Catalog

SATFA DÖRT: :CUMHUBİYET 21 Evlul 1970 Castro da kampanyada § Amerika'nın Teksas eyaletmden biraz daha bü>uk bir ulkedir Sıli.. Doğu'da And Dağiarı, Batıda ise Pasıfik Okyanusu ile sınırlanır. 9,5 miljon nufusnn uçte ifcisi jehirierde yaşar. Dunyadaki bakır reıcrvlerinin beşte biri Sili'dedir.. Demir, komür, aıot ve diğcr sayısız yeraltı zenginliklerine sahiptir. Butun bu madenleri Amerikan girketleri işletir. MfHMFT BAKLAS ili başkenti Sentiago'da sokaklar, caddeler alışılmamış şekilde tenhaydı o gun... Bir televizyon cihazı bulunan her yer ise alabildiğine doluydu... Başkent halkı iki saat sürecek bir televizyon röportajımn baş lamasını sabırsızlıkla bekliyordu. Şili televizyonunun esmer #üzeli spikerle rinden bir tanesi, beklenilen programın anonsunu nihayet yap mıştı. Ve ekranda, yiizüne bütün dünyanın aşina olduğu sakallı bir adam göründü. Kuba Başbakanı Fidel Castro, yapılmasına bir haltadan az zaman kalmış bulunan Şıli Başkanlık seçımlerı hakkındakl düşuncelerıra anlatıyordu. . Uzun uzun anlattı Castro Amenka Bırleşık Devletlenne çattı, Kuba'nın problemlerme değındı ve devnmlerden soz ettı Programın sonuna doğru şu şekilde konuştugunu, o gun televızjon başında bulunan Santıagolular halâ hatırlar: «Batı yarım küresindc dürflst bır seçim sonunda sosyalizmın zafer kazanabüeceği tek ülke Sayıları 3,5 milyonu bulan Şilı seçmenlen bu sozden gurur Sılidirj> (1) duydular mı bılemeyiz. Belki ae bu gıbi duygularla vakıt kaybetmeye tahammülleri yoktu; çunku adaylar son seçım konuşmalarım yapacakıardı. Kesın kara n vermek ıçın dınlemek gerekıyordu. En önemli seçim aka değil, Cumhurıyetm 152 yıllık tanhındekl en onemlı seçımdı bu Bazılarına gore de beynelmılel Marksızmın, 1948 de Çekoslovakya'da başanlan parlâmento ıçı darbeden beri gınşt:ğı en mühim govde gosterısıjdı. Çunkü adaylardan birının adı Dr. Salvador Allende'ydi . Komunıst Partısının de destekledığı, Radıkal sosyalıstlenn adavı ve «genış cephe» nın lıderi Allende .. Allende, seçım kampanyası boyunca açık konuşmustu. Mılîıleştırmenın dışında, sadece küçuk endüstrıyel teşebbusler ve ufak perakendeci tüccarlar kalacaktı. Eğer ıktıdara gelırse, devlet mulkıyetındeki kollektıf çıftlıklerın kurulmasına yonelmış bır toprak reformu gerçekleştırecektı. Parlâmentonun yerıni ise, halk meclısi alacaktı. Lâtın Amenka'da 38 yıldır hiç bır askerî darbenın yapılmadığı ender ulkelerden bır tanesi Şilı'dır. Fakat aynı Şıli 38 yıldy1 boyle bir kampanya gormemişti Bu kampanya, vıne Allende' nın aday oldugu ve oylarm yuzde 30'unu alarak Hrıstıyan Demokrat Freı*ye yenıldıgı 1964 seçim devresmden bile daha ateşUydl S Bu arada tcufak tefek» denı lebılecek olavlar da yer alma*c taydı. Amenkan Haberler Mer kezı, 1948 deki Çekoslovakya olaylannı gösteren bır fümı oy natmak lstemiş, buna «Mhista* adı venlen «thtüsld Sol Hare keti» nın (M I R ) militanları engel olmuştu Freı jonefımmi eleştırereıî son gunlere gelen Hnstiyan De mokrat aday Tomic ise, ağız değıştjrerek, iktıdarı, yanı kendj partısıni ovmeye başlamıstı. (1) The Guardıan 3 Eylul sahife: 4. (2) Time • 7 tvlul • sah : 24 (3) Prensa Latina bulteni 22 Temmuz • sah 12. Y A RI N : Sömıiruye karşı savaş Sağm \eis çe^relerinin adaM Jotgt Alessandrı Rodrlguez, Şıli başkaniık seçımlennde oyunu kullamjor. 74 jaşındaki Alessandri, 1938 • 64 arasında başkanlık japmıştır \e babası da Şili'nin eskı bafkanlanndandı. > l ı n ı 1 lllllllllllllllillllllllllillllll llllllllllllllll Mlll konu ve resim: AYHAN BAŞOĞLU endülüste îsyon FakirBAYKURT M DtŞİ BOND A TİFFANY JONES h A UAVIO. TEt; T IZ ^Ll £ ' ' •••" UE?P | Ejîj J GARTH ü 1 •*»HJ K. I rrm^ü HH Hjii niı AYLÂK MUSA (^ Ev£T OM OUMDÛC Oeçıp dose'ı ıı(la\d oturdalar Içerısı ayv< kokuıordu. Yuklüfeün alti avva doluydu. Sar; ÇIKAN KISMIN ÖZETİ bir mısır asmafi damın merteğine bağlanmıstı Du\arda bir de pazen entari sallanıyordu. Kır mızı kocaman fuller rntannin her yanında.. Çevre köylere kıyasla Gokçımen da«ftlle şu av\a kokusu varabbim! Ulan hı Ima sulak ve yemyeşıldır. Bundan otüdflrzu Vplinın kızında ne var ki böyle, birdet rü olsa gerek kızlan da genellıkle yeçarpıp furdu beni? Allah Allah ve supbanallah!. şıl gozlu ve çok guzeldır Parasma güBek de birden sanlmaz emme? tşte Camm venen erkekler kendı koylenndekı kıztutup da dadına mı baktık? Gine birden sayi lara boş venp çogunlukla Gökçımen'den Ur )» eş almaktadırlar Duru (Duriye) de GokDibpğin başındaM kanlar: ÜçQ bir ohnu;çımen'lı bır kızdır. Ilkokulu bıtırmiş, lar, Şakir Hafızı da almışlar, ne yapmava gidi anasına babasma yardım etmektedır jorla diirzu Cemalin evine? 4takçı Veli koeselâ bır gazeteyi açıyor VP Dıkkatı çekeceıj kadar guzeldir. Gunun tam saytalık garip ılanlarla yun kuzu, dana düve m) satacak acap? Yoğsam bınnde Kabak Musdu lazı gorür, atını karşı karş:va kahyordunuzpetekli oğul balı mı \erecek Alamanlar Ameri yavaslatır. Durü'yü uzun uzun suzer. 14 Şili parlSmentosuna dofru kanlar visin de\e?» yaşındata kız bu cür'ete fena halde kıtoplarmı nişanlamıs bir Rus Keı.dir bukenler: «Kıvradın ağalar krvradıl zar. Adam atını sürtip uzaklaşır. Fatankı ve fotogıVfın altında tri Veli kulun ıpini! Şimdi döşeli odava girip ba. kat \arı yoldan doner Durü'lerın kapuntolu harflerle yazümış şövle zarlığa oturdular. Veli, paragözün biridir. Şakiı pısına dayanır Kızın anası kapıyı açbir ıbare: «Onlar da, ÇekosloHafız mejancılıçı sever. Kabak Musdu kendi de maz Kabak Musdu'\"u Riiçbelâ baştan vak\ada bövle bir sev olacajpnı açıkçoz olduğundan bu iş bıter bufiın! Camala sarar Chrsa Musdu Duru'vü çok begen duşunmemışlerdi» (2) Kelınceee Camala gelince, ulan senin bu işte mıştır. Onu ıstemek nıyetındedır Ana Gerçı Şılı'ye Sovyet müdahane çıkarın var da alıp gittin bunları evine?...» smdan j'üz bulamavmca babası ile kolesım duşunmek çok uzak bir Kahieci Linlin geçiyordu: nuşmak uzere uzaklaşır. Varlıklı bir havaldı Vıetnamia Amenka «Enayi enayi soruyorsunuz!» dedi. «Bu k6yadam oidufu tçln kendına uüvenmekteBırleşık Devletlen arasındakı de Şişgobejpn esas bokyidicibaşısı kim? Eskl dır. Gıder ktzın babasını bulur. Kuzulamesafe bile, Moskova Santıago muhtar Camal Durü'nün hazırhğı kesildı de pev rını satın almak bahanesıyle pararlığa yolundan daha kısaydı Ne var verildi mj...Camal, Veliden çok kazanır dolaylı çagırır Köyun muhtan da görüsme sırakı, seçim kampanyası için ha olarak. » sında hazır bulunacaktır. Kabak zırlanan sagcı reklâmlardan sasevse de sevılmeyen bır adamdır. dece bır tanesıydı bu.. Dnrii.kapandı ağlamaya. Hayat dnvarmın diBu ılâna bakanlar, Rus tankbine çöktii, kalkmadı: <Ben de Elmaüya kaçar, larının Güney Amenka'da, Şıli' Hacça devremin yanına saklanınm! Gehnem ge 4 ve gırmesi ihtimaüni rnühimseriye! Benim gibi bir kızinu vok derim. Habar menışlerdır sarurız. üstelik Ayollasanız da çelmem!..» Cemalin kocs kupmın önünde bir dut afacı. merıka Bırleşik Devletlennin «Erişikli buban bilmez senin oraya pittijrinl Fidamnı Ziraattan iki buçuk llraya almıstı. Amudahale etmesı tehlıkesını hade saklanırsın! Hem dur bakalım a kızım, kim şılndı. Epeyce boylanmıştı bes yılda. Dfbinde tırlamışlardır. bırakıvor Elmahva da kalkıp gidiyorsun.» kazlar vardı. Mal masat zarar vermeyecek sertAyrıca. bunu açığa da vurmuş«Giderim! Urufonuz biletn duvmaz! Bngfinliğe çelmiştt. «(Dnt ağacı dut verir!)» dedi Muslardır. den giderim'» du. îçinden ami sevi Cemal de feçirdi. «(Yap> 15 Temmuz günü Santiago'da rağını kıt verir! Oflan buyuk krz püccıik. sarıl«Kes zırlamavı eşşeğın ddlü! Belkitn buban vayınlanan tClarm» gaze'esınde ması dat verir!)» Cemal yan göıle Musduya bakkeser atar. «Benim bu ise ırcam yoktur arkaFausto Ohvares, Amenka'nın tı. «(Ayı!..)> dedi içinden. c(Ayı, ayı! Dadu duzu bır darbe hazırladığını ve bunu das!» der, adam gibi bir Iâf eder » olmaz bu işin. avı!~ Biri bir tel, bir ince çayır ıcra etmek içın 4 Eylul seçimıDiirü: «(Şeklim şüphem kalmadı artık! Avaprağı. öburö bir koc» ayı!..)» nın sonucunu bekledıgım yaznam da benim cribi korkuyor!)» dedi. Daha çok maktadır (3). Köpek ayaklandı. ağlamaya başladı: «Çileli başım!.. Kadersiz başııım!.. Kara yazılı başııım!.. Onmadık başuım!..< «Sunnst! dedi Omal. «Yat asşa!» Köpek yattı aşağı. Havananın bir püleceği eeldi «(Dırnak kaMusdunun atını savvana bafladılar. Heybedar sev! Çok cözel vaslar ögrenmiş! Dırnak ka sini indırdiler. Şakir Hafu oraya bir vere, dudar şev Ben bnna nasıl dayamrım emme, gözel daylardan bır tanesi Dı vann dibine su döktii Sonra çıktılar yukart. AUahım?)» Salvador Allende'ydi. Diğer ıkı adaya gelınce, bunlar «(%aah. imkân!)» dedi Cemal içinden. «(Bu. Veli. epevdir selmiyordn Cemalin evine Hrıstıyan Demokrat Radomıro nun da miyadı doldu, bu bçnimkinin!. tmkân Yerler bir süru hayvan postuvla kaplıydı. Du Tomıc ıle ortanın sağına menolsa sah!..)» Sonra Tİıksek seile, «Kalk bize vara bir tıifek bir fiseklik, bir de av çantası sup partılenn destekledığı ba çalkama vap ulan!» dedi. teknenin başına oturasılmıstı. «(Ayran, çalkama devi uzatacaklar'. ğımsız Jorge Allesanorı'ycu. mus, tarhana karan kanaına. Kansının yanında Bukeci de ellere emanet edip geldık!..)» ded Radomiro Tomic'in seçim kam çörürncesi vardı. Yardım ediyordu. «Hemen ka> kendine. panyası, kendisi Ue avnı partı J kavım. siz feçin!» dedi kadın (Arkası rar) den olan şimdiki başkan Eduar J ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••lllll do Frei'yi eleştirmekle geçmişti. '• Daha önce Şili'nin VTashington büyukelçiliği görevinde bulunan 26 Levvıs, yemelt listeslre şoyle Tomic, hükümetin sadece geçen bır goz attı Guldu: yıl yuzde 28 artan enflâeyonu « Alabüirslnız tabıi. Ken« Yemeklertnız enfes... Teb dizginleyemediğim sövlüjor ve dısıne, sıze faydalı olması terık ederım sızı » Marksist Allende gibi, iktidara mennısınde bulundugumu da Gonlünü almak için bu kagelirse Şili bakırını yuzde yüz soyleyebılırsinız...» darı yetmışö de artmıştı bile. oranmda millîleştinnevi vaad Lewıs guluyordu: « Bılayorsunuz tabıı Yann ediyordu. « Memnunıyetle geleceğingece olagendışı mısajirlenmıa 56 yasındakl dokuz çocuk baden emınım..» var. özel bir seyler dıisündıibası Tomıc, ortanın solunda buSonra ganp bır sesle ilâve etnuz mu?..» lunduğunu belırleyen cumlelen tr « Sız hiç merak etmeyin * • de, konuşmalarma eklemeyı u« Lana'nın gelmemest şaşıfendım . En rnuşkıilpesent miış nutmuyordulacak şey. Bae haber vermeterinin bile bayılacagı yemek«DemokratUt knrumlan koruden bir kerecik olsun gelmezler yapıyorum yann gece için..» yacağız!.» ^ kk etmemıştı şımdıye kadar . Bdyle sdyledlkten sonra kaKendısı gıbi Hristiyan Demok Telefonu cevap vermıyor mu labalık bu llsteyi sözlü olarak rat olan Başkan Eduardo Freı' demiştinız bıraz bnce?..» mudüre sundu Lewıs hajTetle den muhakkak kı, daha solday« Evet efendim . » memnunıyetı bırbınnde erıten dı Tomıc. tktıdara gelırse yalLewıs omuzlanru kıstı: bır tebessUmle gülUyordunızca bakırı mıllıleştırmekle kal « Biraz sonra ylne telefon « Açhktan ölmeyeceğız anmajacaktı Programmda bankaedivenn...» lasılan Tekrar tebnk edenm lann, ıç ve dış tıcaretın kamuKızm gozlenne bakaraktan sızı » laştırılması da vardı tekrar guldu, bır baş ışaretıyGenç, çevnk ve boylu boslu Bilimsel solun elınden oy alle de gıdebıleceğıni bildırdı metrdotel ceketımn on tarafınmak içın aşırıya kaçar vaadlerBu dahıh bır aksaklıktı Rlda gözle g6rülmesı güç bır toî de bulunarak kampanyasını yüta gereklı hâl çaresıni bulurzerresını şoyle bır fıskeledıkten ruten bır sosjal demokrat gbdu nasıl olsa . sonra: runuşu ıçındevdı Tomic. Veva, Olduğu yerde bıraz eğılereK « Hayır efendim » dedi. «J uncü vol» diye biunen Lâtin | bır süre daha terasa baktı James «Açhktan ölmeyeceğız • Amerikan uj gulamasımn bir neHer şeyin yolunda gıttigine bır Lewıs, lokantayı baştanbaşa teri kere daha kanaat getırmıştı. Hadley CHASE dolaştı. Her masamn ustunde Diğer aday Jorge Alessandn, Dondu, oyun salonuna doğru gayet zaxif vazolar, içindeki 195864 arasında başkanhk yap j Vürüdıl. orkıdelerle ilk bakışta dıkkati mış, 74 \aşın butun hırçınlıklaTurkçesı O saatte rulet masalarının et çekiyordu Işık tertıbatı hep rını taşıyan bır sağ polıtıkacırafında ancak elli kışi kadar alçaktan tutuimuştu .. Romansıjdı Ulkenın en eskı aılelerınvardı Aşına kımselerdl hepsı Şehbal AYGEN tık bır hava verıyordu btitün loaen bırmm adını taşıyordu ve de Paradıse City*nın yerlılekale . babası da Şili'nin geçmış başrıydı. Ihtıyar altın babaları. sı vererek, onu buraja almışGfovanni'nln bu konudaki kaniarındandı Alessandrı, her Bazı defa oğlen üstu gelırler, tı. zevkine diyecek voktu... DekoCumartesı sabahı babasının memasalara yapısmışcasına geceTunstlerden bır kısmı yecıek nın boyle olmas'nı metrdotel ıszaruıa gıderek bır çelenk koy * yarısma kadar aynhnazlardı o beğenmek ıçm kocaman lıstetemişti.. Müdur: ması ıle de bılmırdi radan . leri mcelemekle meşguldüler « Kimbihr kaça malolmuşÜlkedekı özel tesebbusıln ve j Krupyelerden bınyle gozgöze Şu anda nıspeten sâkın görtitur bıze?.» dive dlişunmekten çıkar gruplarının adamı olmakgeldı.. On bır yıldır yanında nen bu lüks lokanta bir saakendınl alamadı. la tanırurdı. Ve nabız yoklamaçalışan adamını tatlı bir tebeste varmaz ana • baba günune Tekrar terasa çıktı.. Müzık tarmda başı çekıyordu Alessansumle selâmladı . Benki bu sedoner, kannca vuvası gıbi kay coşmuştu. Neşe'i parçalar çadn. lâma gurur dolu bır Uadeyle namağa başlardı. lıyordu. Müşteriler gulüyor, mukabele ederken bır yandan « Her sey volunda mı Giokonuşuyor, bol keseden kahkada masanın obür ucundaki yaş vanni?...» ha atıyorlardı lı bır kadına dogru bır tomar « Tahminlerin büe üstunBir aralık baş barmenle göz daylar boylece 4 Eylule dafıs ıtıyordu. Kadın burusuk ve de efendim ..» gdze geldüer Fred, orta yaşlı, yandırdılar kampanyalarını \ damarlı ellerinin ikisml birden 1 Metrdotel boyle söyterken kaş Tiaz ı r adamdı Hemen pafcSalvador Allende de, prograuzatarak fışleri kendine çektı lanndan bırıni hafifçe vukan rondan vana seyırtti. Suratı kıp mmın maddelerınl ıyıce açtı Lewıs, oradan lokantava geç kaldırmış, aüngan bır üadeje kırmızıydı GuluyorduMeydan konusmalannda «K0ü, Giovanni Ue ayaküstü kobürUnraüstü. Onun yönetımın« Büydk bir gece oiacağa ba ihtilâline olan hayranlıgımı nustu. Giovanni onun metrdodeki bır yerde her sevın voluninzlevemeoı» dıvor Garip bir ilân Diğer adaylar Son günler A