Catalog

CUMHURİYET 24 Afrustos '.972 Yayın hayatı Orkestra, 22. kuruluş yılını kutladı Kuçük Orkestranın 22. kuruluş yıldonümü bnceki gece Amavutköy'deki bir tavernada kutlanmıştır. 1950 yüında 4 kışi ile kuıulan Küçük Orkestra'da halen 11 müzisyen yer almaktadır. Topluluk şu elemanlardan kuruludur: Orhan Borar (şef), keman Giray Rassenfos (Devlet Tiyatrosu başkemancısı), piyano Aleks Kelecı, viyolonsel Saim Erkul (Devlet Operası solıstı), kontrbas Laszlo Wagner, klamet Önder Bali, gitar Mutlu Tonm, org. Oguz Zulık, bateri Recai Saydam, fltit Erdoğan ve soüst Ysvua özışık. Orkestranin ünlü şefı Orhan Borar kadrolarında çeşitli yıllarda Ferdi Statzer, Mesut Ce AU1N KALEf ALTIN KALEM Ri.Aslr. ROMANLAR BAŞKAN YAYINLARI Ali Rıza Baskaa GÜZEL SANATLAR MATBAASI A. Ş."nın yayını olan tdeal Kitaplık serısının 23. kıtabı Kitaplar RAUF MUTLUAYl KLASIK ROMANIAR Orhan Borarın Küçük Orkestrası Amavutköy'deki Dir ta\ernada 22. jılını kutlamıştır. Stephan Papazyan, Giray Rassenfos, Orhan Avşar ve Orhan Borar bir arada mil gibi ünlu Tirtüozlann yer aldığını belırterek, «Bu mutlu gecemizde onbirimizın de bir araya gelmesinl arzu ederdifc. Ancak arkadaşlann çoğunun i«leri olduğundan gelemediler» üemiştir. Toplantı geç saatlere kadar neşeli bir hava içinde devam etmıştir. Borar, Küçük ' Orkestranın Fotoğrafta, müsoyyeni şek gayesinin halka klâsık batı zığini sevdirmek oldugunu leyerek «önümüzdeki yıl solıstler bulmak istıyoruz» linde konuşmuştur. Okyanuslar ölüyor,, Denizlerde geçen hayatı yüzünden Jules Verne'in romanlarından •Iınan bir beruetme ile «Modern Kaptan Nemo> dıye isim takılan ünlü Fransız denız bügini Cousteau geçenlerde yapüğı bir açıklama ile yeniden ilgiyi üzerine topladı. cSessiz Dunya» ve «Deniz Altında Evler» isımli filmlrrle denizlere karşı duyduğu buyuk ve samimî sevgiyi dils getiren kaptan Cousteau. meslek hayatının sonlarına doŞm hissetüği lizüntuyu bır alârm çığlığı halmde basma açıkladı: .«Okyanuslar ölüyor». Cousteau iigınç açıklamasına şdyle devam edıyordu: «Hayatm kaynağı, dünyanın dol yatağı Okyanusu çok geç olmadan kurtarmak lâzımdır. Insanlar farkına varmadan butun fcislıklerırU ve sanayı srtıklarını içine akıttıkları bu suyu kendi felâketlerıni de hazırlayarak ölume mahkum edıyorlar. Bınlerce çeşıt deniz hayvam ve bitkısinın şimdıden nesilleri tukendı. Yakında geriye kalanların di âkıbeti aynı olacak. Şimdiye kadar tabiat insanı yonctmişti. Şimdi roller değişti. Artık tabıaü yöneteu insaojjır ve bu belki de kıyamet denen efsanenin modem görunuşü olacakür: Dünya ölum tehlıkesi içindedır.» Calypso isımli özel gemisiyle 18 ya^ından beri denizlerde Alaşan kurt denizci ve ilım adamı Cousteau bu tehlıkeyi ju şekilde açıklıyordu: «Ben deniz okuluna gittiğim yıllarda dünyada 2 milyar insan vardı. Bugun bu rakam 3 milyar 600 mılyona ulaşmıştır. Kn iyimser hasaplar bıle bu saymın 2040 yılında 16 milyara ulaşacağını gostermektedir. Halbuki yine ilmi incelemeler, insanlarm başka bir kaynak bulmadıkça bugünkü kaynaklan bugünkü şekilde kullandıkları takdırde, 2040 vılında bu kaynakların ancak 600 mılyon insanı besleyebıljcok duruma geleceğıni gostermektedir. Işte bu ıkı rakam'bırhirıne nasıl uydurulacak? 16 milyar ve 600 mılyon. Bunun da tek çare;i insanlık ıçın sonsuz bir gıda kaynağı olabilecek denızleri canlı tutmaktır. Halouki dedığim gibi bu hiç duşünülmemekte ve denıze dokülen h?r turlu maddeyle bu hayat kaynağı vaktinden çok oncs sondürülmeye çalıçılmaktadır.» Cousteau'nun soyledikleri başka ilim adamlan tarafından da doğrulanıyor ve endışenin eiddilıği üzerinde dur^ıluyor. BtGENtE GRANUET (Balzaci 111 Baskı UGt'LTLfLU rEPELER (Emily Bronteı IV Baskı THERESE RAU11IN (Zola> 11 Baskj JANE EYRE ıCharlott» Bronlel III Baskı SAPHO (D WERTHER Gı.ethe) BABAI.AR VE ofîlTLLAB (Turgenyevı h BaskJ g KIRMIZI ZAMBAK Anatole Franee' U baskj OL1VER TWtS1 (Dıckens) II Baskı BtR AŞK HtKATESt (Zolaı L baskı U DAVtD COPPF.R*lt.LO (Dickens) ü Basto TILSIMLI OKRt (Balzac) II baskı YÜZBAŞINIM KIZI (Puşkıni U Baskı y TOPRAK TEŞERİNCB (Knut Hamson) U Baskı SEFtLLER (Victoı Hugo) (2 Cilt) 11 Baskb AS1 KALPLER (Thomas Hardy) n Basto PARMA MANASTIRI <Stendhal> KIZ RARUEŞtM CARRtC (T Dreıser) NOTRE l)\\It HP PARİS (Virtor HUBOI İNTİKAM SAATİ de çıktı Ideal Kitaplık Serisinden çıkmıs olan diğer kitaplar: OLITM SEFERÎ KAYIP ALBAY DOSTLCK ÇEMBERt ŞtŞEDEKt MESAJ KARAİB DENÎZt C\SÜSLAR1 , ÇALINAN PLÂ.VLAR ARTIK , ÖLDtÎRMEYECEKSİN EN UZUN G V N t N SIRRI TOM AMCA'NIN KLXÜBESt LAN(.EIX)T C%SUSLARA K.UIŞI MttYONLÜK ÇANTA ESRARENGİZ ODUNCUL.4R DENİZDE BASKIN AKDENtZTDE HAREKET VAR GEMtDEKl BOMBA YEŞtL ÇADIRIN ESRARI PAROLA 3335 UZAY GEMİSİNT CASUS VAR V4GOND4Kİ KT KIRMIZI GUL KATIR RALLtSt KAÇIRILAN DÇAK HEB AY BÎR KITAP Genel Dagıtım: BATEŞ , • Açlık göçü SONSUZ TOPRAKLAR, Jorge Amado'nun «Açlık Yollan» romanı, Freniizcî.dan çeviren Orhan Suda, Tem» muz 1S72, Yar Yayınlan 2, 397 sayfa 20 lira. B erçeklerden duşlere sığınan Servetifünuncular, AbdülhamM yonetimirden kurtulabilmek için bir ara Yeni Zelanda'ya bile gitmeyi düşünmüş; sonra Sarıçam çiftliğinde ortak yasamanın plânlsnnı kurmuşlar. AJtmış yıl öncekd Balkan bozgunun» dan bu yaca Ue sürekli goçleri yaşıyoruz: İmparatorluk sınırlarınd?iı gerije, içerilere doğru savaş gdçü, işgal toprakiarındaa Anadolu'ya yenilgiler göçü, Misakı Milli çizgisine sığnuna göçu» Sonra koy'erden kentlere doğru ekmek ve umut göçü; gecekonduları dolduran iş ve sanayi göçü; şimdi yurt dışında da ücre* arayan emek göçü; bır de arada sözü edilen aydınlann beyin göçu.. Çağdaş toplumlarırt yaşadığı sürekli bir devinım bu. Dağlarcö'nın bazı şiirlerinde (Dışardan Gazel, 1965; Kazmalama. 1965) Nevzat Üstun'ün bir hikâyesinde (Almanya Almanya, 1965), Bekir Yıldız'ın romansı röportajı ile (Türkler Almanya'da, 1966) birkaç hikâyesinde (Motorize Köleler, Sahipsizler...) işlenen bu dı? goç ay başında yarım milyonuncu yolcumuzu uğurladı özel törenle. Ama bülünüyle edebiyatmuza yansımadı daha. Nımetleri, külfetleri, rahatlık ve bunalımı, değişim ve gelişimi ile. yazarlanmızın yaklaşmaya zorunluk duyacaklan ana konulardas biri olarak duruyor henüz. Köydaa kente akan gurbetçilerin seruveni, en başarılı bırkaç romanımna konu olmuş (Orhan Kemal: Bereketli Topraklar Czerinde, 1954; Gurbet Kuşları, 1962; Kemal Tahir: Sağudere • Kbrduman. 1955 1957; Fakir Baykurt: Irazea'mn Dirliği, 1961...); Toroslordan Çukurova ırgatlığına göçen emekçilerin hıkâyeleri unutulmaz eserler yarahnıştı: Yaşar Kemal: Oıtadirek (1960), Öimcı Otu Ü968) Bütün bunlann başlangıcmda ise Steinbeckl Türk okurlarınd sevdiren bir büyük romanın çevirısi vardır: Gazap Üzöınleri. Amado'nun 1946larda yazdığı Açlık ToUan'nı okurken ister istemei. hatırladım bunları. Çünkii Brezilya gerçeğinin önemli bir sonınunu, Kuzey Doğudaki eski somürge topraklarından (Sertao) sanayi güneyinıa olanakların? doğru yol alan yığınlann adınası kaderlerini i;leyen Arrtado fdoğ 1912), bızimkilerden daha çaresiz insanlarla bızımkınden drJıa zayıf çarelerin düğümünde yaşayan milyonlann dramlarını veriyor. Dost yayınlan arasında çıkmış Kızgin Top« k lomanmda da zorluk ve sıkıntı veren bir çevinye karşın kahve çifthklerinde ömür tüketen emekçilerin. hayatlarını canlandumıştı. Düşunceleri yüzünden yurdundan sürülen (1948 1952) Amado, bu gibi eserleriyle, bu yıl Nobel edebiyat armaganını kazanan P. Neruda gibi «Lâtin Amerika Gerçeği.nin yığıt sozculerinden biri olur. 18 yajından beri denizlerde dolaşan ünlu Fransız bilgini Cousteau ANTtKACI ÖÜKKANI ./•> (Dıckens) '• M l l ) \ M t BOVART (Flaubert) DFRtLtS (Tolstoyı VÂUtDEKt ZAMBAK (Balzac) AGNES GRET (A Brontei DlvMZ ISÇİLER1 (Victor Rugo) ANN^ KARENtNA (Tolstoy) GUVES GENt UOC.AR (Hemingway> ARMANCE (StenHhal) OORtAN GRAYTN PORTRESt (Oscar WUde) ALTIN o A Z L f K.1Z ( Balzac) IKİ ŞKHKtN HlKAYtSi * (Dickens) KKKlTY.fcR SO.NATI (Tolstoy) CARMEN İLK AŞK (Turgenyev) TAM NETİN Tirkijcdt ilk itU HlîlER . âdolf •üTÜM KtTAPÇH.âtDA VAGMUR VAYINEV! ımmm. Mayataş Yayınlan ) «BtR DEVRE ADIN1 VEREN BAŞBAKAN» A. MENDERES Ofset kapak içinde 30. TL. Yazan 1 Orhan Cemal Fersoy I «CEZAYİR MEKTUPtARI> Yazan: Atiye Keskin Kubanü Fıyatı: 15 TL. I «SIRLARIN SIRRI» «TAO» Yazan: Bedia DÎKEL Fıyatı • 1 0 TL. I «ŞEHIRCİLtK DOKUMANLARI I» Şehircılikte Plân Deyimlert ve Plân Birimleri Yazan: Sosyoloğ Mimar, Ülgiır ÖNEN Fıyatı: 35. TL. • «ANADOLUTM TtİRK MÜHRÜ» Yazan: Tahir Kutsi MAKAL Fıyatı: 10. TL. l «BÜYCME ÇOCUK» Şürler (Ilâveh II. Baskı) 750 Krş. Yazanr Özcan KANDEMtB «SEN SENt TANI» A.şık Zülfıkâr DÎVÂNl Flyatı: 7,5 TL. «İKİ CİHAN DOSTU» Asık Selmani Fiyatı: 5. TL. «ÇOCUKLAR İÇİN ŞtİRLER» Yazan: ö ğ . Sami TUNCA Fıyatı: 3. TL. NOT: Atiye Keskin KUBANLl'nın Bır Nükte Bir Işık Kitapları. îsteme Adresl: Nuruosmaniye Cad. No: 5 CAĞALOĞLU/tST. • Telefon: 27 89 97 27 87 41 l Genel Dajıtım : BATES FRAJSS1ZLARA GÖRE: Anne Chopinet dünyanın en zor işini yaptı Geçen hafta Fransa'yı meşgul edenlerın başında gelen kışı ne ünlü bir sınema oyuncusu, ne de ünlü bır politıkacı oldu Bütün gazetelenn manşetlerini güzel tebessumü ile süsleyen bu kışi 18 yaşındakı Anne Chopinet adU. genç kızdı ve bütün Fransızlara gore dünyanın en zor işlerinden birini yapnıış tı. Güzel Anne Fransanın en zor lu yüksek öğretim muessesesi olan Politeknik Okulunun gıriş ımtıhanlannı birincilıkle lca zanmıştı. Olaya, dışardan bakanlara göre Anne Chopinet'ın başansı faz la büyütülmüştü. Fakat işin aslun, dinleyince genç kızın bır kaç günde ulaşüğı büyük şöhre te herkes hak venyordu. Politeknik Okulu en yükseK noktalardakl ilım adamlanm as kerî disipUn içinde yetişüren bir yüksek okuldu ve şimdiye kadar ancak harika çocuk sevıyesindeki erkek bğrencıler kabul ediliyordu. En iyimser kadın haklan koruyucuları bıle bir kadının Politeknik Okuluna girecek kadar ataliı olabileceğine ihtimâl vermiyor, bu yuzden okulun gıriş imtihanlan sa dece erkeklere açık bulunduruluyordu. Üstehk okulun ıki giriş imtiham vardı. Iiseyi bıtırenler araanda yapılan bir imti handa muvaffak olanlar okulun hazırük sınıfında bir yıl okutu luyor, bu yılın sonunda yapılan ikinci bir jmtihanla adsylar seçüiyordu. Böylece ilk dela geçen yıl kız talebelere de kapılanm açan Politeknik'in hazırlık sınıîına girmeyi başaran Anne Chopinet geçenlerde yapılan ımtihanda bütün erkekleri geçerek okula birinciükle girmbye muvaffak olmuştu ve işte bu yüzdendir ki glizel talebe bir kr.ç giın içinde bır fılm yıldıa kadar şöhrete kavuşmuştu. ni polıs romanları okumakla ge çınyor, tenıs oynuyor ve yüzuyor. Genç kuın okuyacagı okul tam bır askeri kışla. Askeri disıplin içinde gunlerinı sadece ders çalışma ve ımtıhanla geçır mek mecburıyetmde olan Anne sonunda «Koprüler ve Yollar Mıllî Okulu» «Maden Okulu» ve hatta Mıllî Savunma Bakanlığı hızmetıne gırebılecek. Anne'ın gelecektekı meslekleri arasında patlayıcı maddeler imalinden denizaltı inşa mühendislığıne ka dar her meslek yer alıyor. Bütün bunlara rağmen Anne Chopinet ıçın geriye bır zorluk kalıyor. Politeknik Okulunun ge leneklerine gore geçıt törenlenn de sadece erkekler yer alacak. Anne bu hususta hiç uzgıin gorunmüyor ve şoyle konuşuyor: «Beni ilgilendiren geçit törenleri değil, sadece araştırmalar.» Armağan Çocuk Klâsikleri OUCUKLAKA UKDMAT1 SEVDtREN KtrAfLAR KUKKL'SUZ KAITANLAK UULtVEK'tN UEZtLEBt KAC1KILAN ÇOCUK BtR OUCCGDN HtRAYESİ (II. Baskı) KOBtNfeON CKUSOE (II. Baskı) POLLYANNA (II. Baskı) ESRARENGI2 AJJA BtR ESfSEĞtN HATIRALARI Soasnz Topraklar'da kaderini izledığimiz Jeronimo ailesı. yancı topr?>lan ellerinden alınınca güneye yönelir: Kişi başına gelirui ortaıarua milll gelirin yansına düştüğü Serta b61gesınden nüfusun »'s 20'sinin yaşadığı, ama milli gelirin '/a 68'inı aldığı SâaPaulo aolaylarına doğru. Boyuna eksilerek yürurlçr: Noca'yı bir diken yarasının bc.fe)msızlığına, Dinah'ı yorgunluğa, Ern>»s» to'yu ilâçsız hastahğa, güzel Marta'yı fuhşun kolaylıklanna (Bkz. H.R. Gürpnar Namusla Açlık Meselesi, 1933), kurban vererek. Arada kejı Marisca pişirilip yenmiş, can yoldaşı Jeranüas eşek, açlığın köriüğuyle zehırli bir otun tuzağına düşmuştür. Üç oğiu kaçmış olan ena Jucundina, son delikanlısıru erken bir aşk.o ' gerektirdıği kira emeğine bırakarak hasta kocasıyla aşağıya, fabri!a gecekondularına doğru iner. Orfe Negro filminde gördüğü, mu7. ama Falih Rıfkı Atay'ın Denizaştn (1931) notlannda hıc rastlamadığımız kent yoksulluğuna doğru. Pele'li Santos'unu, dünya şampiyonlukları kazanmı; takıra oyunlannı resimlerden tanıdığımız modem başkentleri Brasüıa'nm minıarllk, eserlerini belki bılıyoruz BrezUya'nın. Ama Caatingn denilen çalılıklarını, «her yeri bilinmez> diye nitelenen Senao kaderini, Arvoredo gibi çetecilerle ermiş Beato ve kaçık Zefa'lara lunut bağlayan zavallı insanlarını, birbirini haklayan JoseJao kardeşlerin haydut • jandarma çizgisindeki karşıtlığını. nıhayet Nenen'in kimliğinde eyleme geçen devrim düşünü.. ancak bo;. le bir romanda görebiliriz. Bakın Meydan Larousse'dakı Brezilya jr.addesine (cılt II); kısa bır ozete karşuı, ülkelerinin gerçekırını yansıtan cnurlu yazarların hangi sorunlara el atmayı yeğiedıklerini açıklayan yeterti bilgi var orda. Sekiz buçuk milyon kilomeırekarelik toprakta 90 milyona yakın her soydan insan; feodal guçlerm sanayi öncülüğüne geçtikleri bir düzen; «Topcak işleyenindır» diyen köylü birliklerini ezmıs, Fazendoiros adlı tarım ışletmeleri. Her şeye karşın ileriye açık bir aşamalar karmaşasınaa Tonio'ların temsü ettiği yarınuı umutlan... Yaşar Kemal'in «Yer Demir Gok Bakır» (1963) romanında koylüler çarcsızlıkten, ermişlifc yakıştırdıkları Taşbaşoğlu'na nasıl bağlanırlaısa, Sonsuz Topraklar'da Sertao göçmenlerı öylesine ertnış Beatolara sanlır; Ince Memefin (1955) yarattığı kurtuluş ocü, buraaa kan dökücü Arvoredo'nun Eilâhına yönelmış sonsuz bır umuttur Ama isyan duygularına yön veren büınçler ışe karışuıca başka guçler doğar: «Kanla sulanmış, aç insanlarla dolu bu toprakta acmın ve isyanm tohumları yeşermişti; hasat vaktiydi» (397 ı Amado'nun romanı bu cümleyle biter; 1946'dan sonrakı Brezüya'ya ve yazarın yeni eserlerine doğru. Bu kıtabı okurken rahmetli Hasan Âli Ediz'in emeklerini andım. Az bılınen ülkeler edebıyatından eserler getirenlerin, çeviri emeğiyle yetinrneyip açıkiayıcı önsozler hazırlamaları, okurlanna kılavuzluk yapmaları gerekmez mi? Ekim ayına kadat artık matematik yok. Anne Chopinet şimdi polis romanları okujoı.. DEFİNE «DAS1 HEtDt KAPTAN GKANriN ODCURJLAKI ÜÜTSYAUAN A r â lr)M SAVVYER RtMStStZ COCUK TX)M AMIIA'NIN * KULÜBESİ (»OKTEN tNEN MELEK KÜÇtİK KAUINLAR KARA EXMA!« tVt HAMMLAR SEKSEN GÜNOE OÜNTâ GEZtSİ M)PHiE'NtN BAŞINA GELENLER KÜCÜK ERKEKLER ALtCE riJHAFUKLAR ÜLREStNDE JO'NU.N OOCDKIAK1 BAMBİ MEKCAN ADASI RÖYÜN tKtZLERt MITIXU PREN!» RİMSKSIZ KIZ İSVİCKKI.1 KdBtNSUN DÖRT ARKADAŞ NE!$RtYA1 A » Geneı OaSirun BATES Günün kitapları . Şehircilik dökümanlan .1 , X ŞEHİRCİÜKTE LÂİM OEYİMLERİ VE PLÂN BİRİMLERİ | YAZAN: Sosyobg Mimar Ü l g U r Ö n o n MAYATAŞ 1 fiati:35TL,| Tl o l . 278741 el * 278997 MAÎBAACILIK VE NEŞRİYAT. A.Ş. . Nuruosmaniye cad. N25 Cagaloglu. İST. JOSEPH VVAMBAÜGH Felsefe dergısı <UÇ AYUK) MAVİ SAVAŞÇI EKİM'DE ÇIKIYOR BUTÜN AYDINLARIN DERGISI Sayısı: 10 lıra Yıllık abonesl: 40 lira Vazışma: Afşar Tiınuçin P. K.: 13« Sirhecı ISI4NBU1. Hayat Harika kız mı? Şdhret genç kızın rahatını ka çırmamış değildi. Fransanm ne kadar gazetecisi varsa peşın* duşmüşlerdi. Genç kızın ozellikleri en ufak teferruatına kadar ortaya dokü](?ü. Hocaları kendısinden «Harika kıı» diye bahsetmiyorlardı Onlara göre Anne' m başarısı «Dikkate değer» bir muntazam çalışmanın eseriyü> Genç kız herşeyde en iyiydı. Ma tematik, fizik dersinden Fransız ca ve hattâ resım yapmaya kn dar sınıfın en iyısiydi. Çok çocuklu bir aılenın ortanca k ı n olan Anne yaz tatılıAnne Chopinet >az tatilinde bol bol spor >apı>or: Bisiklete bini>or \e juzüjor. CEP ROMANLARI • AŞK, ALEV, KAN Ünlü tngiliz yazan Elinot Glyn'in bütün dünyada mıiyonlarca satılan bu romanı aRimrinn yapılao tam oıetir çevirisiyle çıktı 5. lira. Bu dızide çıkan romanlar: • BİR ZAMANLAR VÎYANADA (Vıckl Baum) • BİR GECE YOLCTJSÜ (Cronln) • NİCE YILLARDAN SONRfl (W. Deeping) • GtDENE GOZYAŞLAR1 (A. Demaison) NEŞRİYAT A.Ş. Genel Dafıtun: BATEŞ Ümît Kaftancıoğlu y DONEMEÇ REMZt KÎTABEVt ISTANBUL >ÇarjMd, düjanâârncö, okoyanda derin izler bırakacak< ÎC biri başh ba$ına birer roman niteliğinde iki ozun;' on bir kua hikâye.» 10. TL.