Catalog

TV ALICI, YAPIMI VE YAYIMLAR Türkiye'de pek çok konuda belli olaylar ya özellıkle yaratılarak ya da bagünkü bozuk düzenin içinde kendiliğinden oluşan olaylardan yararlanarak, dikkatlerin bazı gerçeklerin üzerine çevrilmesi önleniyor. TV konusunda da dururn aynı. Televizyonumuzun ilk yayım yıllanndan önce de, sonra da konuya yalnız haber ve program açılartndan yaklaşıldı Yayım bolgesi genişletilerek TV ile halka büyük bir hizmet götürüldüğü ileriye sürüldü. Öte yanda Türkiye'de televizyonun yayıra yapmasından, planlanmasından ve yatınmlarının saglanmasından sorumlu kuruluşların hiçbiri TV ahcılannın yapırmndaki aksaklıklar üzerinde durmadı. Genel müdürlerin yasa dışı işlemlerle değişmelerinin yarattığı tartışmalar, ülke dışından satm alman yabancı kaynaklı programlann oluşturduğu coşku, TV programlarına çıkacak kinıselerin yol açtığı çalkantılar vb. yanında Türkiye'de yapüan TV alıcılarının durumu hep karanlıkta kaldı. Ne var ki yapımı montaj sanayii kapsamından kurtulamayan TV alıcılan ile ilgili gerçeklerin belirtilmesi de gerekiyor. 12 mart döneminde TV yayımlannın Ankara'nm dışına taşıp Istanbul, İzmir ve Eskişehir'de başlamasmdan sonra alıcı fiyatlan birden bire yükselmişti. O zamanki hükümet. TRT yetkilileri ve diğer ilgili kuruluşlar TV alıcılarına istem artmca fiyatiarın yükseleceğinl bilmiyorlar mıydı"" Bilmemelerine olanak yoktur. İkinci Erim Hükümeti'nin programı «TV alıcı cihazlannın yurdumuzda yapımı ve özeUikle elektriği olmayan köylerimiz için pille çalışan TV alıcılan yapılraası işinin 19T2 yılının başlannda ele ahnacağını> haber vennişti. Daha sonra da «halk tipi» ucuz TV alıcılarının yapılması İçin çalışmalara başlandığı açıklandı. Bu gibi açıklamalarla sözde TV alıcılarını ucuza çıkarmak üzere önlem almdıgı beürtilirken, TRT Televizyonu'nun her bakımdan hazırbksız olarak yayuna başlatılmasından ve arkasından da bu televizyonun plansız bir anlayışla ülkenin yüzeyine yaytfmasmdan sorumlu olanlar, gerçekte TV alıcı yapımını bilinçli olarak montaj sanayiinin pençesine teslim ediyorlardı. Nitekim iy?2 yılının başında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yukarda kısaca belirtilen açıklamalara uygun olarak bazı girişimlerde bulundu. Piyasada bulunan ve Türkiye'de yapıldığı ileriye sürülen TV alıcılarının 5000 liranın üstünde satılmaması için yerii firmalara yönerge verildi. İlglii firmalar bu yönergeye uygıın davranacaklarını 7 ve 19 ocak 1972 tarihlerindeki bazı günlük gazete lere verdikleri iîânla belirttiler. Fakat bir süre sonra ülkemizde sanlan pek çok TV alıcısının 5000 liranm üstündeki fiyatlarla piyasaya sürüldügü görülmüşrür. Bunun başhca iki nedeni vardı. TV yayım bölgesi hızla genişliyor ve boylece artan gereksemeyi eldeki alıcıiarla karşıiamak mümkün olamıyordu. Türkiye açısmdan çok daha önemli ikinci neden de TV alıcı yapımının montaj sanayii kapsamına ahnmasıdır. Ekonomımizin belini büken montaj sanayii en sonunda televiz yonu da yutmakta boylece geçikmemiştir. Bu karara göre TV ahcılannın bazı parçala rı Türkiye'de yapıiacaktı. Amaç her alıcmın raon tajında en az yüzde 60 yerli parça kullanmaktı. O günlerde endüsrri kesiminden çıkanlan haberler de bu amaca ulaşıldığı sık sık belirtilmiştir. Ne var ki, Devlet Planlama Teşkilâtı danışmanlarından Nabi Dinçer 1974 yılında yapılan 'Demokratik Sol Düşünce Forumu»nda aynı teşkilâtm Sosyal Planlama Dairesi Başkaru îcen Börtücene ile birlikte sunduğu tebliğde Türkiye'de yapılmakta olan TV alıcılarına değin parçaların ancak yüzde 8'inin Türkiye'de yapıldığını ve yüzde 92'sinin de dışardan getirildiğini ortaya konmuştur. Damşman Nabi Dinçer bu gerçeği 1975 yılında Eskişehir Iktisadi ve Ticari İlimler Akademisi tarafından düzenîenen «Türkiye'de Yaygm Eğitim> adlı seminerde de yineledi. Boylece anlaşılmaktadır ki 12 mart dönemindekı sorumlular halka ucuz TV alıcısı satma görünümü içinde çıkar çevrelerine montaj sanayiinin ülkernize ters düşen üstünlüklerini sağlamışlardır. Burada ilginç bir nokta var. Montaj sanayii ıjygulamasıyla yalnız TV alıcı yapımında karşılaşnııyoruz. Televizyonumuzun yayımlarının düzenienmesinde de montaj sanayii uygulamasmı andıran bir yöntem kullamldı. Yurt sorunlarınm TV programlanr.da incelenmesi son yıllarda ön plana çıkarıldı denmişti. Yerli yapımların arttırıldıği ileriye sürüldü. Böylece bizden olan program kaynaklarıyla halka TV hizmetinin götüriildüğüne değin bir görünüm yaratıldı. Oysa son yıllardaki TV yayımlarmı inceledığimiz zaman, yabancı kaynaklı TV yapımlarınm tüm programların yiizde 70'ini olıışturduğunu görüyoruz. Hattâ yerii olduğu ileriye sürülen bazı TV programlannın içinde kulîanılan yabancı kaynaklı filmleri de hesaplarsak. bu saymın çok daha artacağı anlaşılıyor. Öte yandan TRT Televizyonu'nda Türkiye'de yapılarak yayımîanan pek çok programın da ola«an üstü harcamalarla oluşturulduğu özellikle son yıllarda gözden kaçmadı. Tıpkı montaj sanayii kapsamı içinde yapılan çeşitli mallar gibi.. Hem halka hizmet görünümü var, hem de çeşitli aldatmacalara başvuruluyor. Yani TV alıcısı sözde en ucuz fivata satılıyor. üstelik içindeki parçala Mahmut T. ÖNGÖREN rm çoğunun Türkiye'de yapıldığı görüşü yerleştlriliyor. Öte yanda da yayımlann çoğu yerli yapımlardan oluşuyormuş gibi bir görunüm yaratalıyor. Ama hem yarıdan (azla program yurt dışından alınıyor, hem de TV alıcılarının yapımında görüldüğü gibi yerli programlar da gerçekte pahalıya çıkanlıyor. Montaj sanayii anlayışının televizyonumuzdaki hem alıcı kesiminde, hem de yayımlann oluşturulmasında uygulanmasmm bir tek nedeni olabüir elbette: Halka yararlı olunuyormuş izlenimini yaratarak Türkiye'yi TV açısmdan da genel anlamda dısa bağımlı bir duruma getirmek. Alıcı yapımında da. progTam yapımında da bu amaca ülkemizde fazlasıyla ulaşıldığı yadsınamaz. TV konusunda ekonomik ve endüstriyel yönlerden olduğu gibi, sosyal yönden de bu denli sıkı bir ilişkiyle dışa bağlamamn sonucunda ortaya pek çok sorun çıkmış bulunuyor. Yabancı TV programlarının toplumumuz üzerindeki olumsuz sosyal etkilerini şimdilik bir kenara bırakarak. konuya TV alıcı yapımmdaki aksaklıklar açısmdan bpktıgi mız zaman halkımıza yalnız büyük parasal zararların verildiğinı. aile bütçeleriBin zorlandığını, ulusal servetin yıprandığını. dışarıya akan dövizin arttığını, dışalım durumumuzun bozuldugunu ileriye sürmekle vttinemeyiz TV alıcılannın ülkemizde montaj sanayii kapsamı İçinde yapılması daha başka zararlara da vol açtıgı ve Ttirkiye'yi ekonomik bakımdan zor durumlara ittiği gibi, televizyonumuzun teknik ve program bakımlann dan da geleceğini tehlikeli bir döneme doğru sürüklemektedir. Gerek bu konulan, gerekse TV alıcı yapımının son durumunu gelecek hafta burada incelemekte yarar var. Dünyanın en pahalı TV dizısi : Uzayl999 n ekimde başlıyor Eleştirmelere göre, «Uzay Yolusndan daha teknik ve bilimsel olan «Uzay 1999» 24 iıafta sürecek. 19751976 döneminde izleyeceğinuz dizi filmler saptandı. Ramazandan sonra başlayacak. TV"nin yeni yayın dönemin de programa konacak diziler saptandı. Satm alındı, yayına ha zırlanıyor. Bazı yeni dizilerle ilgili pazarlıklar da sürdürülüyor. Yayım kesinleşen diziler şöyle: kostiim harcamalan milyan bu lan bu diziyl, eleştirmerıler, Ozay Yolu kadar hareketll bu!madılar. «Bu daha teknik daha bilimsel bir dizi» divorlar. 48 dakikalık dizi 24 rıafta sürecek. • BONANZA (tki haftada bir pazar 19.00^ Dizl sezon sonu na kadar devam edecek. • TATLI SERT (İkı haftada bir. pazar 19.00) Dizi sezon sonuna kadar devam edecek. • COLOMBO (Pazar 20.30) îtalyan asıllı aktör Peter Falk, ttalyan asıllı Amerikan po lisini büyük bir basan ile canlandınnca, dizi önce Amerika'da, sonra Avrupa'da begenildi. Ençok sözü edüen TV diziierinden biri oldu. 5C dakikalık dizinin, 15 bölümü eeçen vıl a!ınıp hazırlanmış, ancak venl sezon için sakianmıstt. Yeni bir 15 bölüm için pazarhk devam ediyor. • tNSAN AVCISÎ fPazartesi • 19.00) Geçen yıl uzun konulu film olarak hir örnefl ças terilmis ve beğenilmişti. Bu n) dizi olarak eeliyor. Ken Ho ward bas rolu oynuyor. 4 deR kikahk dizi. 24 hafta sürecek. HAFTADAN SEÇMELER Film işleri müdürü, sorularımızı yanıtladı TELEVİZYONDA GÖSTERt LEN TRT DIŞ KAYNAKLI KO>TULU PİLM, BELGESEL \TK DİZİLER, DIŞ KAYNAKLAR VE İLİŞKİLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ'NE BAGLI, FILM İŞLERÎ MÜDÜRLÜGÜTS'CE YÖNETİLİYOR. ŞU BE MÜDÜRÜ, BAYAN FİLİZ ILAL, 1939 MALATYA DOGUM LU. DİL TARİH VE COGRAFYA FAKÜLTESİ KLASIK ARKEOLOJt BÖLÜMÜ MEZUNIT. TTTRÎZM BAKANUĞI'NDA ÇALIŞTI. 1 YIL İNGİLTEREDE IC^LIP, YURDA DÖNDÜGÜN'DE, (1969) TRTYE, DUBLAJ YÖNETME Nİ OLARAK GİRDt. ÜÇ YILDAN BERİ FİLM İŞLERÎ MU DÜRÜ. FILİZ ÎLAL, CUMHURIYETİN SORULARINI YANITLADI: SOKli Dış kaynaldı bir fUınin, TV'de yayına girişi nasü oluyor? ILAL Türkiye'de televizyon yayınlan başlayınca, dünyamn ünlü füm ve TV şirketlerı, Türkıye'de temsücilikler açtılar. Bu temsüciler, ellerindeki malzemeyi ön bilgiler halinde şubemize sunuyorlar. înceliyoruz. Beğendiklerimiz hakJunda geniş bilgi, konu özetleri, örnek bölümler is tiyoruz. Bunlarla birlikte fiyat teklifleri de geliyor. Anlaşma olursa, filmi alıyoruz. Seslendirme dönemi başlıyor. Bizim film seslendirme imkânlanmız kısıtlı olduğu için, bir kısmını içerde, bız yapıyoruz. Bir kısmım, dış firmalara dublaj için veriyoruz. SORU Seçimi kimler yapıyor? Çizgfi diziler: • TATLI KAHRAMANtAR (Pazarteüi 18.00t Geçen yı) zevkle izlenen dizinin fcahraman lan değişiyor. Bu yıl, Akıllı Bıdık, Ayı Yogi, Bıcır, Gıcır ve Tırmık yok. Yeni kahramanlan mız, isimleri henüz secilemeyen bir aslan. bir kaplumbaŞa ve bir timsah. * f dakikalık dizi 40 haf >i ta sürerek. • IERRT rFWtS SOV fSalı 18.30'» Bazı eazPtPİerde vanlanlar vanlış. Jerry Levis Şov, bir çizgi dizi. Jerry Levis üzerine bir parodi. 2fi dakikalık bu güldürii 17 hafta sürecek. • TARZANTN MACERALAR1 (Cuma 19.00) Bu da bir parodi. Tarzanla birlikte toplum sal hicivler var. Süre 26 dakika. Hoş geldin Ramazan!.. Bir ay süre ile, TV programla rını etkileyecek Ramazan ayı, ilk kez bu hafta yayınlara ağır lıgını koyuyor. Her gün açılış. özel iftar programı ile. Programı yapmakla Asaf Demirbaş Şrörevlendirildi. Haluk Şahin'in istifası ile boşalan odaya yerIeşen Demirbaş, doğrudan Genel Müdüre bağlı olarak çalışacak. Programı başarıya ulaştınrsa, armağan olarak Hacca gönderilecek. Tabii, TV'ye Hac programı yapmak için. Bu bir ay içinde, TV'de, Kuran okunacak, Türkçeye cevrilecek, yorumu yapılacak. Arcundan da bir bilim adamı konuşacak. «Etkili» çevrelerin baskısı ile, yayın bi i raz layikleştirildi. Belgeseller de, razaman dolayısı ile özel olarak seçildi. «Lüle Taşı (Bu gece), Cirit (Salıl, Türbeler, Küm betler (Çarsamba>, Selçuk Han lan ve TüTk Halılan (Perşembei, Şemsi Paşa Camii (Perşem bei, Kütahya Çinileri (Cuma), Hacı Bayram Carnii (Pazar) bun lar arasında. Eğlence programlan ve filmler de ramazaniyelik tabii. Yunus Emre adlı başarısız Yeşıl çam filmi, belki de seyircl tümüne birden tahammül edemez I diye dörde bölünüp dizl yapıldı. Çarsamba gecesi başlıyor. Perşembe Eski Istanbul Gece'lerinde, Meddah, Karagöz. Orta Oyunu, kantolar var. Cumar tesi şovunun konusu: Direkler arası. İçerik, bir öncekinin aynı. Pazar gecesi programının adı Eskilerden Kim Kaldı, ama içerik bir kez daha larklı deBu arada Ramazan süresi konuşma yapacak bilim adamları tespit edildi. Liste 29 kişilik. Dr. Lütfi Doğan dört konuşma yapacak. Konuşmacı profesörler arasmda İki isim dikkatl çekiyor: Fahrettin Kerim Gökay (Asabiye), Bedri Gürsoy (Maliye). Bir de asker var: Albay Ahmet Okutan. Haftalık programda, hergün kimlerin konuşacağı vazüı değil. Merakhysanız, artıit TRT'ye bir telefon edip soruverin size zahmet. bölüm.. Alman savaş suçlulan, işledikleri cinayetlerin hesabını verecekler. Şimdi, Hangi cinayetler» deseniz haklısınız.. Bi zim yufka yürekli televizyonumuz Genel Müdür Özel Kalemi nin özel yaptığı «sırası gelince yayınlanacak» açıklamasına rağ men, Genosid'i hâlâ göstermedi ki? Nürenberg duruşmalarını. bir kat daha ügiyle izlemeniz için, Genosid'i görmüş olmanızı dilerdik. • «Greçen jıllarda biraz da imkânsızlıklar yüzünden Amerikan sinemasına bağımlı kalmıştık. Bu defa, fırsat buldukça, örneğin ayda sineması örnekleri bir, dünya sunacağız. îlk etapta Avrupa var. Fransa ve Polonya'dan çok güzel örnekler temin ettik.» "Kar fakirin üstüne yağar da zengine yağmaz mı?,, TV, dünya sinemasına açılıyor tabü. Yabancı filmlerde, bir yan dan sanat değeri yüksek fümler aldık, bir yandan da, halkı eğlen dirip, hoşça vakit geçirtecek hafif fümlerden seçtik. Bu yıhn en büyük özelliği, TV filmlerinin dünya filmciliğine açılan bir pen cere olması karan. Geçen yıllar da, biraz da imkânsızlıklar yüzünden, Amerikan sinemasına ba gımlı kalmıştık. Bu defa, fırsat buldukça, örnegin ayda bir, dün ya sineması örnekleri sunacağız. İlk etapta Avrupa var. Fransa ve «BiZ, TELEVİZYON PAZARINDA YENi BiR MÜŞTERi OLDUGUMUZ iÇiN, HENÜZ NAZIMIZ GEÇiYOR. BU PAZARI KAÇIRMAK İSTEMEYEN ŞiRKETLERLE FiYAT KONUSUNDA GENELLiKLE UYUŞUYORUZ» Konulu diziler: • StHtRBAZ (Carşamba 20.301 Eğlenceli bir polisive. Sihirbaz dedektif, suçlulan bul mak için kendi metodlannı uyguluyor. B:I1 Pixby ve Keere Curtis oynuyorlar. 45 dakikalık dizi 24 hafta sürecek. • ÇOCTTC VE AYIST (Per şembe 19 001 Geçen yılın ba şında gösterilen dizinin. yen) bir grubu sösterilecek. • DOKTORLAR fCuma 20.30) Halen göîterilen bu dizi, ilgi gördüğü süre devam edecek. • TATLI CADI (Cumartesi • 18.30) Dizi devam edecek. • UZAY 1999 (Cumartesl 19.00) TV tarihinin en pah» h dizisinde. Görevimiz Tehlike nin bin yüzlü adamı Martln Lan dau, kadın ajan Barbara ve Kaçak'ın komiseri Barry Morse bas rolleri oynuyorlar. Dizi şu sıra, İngiliz ve Amerikan TVIerinde gösteriliyor. Ancak, dekor ve Klâsik diziler Geçen yıl, biivükler ve çocuhlar icin. iki ayn gündp ve böIümde gösterilen. Klâsik Roman lardan BBC ve OR.TF yapımı ola rak çekilen filmler. bu defa, pa zarfesi geceleri 20i?5'te sırava girecekler. Jane Eyre ile başlayacak klasiklerde sıra il« izlev?ceklerimiz sunla.: • JANE EYRE ChartotK? Bronte'un ünlü aşk romanı. Ev li patronuna âsık olan senc kızın hikâvesi. 5 hafta sürecek. • Cr.ASHTYrERr.E Oabricl le Chevallier'in büîokrasiyl hicverien komedisi. • EMMA Jean Austin'in aşk rornanı. • DAVtD COPPERFtET.D Dirirens'in ünlü çocuk romanı. • KUZEN BETTY Balzac'ın ask romanı. • ÜÇ StLÂHSORIER Alejrandr Dumas'ın ünlü romanmın tümii. • 20 YTL SONRA Üç S1 lâhşörlerin yaslılık maceralarmı konu edinen gene Dumas'mn romanı. • 1 MtLYON DOLARLIK BANKNOT Mark Twain'in pa ra insan ilişkilerini hicveden ünlü giildürüsü. Türk hafif miiziği mi? Önceki hafta, bir tek program. Geçen hafta, bir şov içine sıkışmış iki melodi. Bu haita o da yofc. Evet, tek şarkı bile yok bu hafta.. Türk hafif müziğini nasü sevip desteklediğini, adımn geçtiği her yazıya tekzip göndererek ilân eden Bayan Cavidan Selânik'in Müzik Dairesinin bu işi nasü yaprığını, ge çen hafta yaşanmış bir örneğinı bı: sayfamızdaki haberler arasmda buiacak ve Edip Akbayram"m başma gelenleri okuyacaksınız. Görünüşe göre, Nida Tüfekçi ve Cavidan Selanik, çok sevdikleri Türk Hafif Müziğini teşvik için şöyle bir yöntem uy guluyorlar. TRT'de yasafclıyacak lar. Sanatcılar hırslanacak, hırs lanmca daha çok çalışıp daha güzel eserler verecekler. Ne gü zel değil mi?.. Bir öykümüz var Ramazanla birlikte, Çocuk Şu besi, çocuklar için yeni bir yayına başladı. Saat 19.45'de, yeni güneş batmadan, masallarmı dinleyip yatacaklar. Öykülerı hep tanınmış kişiler anlatacak. Bu hafta. Toto Karaca, Halit Kıvanç (yapmadığı bir o kalmıştı). Ayten Alpman, Gülseli Akol, Tekin Akmansoy, Ayten Gökçer, Can Akbel sunacaklar. Sunucular iyi de, bakalım, öyküierde neler var. Biz büyükleri de TV başına çağırıyoruz. Ba kalım, çocuklara masalların kıs sadan hisseleri ne ola.. B. Miinih Dinamo Kiev Avrupa Şampiyonlar Şampivonunu ortaya çıkaracak maç. Üstelik hakemi de Doğan Babacan. Salı gecesi 22.00'den itibaren naklen izleyeceğiz. Hesap verme Çavassn Dünya'da ilginç bir Şimdi sizlere kısa bir öykü nakiedeceğiz. Bayan Cavidan, Selanik'in, bu sayfada çıkan tekzibinin mürekkebi daha kurumadan, geçen hafta içinde cereyan eden, Edip Akbayram, TRT MüILAL Bir film komisyonu : zik Dairesi'nin Türk Hafif Mü var. Genel Müdürlükten, Progziği'ne özelukle Anadolu mo ram Yardımcılıgından ve Hukuk tifleri taşıyanlarına karşı fücrini Danışmanlığından birer, TV Dayeterli deneme ile öğrenmiş bir ıresi'nden ıkişer temsilciden olu sanatçıydı. Bu yüzden artık plak şuyor. Bunlar belirli kişiler delannı denetime dahi göndermi ğil. Komisyon Başkanlığını, Geyordu. Ama, bir gazinoda çalış nel Müdürün seçtıgi üye yapıyor. mak için Ankara'ya gelince, TV ! SORU Seçimde dikkate alıprogramcüarının ricalarmı kıra i nan esaslar neler? madı. Bir program için anlaşma • İLAL Bir defa, TRT'nin koy yaptı. Dört parça okuyacaktı. Se ; kiz melodi teklif etti. Değmen • duğu ilkeler var. Bunun dışına benim gamlı yaslı gönlüme, Gam çıkmak imkânsız. Bunun dışında bızim dikkate almamız gerekli üstüne gam serüir, İnce ince bir kar yağar, Kulum nerden aldın unsurlar işin içine giriyor. Bu sen bu zinciri, Garip Yakar ince film, Türk toplumunun eğilimlerine uyar mı, ele aldıgı sorun. den inceden, Dağlar bağladı bebizım ınsanımızm sorunlarına pa j ni, Kaşlann karasına. ralel mi? Sonra çocuk filmlerine, I aşırı bir dikkat gösteriliyor. Vur i dulu, kırdılı, kanlı bıçaklı film' Yeni dönemde leri pek istemiyoruz. Ancak TRT | durum değişiyor? kurallan yazılı. Bu ikinci srup ; takiler ise aynı kesinlikte kıstas Geçen yılki uygulamada, ani lara sahip değil. TV programlan için, denetim ku Böyie olduğu için, gençler, için rulu toplanamıyacağı gerekçesi de kendı sorunlarmı buldukları ile, Faruk Güvenç'e yetki veril Love Story'nin göscerilmesi için mişti. Melodileri o dinliyor, bir halâ TRT'ye ve gazetelere yazardefalık yayın için karar veriyor larken, anne ve babalar ise kıya du. Güvenç, Türk Hafif Müziği' metı koparıyorlar. Çok dikkatli nin en bü>ük destekçilerinden ol olmak gerek. duğu için pek güçlü de çıkmıyorSORU Fiyatlar belli mi, padu. Ama, yeni dönemde durum değişmişti. Güvenç değil, Bayan zarlık mı yapıyorsunuz? ILAL Biz, TV pazarında yeCavidan Selanik «Tek secici» ola caktı. Programcılar, 8 parcayı, ni uir müşteri olduğuınuz için, he i hemen Bayan Selanik'e götürdü nüz nazımız geçiyor. Bu pazarı j ler. Dinledi. Sadece üç tanesini kaçırmak istemeyen şirketler, bi TV ekranlarmdan yayına layık zım ker.dı ölçülerımız içindeki gördü. Ama kendisi kesin karar fiyatlan kabui ediyorlar. Istedıkverecek durumda değüdi. Müzik leri fiyat bunun üstünde ise, paDaire Başkan Vekili Nida Tüfek zarlık başlıyor. Ama, bu pıyasaçi'ye götürülmesini istedi. Böy da gelenek, iiyatı seyırci sayısılece, Değmen benim gamlı yasiı na göre ayarlamak olduğu için, Gönlüme, tnce ince bir kar ya genellikle uyuşuyoruz. Örnegin, ğar ve Garip, ikinci denetime gır Amerika'nin 2500, İngiltere'nin diler. Tüfekçi ilk parçayı beğen 1000 dolara izlediğî bir filmi, biz U medi. Ikincisinin sözlerine şüp' 4 U dolara alıyoruz. he ile baktı. Bir de söz deneti SORU TRT'nin yabancı film | mine girsin. dedi. Üçüncüsü için kavııakları. sadece teklif yapan kayıt düştü: Şimdilik mahzur şirketler mi? yok. ILAL Hayır. Biz de belirli fümlerı aramağa çıkıyoruz. BuPiyasadaki şiir kitaplarma ba nun içm çeşitli yollar var. Ornekarsanız, solculuğu kimseye bırak ğin, dış ülkelerde TV'de çok ü , mayanların söz denetimi de İnce ginç şeyler izleyen, seyirciler biince bir kar yağar'ın başını yedl. ze yazıyor ve haber verıyorlar,' r Akbayram: araştırıyoruz. Dışarda kalan T\ görevlileri bügi veriyorlar. Bu «İnce ince bir kar yağar fakir arada, MİFED (îtalya), Cannes lerin üstüne. (Fransaj gibi, TV filmleri festivallerüıe kapüıp, seçimler yapıFelek neden inanrmyor, garip yoruz. lerin sözüne SORU Bu Fuarlara, sadece diyordu. Dediğinin hepsi de buy alıcı değil, satıcı olarak katılmadu zaten. Ama ne demekti DU. j mız da soz konusu olmuştu. İLAL Evet. Ekimde MİKar, fakirüı üstüne yagardı da.; zengine yağmaz mıydı yani?. Pe i FED'e bazı yapımlar götüreceğiz. ki Uludağ kayakevlerinin üzerine Örneğin, Gravürlerle İstanbul. yağan neydi? Söz denetçileri be Ancak, dışa açılmamız için, renk li yapıma geçmemiz şart. ğenmemişlerdi, özetle. SORU Bu vrl izleypcpğimiz koııulu filmlerden hahseder misi«Ben dememiş nriydim? niz? Geriye. kala kala bir Garip kal IIJ.\L Şimdılik salı geceleri mıştı. O zaman Edip Akbayram. yerli, cumartesileri yabancı film durumu kendisine anlatan tele göstermeğe karar verdik. Elde vizyon programcılarının yüzüne kahteli yerli film olduğu sürece. «Ben dememiş miydim» der gibi bu eşitlik devam edecek. Bulalerden baktı, sonra çekti gitti. mazsak, yerli film oranı düsecek. Polonya'dan çok güzel örnekler temin ettik. 400 Darbe, Yumuşak Ten ve Kanal gibi. Gene iki çok yankı uyandırmış Japon filmi için anlaşma yaptık. Hint ve Gü ney Amerika filmleri için de temas halindeylz. ı TV'de Sinema Atillâ DORSAY Bursalı Büyükhanım, Sementha ve ötesi TV'nin etkisı üzerinde şimdiye dek çok şey söylendi, çok şey yazıldı. Ama bu etki öylesine önemli ki çağımızda, bu konuda ne yazılıp söylense az sayüabilir. Bundan bir süre önce bir TV görevlisi arkadaşla konuşurken şöyle bir anısmı anlatmıştı: Bursada bir aile çevresi içinde bir hayli «muhafazakâr» bir yaşlı karı kocamn evinde bulunuyormuş. Bir ara, namazmda niyazında yaşlı hanım: «Ah evlâdım» demiş. şu «Tatlı Cadı'yı öyle seviyorum ki, tornnum kız olursa isminı Samanta. erkek olursa Derin koyduracağım..» Evet, Muhafazakâr, Bursalı ailenin torunlan na Amerikan isimlerini vermeyı düşünecek denli etkisi altında kal dıkları bır programmış demek ki, «Tatlı Cadı.» Her hafta karşımıza yeteneklerin yeni fantezi•Tatlı Cadı> Toruııuuuıa Spmanta Ismlnl vertr lerini sergileyen bu sevimli serinin de ne zararı olurmuş diye düşünenlere, düşünebileceklere il lum olarak plastik sanatlara kar Sunlar yalnızca »o» îamanlarfis ginç bir örnek. Bir TV yazarınm şı pek ilgi duymayız. Kentlerimiz olanlardan şöylece anımsadıklandeğindiği, sejirciyi (özellikle ço de heykeller, salonlanmızda re mız. Anadolu'nun her yerinde Al cuk seyirciyi) doğa üstünün var simler yoktur pek. Olanlan da lahın günü yobazlann heykellere lığına inandırmak tehlikesinin ö kırmaktan. yoketmekten büyük saldırılarım ise biraz gazete okutesinde, «Tatlı Cadı». TV'deki A bir zevk duyanz. Tophane'ye yan herkes bilir. Bütün bunlar, merikan kaynaklı tüm âizilerin Cumhuriyet'in 50. yıldönümünde yanlış yonımlanmış dinsel buyyaptığını yapıyor kuşkusuz: «A dikilen heykelin sol elinden son ruklarm insammızm beyninde merikarj usıılü yaşamıım. Ameri ra sağ elini de kırmaji başardık. vüzyıUardır çöreklendirdigi yalkan değer ölçülerinin, ekonomi Galata Kulesi'nin girişindekl ne nış düşüncelerin süriip giden tor sini tüKetime. insan başarısmı fis Fatih büstü, aylardır ortalar rulandır. «Suret»e olan düşmanmaddi ölçütlere dayandırmiî da yok. Sorduk, soruşturduk. Ku Iıktır. «Suret» gösteren herşeye bir toplumun bilinç altına sızıc1. lede çalışanlardan birinin siniri «arşı neredeyse ruhumuza sinetkileyici. dört dörtlük bir pro ne dokunmuş olacak ki, günün miş olan nefrettir. pagandası Herşeye mi? İşte burada yarulbirinde kırıvermiş!. Eyüp'teki Pidmız. TV, bu «hersey»in arasına Soruna değişik bir açıdan yak yer Loti kahvesinin önündeki Pi laşarak şöyle bir örneği vermek yer Loti büstünü ise bir gece girmemeyi basarmıştır. Sinemade olanaklı. Biz, hep bilinir, top bilinmeyen birisi götüriivermiş. ya bile ilk zamanlannda duyulan tepki, ngavıır icadıdır, şeytan ısidir» biçiminde ortaya çıkan «suret» korkusu, TV için sözkonusu olmamıştır. TV hemen benimsenmiş, hemen bağra basılmış, en küçük köylere, en ücra yaşamlara dek girme yolunu tut muştur. Hem de kusursuz bir «suret» oyunu. sürekli bir «suret perdesi» olmasına karşın .. Aşka gelerek eline çekici alıp kent meydanındaki «suret»leri kırar; yobazın bile evine girmeği başarmıstır TV... Kıtalar, ülkeler, dinler. inançlar, yaşam biçim leri arasmdaki duvarlan yıkmış, Amerikan toplumunun göbeginden alıp getirdigi öyküleri geri bırakılmış Anadolumuzun ücra köşesindeki seyirciye kabul ettirmeği. kabul ettirmek ne demek, gündelik yaşamımn parçası haline getirmefi bilmiştiı. Yüzyıllarm getirdigi dinsel tabulaştırmalar. tortulaşmıs çekingenlikler bile bu oluşumu engelliyememiştir. İşie TV'nin gücü. Ve işte TV nin hem en olumlu, hem en olum suzsuz yani. İstenen çabuk değişimlerin, hızla çağdaşlaşmanın doğrultusunda en olumlu yönde kullanılabilecek bir silâh. Ama aym biçimde ve aym nedenlerden öturü, yığınlan geriye doğru yönelrmek, ozlemlerini vardan statükoyu koruma amacıyla sınırlamak veya biçimlemek, özkiiltürlerinin yerine yoz yabancı kiiltürlerı geçirmek için de aynı güce ve etkiye sahip olan bir silâh. Bursalı büyükanneye torununa Samanta ismini verdirecek denli önemli bir etki ve beyin yıkama aracı. Onun içindir TV çevresinde kopan kavga, TV"nin etki alanını ve gücünü egemen smıflann Iktidarı altında tutma çabası, çatışması... Bu gücün daha iyi anlaşıldıgı oranda da kavga büyüyecektir, kuşkusuz olmasm... Televizyon filmleri Bizdeki Aşkı Memnu 8rne*i, yalnız TV için yapılan filmler de, bu yıl programa alınıyor. tlk izlevecegimiz film: Haraheler Arasında Aşk. George Cukor'un çektigi fttmde, Laurence Oliver ve Katherine Hepburn oynadılar. Film eleştirmenleri, yapıt içm övgü yanşma girlştiler. BELGESELLER Geçen yıl başlayan Yaşam Kav Itası. bu yıl da devam edecek. Cousteu*mm Yaşayan Denizinin yeni bölümlerl için, lstenen fivatı. TRT kabul etmedi. Pazar Iık devam ediyor. Muhtemelen anlaşmaya vanlacak. Aynca tek tek fümler halinde pek çofc bel gesel satm alındı. Yeni sezorıun sürprizi ise, TVcflerin «Leonardo'yu bastıracak» dedfklerl «tn samn Yükselişi The Ascent «rf Man» adîı dizi. Dünya üzerinde fik lnsanm doğuşundan, bugüne, mağara du var ressamından. uzay yolcusu insana, uyearlıfm hikâyesinl an latan. BronovrsM'nin ünlü yapıtı. îngiltere ve Amerika'da ?ös terildigi stirede, eerek seyircl, perek eleştirmenlerce en be5enllen TV yapıtı olarak seçfldl. DlzJnln getirrilmesinde başrolü eskl danışman Haluk Şahin oynamıştı. Alınacak diziler Spor yayınlan ağırhk kazanıyor Akdeniz Oyunlarını «lâf olsun» diye veren TRT, yeni yayın döne minde, spora gene büyük ağırhk tanıyor. Eylul ve ekim naklen ya yın programlan büyük ölçüde gerçekleşti. İzleyeceklerimiz şun lar: 11 21 eylüh Dünya Güreş Şam piyonası. 18 eylül: Eskişehir Levski, ÜEFA Kupası maçı. 1 ekim: Avrupa Kupalan birin ci tur rövanş maçlarından biri. 12 ekim: Türkiye P.omanya özel lutbol maçı. 22 ekim: Avrupa Kupalan. ikin ci tur maçlarından biri. 29 ekim: Türkiye Kuzey İrlanda Dünya Kupası eleme maçı. TVnta sezon ortasında göstermek üzere, almak istediğl dlziler ile ilsili çahsmalar da sona ermek üzere. Bu diziler de şunlar: • KOJAK İki yıldır, Amerika ve Avrupa'da en çok seyredilen ve TV dizfleri yanşmasında Bambi arTnağaru alan CKaygisızlar da aynı armağanı almıştı) Koiak, bir polisiye. Baş rolünde Telly Savalas oymryor. Anlaşma busrflnlerde tmzalanacak. • KRAL VE BEN Yull Bu arada. birinci Hg kulüple şehir Bulgar Levski maçlanıu Brynner'in ünlü müzikalinden | ri ile TRT arasında, maçlarıri aerçekleştirebildi. • HAFTANIN FİLMİ: Rama esinlenerek çekilen dizide SiPortekiz'deki karışıklıklar yü j zan dolayısıyla tek bir film var. yam Kralı'm gene Yull Brynner Tele Spor'da bölümler halinde zünden, Lizbon'daki Benfica 1 Uzunluğu dolayısıyla çarşamba oynuyor \nlasma vapıldı. nakli konusunda anlaşma olmadı Tele Spor açıkta kalmamak ı Fenerbahçe maçı için Portekizj dan başlayarak 4 gün üsrüste ya• ANTUVAN V'E KLEOPATçin, bazı dış saha maçlan İçin TV'si ile temas kurulmadı. Yayın | yımlanacak: «Yunus Emre.» özRA Tarihin akışma etkiH o ön anlaşma yaptı. Yerli maçlar oı dan vazgeçildi. Türkiye'deki ma ! demir Birsel'in geçen sinema lan bu ask hikâvesi ile llgiH tomazsa, 12 ekimde tsviçre Rus çın naklini de Fenerbahçe kabul • mevsiminde büyük bir ticarî | başarısızlıkla sonuçlanan ve ina maslar sürüyor. ya Dünya Kupası elemesi, 19 e etmedi. • Af.FREO HtTCHCXX:K Sükimde Macaristan Lüksembur? Galatasaray, Rapid ile. Istan! nılmaz drrecede düşük hasılat 25 ekimde de Polonya İtaly. Dul'da yapacağı maça ızin »er i yapaı. bu fümi, «eyirciye bu kez , NHYOR Korku ve clnayet filmleri iinlü Ho!lvwood vönet maçlarını İzleyeceğiz. mivor. Avusturya TV'si ise oreo TV kanahyla ?^ettiri!erek. TV dizl, nin ticari şansı olmayan sinema meninin TV için çektigi siD olarak futbol maçlan vavıro Türk takımlannın Amerika"rta bfiviik ilp topluyı ne^tpklpmest bu tür filmlere lamıyor. eor Bîivük bir ıhfimalle satm Avrupa kupa maçlan Beşiktaç. FRT'nin teklil »ttıgi yarri'rric'a hniunması aerçi aerek ' aiınncak fiyarı az buldu ve yayına nn!§ t li ve doğal birşey. Ama «Yıınus • %API>!.Y«)NlîN AŞRLARI televizyonda yok!. zin vermedi. Biz. tstanbuı maçı Emıen gibi iyiniyetinden başka , Leonardo da Vinci türünden Fenerbahçe, Galatasaray, Be m vermezseK. ttalvanlar da ken I hiç bir şevi olmayan bir baçarı bır çahsma. Ünlü imparatorun şiktaş ve Eskişehir'in Avrupa Ku di maçlarım bize vermeverekler . sızhk ou desre^ten vararlanmalı pa Maçlannı yayımlamak için re O zaman Fiorentina'yı da izleye ı mı? Yargıyı. bırakaîım da, filmi I hayat likâyesinae. özel yaşamı şebbüse geçen TV, sadece Eski miyeceğiz. J seyredecek olan seyirci versin. | ağırhk topluyor. Anlaşma yapılmak üzere.