Catalog

AITI CUMHURIYET 17 EKİM 1 9 7 i 40 YIL ÖNCE CUMHURiYET 17.10.1937 MIUETLERARASI TASARRUF GÜNİ) Buyük harbin binblr fel&keMerl arasında dünyanın öğrendlğl «n büyük haklkat, ak akçenin kara gün lçln olduğııdur. Bu ltibarla her senenin ekim ayının sonuncu günü milletlerarası tasarruf güntl olarak kabul ertümistir. Gerçi. pek yenl bir baslangıç olan tasarruf işlerimizin oldukrn kabank blr rakaım vardır. 1938 senesintn son günunde bankal&r daW tnaamıf hesabı «8,958,000 llra ldl. Bu yekun bankalardakl mevduatiyle beraber 124,380,000 liraya yukselmiştlr. Bildigimiza göre, bu aylarda ktiçük hesapların yekunu B0,O00,000 Hraya çıkmıştır. YUz mllyon olacagı da uaak deftlldir. Her yıl dünyanın btltlln medenl memleketlerinde bugün m'lr.a i sebetiyle tasarruf terbtyeslnln go nış halk kltleleri arasında yayılmasma ve kökleşmesine ;alışılır. Bu. tasarruf zihnlyetinin ne kadar yaygın blr hale geldiglntn en açık bir örnegldir. • Kudüs'te büyUk blr yang/n çıkmış ve bunun kasten yapıldıgi anlaşılmış ve örfi ldare uzatı'.mıştır. "CAHtTİN ALKOLE GIDIŞI...,, lümünün (13 eklm 1956) virmlncl yıldönümunds Tarancı lçin pek çok yazı çıktı; okudum, ayırdım, kestlm, sakladım. Çogunlufu birlıkte ya^anmif anların lzlenlmlerine dayalı anılar; olsun. Bir sanatçınuı kisiligine ve eserlne götüren kUçük iz leklerdir onlar; blr yerde birle şip ana yola kavuştururlar. Eğer bir aru da benden ister seniz, Beyazıt yakınlarındakl tek rastlantıyı soyleyebilirim. Saba hattln Batur'la bırlıkteydik. Yol da karşılastık. AyaküstU lçten llkle konustular. Batur benl ta nıttı; on\ın yiirüdugü yönde yola koyulduk. Ünlıl bir sanatçıyla birlıkte yürümek gunırunu, on ların hoşgörülü alçakgdnüllülükleriyle masalarında bır • iki bar dak lçme zevkinı bana hep Saba hattin Batur kazandırmıstır. Yır mi yaşlarında bir universite bg reneisiydım. îklmlz de Tarancı'yı bır sofrada ağırlamak onurvı na rurekten gonüllü ama savas yıllarının o korkunç gençlik yoksunlugundaydık. Batur'u daha öncpden tanıdığı ıçin bana yo neltti sorusunu Tarancı: O P A Y D OS Paydos bundsn böyle çıljnnlıklır», Sert konusmağa hasUriı aynalır. Yetlfir koştum aşkın pcsl sıra, Bitlrdl brnl hu lçlct, bu kumar. Ne gaklıyayım gaflet ettijttml, Elimle batırnıısim ^pnçllilml. Blnlp binrrpfcim en güzei grml, Aldığtnı cerl vcrmpz Meyhanrler, sabahçı kah\elrrl, Cümle rş dost. şair, rrsssm, ıwripr1, Artık cttmbüşU ynksam gecelerl, Sanmayın tarafımdan Ihanet v»r. Ya» llerllynr.. Artık geçtt bizden Klşi ev bark pdlnmell vakltken. Gün K<*Hnce biz drgil mtylj: olcnT Crnazemiz yrrde kalmasın dostlar! (VARLIK 217, 15 Temmuj 1942) Edebiyat Sohbetleri BULMACA SOLDAN SAGA: 1 Blr Avrupa ülkesl. 2 Eskrim'de bir dal Et satan klmse. 3 Bir isaret ramlri Zamanla Ilgili, zamana uygun an lamında bir söz. 4 Tergi bir ti yatro toplulugumuzun slmgesi Tersi su (eskl dil). 5 Istemle ilgili. 6 Ayrı clnsten. 7 Tersi yağ kesesi. 8 Tersi Asya'da bir şehir GUmüş. 9 Tersi sıvı Sahnede kalabalık tarafından söylenen şarkı veya SÖJ!. 123456789 ^ YUKARIDAN AŞAGIYA: 1 Sarrafların uzerinde para eaydıkları tahta. 2 Besteleniş nrasına göre numaralanmış sah ne eserl Kullanılmıs. 3 Bir nota Eskiden kalmıs eşya. 4 Tersi sonuna sessiz bir narf getirlldlğinde binalann kuçültu lerek yapılmış modell. 5 BUyükler kodoriıanlar. B G«miler de hlzmet lşlerin» bakanlara ve rılen isim. 7 Bir peygamber GUmüs'ün simgesi Tersi Osmiyum cisminin slmgesi 8 Sanı Bir madorı. 9 Uzakdo gu'da bir başkent Tersi fızlk te bir kanun. DtiNKlî BULMACANIN ÇOZÜMÜ SOLDAN SAGA: 1 Galibarda. 2 Alevl aiC. 3 zaK lltnA. 4 isereN. 5 Ak Ekabir. 6 Narh Yaba. 7 îade Ak. 8 Eia Atar. 9 Pedal seF. YTJKARIDAN AŞAGIYA: 1 Gaziantep. 2 Alaska 1E 3 Leke riaD. 4 Iv Reha. 5 Bilek Dal. 6 Ina yet. 7 r.at bA A». 8 Din tbare. 9 acatraK. lum levglsine gerfiksinimleri v&r dı. Düşünun bir. Tarancı iklnci kitabını bastırabılmek içın tam on ilç yıl beklemiştir (Otuz Be» Yaş, 1946); bu sabn çok bulmaj mısınız? Ve »on kitabının çıkabilmesi lçin de altı yıl (DUstan Güzel, 1952). Ya bu bekleyişler» pklenecek baska bekleyisler: Bl tinlememis ytiksek okullar, kusaklar anlaşmazlğının yeteneglnl yalnız ve destekslz bırakısı, sıradan memurluklar, eeb yok sunlukları, ilk aşklarla avunup özlenen eşi arayışlar, belki biraa çırkinlik UzUntüstiyle bedence daha başka olmayı lsteyişler, pansiyon yalnızlıklan, sanatıyla yaşam gUçlüklerınin yenllemeyisl, belki de bir UlkUnün kanadında yücelemeden tekil dileklerde sakınışlar... Şuphesiz her seyden önce mlzaç; bize doğanın bastıgı damRft. Bplki bır vüout zayıflıgının, belki blr alısma eğiliminin kalıtımla geçişi. Rafik Hallt Karay'uı talıhlı blr cümlesi vardır. «Uzun yaşadım, der, yaşayarak da bütün öçleriml aldım.» Alkol t«k suçlu degll doğallıkla; Tarancı son ev mutluluğunda ona ara ver meyi de bilmişti. Yukardaki şllrinde «Artık cümbüşte yoksara geoeleri / Sanmayın tarafımdan ihanet var» diyor 1942'lerde. Klm bılır kaç kez niyetlenmls de paydos demeye, kaç kez dah» pl titremeleriyle tutmuştu kade hlni. Ne var ki Tarancı ve onun gibilere ihanet kendi vücutlann dan geldi sontında. Bize kısa dmlirlerın butün yerinmelerlni bırakarak. Keşki kimse, bedenlerın «ıhanetinı» haklı kılacak asırıhklarda bedenlerin hakkına «iha net» ptmpse . KORKUNÇ GÜZEL Bu el titrcmrsl kadrh tutarken, Bu yaşta nasıl koyuyor Insana. Orhan fibl vaktinde gltmek varken Dpgcr ml oyalanman»? Rakıdan, ttitünden beter alısık Olduğiımuz korkunç iftizel blr şfy r*r, Tutmuş bırakmaz blzi blr «ıkımlık Canınuz çıkana kadar. (YENÎ ŞÎÎRLER, 19541 CAHÎT SITKI TARANa TEL 10.00 10.01 10.10 10.30 10.40 11.05 11.15 11.25 EViZYON • Beşiktas Altay» 17.00 HABERLER 1T.05 TÜRKtYE 1. LtGtNDEN BtR MAÇ NAKLEN BÖLÜMLER 17.15 PAZARDAN PAZARA (4) 17.35 TÜRKtYE 1. iJGtNDEN BtR MAÇINDAN NAKLEN BÖLÜMLER. 17.45 tSTANBUL STUDYOLARINDAN RÖPORTAJ VE BtR SANATÇI 18.15 İHTÎYAR DELİKANLI (Dizi Film) Başrolde: Gary Grant Konu: Dizirun ılk bblllmtlnde emekli komiser Barbany Jones, çlftliğinde sakin ve rahat blr hayat yaşama isteglndedir. Oglu Hal ise polıs olup bir senatörun «« çim hazırlıklannda koruma pollsllgi yapmaktadır. Bu sırada oğul Hal, blr san taj olayında göreyli lken rtl dürülür. Barbany Jones oğ lunun katillni aramaya bas lar. Kendlsine bu uftraşında en çok gelini Betty yardımcı olur. 19.00 19.15 PAZARDAN PAZARA (5) SPOR MAGAZİN: (Masa Tenisi) 19.30 19.45 19.55 PAZARDAN PAZARA (6) TOM VE JERRY PAZAR TELEVtZYONüNUN SONU (Pazar Tclpvi7,yonunu sunanlar: Tamer Durukan, Canan ORUT;, Conk Koray ve Cihanfrir Göker) 20.00 HABERLER VE HAVA DURUMU 20.35 MC MtLLAN VE KARISI «rtlüm Maçı», Bir maçta müsterek bahisle ileisi olan genç bldUrülUr. Şüpheler takım kaptanı tizerınde top lanır. Ancak olaya Mc. Mill lan v« kansı da kanşır.. 21.50 SAMSUN MUStKİ CEMİYETİ KONMKRt Programda Şpf Necati Bulutav yönetimindeki Samsun Mllzlkl Cemıyeti kornsu izlenerpk. programda yer alan eserler şunlar : 7,pytin Dalları. Şıı Termenin tçinde, Evlerinin önü. Tü tüncü Kızı. Topladım Kıra7.1 ve Ey Kargalar. HAFTANIN FtLMt •Aceml Pollsler» Oynıyanlar: Darren Mc G«win, Pa ul Burke. 23.40 GÜNE BAKIŞ 23.55 PROGRAM VE KAPANIŞ 22.10 13.00 13.10 14.05 14.32 15.25 15.40 16.00 16.20 l«.5O PAZAR TELEVtZYONU AÇILIŞ KADRt ŞENÇALAR VE ARKADAŞLARINDAN OTUN HAVALARI UZAY MELEGÎ (Çizgi Pilrn) A.IDA PF.KKAN ENRÎCO MACIAS yUMURCAK EMEL SAYIN 8ÖYLÜIOR TRAFİK PAZAR StNEMASI: «Melekler Kanatll Olur» Yönetmen: Howard Hawks Oynayanlar: Gary Grant, .Tean Arthur. Yapım Yılı: 1352 HABERLER: TÜRKtTEYE HO8 GEt, PAZARDAN PAZARA (1) MEDENtYET GÜNLÜGÜ •Nil'in armağanı» PAZARDAN PAZARA (2) UNUTULMAYAN 14 (Batı Almanya Yugoslayya) PAZARDAN PAZARA (3) tSMET İ N Ö N t KUPASI KONKlTRHtPİK YARIŞMALARI TÜRKtYE 1. LtOÎ BtR MAÇINDAN BÖLÜMLER DİNtZ R AD YO TRT| 05.00 Açılış, program V6 05.05 Turkuler, şarkılar ve 06.00 06.02 06.30 07.00 07.02 07.07 07.30 07.40 09.00 09.02 12.00 triea VlflVîflrİPr 12.02 13.00 13.15 13.20 13.30 15.00 15.01 15.15 15.30 1B.00 oyun navaiArı Kısa haberler GUnaydın Bölgesel günaydın Kısa haberler Köye haberler Bölgesel yayın ve reklamlar Haberler Bölgesel yayın Kısa haberler Tatil sabalıı Kısa haberler Radyo tiyatrosu r Haberler ' Reklamlar ve Radyo Televizyon program , haberlerı Oyun havalan Bttlgesel yayın ve reklamlar Kısa haberler Mine Yalçın'dan turkuler Çesitli hatif rntlzik Necla Soner'den şarkılar ve saz eserleri Kısa haberler Spor magazın Bölgesel yayın ve reklamlar Haberler lfl.30 W.15 20.45 20 55 16.05 18.20 19.00 13.45 14.30 15.00 15.30 Rölgesel yayın TartB dönüsü Saz eserleri Çocuklar içın :ı.oo Kısa haberler Dinleyıci istekleri 21.02 21 30 Spor dergisi 22.00 Kısa habcrlor 22.02 Dinleyici istekleri (I) 22.30 Türk bestecıleri 23.00 Haberler 23.1001.00 BölgeSPİ yayın 23.10 Yurttan seslpr crkekleı toplulugu 23.30 îtalya'dan mtlzik 24.00 Kısa haberler 00.02 Gece konseri 00.55 Kısa haberler 01.0005.00 Gece yarısı 19 30 Haftanın olayı 20.00 Çeşitli Ulkelerden hafif müzik 20 30 Şan dünyası 21.00 Yasadığımız topraklar 21.45 TRT çok sesli korosu 22.02 YAYKUR saati 23.00 Kuçuk konser 23.15 Bir romarumız var 23.30 Haberler 23.35 Solistlerden seçmeler 23.55 Program ve kapanıs « İçer mislniz Rauf Bey?» Göntil hoşlugumu düsunun bir: Hem Bey dıyordu, hem alttan alta birlıkte ıçme hakkını verebıleceğini duyuruyordu. Bır an içinde bası tlzerinden bakıstık Batur'la. Ne onda vardı para. n» bende. Tam ne dediğimi bilmlyorum ama, Sabahattın'in işaretiyle, uygun bir cevap bulup bir süre sonra yollarımızın ayrıldıgı nı iyi hatırlıyorum. Çok yerınmis tik. Anılarını anlatan herkesin Taranrı'yla buluştuklan nokta. çogunlukla alkol duragı. Blitün ızlenim ortaklıklan, yaşamım içki masasında blr kumar parası glbl harcayan Cahit Sıtkı'nın tutkusunu dlle getırmekte btrleşiyorlar. Beni en çok etkileyenl Tanpuıar Hoca'mn gözlemidır. Makalelerini derleyen bir tez çalışmasının daktilo »ayîalarında okuduğum gün not etmlş; sancısını ılk okuduğum gün duymus. lrkilmistlm. Simdi «Edebiyat Ü7enne Makaleler» kıtabınm 47S. sayfasında: «Daha o gece Cshit'In alKnle blzdcn çok başka tür IU. blr çesit Ihtlvaçla Rİttlglni cör dUm. Sanki lçindekl baska birl nin su!»u7İııfeunu (ridprİTordu.» tçimi oyan cümle bu. Ardından bnşka anahtnr sozler de gelıvor . «Ppk az lnsan onun kadar dosthık ihtiyacında idi».. «Pek basıt işler bile kendi mizacmın azdırdıgı meseleler haline glrerdı» .. «Fakat derbeder mizacı, bızlerden gizlediği hiddet ve feveranları, istedigi gibi yasamak ihtiyacı, birçok kapıyı kendl farkında olmadan hır blr kapatırdı».. «Hayata baglıydı; hiç gizlemegp çalısmadıgı, hatte karsısındakinın bilmesinı ve hesaba katmalarını istedigi ihtiraslan vardı. Ve eser lennin aksini ciddıyetle takıp eder. söhretini tesadufe bırakmaktan hoşlanmazdı».. «Devamlı Içtijti içkivl kcnrtiMne ikllm yap tıgı belliydl» . «Çünkü Cahit yalniz şiirle temas ettıği anlarda mesut olan lnsanlardandi>t.'. «Cahit, Verlaine'i daima sevdı.. Bu sevgide mizaç ve hayat itibariyle bır yakınlıgın payı da olsa gerektir. O da büytik Fransız sairi gibi şilri doğrudan dogruya hayatında anyordu» . «Bu irahı güç şair yalnızhğı».. «Hasta Cahit, sılrlerinın ıklımi olan bu uzaklıkta bır müddet kendl kendlsinin blr golgesl gibi yasadı ve oradan, bizim içtn o kadar guzelleştlrdiği, haya tın ikiz kardeşi yaptıgı ölüme geçti...» (Varlık 477, 1 mavıs 1958). Tanpınar Hoca, Cahit Sıtkı'nın akranı değü dokue yas büyUgüdür. Vakitli bir sözü de şu«Ilk kitabının çıktıgı haftalarda hemen bütün edebıvat âlemimizı şahsen tanımıştı.» Tarancı'run ilk kıtabı «Omrümde SUkut», 1933' de baüilmıştır; Cahit Sıktı 23 va şında iken. Daha o gençlık dıliminde bile Degüstasyon gofrasın da, 34 yaşındaki Peyami Safa'dan, otuzunu geçmis Tanpınar'dan bir başka türlü lçmektedır: «îçindekl başka birinin susur.lugunu giderircesme, blr çeşit lhtiyaçla.» Kımdir o içindeki baş kası? Montaigne'nin alışkanlJc de diği ttnüne geçilmesl güç: «Gerçekten alışkanlık pek yaman hocadır ve hiç şakası yoktur. Ya vas yBvas, sinsı sinsi lçimlze ilk adımını atar; baslangıçta kuzu gibi sevimli. alçak gönüllüdür: ama zamanla, oraya yerleşip kı^k leşti mi öyle azılı, öyle amansız bır yüz takınır ki gözlerimizi b' le kaldırmaga lzin vermez . » Rauf MUTLUAY nltelikleriyle zihin özelliğinde, bir de yaşadıgı zaman dtlimlnln kı sır kuraklıgında görebiliriz. Sabri Esat Siyavuşgil şöyle der: «Orhan Vell, Sait Faik, Cahit Sıt kı.. öyle bir neslin çocukları idı ler ki, şair ve edip olmanın me Bunu Cahit Sıtkı'nın mizaç hus nasbedılmeğe reya elçi gön derilmegB yettigl devr» yetlsmelerine 10 yıl geç dogmaları manl olmuştu.. Değerlerin bambaşka terazilerde tartıldıgı bir devrln sıkmtiRim belki kendilerine zulmederek gidermek istedikleri 1 çin bu dUnyadan erken, pek er ken göçttller. Böyle bir cemiyet tcı daha uzun yasamanın luzumsuzluğunu anlamışçasuıa erken..» Sorun mebus, elçi olmak, önemli mevkılere gelmek degildl dogalhkla. Hakları olan ilgiyı, ba şan mutlulugunu, sanatçılık onunınu.. hıço saymayan bır top Otyam yıllık sergisini 20 ekimde açıyor Onbes yıl aradan sonra iki yıldır yeniden resme dönen Fikret Otyam, son çalışmalannı 20 ekimde Ankara Alman KUlttlr Merkezlnde sergileyecektlr. Geçtigimiz nisan ayında yapıtlarını Istanbul'da «Memleketünden lnsan Manzaraları» adıyla sunan Otyam'uı sergisi büyük bir ilglyle karsüannustı. Bu kez «Memleketimden însan Manzaraları 2» de, sanatçının hiçbir yerde sergtlenmemiş J8 yağlı boya yapıtıyla, maden lşçlleri ve pancar emekçllerinln yaşamlarını konu alan fotoğrafları Ankaralılara sunulacaktır. Bu sergisinde de özellikle emekçileri konu alan Otyam, «Fotoğraf alanında oldugu gibi boyalanmla da. sevenlerlmin karsısına yüa akıyla çıkmak, halkımın sanatçısı olmak, amaçlarımın basmda gelmektedir» demiştir. Otyam ayrıca sergisi süresince okurlannın getlrecegi kitaplarını da l:r"".ktır. B TRT II 0R.OO Ot.OO 09.30 10 00 11.00 11.45 12 15 13.00 13.15 13 30 Gttn baslıyor Tatil ve mlizık Yurttan sesler kadınlar toplulugu Çocugun dünyaRi Saz ve ses dünvamızdan Beş kontin öyküsü Klnsik koro Habprlpr ÇpşitU milzik Bir sollstten türkUler Çagdas muzigi öncüleri TUrküler ve oyun havalan tki solistten şarkılar Opera ve operetlerden seçmeler 1*00 Oda müziğl 16 30 îkl solistten şarkılar 17.00 Hafif batı müzigi 17 30 TUrküler geçidl 18.00 Çagdaç sanatçılarımıı 18.30 Fasıl 19.00 Haberler SiNEMALAR BEYOGLU AS (47 B3 15): Karanlıkta Tecavüz C. Deneuve R.F. AT1.AS (44 08 35): King Kong Godzılla'ya Karşı R.t DÜNYA (49 01 «6): Baykuşların Gunü C. Cardlnale F. Nero R.î EMEK (44 84 39): Ask BöcegiR. Mark R.î FtTAŞ (4H 01 H6): Üç Belahlar G. Eastman R.Î tNCİ (40 45 95): Evlatlık 8. Gökhan D. Erkanat R. KENT (47 77 62): Baykuşlann Günü C. Cardinale F. Nero R î KUNAK (48 28 (Ki): Kırmızı Kabaret M. Perrer R.î MISTIK (4H 15 14): 1 Dlsi Bond, 2 Zabata R.T ÖZLEM (66 60 83): 1 Oell Gibi Sevdlm S. Guney 2 Mikrop C. Karahan R. SES (45 24 16): Et Kokusu StTE (47 « M 47): Üç BelahlarG. Eastman R.î StNEPOP (44 24 22): Islak VU cutlar R.T. YENt MELEK (44 42 8H): ölUm Gece Yansı Okşar R.t. YUMURCAK (61 01 91): 1 Deli Gibi Sevdtm S. GUney. 2 Irmak S. Gökhan R. TİYATROLAR ANYA MANYA KCMPANYA (44 25 26) «tdl Amin Avantadan Lavanta» Pazartesı hariç her gtın 21 3». Çarşamba, cumartcsi, pazar 18.30. AKSARAY BULVAR (21 35 78): Deil Gibi Sevdım M. Ar S. Guney • R HAKAN (23 42 33): Deli Gibi Sevdim M. Ar • S. GUney • R. tPEK (22 25 13): King Kong Godzillaya Karşı R.T. MURAT (24 05 56): 1 Deli Gibi Sevdim S. Guney 3 Yarın Son GUndür Y. GUney R. RENK (21 15 25): Evlatlık S. Gökharı D. Erkanat R. SUK (23 67 12): 1 KinR Kong Godzillaya Karşı 2 Erkeklerden Korkanlar R.T ŞAFAK (22 25 13): öliım Gece Yarısı Okşar RT. YILD1Z (21 11 37): Kln Kong Godzillaya Karsı R.T KADIKOY OCAK (36 37 71): Evlatlık S. Gdkhan D. Erkanat R. REKS (36 01 12): Deli Gibi Sevdim M. Ar • S Güney R SUREYYA (36 06 82): Hizmetçı Dedigin R î . Yalnız Tarancı mıvdı içen? KU çük mevhanp masalarında dostluk muUulugu arayan, bu yaşanası dünyanın birçok kilitli kapı ÇF.VRE TÎYATROSU (A. Erbusının ardmda bırakıldıkları içın lak • M. Screzll ii 01 78) «Navı>rimli aşklar, dirençlı evlil'klplınlar» Pazartesı hariç her gun rt, yenl kuşaklara babn olmanın 21.15. Pazar 18.15 • 21.15, perşemtitlarmı, gonltlnce yapılacak işıe be (Halk) rn fırsat vpren geclm rahatlıklaTEVFİK GELENBE TtYATROrını.. tatmaddn giden nice innan sı; (Kadıköy ti) «Grnç Bakvok nnı? Bizler de içmiyor mu kallar» Salı harıç hrr glln 21.30. yu?,? Turgut Uyar'ın «Çok ÜşüÇarşamba 15.30, cumartesi, parar mpk» «ıırinin bırka'1 '" ' nna 1R.0O (matine) yım: «Bir kalır uzıın duvarlar ve onların dipleri / Bır kalır yılgın HARBİYE İ^EHtR TtYATROadamların hep evet dedikleri / SU (40 77 20) «KalUınma Planı» Çok üşürdUk. hep UşürdUk. UşUCumartesi 15.30 21.00 mekti bütün yasadığımız / tîşürKADIKÖY ŞEHtR TİYATROdll ellerimiz, aşkımız, sonsuz ııS t (36 31 21) «Yltik Köpek» zun sakallarımız / Tükenfr dagı 15.30 21.00 nık dirligi kasıntımızın bir gün ÜSKÜDAR ŞEHtR TİYATR(V / Bir kalır tızvm kltaplnrrla anısı SU (33 03 97) «Ferhat ile Şı çok Uşuduğimıüzun.» fl959), Bu rinıı Cumartpsi 18.00 • 21 00 rarinki bir dizpyi dcftistirlp riunı mumuza uvgun gbrdüiHımüz çok FATİH SEHİR TtYAÎROSU anlar olmuştıır: «Çok içerdik. (36 53 80) 15 00 21.00 «Konrlını Yazar Şarkı». 18 00 • «Goste hpp içerdik, içmektl bütün yaşa dıftımız ı> rı» Npvdi Taranoı'yı o kadar yp tpnpkli dPİİkanlılıgmda prkpn bir mutsuzlufia tten; VP «eskimıs» hastalıgının lyilpştirilmpz ptkısıv 1P kırk altı yaşında bprienlni çHkerten? Bıına bfrcok kalpm dp ftinrniştir. Ahmft Haşimip nrnla rırda hem kişispl ya7.gı. hpm şiir spl hava VHkınlığı bulduğum Tn nnrı. Sabahattin Kııdrpt Aksnl'ın •iözlpriylp niçin şrivl? Rürriit hm rünil «Yasama1;! blr kadplım «*r <;ısınrla «ııir rlUstınnı^k. snr *w lnmpk. şiirdpn konu«;makla vr tı Otıi7 vıla yakın bir znıııan hr>ı pkiam saat dorttpn, hpstpn ".rre vnrılarına kndar boylp sürdtl c " M » Yaiamın haska kBDilnrı vn\> muydu? Mutlıilugn tfidpn ynl lnr yalni7 snnBtla sarhosUık mnv urhan Arpad, geçenlerde tüm dost. luklarla kutlanan 40 yıllık yazarhk hayatında hıkâyecl, gazetecl, romancı, eleştirmen ve dunya ve toplum sorıınlarına deginen klâsık ve çagdaş ilerici yazarların birçok UnlU yapıtlarını edebiyat ve saıınt dunyanııza kazandıran çevtrllerı, antolojı ve edebiyat tarihleri, tıyatro dünyamızda etkiler yapan yatı, inreleme ve eleştirilen, ayrıca Ahmet Hısarlı takma adıyla yayınlanan çcvlrlleri VG dıger degerlı çalışmalarıyla tanınır. TUrk edebiyatında ve toplumsal sorunlan n içinde saglam diyalektiğl ve güçlU yaznrlığıyla bUyük yararlar sağlanustır Burhan Arpad... Burhan Arpad'a soruyoruz: # Yazarlık yasamınızda, clzoe kırk Tildaıı bu yana şlmdl önemle deferlendlrdlğlnlz ve yargılara vardıguuz ana konular ve dönrmler nelerdlr? «Yazarhk aslında hep yargılara grttürtlr, sonuçlar ve yargılar eerektirir. Yazmak, birşeyler söylemek demektlr. Kırk yılı aşkm bir süredir yazdıgıma güro genel olarak böyle davrandım dlyebılırım. Edebiyatta hikâye ve bUtün düa yazılarımda, gazete yaıılanmda ve Alman ddı edebıyatlarından çevirilerlmde hep bunu yapmaga çalıştım. Kendi ad:mı taşıyan 18 kıtap ve çagdaş Alman dill edebiyatçılarının kırkı askın çevlri hep bu çabalarımın UrünUdür. Yazarken ve çevirirkcn topluma yararlı olmagı bas ılke bıldım. Gerçekleştirmede başan oranını zamana ve okura bırakıyorum.» # Edcblyatçı, gazetecl ve ç«vlrlcl olarak nelrr yapmagı dllemlştlnlı ve nelerl gerçekleştlreblldlnlz? «Okuryazar yığmların aydın klşl nltelıftıne ulaşmasına yazılarım. edebiyat ürunlerim ve edebiyat çevirlmlerımle katkıda bulunayım istedım. Her okuryazarın aydın kisi sayılamayacağuu, söylemem gerekır mi, bllmem! Okuryazarların aydın kışı niteliğine ulaşmasına katkım olsun istcdîm. Bu lsteğiml, ba amacımı pek az gerçekleştirebildığımı sanıyorum. Özollıkle son on yılda pek çok yazılıp konuşulduğu, hemen her kafadan bır sesbır duşünce, bır dunya görüşü değılyükseldıği halde ortak îcavramlara varmış olmaktan çok uzaklarda bir dönem ycışamaktayız. Bu durumdan bütun Türk yazar ve edebiyatçılarının büyük sorumluluk payı vardır. Sorumluluk bılinci taşıyan edebiyatçı ve yazarın, gerektiğtndo genel egilime karsı çıkması, ters yola sürçmelere engel olması gerekır.» # 1940 yılları hlkâyccl kusafı lclnda toplumcu gcrçekçl anlayısınız nc ldl? «Edebıyut ıncclemelerinin 1940 neslı kuşak sozünü bon kullannuyorum, zıra kuşak sözünde nesil ve generatıon sozlerırun devamlılık anlamını bulmuyorum dıye tanımladığı benim nesllm aslında 1905 • 1915 dogumlular • hıkayecılerının ortak ve ilginç bır yanı vardır. Tıırk edpbıyatında daha öncelerln «Servet1 fünun», •Fecriâtı«, «Ycdl Meşale> pdcbıyat akımiarındu oldugu jıbı belirlı bu derRi çBvresinde toplanmış dpğılleıdır. Ortak bır manifest dp yayınlamı? dcgıllprdır. Turkıye Cumhurıyetınin kurulıış yıllarında çoğu hayata atılmış VP riegişik işlprde çalışan, ppk azı da vtik sck ngremmını sUrdüren bu arkadaşlar. orellikle onuncıı Cumhuııyet yılından snura patlak verınege başlayan toplu:n «Khnklıklarını konu edlnen ve bunu top lumcu gerçokçı açıdan cle alan nıka y;lerde ortava çıkarlar. Ikincı Dünva S.uaç.1 yıllarının Fikıyonetımlı, karatıtM lı. gazete ve kıtabrvlcrıne sHİclırılı bunaı ti"i faşlst navHSinda daha bir beurg;:ı o urlar. Kıtapları toplatılır, tutuklanırlar yasnklanırlar. 19461950 arası bu durum »UrdUrlir. 1950 mayıs seçimlerlnin sözde demokrasi deSişlml, TUrk toplumunun yapısında ters yönde bır degışme getırir. Yıgınlar, kendilerini sömürenlerden yana oy kullanırlar. Demokrat. Partı hükUmetleri aydınlara baskıyı değışik yoılardan «UrdUrür. Yenl yenl yazmaga başlayan TUrk edebiyatçıları Kransız ozentisi blr bunalım ve gerçekUstü modasına ayak uydurmağı daha bir kolay ve kendilerlnce belki daha bir yenilık sayarlar. Benim hikâyeci neslim, 1933' lerde başladıgı, 194019501erin en bunaltıcı karanlık havasında yilrütttlgü top lu lkl davranışı bu yolda çalısmaları ve çabaları daha da verimli kılmalıydı. Fakat son yıllarda ve özellıkla gazete v» radyolarda her alanda görulen sorumsuzluk, basıboşluk ve kargaşa orıneklert ne etak uydurmak ıster gıbı tam bır kargaşaya yoncldı. Y e r 1 e ş m ı ş halk doyimleri, halkın bunca yıldır kullandığı, Urettigl, yakıştırdığı güzelım Türkçe sözler bir yana itılıyor ve her aklına esen dil bılgınl olarak diledıgi gibi kıyıyor dile.: TUrk dilinm gramerl, anayapısı hiç umursanmadan. Bir çok örnek vermekle sözü uzatmak ıstemıyorum. Sozcük ve gcçtığımız omeğiyle yetlnecegım. Bildığinlz gibi türkçe de cuk v« cuk, küçültme, acınma ve sevgı bellrtlsı ekidır. Znvallıcık, yavrurak, Mehmetçık gibi. Bırinın aklına esip kelime karşılığı sözcük diyor, ılerıden yana kısıler, sözcük diye yazıverıyor. Oysa Almanlar ve lngilizler, pek çok zengln dlllerıne ragmen, tek bir Das VVort ve The VVord'la her iki anlarnı dn karşılıyorlar. Kendimizı bıldık bilelı kullandıgımız geçen deyimı de birden geçtığımiz oluveriyor. Kimse düsünmlıyor, haftanın, ayın, gunun ıçınden geçıl medlgini. Aylar, gunler, haftalar arkadn hırakıhr. Yaşıyan bütün kültür dıllerin de de, halk türkçesinde de böyledir. Baslangıçta söyledigiml açıklayım. Dil bnce konuşuldu, sonra yazıldı. Bu bılinci taşıyan edebiyatçı yazar, kullandıgı ana dilın uyumuna, müzık janma büyük özen göstermelıdlr. Yırmi yıldan aşkın blr süre önce bu görüşu bır yazımda ilk Uerı sürdîıftümde Nurullah Ataç Musicalıte ne demek dlye o sivri kalemıyle benı alaya almıştı Dıldo musıcalite vardır. ltalyanca ve Romence dil lerine bir kulak verin, Ibraruce ıle Yunancayı dlnleyın, Avusturyalı ve Alman ülkesı Almancalarını karşılaştırın, müzik yanı ağır basan dil kavramını daha ıyı anlarsınu. Eütun yazılarımda ve çevirilerimde dil kaygumu hiç bırakmadım. Türk Dil Kurumu'nun 1!)H3 gezı odUlunü jurırun yedi oyuyla kazandığım halde Kurumun çıkardıgı iki antolojıye (Turk Dıllno emeftı geçenler) benden hiç bir örnek alınmaması, benim bu kanımı de glştırmez. • Yenl vıkacak kltahınıza «Hcsaplasma» adını vermcnlzin ııcdeni? • Yetmlşe yaklaşaıı bır omrün kırk hu kadar yılını yazar olarak arkada bırakırken İster istenıez bır gorıye bakış gerekiyor. Yeni kitabım Hesaplaşma» da bunu yaptım. Bir altmış yılın bende bıraktıgı sıvrı ve belırgln olay, dönem ve kişıleri sadece bır on bölümde sırala fiım Bunu vaparken alışılnRPİpn otobıyografi kitabı yazar gibi davrandım. Be lırll olay ve doncmlerı, gerektiğindc gerıye gıderek bırbırınden bagınısız görünen yazılarda gözden geçirdlm. Birinci Dünya Savası, mütareke, Onuııcu yıl vn f.oıua&ı. Ikıncı Dünya Savaşı VP. sonrasından 27 Mayıs 1960 ötesı ve günümüze kadar. Kdebıyat, politıku, sanat dıye bır a\rım da yapmadım. Kişi adlannı elden EPİdıgince kullanmadan yazdım. Kımseyı kırmak ıstemedtgim içtn.» nu'.' • Daha başka hazırlıklarınız var • ARPAD, YENi YAYINLAYACA61 «HESAPU5MA» ADU KİTABINDA OKURIA VE KENDİ5İYLE BİR SOYLEŞIYE GıRiYOR. Bir Yazarın Kırk Yıh: BURHAN ARPAD Selmi ANDAK lumdan yana gerçekçilık aıılayışını sürdürür. Sayımız on beş yırınıdcn gıttikçe azalarak uçe beşe ınse de.» • Edebiyatçı ve çevirlcl olarak eünümuzUn TUrkçelesme akımı uzrnıın düşüncelerlnlz? • Yazıdan oııcs söz vaıtiı. İnsunoglı once konuştu, sonra yazmagı ogrendı. B'.linçli ilk da'ranı^ı Ciokaıp vc a.k;ı üa^ıİHrında bulablldıgimlz Turk pdp'nı\atçısının Tılru dılıyle yazması ilkesı, c;mer Seyfettın Rolık Halıd Karav, Hı sp'in Ranmı titlrpınar, Osman Ceıııal ÎCaygılı, Reşad N'urı Uüntekın ve daha l)ir çok Turk Poebiyatçısının başarılı pjerleriyle gerçekleşegelmiştır. Atn turk'un Türk Dll Kurumunu ve TUrk larıh Kurumunu kurmak gihı çok oluın FCZANELER BAKIRKÖY: Hayat (Incirli), Merkez (Yeşılköy), Kanarya (Ka narya), Küçükçekmece, GUltepe (Sfifakby), îlknur (Esenler). Sevim (Osmaniyp). Derman (Yenlbosna), Yılmaz (Şirınevlpr). BEŞtKTAŞ: Naıl Halit Tipi (Ortabah<;p), Hns ıDikıhtaş), Or taköy Insel (Ortakoyi, Akatlar BEYKOZ: Paşabahçp. BEYOGLL: Rengi fllk Yardıın Has. Arka Rok ), Fındıklı (Mfbıı san Yokuşu). EMtNÖNlî: Hasırcılar (Emm önü), Ayasofya (Sultanahmet > Emek (Beyazıt), Akgün (Aksa ray). EYÜP: ŞUkran Sun (Bayrmmpaşa), Ulugbey (Esenler), Aksu (Kartaltepe). Ümıt (Rami), Sebat (AlibeyköyU). FATtH: Çarşamba özen (Millet Kütüphanesı Arka«ı). Kelepır (Çapa), Nesnn (Fındıkzadeı. Hulya (Koca M. Paşa), Merke? (Balat). O.O. PAŞA: Derman • Ergin (Küçükkby). KADIKÜY: Ayla (Moda), Emok (Rıhtım Cad.), Hasanpaşa Saıi iık • Ezen (Kızıltoprak), Caddr bostan • Atilla (Emin Ali Pnşb Cnd.), Ozan (Suadiye). KARAKÖY: FUgen. KARTAL: îstasyon tPendik), KASIMPAŞA: Halk (Bahriye Cad ), Rııhan (Hasköy). SARIYER: Alaaddin • Emırgân. ijtŞLI: Hürriyet (Halasgargazı Cad.), Merkez (Feriköy), Maç k m ıTeşvikıye), Ayhan (Mecidıve. koyt. Şenay (Hürriyet Mah ı Mursol (Çeliktepet. Bılgi (Snnu vi Mah.), Kaptnnonşa (Ok MPV !nnı), Nrsrın (Gültepe). t'SKÜDAR: HUrrlyct (Haık "ad >. Numuııe (Hnyriarpaşa' Vuııus (Baftlarbaşı), Serpil (Top ta^ı), Merkez (Çengelköy), Mine tOmraniye). ZEYTtNBURND: Fuat (Sümer Mah.) Idealtepe (Kuçükyalı). du? DUnvnyı bu kadar sınırla.ıdı ran nedlr? • Yazar, yazabildiğl güre yazar, vnzınak zorundadır. Kızyolojik bir aki.ıklıgı, psıyatrik bir bozuklugu yoksa. >ımdılık boyle bir duruıııum olmadığı ıçın yazmagı ve çpvtrmegı suıdüruyoiiım. Hesaplaşma'dan sonra, son otuz Mİda Alman duzyHZi edebıyaiı antolojısıni hazırhyacaftıın. Çok once basladı",ım ve hslâ bıtiremPdıgim bir tıyatro dinştırmam var plde. Bunu da l'îTT'rtB VByınlanmış gorınek ıstıyoruın. Bir de ^enı hikayeler kitabım. Şımdilik buıılar.»