Catalog

DÖR I CUMHÜRİYET 5 HA8I 1777 TURHAN SELÇUK KAFADAN HASTA 8ı> KÜU Filler Sultanı ile Kırnıızı Sakallı Topal Karınca YAŞAR KEMAL Gozlenni «landalrt hıneahınç, kml kml '«yna^an sarınca kala'oalıgının ustünde ?ezdırdi: .Ne jsparlar?» Gene sorusuna hiç bır karşıhk alamartı. Kanncalar ne bıisınler füinsanların ürunleri ne vaptıklarım.: Bir tanesi: • Karmcaınsanlara verirler,. dedi. • Vermezler işte.» diye acı acı güldü ulukepez. .Vermezler! Aç karıncaınsanlar o ürünlere yutkunarak bakarlar. Açhktan kırfaran gıbi Icınhrlar, fılir.sanlar o üründPn karıncamsanlara bir damla bile vermeîlor.» • Ya n? yaparlar?» diye sabırsıslıkla snrdu gene genç karınca. «Yakarlar. yakarlar. yakarlar îazla ürunu.» dedi hüdhüdler başı. O aç karıncainsanların gözleri önünde yakarlar. Denızlere, akar sulara dökerler. kanncainsanlar tia açlıktan ölürler.» • Ölürler.. diye hortumunu göfce dıkerek, konurlanarak konuştu filler sultanı. «Bızım Mjltammız, fillerımiz hiç bir zaman o ınsanfiliere benzemezler. O insanfiller yeryüzüne gelmış en hayın canavarlardır ki, insankarmcalara yapmadıklannı bırakmazlar, diınya kuruldııgundkn bu yana kan kustururlar onlara kan.» «Ya karıncainsanlar öyle mi. eli bajj'ı mı dururlar bu sömürii. bu işkence. bıı açlık, bu?. diye soracak oldu genç kannca... Filler sultanı telâsla hüdhüdler aajma bir ışaret çaktı. öteki hemen anladı genç kanncanm sorusunu. duymamışçılıga vurdu. • Bizim sultanımız iyidir, hem de yaşam suyu ona bulunmah, dünyadaki bütün fil'.ere rtrnektır. İnsanfillere. öküzfillere, çakalfiller*. yüanfıllere, eşekfillere, bütün fülere iyil:k "ornefcidir.» ' Filler sultanı sözü aldı: •Karınca kardeşlerim.» dedi. «o insanfilleri var ya. dünya kurulduğundın bu yana yaşam suyunu arar dururlar. Onlar o kadar zalim, o kada r kötü. o kadar sömürgendirler ki, doga onlara yaşam suyunu vermemistir. îşte bu yüzden siz kannca kardeşlerim, kendl Ksrınıa'sr Bİsnön spv:nç içınrte UsTil«sr«j ambarlara cUjpnı çîkıldi'.er. Soien şenlik başladı. Karmralar v'vor :ç:yor oynuyorlardı. Oyunlan çok e< t kannca şenlıklertnde oynadıkları oyunlaırlı. Yedı gün sonra «o.en bitti. Sultiin ulukepcz; çagirdı: 'Hüdhünicr "cnşı, saym ıtarri?şim.» dedi. •bunda b;r bit yenıği var. Her ne isredimse hıç karşı çı.rnsdan. hepsme o!ur. dediler. Ben bu davranıştan kuşkuluyum. Olmaza da oiur. diyorlar.» Clukepçz: •Ya ne bek.:iyordunuz onlardan. sultanımız?. diye s,ordu. Sultan: • Hiç olmazsa bır rek istefcıme. karşı çıkmalannı ..» • Karşı çıkamazlardı sultanımız.» «Neden?. «Çünkü guvendikleri daglara kar yajdı.» «Ne oldu°. Ulukepez dagdaki olanı biten!, kirmm sakallann. kîrmızı sakal takmış sancaların iğvalarma du«üp biribirlerini kırdıjclannı sultana anımsartı. • Anımsadım. anımsadım.. diye göb»£in! an altı kere hoplatarak güldü sultan. O ?ürü anımsıyorunı. çok çok İyi ammsıyonım. Demek orada hiç kırmızı sakal kalmadı?> Sa!dıy?a ria kulagasma,. dedi ulukepez. • İflah olrnazlar bur.dan sonra kırrmzı sakallar. Aralanna b:r ayrıcalık tohumu serptik ki. kıyame'p kadar bpllerini bir daha dogrultamazlar . • s'.mu ammsıyonım. anımvıyorum. N» giizel b;r gürdü o gün. Ne güzel...» • Çok gülmüştün. sultanım.. o günü. o kannca.lann L «Anırosıyorum biribirlerini öldürüşlerini. sevincimden (rülüşümü.» • Daglar îaşiar. dcnızlfr kajalıklar, %nxlcr ormanlarla birlık'c gülmüştün kahraman kanncalann binbiriermi kıyasıya öldürrnelerin?. sultanımız.• • Sarıcalarım. brnim yigitlprim" Yank ki öldürdülsr sancalarımı o alçak karmcalsr... YÜRÜ BRE YALAN «Adun Mehmet Sıddıls Tamçınar dır. Benır.ı ölum yo*tur. Kar dejierim vardır. Daha çıkarlıyor. Camıde cenazes: vardır. ha şa hU2ur& kopek yiyor. çıkartmryorlar. A;.T8ncılar körJncsnim. Ben burda gelmisım, yırînı nüfusum varâır, srümle bır îayıa bizim çocjklaii verıyor, makarna setirdiler. daha aajSıtılmadı. p'li bışey vermedıler. sabun vermedıler. sfker vermedıier. tütıin falsn hiçbir şey vermedıler n «Sizin köyde. yani Ayrancılar' da ölü var diyorsıınur. ovle mı'1» «Öl:i vardır. tahminimoe üç dnrt kişi vard:r. Kayıptır.» «Gidıp söylediniz mi, olü var çtkann diye?» «Dedik. YSE memuruna dsdık, çıkarmamışlardır » Yakınatıalar bu «mınval üzr?» de%ram etti, bandlar dolusu. Ovsa bir bölgede ijler tıkır rıkır yürüyor. halka fişler dağıtılmış, herşey orada yazılı. ö;e yanda ne odun. ne kömür. ne yiyerek. Bir yanda Kızılay aş ocagında sıcak yemek çıkıyor. beri yanda sadece bir kuru ekmek1 Bir bölük depr^nzed? iîde sıcak cda ardn. yiyeceği ayağır.a gelıyor. Ö:P yan da adam karda kısta saatlrrce yayanvapıldak ile gidiyor. ilçe' ye iridiyor. değıl yardını rr'^lremesı almak, derdını bile anlaramıyor VAN VALtSJ AÇIKLIYOR • VALıHiN 4ÇIKL4MASINA GORE. VAN DEPKMiMK 3702 YUPTTAS'M'Z HA Y4TIN! KAY6ETÎİ. 19.797 KONUİ A&IR HASAR GÖROİ). Fikret OTYAM "Her file bir saray, her hüdhüd kuşuna bir hür.eriniz aklımzla bana yaşam sujunu bulacaksınız.» • Bulacağız:» diye hep bir agızdar bağırdı ağaca, taşa, kayaya, ota, çöpe, çiçej;e sıvanmış kıvıl ltıvıl alan. • Sağolun. varolun. oen de üugün size fıilerle karınca kardeşliğının yüz binincı yıldonümü dolayısıyla yedı rane socaman, ağana kadar çıçek özü. bugday ozj. çekirdek özü dolu amban açtıracağım. Bütün karınca kullarım kardeçliğımızın yüz bıninci yıldonümünü yedi gün yedi gece yıyerek :çerek kuılayacaklar. Sonra da, yedi gün sonra da en akı'ılı karmcalardan büjük bir böiük yaşam suyu aramaya çıkacak ve vaşam suyunu bulmaüan dönmeyecekler.» Durdu, uzun hortumunu kanncalann üstünde doînştırdı: «Ölmek istemiyorum. ölmek ıstemiyornm. ölmek istemiyorum.• diye yerı gö*ü türeterek bağırdı. «Ölmek ıstemij'orum.» Gene durdu, hortumunu alabildigince uzattı kanncalann üstür.e dogTu: ıEğer bana yaşam suyunu bulursa kanncalar, bu dünyayı deüjiştireceğim. Bana yaşam suyunu bulan kanncaları fil. yanımdaki şu ışe yaramaz koca göt filleri de karınca yapacağım. Yoook. 9|er kamıealar bana yaşam suyunun nayna^ır.ı bulamaziarsa, bu dünyadan umutlannı kessinıer, şa ışe yaramaz koca göt filler var ya, :şte onları karınca ülkelenne yollayacağım. şıı yeryüzünde bir ek karınca kalmayıncaya kadar hepsini ezecekler. Ölme>: ıs emiyorum, ölmek iitemiyorum. öimek ıstemıyorum! Bır iıller sultanı nasıl ölür. rilümü kendime yakıştıramıyorjm. Kımsecikler ınanmıyor ölüme. ben de inanmıyorum. Ölüm. ey şoklerden üstun, sıgdıranııyorum gbnlüme. Ö!me< Isiemiyorum. Bu sebeptendir ij. bana yaşam suyunun kavnagını biilacaksırı?.» • Etilaca*]?. nıdalarıyla cmlad] alan. • Kayd; oyleyse şniene.» Belınden'yed! tanp ko.aman anahar çıksrıp ambarcı file verdı. • Yedı ambarı da agzına kadar hemen aç.» Sakallarım Kırmızıva boyayıp öldürdüler o kanncalar benim sancalanmı da ölüJerini getırıp sarayımın kapısına attılar. Benım <ie onların bu hilelerini, soysuzluklarım yuttugumu sandılar.» • Daha da öyle biliyorlar, sulranım. Btzırn daha u Ö'Ü karıncalan kırmızı sakaliı kanncalar olaraktan vuttuğumuzu samyorlar.» • Aman öyle sansmlar ulukepez kardeşimiz: Bilmesm'.er hileierir.i bi'dığimi .. Bilıp de umarsızlıktan onların bu cınayetlerıni yuttuğumu. Benım sancalarım da işte onlardan. onların umutları kırmızı sakallardan fazlasıyla öcümüzü, öçlermi aldılar... Aldılar işte. aldılar ışfe...» Ulukepez de onuıı. «aldılar işte, aldılar işte.. diye bağıran sevinoine katıldı. «Aldılar, aldılar, aldılar işte;» Küdhüdler sevinçle dallarda ötüşüp sultanın. ulukepezin bu coşkularına katıldılaı, fiilerce kıçlaruıı yüzer kez daha ağaçlara sürüp mestoldular. • Aldılar işte... Bu yüzden bu hileci karıncalan cezalandırmayacağız, görkemli suitanım.» «Cezalandırmayacagız,» diye coşkusunu sürdürdü sultan. • Onlara ağır, çok ağır işler yükleyeceğiz.» diye önerdı ulukepez. > kadar ağu işler O yükleyeceğız kı onlara düşünecek bir anlık bile zamanları olmayacak. Bu karıncalara hiç bir zaman başlannı bile kaşıyacak bir süre tanımayaca*ız. He> iş, hep çalışma, hep açlık. hep" vnksullul:. hep »elecek korkus.i içinde olacaklar. Bu korkular onlan Kör, safeır, sersem, beyinlerini işlemez yr\paeak. İnsanfiiler. insankanncalara hep bunu yaparlar.» • Vay anasım:. diye şaştı filler sııltan:. «Bunu hiç düşünmem;ştım. Şu insanfil'erde çok akıl var desene.» (Uevara] var) Vnn Valısi Ahmer Tosun'a gor düklcr;mi. dııyduklanmı sıoağı »ıcsıgna yansıttım. O da bana va pılanları anlattı: «Depr'îm b<î!?e!pnnde îî>7PT knnut hasar gormüştür. 19797 kor.utta 147 bın S54 yurtra,şımız yaşarr.aktadır. Feiâket sor.ucunda maalesef :H02 yani 28 aralık heolmuştıır. Ya da ailelerden bır isabı.ns gore. ."!7O2 yur ta.=ımız ha kı kişi kalnıış. ııayvarUanna bakyatir:ı ksvb?m:ştir. Oiü'.er oaha ma olanaklan yok. bunlar Et ziyado çocuk ve kadındır. 197fı7 Te Balık Kurumuna sstıldı. Arkonutran S.nni'u afır derecede ha zu edenlerin hayvanlan da işasar .2örmüş*ür. 325S konut da o:ta derecede, retlenip Devlet Üretm? (."iftlik4242 konut az dere^e hasar gör lerine. haralaja g&nd?riiâı. Bunların her tür'.ü bakım masrafını mÜ5tür. Böylece iik teibitlerde devlet üzermr almışnr. Mayıs'ta otunılamaysrak durumda korıut gerı geririlecekt:r. HajTanianna 11.569 olarak «ap'anmiftır. îik acil yardımîar 5 300 kilorr.rre u kendileri bakrnak isteyerüere çadır yardımı da başlamıştır. >erraklıkta bulunan VarTn hava yoaltı a.sı'.ları yspıîmaktadır üç boy luyia uiaştınliTiEya başlaaımiştır. Depren/den hem»n sonra uçaklar üzerinden. Eibette hepsini bir Van'3 je'mış. en fazla hasar göanda gerçekieştirmeye ımkân ren Muradive ve Çaldırar.a çadır yok. Ayrıca \atandasm ke«inı yiyecpi; rr.gddesi, ilâç ve sağhk istcği knrşılanmıstır kombinalarpersonel; ır.tikal ett:rilmiştir. Ha da yirmi bine yakın koyun kesiva köDni5üvle geler. yardımîar mi yapılmıs'ir, 253 keçi. 970 sıaf?tz^delerin yaralarının sanlmafır. 37 manda kesılnr.ştir. Harnsmria en süratli ve önemli katlara gönderılen ha^rruı miktan kıyı sağlamjştır. Bunu dişpr araç ise koyun 7.716. keçi 232. sığır Isrîa gelen yardımlar izlerıistir. o.72fi oimuş'ur. Padoklar yapıiaBütün krtvler . skeri birliklerce rsk. çadır varrhmı yapilarak bataranrr.ıf.ır. Siiihlı Kuvvetlerikınılan ??.h;pler:nce yap'.lanlar r mizf'cn bu kon.ıda büjnik yp.rise ko\un 62.W. keçi 4250, sıgır dımlar gbrdük. Özellikle Silâhlı 6364. mar.na 28i'dir. KurvPtîerin''i •pri''.len ?.. Ordu Büyük bır sorunumu7 da yaKomutanı K5.?ner Pasadan büj.iik kıttır. kömür ve odun. Aksak gıdestek ve iigi gcrdük. Görmekteden ışlerimiz olııyor. ama elden yız. Araç gıdemeyen yeriere heügelen de japılıyor, aksaklıklann koptprlerle gidilmiş. hem yardım düzeltilmesine cania başla çalışıgönderilmış. hem j^aralılar taşınhyor.» mıştır.» Sonra diğer ışleri ayrıntılı olarak p.ç'kl^dı. Kan gerekToplumculuğun böylesine «hüsinmesinir. fazlasıyla karşılandıküm sürdüfün ülkemde çok depgını da sözlerine ekledi. rem gördüm. görecegim de başka: Bu depremde, yardım mal«tlk hasar saptaması yapılamazemelerinir! «satış»a çıkmadığına dıgi için iik an>.rda, gelen y^rtanık oldum. Halk vermedi. Adım malzemesi. gerçek afetzetiema havTanını canı kadar seven ııin kım oldugu da bılinmedıği kimileri, uyku tıüumunu or*aiçin önümuzf geler.. ıhti>acım dan kesti. yansını sırtma koydu, var dıyeııe bu yardım yapümı.şvansmı da hananının sırtma. tır. Bu bakımdan iik günl?r işin tabiatı icabı aksama olnıuştur, olmadı dıyemem. ar.ıa yardım ulaştınlmıştır. arada afetzede olTiFFANY mayıp da yardım alan da saptanmıştır sonradan. afetzedenın o anda tesbıtine :mkân olmadığı için çıkmıştır aksakJıklar. O anda mümkün değ:l, acil yardım dönemınde başarılı çaJişnıa yapPOZ tık diyebilinz, bu dör.emde amaç. AMA AKU aç ve açıkra jurtîaş bırakmamak VERDEDİB tır, bunu yaptıkr bu görüşü savunuyoruz. sivi! sektör. askeri sektör büyük bır anlayış içinde işbiriigı yapmıştır.» Vali. karşıîaşnklan sıkmtılan da anlattı. Hayvancüıkla geçinen halk, ılde kurulan kutup tıpı çadırlara getiriimış. uncak bun>.r yine hayvanlarının yanına gitmek ıstemış. elbette haklı olarak. «Biz de bu haklı ıstek üzerıne kutup çadıriarını bölgelerine kurmaya başladık» diyen Tosun özetle şöyie devam etti: GARTH «Kutup çadırı hariç, yirmibine yakın ds*ıtılm;ştır. Kışın kardan kapanan köy yolîarımızın açık bulundurulmasına çalıştık, bugüne kadar yolları tutabıldık. Bunu sağlıyamadığımız da oldu, şımdı açıyorsunuz, beş dakika sonra kapanıyor, bu da bır gerçektir. Toplu gıda yardımı plânladîK, şıidilemeyen yeriere helikopterlîr görürdü b:ı yardımları.• Ya hayvanlar?» «flimiz Veteriner MüdürluSü.na> oluşturulan ekipl#r üç bölunı!1 çalışma yaptık. DepreTTjde ta rıamen hnatlarır.ı kavbedpn aı Bir yanda işler tıkır tıkır yürüyor, sıcak yemek çıkıyor; beri yanda sadece bir kuru ekmek Çsdırda doğan bu bebenin Mb Gülkader. Aesba adı tutacak mı?. .\mE aldıgı yardımı ?atmacı. bun :ar ortada da görürjnüyordu, nedenini şöyle açıkladı Vali: «Alman malzemeyi burada, genellikle satmak yok. satmıyorîar. satıim:yor. Sıkı güvenîik tedbirleri de alınrruşn, ama asimda satmıyorlar. Bizım goıüşümüz. burda saklama var. Satmıyor. sakJıyor. Meselâ. çadıra gittik, ç^dırda malzeme. ayakkabı dagıfı.. battaniye dagıttık, üç gün sonra gittik. hiçbirisi yok, satıîmadıfına göre r.e oldu bunlar? Saklandı herhalde. Bir daha alabilmek, yenıden alaöilmek için.» Buna şa>madım, ha]k şimdiye kadar kendine verılmesi gereken: deprem nedeniyle ahyordu devletinden, ölüier, yaralılar bahasına.. Devlet. deniz olmuşr'j. Haksızlar mı? Sanmıyomm. Snr.ra kutun çadırlı ycrleşım yerlerine gıttık. Etrafımızı aldılar. Soba yanıyordu. sıcaktı çadır. Bir köşede bir kadın yatıyordu koynunda ağlayan bir bebe. «Saffet Yıldız benim ad:m.» Yıldız. altmış y^sında kendl deyimine göre. • Eu dogan çocuk nen olur, torunun mu?» «Benim oflumdur. Hsrum mı. o da kırkbeş falan var. Öteki kadından ki o ö!müştir. bes tane altı tane çocilc vardır. Ben. Çaldıran Asagı Çilli köyünden geldim. Ölüm çok şükür voktır. Onjür. o!du buraya geleli. Hayatımdan mpmr.unuz. Çociğln adını Tufan koydiLk. Tufan. Rahatız elhamdürüllah, ama yatalc istiyoruz. bize yatak vermedll«r sekiz tane battaniye verdiler çok şükür. Battaniye boldir, jurası elhamdünillajı sıcah oluyor, dev lete zeval olmasm.» «Hoşgeldin.z. ho.ş geldiniz. ıyıyiz. Tann razi olsun. Şii;âyetimiz var Va!ı beş. bız.? yatak vereceksin, yastı'.: vereceksin Vali beg, bak Vali bey, gelel: o"uzüç gün oldu. basımızı yıkamamışız üstümüzü basımızı temiz etmemişiz. bize daha iyı bakacaksınız.> Cıvıl rıvıl. tüm acıiara ^arşın. yine de o tad:r.a doyumsuz yaşamı sürdüren bir dogıı aydınıyd: bunları soyleyen. Âdı Nazime Kışiogıu imis. Cnld.ranın Osmar.lı köyünden. O*manlı SVi hanelık. beş"üz in' fO san'.ı b;r köydü. Nazmıye kadın anlatıyordu: * Yatak yoktur. tabu paşalpr s a | olsun, siz s?ğ oiun. devlct!?r sağ olsuıı, tabii bız bakımsızız, siz bakacaksınız. Bakf.k sal ianıyor her taraf. batıyoruz de d:k kaçtık. ne yapacaktık y.ıtag: o ar.ds? Yüreginde bir korka cısa sen kendini kurtartaraks'n. ya'ak mı kurtulur? Kurtul:n&z. Şikâyptimizi size söylüyor. siden yardım istiyoruz. siz de Allahtan isteyin.» 9 gün önce yıne bir kutup çadırtnda bır çocuk doğdu. Arinı «Gülkader» koydular. Gülkader. bir kutup çadırınm :çmde. yaran snbaya yakın, hez>r içir.de anasırun vamıcır.da uyuyordu. aca ba adı tutacak mıydı? Gülkader Boriaya'nın babası da Çaldırsn' m Hangeoik köyünden ıHacısiıa tunı geidı bu çadırlara, onun da nçok şükür > ölüsü yok. Ali Ozbahçecı'r.m de b:r dilegi var. Tuvaletlere elektrik baftlanmasmı istiyor. Çaldıran'm Yagbasan köyünden A Özbahçeci U Petrol Ofıs'te memurdu Anicara' da. sonra işsız kalmış. Babası Yusuf da ıstektP bulun rir.. çadırların arasna çakıl ciökülsün dedı «Çamur oluyor, çakı'. d<">kulsün.» Ha5an Lrol ria Caidıra:ı ırı Bur çaialan köjijnden gelmiş. Bu is teklere fena halde kızdı. basladı konusmaya: «N'e is;ersiz° Eknw<im'< seiiyor. içmc s'iyumuz ge'.iy..r. tuva letlerimi? japılmış. bizim çadırlarımız kurulmuş. ? )ba vermiî>r, odunlarınuz geliyor. kömür verdi'er daha re? Burada diytırlar yatak.. Kimin evı vıki'm'.s ki yatagı evin slunda KI :ı:.= ? Bir rane yatak mı getiremedimz, yatak yatak. Hepimizin burda yatakları var.s H".san'a da başkal?.:ı X\<~.u\' Vilâyetin merdiven altna sı?ın mış'.'.rc': ÇoluSc çocus. Kcnd::ııc lerinden kalkıo gelmısler. iitrüpn riim. sıcaK bır ı!e gö.ıdfriise C J T benclor, ne iyi olur? «Ankaranya dediler. «Sosval meskenlere.» Yüzleri asüdı. direndı, direndller. Sordum ned?r,ını: «Çociklara suyu iyi gplmez oranın» Bümiyordu ki suyu iyidir AnIcRrs'r.ın. hsva^ı mı? Ya«ayan. çeken bıl:r: Ve nn!ar rszı olmadı(IVvamı 9. sarfada)