşverlp toplııma, atarım kahkalıa.» Bu şarkıeı ilk hakıgta her ne kadar bizim toplıımumıızdan hiri değilmiş gihi Korünüyorsa da. cerçekte burjuva kültürüniiıı özelİikle son yıllarda yarattığı örneklerden biridir. Tüm amacı Türkiye'yl dışarda tanılmakmış. Öyle dlyor mınucıınun bir sorusıınu yanıtlarken. Hatta yurt dışında bir rie yanşma kazanmış. lyl de yapmif. Çagrüı olan ve Tür • TRT K EN BÜYÜK Sü(: BAŞARILI OIMAK!. TV'nln en başarılı yerli çalışmasmı hazırlayan Ankara Ekibini çU yavrusu gibi dagıtan TRT'nüı bu hafta dişe dokunur iki olayı var: Mlra« adlı fllm ve Yaban Ördeği adlı TV oyunu. TV'nin son aylarda iftihar edeceğl ikl konusu var zaten... FUmler ve TV Oyunıarı... Ve TRT'de bu işlerin başrnda olan iki klşi, Filiz tlal ve Fatoş Sevengil, seyirciye kalllelı yayın getirmelerinin bedelinı sürülmekle ödediler Flliz tlal'ln müdürlügünu yaptığı Film tşleri'nin bu hafta için beiirledigi fllm, Mlras... Birisi baş oyuncusu Olivla de Havillanda olmak üzere, üç Oscarlı Miras, WilUam Wyleı' in olağanUstü bir lezzet ve başarı ile sinemaya uyguladıgı bir tiyatro oyunu. Henry James'ln Washington Square adlı oyunundan yapılan filmde, evde kalmış zengin kızı Olivia de Havilland, mllyarder babajı Sir Ralph Richardson ve kızın paralan peşlndekı genç ve yakışıklı maceracıyı da Montgomery Clift yıllar yüı unutulmaz güçte canlandırdılar. Aslında üçünün de birer armağan hakkıydı. Salı gecesl Mlras'ı lzlemeğl unutmaym. Pazar sabahının filtni, Sürprlz Paketi, Stanley Donen'in yapıtı. Yul Brynner ve Mıtzi Gaynor oynadılar. Brynner kendisinl Yunanlı bir gemi kralı diye tanıtan ünlü bir kumarbaz. Mitzi Gaynor da sevgilisi. lyi bir hareket noktasmdan sonra, vasat bir filme ulasılmış. Cumartesi Recesl yerll film Erol Buyükhurç'un baş rolünü oynadıgı bir müzikal. Menekşe Gözler, Atıf Yılmaz yönetiminde çekildi. Sadri Alışık ve Fatma Girlk de oynadılar. Haftanın ikinci önemli olayı, perşembe gecesinin TV Oyunu: Yaban Ördegi. tbsen'in bu tlnlÜ dramı BBC yapımı olarak ekrana geliyor. MC televizyonunun tüm felsew?slne aylun llerl düsünoeli oğlunun çatışmasını, Hedwig'in dramına paralel olarak işler. • MARY KİNCSIEY'İN AFRIKASI!. OLİVİA DE HAVİLLAND YUL BRYNNER.. HAFTADAN SEÇMELER düşen bu oyunu lzlemek, aslında Sevengil'in niçln sürüldUğünü anlamak için yeterli. Ihtiyar Wp.rle, parasının verdlğl RÜçle, elrafını kendl emelleri için kullanmada zlrveyn ıılaşmıstır. öyle ki, gebe bıraktığı hizmetçisl Gina'yı bile komşulardan birl ile e\ lendirmeğl haşarmıştır. Zavallı adam dogan kız çocuğu Hedvvig'l kendisinin sanınaktadır ve mutludur. Ama günün bırlndn eve dönen genç ogul e;rercs, babası Werle'nin tüm (.irklnliklerini gör ııııiş ve gerçeklerl herkese anlatmanın zamaııı SRİdıgine inanmıştır. Oyun, ilıtiyaı, zengin Werle İİe, genç ve Kaşifler dizisinde bu hafta, tarihln önemli kişilerinden biri var: Mary Klngsley... Aslında gittiği yol 100 kilometre bile degil. Gezisinin süresl de topu topu bir hafta... ÖmUrlerinl bu işe veren, dUnyayı dolaşan ve yeni yeni kıtalar keşfedenlertn sırasında Kingsley'in işi ne ola ki? Ama var... Zıra Kingsley, kıtalan degil, insanı keşfeden kişidir. Afrika'da her tiirlü koruma tedbirlerinden uzak tek feaşma yaptıgı gezi, Alrika'nın siyah adamını, vahşi yamyamını Avrupa'ya tanıtmıştır. Kingsley, yanına aldığı blrkaç parça hedlye ile, dönemtn en tehlikell yamyam kabilesi Frangların köyüne gitti. Onlarla yaşadı ve döndü. Sonra yazdı: • Avrupa'nın bu slyah derill insanlara, vahşi, yamyam demeğe ne hakkı var?.» Mary Kingsley'in öykusunU, Unlü bir kameraman, daha da ünlU bir klşı çekti: Tony Armstrong... Yanl Lord Snowdon... Yani Prenses Margaret'ui ayrı yaşadıgı kocası. Afrika konusıı yeniden dtinyada aktiiel olurken, Mary Kingsley'l pazar gUnU ügledm sonra, Yedinci Gün içinde lzlemek llglnç olaCRk. • Çıkarılması Istenen hölümler ı Yapımcılar, bir bölümde SBVBŞITI dehsetini veren ve Türkiye'nin İkinci Dünya Savaşına katılmama kararını destekleyen görüntüler getirlyorlar. Metin savaşa girmeme kararını ve bu kararı alan Inönıi ve Çakmak'ı övüyor. Ancak savaşa girmemekie. savaşa hazır olnıamanın farklı şeyler oldugıınu ortaya koyuyor. Savaşa hazır olmak Jçin katlanılan sıkuıtıları anlatıyor. • Dejjfctirilmcsi istenen metin : «Avrupa'nın tamamını yutmuş bir Almanya'rın ve onun faşist liderinin sözüne nereye kadar manılır?» • Denetçinin yazdığı metln : «Avrupa'nın tanıanımı yutmuş bir Httler'in ve onun arkadaşlarmın sözüne nereye kadar ina nılır?» a ARTHUR RİMBAUD!. «Ben ne söyleyerfiksem, hepsini 20 yaşına kadar söyledim. diyen, sonra da Ulkesine ve ınsanlarına kızıp, Kızıl Deniz kıyılaruıa giden, 10 yıl sonra orada, kanserden ölen UnlU bir Fransız ozanı vardır. Arthur Rimbaud!.. Cunıa geeesi, Sabahları Oldüler adlı dlüide, daha 17 yasında dün\a rapında Une kavuşan bir ozanm, şlirleri ıle kötülUÇe isyanın önfülüRÜnü yapan Rimbaud'nun son günlerlni ve ölümtınü izleyeceğiz. TRT Tclevizyonu'nun bııglino kadar hazırladtgı en başarılı VB en ılgi çekicı bclgesel programın, ekrnndan kaldırılmnsı için bulunan, veya bulunmafia l çalışolan bahaneleri herhangl bir yorunıa gerek r ı,ymadan sıraladık. (..'ORU anliişılmuz, bazısı ıcbessüm ettlricl, ama tiimu niyetl ortaya çıkarıcı hu örnekler, TRT'yi yönpten zihniyet vc programları denetimle görevlendırilen kişilerin yapılan lıtıkkmda da liklr sahibı olmanıza yet^rlklir sanırız.