Catalog

SAYFA DÖRT CUMHURÎYET: 3 Temmuz 1972 Türk korsanlan, Avrupa ülkeleri için kâbus olmağa başlıyordu apalık makamına bağh iki muhteşem kadırga, 1504 yılında, Ceheriz mallannı ipekli kumaş, baharat yüklü balyelerini Romanın Civita limannıa boşaltmaya gidiyorlardı. Bu ünlü sancafc gemisinde yeni savaş âletleri vardı. Toptan sonra tiifek de icat edilmişti. Ve kadırganın kürek çeken forsaları genellikle miislümandı. Türkler, Arap . lar, Mağribiler savaş esiri bulunuyorlardı. Doğu Batı Akdeniz ülkelerinrn ganimetlnriydiler Samih Nafiz TANSU kaçarsam hiç yım.» yaçamamış olakesen Garcıa de Tınco ısıtnlı bir îspanyol teğmenıydı. Bu ane bu başı armalarına ışlemışie: Kendilerine ünvan yapmiSlardı (•> (•) 18. yüz yılda vazılan Im Ispanyol destanına «Barbaros» konn oiarak alınmış için trajedi yapılmıştır. P Elbe adası önundeki kayalıklar aıasınd&n, kendılerinden emin sakın sularda yol alan kadırgalarm bnüne, iki küçuk Turic kadırgası çıkıvermişti. Elbe adasında ışlenen demır madeni ıle, Hırisüyan ticaret gemilennin yolu bu sulardaydı. Işte Oruç Reis, papalığuı bu iki muhteşem kadırgasını, iki kuçuk çektirmesıyle yenmişh. 27 çıfte kureğe karşı 17 çıfte küreği vardı. Oruç Reis'ın forsa lan hür adamlardı. Hepsi yığit, savaşçı leventlerdendi. Hem kurek çekerler hem de gerekince, yalın kılıç dövü?urlerdı. Oruç Reis bir atraaca gibi onlarla beraber, çektirmelerutf kadırgalara bındirdi, ve onlann ateş emri duyulmadan Hıristiyan savaşçüarı ok, kurşun yağmuruna tuttular. Ansızın güverteye sıçrayarak, gemileri Mtptettller. Müsluman esirlerı özgürluğe kavuşturarak Hıristiyanl»n esir pazannda satılmak uzere dızi di/i bağladılar. Bu olav üzerine, Türk deniz savaş erierini, Kuzey Afrika halkı, K&rtacalüara. Fınikelilere ait adalar ahalisi sevinç duydülar. Nıhayet yüz yıllar sonra Türk deniz kartah Oruç' Reis Koma'lılardan, Anıbal'in intikarrunı alıyordu. Or.un adı yedi deniz dort buoakta dıryuldu. Hayret ve hayranlık uyandırmıştı. Yaman ve yurekli bir adamdı bu. Kılıcıyla hak ve adalet güdüyor, bzgürlük için, «alimleri esir eflıp, penşan bir duruma getiriyordu. Oruç Reis, iki küçük çektirmesiyle birlikte iki koca kadırgayı, Tunus limanma «sirler ve mallarla beraber getirdi. Burası ona ve leventlerine geçıd bir yurt olacaktı. Oruç Reis ve Barbaros Kardeşler t ÜRK denizciliği Fatih zamanınds baslar ve başdöndürücü bir süratle gelişir. Sahil halkı olan Hıristiyan çocuklar, Devsirme Ocağı sayesinde büyük ün salarlar. Baltacıoğlo ile başlayan denizcilerimiz kısa zamanda Akdenize, Adalar Denizinc, Karadenize dalarlar Ve her tarafta özgürlük kurarlar. Bunlardan Baba Oruç adını taşıyan Barbaros'nn ağabeysi ve kardeşleri Turgut Reis. Gedik Ahmet Paşa, Piyale Raşa, Piri Reis, Seydi Ali Reis, Murat Reis, Uluç Ali Reis, Hasan Reis Osmanlı denizcilerini büyük bir şöhrete kavuşturmuslardır. Bu yazı dizisinde biz ünlü kaptınlarımızı \e başanlannı anlatnuya çahşacafız. Bu suretle Türk denizciliği dillerde destan olrnus ve tngiltere Kralı 8. Edward, tstanbul'n ilk defa zivaret ettiğinde Türklerin denizlere sığamayan meşhur Amiralı Barbaroş'un tüTbesini gönnek arzusnnn duymuştur. Ve AtstürVe, «Barbarosunuz ile ebediyen iftihar edebilirsiniz» demiştir. . geler, Malta'nm güneyinden, Trablusgarp, Tanca ve Atlas Okyanusu kıyılaruıdaki irili ufakh Fas limanlanna kadar genişledt Amerıka'dan gelen ticaret gemileri Akdenize girmeden yağmaya uğruyorlardı. Her seferden sonra Tunus'a dönen Oruç Reis ganımet oiarak getirdi*ı çektirme ve kadırgalan bozdurur, parçalanle yepyeni sağlam kadırgalar yaptınrdı. Sekiz güçlü teknesi olmuştu. Çok zenginleşmişti. Esirlerinin haddi hesabı yoktu. Sıcilya boğazından Kalabriya, Sardunya, Korsika kıyılanna kadar, Fransız, Italyan, tspanyol ve Papalık kadırgalannı ağlanna çekiyor, çoğu zaman onlan tek kurşun atmadan savaşsız yakalıyordu. J510 da Tunus'dajı," Gerbe adasına geçtiler. Bu ada «Korsan Ynrda» oiarak daha elvenşhydi. is de yıgrleriyle burada son nefesını verdı. Ne dıyordu o: «Düşman karşısında kahpece Olduğü vakıt 44 ya^ındavöı Ona boylu sağlam yapılıydı. Dal galarla savaşaoak guçte kuvvette bulunuyordu. Soyca feızıl s>açlı, sakallı olduklBnndan Barbaros ailesi namını taşırlardı Oruç Reis sava$ dışında asla kan dökücü, zalun degildi ölümu denızcilere, adalar taalklaıına yas olmuştu DüşmanJar cesedıni soyup kır m ı a üzerine srnna işli kaltanını aldılar. Kordova Pıskoposîuk makamına teslim ettiler Başını Y A R I N BARBAROS HAYREDDİN PAŞA BARBAROS KARDEŞLER admda üç kflrdesi daha vardı. Hızır sonralan «Barbaros • Hayreddin» namını alan, yüce Türk Amiraldir. Yakup Baba, çömlekçıhkten baska, denizcihkte da ustaydı. Oğlu îlyas din adamı. tshak marangoz oldu. En küçükleri Hızır, baba mesleğini tuttu, çömlekçilıkte kaldı Onlara tarihte «Barbaros Kardefler» namını vermişlerdır.. Gençler, delikanlüık çağını sürerken turistiyanlık onlara goz dıkmisti. Sen Jan şövalyelerinin geçici yurdu Rodos adası ve On I RCÇ REtS, Mıdillıli Turk ve muslüman olan Yakub'un oğludur. Ilyas, İshak, Hızır Jkl Ada sçıklannda korsanllk eğitimi yapan genç denizci Oruçla, tlyası yakaladılar. tkl kardeş kureğe mahkum edıldi, ama Oruç sonra, fidye bdenerek hürriyete kavuştu. F^kat kuçuk kardeşi tlyas bu roacera sırasında ölmüştü. Hızır, Oruç'un yanında yer aldı. Tunus'u Türk korsanlanna yatak yaptılar. Sonunda Tunus ve Akdeniz ahalisi, onu denizlerin sultanı il&n ettiler. Birkaç yıl içinde Barbaros kar deşlenn hüküm sürdüklert böl 73 YENİLGİYE KARŞI YENt BİR ZAFER IVULKOÇOĞLU ÇALINAN TAÇ AYHAN BAŞOĞİU RUCUN amacı, basit bir zenginlik korsanlık değıldi. Denizlerin taçsız hukumdarı olmak istıyordu. Zale'rlere kanaat etmiyordu. Devamlı üerlemek, gelısmek emelindeydı. Cezayırin muslüman hukumdarı ondan, îsp'anyollara karşı yardım isteymce imdadına koşt*ı. Bu savaş basansız oldu. Oruç reısin sol kolu bir gulle ile kökünden koptu. Tek ganımetlen, Tabarka adası zengia mercan tarlalannm sahibi bir cenevızlınm mücevherat dolu kadırgasıydı.. Bu. olay üzenne Hızır Reıs kumandayı ele almış. savaş teknelenni Cerbe adasına çekmişti. Ama, A\rupa limanlannd.a bu yenılgı Tuıkler aleyhine ferahhk uyarıdırmıştı. Bunu hazmedemiyen Oruç Reis ve Hızır, yeni bir sefere çıktılar. îspanyol Portekız savaş ve ticaret gemilerini zaptettiler. Ve CiceUiya döndüler, yanm kalan Cezayir savaşını tamamlayarak bu ulkeye de hükumdar oldu Oruç Reis... Avrupanın en güçlu devleti îspanya'yı denizlerde alaya >üan Türk denizcisi Oruç Reisın ıızerme îspanyol fılosu gonden'.dı, (1517) Cezayır limanı da ansızın baskına uğradı. Barbaros Kardeş ler de hazırlık sız değıldıler. Bu seferden haber dardılar. Düşman çıkarması kar şısmda, onlar tepelerde.n inip Ispanyolları kılıçtan geçırdıler. îspanyol gemileri yerlerıne bomboş donduler Oruç Reis, denizler kurdu, aynı yüm hazıran ayında, Ispanyollarla birleşen Tenes şehri ve limanı hukumdarının ayaklanması üzerine, kara savaşına giriştı. Hızır Reis, Cezayırdeydı. O, levertleriyle Telemsenden kara yolunu aştı. Duşman onu kovalıyor, yolunu kesmek istıyordu. Hedefıne varımştı. Ama leventlerden bir kısmı ırmak eensınde kalmış duşmarila dbvuşüyordu. O Kumar için bir jazısı v»r okudun mu? Ahmct Taş ycrinde duramaz; çünkü bu lafın ucu biraı d« kenduine dokunur; o oyunu. knmarı da ihmal etmejenlcrdcndir: L'stad kumarda kazanmanın yoUarını m« yazıjor? Dalga gcçme Ahmet! Ne dalgası hocam; kumaruı danlskasını Hilirmişsin üstad. Günahı vtbali söyleyenlerin boynuna. Sen onu bunu bırak >aıdıklarına bir diyeceğin var mı? Aleme verir talkını kendl yutaı salkunı. Deli! Işinize gelmejince deli>iın değil mi? Sirin gibi akıllı olmaktausa deli olma>ı tercib ederim. Herif bacak resimleıinin hatırma dini irjattartm oku. tüyor size. Doğru s o j l o i n dininizi k»ralam»dan doğru soyle> ın bu resimlere hiç mi bakmıyor^unuz. Pikir mecmuasi... Bir yan çıplak k»dm resmi hemcn vanında (Kızlarımızın hali ne olacak?) Ulan kimi kandınyor. Bulmııs sizin gibi safları okotu.\or martavallarmı, tçlerinden biri boş \crin bu delinin soıune diye işaret cder, dağılırlar. Ahınet Ta« (Kaçırttıra.) der kendi kendisine. Herkesin >anaşmaktan korkluju biı bask» grup daha var. Koriıunist diyorlar onl»r içİB Onlann da hepimiz gibi iki knlakları, bir butuoları, iki gozleri var. Kendilerinde bulaşıcı bir hastalık bulunduğunu gosteren alamet de >ok: fakat jine de kimse sokulmuyor. Merhaba merhaba ile sa\uşturuluveren ahbablıklar dışında. Ajncrika taraftarlarından ahbaplan var Golge gibi girip çıkı>orlar Oers çahşmada hlç bb grupUn geri kalmadıklan gibi k d e ı s dı?ı Ki^ap \e mecnmaları da jer Rİbi okujorlar. Cfak tefek esmer bir ^oeıfk *at »çlertnde Fikret ismlnde: ziıppenia tam trinden tı^tulmuju Ken. dileri de kıziyorlar ona. Bellî İcî inandığı veya okuduğu bir şey yok: sırf kendine bir isim bulnıak için o tarafı tutuyor. Zaten otekilere kimse o kadar sinirlenmiyor. Meselelerini bvle herkesin içinde münakaşa etmiyorlar, kendi kendilerine konu;uyorlar. Cesurca Hitler «leyhUrlıği yapmaktan geri l u l . mıyorlar: tnsanlığın ba; belâsı... Girdiği >erde fikir hürrijeti dcnen bir sey bırakmıyor. Binlerce insanın kanuıa girm«$i hâriç. Her millet harbederken kan dbkeı. 'Çok mu lâzıni harb denilen «ey? Lâzım ki yapılıyor. Sen mi bulacaknn tarih boyunca bulunmayan çarevi. Ben bubnayacağım ama kan doken bir adamı beğenmemek de benim hakkım. Ruslar bizim az kanımızı doktuler değit mi? Ben başka şey so>lıiyorum; sen nereye gellyorsnn. • • Başkası maşkasi yok.. Karjilanndakilerin işi kavgaya dökeceMerini aa la>ınca munakasaM olduğu verde kesmelerini biIborlar. Bir de (Incklcn guruhu *ar Uerslcn bajka hıç bir şey ilgiiendirmiyor onları. Isterse Rommel sekizmci ordu.vu hak ile jeksan etsin umurUnnda hile değil: Beıtv Grable'ın sarısın mı esmer mi, Clark Gahle'ın kadın mı erkek mi olduğunu bila bilraezler; o hafta Fenerbahcenin kimuıle maçı olduğunu hatırlayamazlar. Onlara ancak ders sorulabilir Ba?ka bir şey sorarsaniz ba«lannı kaldırmayabilirler. Kitabm kıyıda köşede kalmıs nesi varsa onlar »kıllannda tutarlar. vcmekhane kapısında. sokakla. hela aralığında blrblrinin bllmediği »eri yakalamaya ç»lışirlar Şorulanı bilemedlkleri t»man u>kuları kaçar hastalauırlar Öieki grubların tartısmalannın hararctli ânında kierinden Mri: Kırk Mİda hir ders calıjacaeiT Sizin Çbrçilinize de. Hitlerini/c dc. divecek olar. tnck! dlve karsılanır Ben flk defaiar hiç bir rrubtan değildim Ragıpla yakından arkada; olduktan sonra onların tarafma peçtim. Uzak bir havai çihi çorünse de butua Türklerin bir bavrak altında topUnmannı arzu edlyoruıtı. Irkımızın temİ7 ha<;letîerinin yabancı unsurlar yüzünden hozuldueu da gün sibi âjikâr Tahndilere. hele Ermcnl ve Rumlara çok (azla kızıvorum Vapurda. tramva\da. snkakta kendi dilleriyle yüksek sesle konuşmuvorlar mı tüylerim diken diken oluyor: seneierdir memlcketimizin ha\a<mdan, suvnndan tür'ii nimotlerindpıı iMifadc el^inler sonm da hâlâ kendi pi« dillerini kullansınlar S o n . ra insanlann i f milletlerin erijilpcek hir menzilleri olması lâzım tdealler vaşama ko\\eti verlr insa. na. Raeip da henim fikrimAe: Rerci büviık »chirlerimtafoaVâk hozuk dnrumiadır^hnsvz^k* namıHMizluk, valancilık. Iukseduşkuniük alıp TÜrumıUtür fakat elimizde ırkımınn bozulmamı; anane, âdet ve ahlâkma sahip Türk ko\lüsfi var Bizim yapacağımız nrodaya uyarak onun da ahlâk ve an'anelcrinl bozmasını önlemek ve ilerde onun ta. rihe «an vermis rpn^âvırliffinden istifade rtm'k Ona raslayarağimı, hayatımda umulmayan de. £l;ikler olacağını nerden bilehilirdim. Artık her EÜnkü havatıma alışmıştım: onun haşk» türlu olmasını istemiyordum dersem yalan olmaz Bütün ideajfctliğimc. ilerde bir şeyler yapmarı istememe karçın henüz vaktin erken olduğuna inanıyordum. Simdi önümde zaDtedilmesl gcreken bir kale vardı: Diploma . Belki de erişiieoek bir menznim oldu ğu için avunuvordum. Arzular in«anlar tçio kamçı yerine geçi)~or. 1 ' ' (Arkam »ar» 30 tstavroz çıkardı ve baştan çı karıcı enstrumana bakaraktan bir yaprak gıbi tıtremeye koyuldu. Oğrenciler de gelmişlerdi. Galile, aklmı yitirmişçesine ulumak taydı: Buldum! Buldum! Hepinız gelin! Tüm dünya gelsin gorsün! Guneş battıktan sonra, ev istilâ ya uğramıştı. Galile'nın kendisi de, bulguladığı harıkaya hayran kalmaktan bıkmamaktaydı Nerdeyse, bir çocuğun yeni oyuncağına yaptığı gıbi. gece yatağına alacaktı Ertesi günü onu, «Bo» öğrencilenne göstermiş ve az sonra da avluda çevresini birçok kişi *1mıştı. Oradan geçmekte olan pro fesör Fabrizio tüpe bakti ve batmı sallavaraktan şöyle haykırdı: Böyle olağanüstü bir jeyi görmeye yetecek kadar yaşamış olduğumdan dolayı ne kadar nıut luyum! Sonra Cremonini geldi. Cesare, çabuk, gel bak ne bulguladım... tşte senin Aristo'nun tanımadığı bir şey. Cremonini de baktı Sarsümış olaraktan enstrüminı dikkatle in celedi: tnanılmaz bir şey bu! Fa kat sen Aristo'yu rahat bırak! Ben senin bu bulgunun. onun ki taplarında olduğuna eminim.. Orada her «PV vardır! Bunu görmeyi çok isterdim' Eğer bunu kanıtlarsan. sana bir soldo veririm Diğer profesSrler de gelmiş kurlar unutulmuştu. Öğlevin bir kalabahk. bulguna evine dek eşlik etti. Kapüarı kapamak gerek mişti: zira merakhlar, yemek esnasmda, yemek salonuna girmekteydiler. Comaro Akademi «dma buİRuvu görmeve eeldî VP Gaiile'den, Comaro saraymds eağrtk halka hir konferans vermesinl Istedi. Sonra Cremonini heyeeanla kosaraktan çıkageldi: Buldum. Sana ondan sözetti ğini söylemiştim. Aristo'nun yazılanndan iki cilt lik Generatione Animalium'u ge Yazan: Zsolt HARSANY Çeviren: Tank ÖZBİLGEN tirmiş olup ordan bir pasaj gos. termelrteydi: Bak! Harfi harfine yazmakta: Bir tüpün *rasından bakan kimse, daha uzağı gorebüır Ve gene şu: Bir kuyunun dibınden, gündüz bile vüdızlar görülebilir. Bu kuyu. tüp değil de nedir? Senin bulgun harika ve ben bun dan, herhanjfi bir kimseden dahs çok sevinç duymaktavım: faka! kabullen ki. her şev Aristo'da var tnatçıhğm seni sersemce ko nuşturmakta. Cesare Bu tıpkı Carrare'nin ntölyelerüıde senin, madem ki taşta potansiyellikle vartf"1ar öyleyse bu heykeltraş!ar bir şey yaratmamışlardır demene benziyor. Kabullen ki Aristo. benim bulgum hakkında en kü çük bir düşüne sahip deSildir Beni kendine acındınyorsun Cremonini baîinı sallayaraktan cpkip gitmişti.. Padua'ya dönünce hemen tüpleri yapımlayan zenaatkârı buldu ve ona, yaldızh motiflerle dekorlanmış ve renkli taşlarla süslü bir mahfaza içine konmu? oiarak bir tane vapmasmı bildirdi Bulgun onu RiformatorHerin toplanttsmda bulunmsk üzere Venedik'e dSndüğünde birlikte götürdü. Toplantıya bizzat Baskan baş kanlik etmfkteydi Daha açılışta Galile s5z aldı: Bana büvük onur veriyorsunuz monsenvöT Benim inkiyadımuı nişanesi oiarak şu mütevazi en "manl kabullenmek ister mı siniı? Baskan zevkten kızarmıştı: Size içten teşekkür ederim Ailem havranlık tçinde kalacak. tır. Aynı zamanda biz. bu bulgunun deviete buvük varar saelavacağma inanmajctavız; fakat onun tüm kaDsamını deSerlendirebilmU de dpS'1i7 Sire bu... sevdejı dokuz tane ısmarlıvoruz Fakat aca ba bulfiınıııa ?erçpVten bir ad taktını? m ı ' Onu giannochiale (1) diye ad landırmayı diişünmekteyim Guzel Oyleyse bize onıki dür bun yapmalısınız. Üniversite üe sozleşmenize gelince, size düjunfl müzü yazılı oiarak ileteceğiz Tan n sizinle olsun 1 Galile, eğılerekten salondan ay nldı. Kapının önünde duraladı; zira Riformatorı» Priulı ona kendisini bekleraesini işaretlemısti. Majistra hira? sonra çılrb ve $un ları ";övledi Mesır Galılei size bıldırecek önemli bir haberim var Başkan armağanmızdan öylesıne etki» lendi ki, yeni sdzleşraemzın ko» şullarını bizzat kendisi dıkte etti. Yıllık üçrefinİ7>n ne olacağını bu« hımlavm bakphm Bin aitm lira! • Bo» da simdive dek bu rakama asla vanlmıs deeUdir Ve sizin, vaşanım kaydıyla engaje edibnc niz Istenivor1 Kanırgm olduğunu zu sanırım Baskan'm arnılan için emİTdir benirn MEVSÎMSİZ BİR ÖLÜM EK KOLLU komutan kaçar mıydı, dondu, leventlenmn safına uçar gıbi kanat açarak atıldı' Bütün gözler üzenne dıkilmıştı Bu dovüşte yığıtçe olmek vardı O tek kollu Oruç Re 1 • * * MALKOÇOGLU TİFFANY JONES Nâibin önerilenni Senato"nun onaması gerek. Fakai burada basit bir formalıte sorunu SÖJ konusudur Sizi tüm vüreğiml» kutlarım Priuli toplantı salonuna döndü. Galile. düsünieri içine derinden »ömülmüştü Taüh kendisine yar tlımcı oluvnrdu' Ücreti iki katına cıkmif ve <^ire<:T dp Sr Ö hovu rv T Mmustu: huleıuıı ^v^ıp!ı bilim 'lünvası Ü7erinde biivıjV SÎT izlenim hırsVTnaV üzerevdi' eni^te» 'prine nvlık hsSJavahilecek Marina'vı pvlendirpnîlecpk Bt^kl borç larını ödpvp'inecek ve kendini, bir süredir rhmal etme zorunda Vslfiıîı Cniernic'e venMen verehilecekti Bunnnla birlikte ınkıeı Mr iiziintf] dııvTP"V'nvdı Onun îr'nî '^arartan şu «ömiir boyımca» i<l! ftiVe Kzlpmi kendie'ni sıkı a kıv? ksvramakfavdr FloransaJ KİTAP HALİNDE ÇIKTI O O 1 O 8 İntikam Yemini Tarık Z. Kırbakan Uert Saç «c Zonrevl Rast» tıklan Mutebassun l'ttktll (1) Dürbün ya da gözlük reu H i ı a