Catalog

SAHİFE DÖUT 23 Nisan 1969 CITMHTJRtTET MENDERES'in DRAMI CEMAL GÜRSEL HAREKETİN FÖL! BAŞKANI VE DİREKTtF VERİCİSİ DÜZENLEYİCÎSİ DEĞtLSE DE HAREKETİN KORUYUCUSU OLAKAK KAZANILACAKTI SADt K O Ç A Ş O S M A N K Ö K S A L Yazan; AYDEMIR Köksal V6 arkada?lan da İlk zamanlarda, hep bir durum müUlâası ıçindedirler. Memleketın kotü>e gittığl kanaatı onlara da hâklmdır. Ordunun Ihm»l edil«Uğx kanaatinde mutabıktırlar Menderes'ın «Pajalar saltanatmı yıkacağım, ben orduyu, ytdek subaylarla da tdare ederım» şeklmde sozlen j a y gındar Bu sözler nerede, ne zaman söylenmiştir bümiyorum. Ama bunlann sadece yayüışı bıle, kurmay ve asker rualannda lsyan uyandıncıdır. 4 Bır sözümüzü tekrarhyalım: İhtilâl ne iyidir. ne de fenadır. Eğer şartlar bınkırse ihtilâl kaçınümaz bir zarurettir. İhtilâl, bu şartlan gorebilenlerle, gbremiyenler ara A sında, bir darbe ile sona eren bir değerlendir W me ve aksiyon işidir... mır nutku ıle devam edıldığın» ışaret etmıştık Ondan sonra Men deres ve yakın çevrelerı, bu ihtilâl fobısınden hıç bır zaman kur tulamadılar Oysa aynı tarıhlerde Turkıye'de ne Ihtılâlcı, ne de bır ihtilâl nuve ve teçkılStı bulunma dığım da avnca beTirtmı?Uk Ismet Paşa \ e Partısıne gelınce, onlar o devrede, îhtılâl değıl, venı bır seçım ve XIV Kongrelerınde ılân ettıklerı demokratık slogan Ordu tedirginligi ve ihtilâlciler ların pegtadevdıler. Fakat o gunlerde Türklve'de n« Ihülâlcı, ne de ıhülâl teşkılât» vardı derken, jımdı bu ıfadelerı bıraz daha »çıklamak faydah olur. Çunku eğer hatırlanırsa bıh necektır kı aynı satırlarda, dığer bazı muesseseler gıbı, Oniunun. da tedlrgınUğınden ayrıca bahset miftık Evet, Ordu tedırgındı Ve Turkıye'de Ordu Tedırgınlığı, daıma onemhdır Ve onemlı sonuçlar verır. Nıçın 7 Bunu anlatmava çalışacağız. Fakat daha once §u ıhtılâlcı ve ıhtılal nuvelerı bahsı uzerınde bıraz durmalıjız Çunku 27 Mayıt Ihtılâlme çıkan jol, ışte Ordud» başlayan bu tedırgırüıkten v e onun ıçuıde yoğrulan genç ve karar sahıbı bazı ınsanlann dırenış v e teşkılâtlanma çabalanndan başlar îhtılalcı, İhtilâl Teşkilâtı der ken kasdettığımız mâna şudur* •Ihtılal bır aksıyondur. Ihtılal ci, bu aksıyona kendıni veren, bu nnn icın de hem kendı ruhunda, hem kendl çevresinde teşkllâtlanan adamdır. Teîkilât Ise evvelâ bir fikir, sonra bu fiklr etrafında karar birliği ve bu karar hlrliğıne u>an bır hareket planı \ e butun bunlann ustunde de, bir merkez ve nıhayet bır lider demektır. Bu tıkir ve aksiyon orgutlenmesı tamam olursa, bu ger çek bir tejkılât hallni alır. î â n l bir merkeı ve onun etrabnda U.C teskılfttı tamamlanır.j» 1958 de ve bu şartlann tamamını toplavan, yanı bır merkezden dugmeye basınca, UC'lann derhal harekete gelebılecegı bır orgutlenrae, elbette kı yoktu. Ama Ordudakı tedırgınlık, Ordu ıçmde, şıkayetçl unsurları, bırleşmeye ve harekete geçmeğe azımlı un^urları elbette kı yaratıyordu 27 Mayıs'ta sahneye atılanlarm hepsı, elbette kı bu tedırgınlık, dertleşme ve kendı aralannda ntl\ele«me çabası ıçındeydıler Eğer ıhtılâlcıyı ve ıhtılâlın orgutlenmesını bu mânâ ıçınde alırsak, bu orgutlenmemn tanhı oldukca ge rüere çıkar Ve ılk ıhtılâlcılerın sıma'.arı çok daha onceden belırır O halde şımdı bız, asıl ıhtılal bahsına yonelır \ e ılk tohumlarını ararsak bu ılk {ıhzlerunelere doğru da ınerız yükelçi) b u arada layılabılır. A n » başka gruplar da var Bunlann en önemlısi ve ihtıla lın >»şansında da diKkati çekeni, Osman Koksal ve arkadaşlarıdır ö y l e anlaşılıyor kl. Ko*sal, önce 1956 eylulunde bır grup harefcett içindedir. O zaroan Kurroay BinbaşıycU ve ga lıba Besinci Zırhü Tugay'da (Ankara) Tftbur Kumandanı bulunuyordu. Talat Avdemir, Sezai Orkan, Adnan ÇelıkoğU bu gnıpta birleşmıs gorunmefctedırler. V e gene anlaşüdığına gore Osman Koksal, Koçaş gru pu ıle temas hallndedır Ama bır bırleşme olmamıştır Koksal ıhtüâl sırasında Çankaja Bir baş aranıyor! Hülâsa, Koksal grupu, hele bazı üyelenn zaman zaman îstanbul Harb Akademisıne gitmeleri dolayısıyle de jenl bağlantılar kayuedet Istanbul'da bır nuveye dogru gıdılır Orhan Kabıbay, Faruk Güventürk, Dundar Seyhan, Refet Aksoy lu Faruk AteşdağU (Kurmav Albay) Ekrem Acuner, Orhan Erkanh, bu gelışmeler sırasında teşkılâta yonelırleı Istanbul da Farulc AteşdağU, BaşKan olarak sivrilir Ankara'da üsman Koksal, gene harekeun düzen le>ıcısıdır. Baha Vela Karatay, gahba bu grupla da ilgludır Ama, Ankara'da S Koçaş Suphı Kararran grupu ile bir birieşme tahaMcuk etmez tstanbul'da 9 subay hareketi ve tevkıfler de ış*e bu sırada meydana gehr Bu tevkıf edılenlerden, bıl hassa Faruk Güventürk ün (şımdi Orgeneral ve Kolordu Kumandanı) hareketle yakın ilgısı, ihtilâl hazırlayıcılar arasında köklü telaşlar yaratır Ckrahk 1957) Ama gerek Koçaş, gerek Koksal grupunun baş endışesi, bu işler ıçın baş bulmaktadır Ordu kademesınde yüksek mevkide bır baş. En muhımmi de merkezde talıt noktalanna, ınanılır insanlan getırmek ve boylece fiilen bır aksiyon teşkilâtı olmaktır. Asü gozler ise, 1S58 temmuzunda Bağdat'ta pat lavan Ihtılaıden sonra etkısı gvttıkçe artan bır İhtilâl Fobısının ve kompleksının, Menderesı gıt tıkçe sardığını daha once belırtmıştık İhtilâl sozunun ve o devrenın sıyası mucadelelerının Men deres'ın. ağzından ve ılk once 6 eylul 1958'dekı Balıkesır nutku ıle ortaj a atıl p 21 e\ ul 1958 Iz Muhaiız Alayı Kumandaru bulunuyordu Ve Ihtılâlın icrasında onde gelen bir vazlfe aldı öyle sanıyorum W, Koksalın Çankaya'dakı tutum ve davranışlan ısabetll olmasaydı, ihtilâl, bir kan seli içme sürüklenebılirdı Kbksal da, çok cepheli vasıflan olan bır kurmay olarak gorünür Şimdi de mantıklı ve muvazenell bır parlamento adaını olarak belırmektedır Bu genç kurmavlann hepsınde, memleket meselelenne, kendi formasyon çerçevelen dışında ve meslek açısından başka, mıllı şartlar açısından bakmak eğılımi göze çarpar Kendılerını yetıştırmek. gayıetl ıse, hele bazılannda ıhtıraa halındedır. Lemal durse dedır Iş'e o sırada, Ocak 1959 da Gursel'ın bır Almanya gezısıne Sadı Koçaş da katılınca,, Gursel e açılmak ıçin bır vesıle çıkıyor. Hakıka ten de GurseUn bu konuya gınşı ve Koçaş ın Gursel ı fııll ve dırektıf veren bır lider olarak değılse de, boyle bır haTekete ve Merkezde yapılabılecek tâyınlere muzahır olarale kazanışı. işte bu seyahat sırasında olur Yanı tarıh, artık 1959 un basıdır Ve dagımk ça balar, güçlü bır vüksek kumanda adamının destegi ile, artık fiilen bır ihtilâl teskılâtı halıri alaiaktır Yani ihtilâl v« ihtılâlci artık e\l<;!u olarak sah neve çıkmaktadır . Şırndı bu volu ızlevelım . YARIN ihtilâlciler kimdı? YazatK ELISABETH S. HOLDING NlHfîL YEG1N0BALI İlk ihtilâlciler... o\\e go«terı\or kı, ılk lhtılalcıler tek bır lıtfer \e tek bır merker etrafında harekete gelmış d£ğıldırler Zaten \e gene anlasıldığına gore, orduda şıkâvet\\e tedırgınlık %a\gındı Dığer sartlar arasında bılhassa ordunun ıhmal edı'riigı, ıktıdarıa »ı\a=ı mucadele\ı kotuye goturduğu v e memleketın ıvı volda \urumedıgı uzerındeki goruşler utnumı gıbıvdı Bu bo>le olunca tfa, her duşunen ve gıdışı ıvı gormeyen suba\lar çevresınde, evvela genel dertleşmeler şeklınde ba'îla\an bırtakım \akinmaların %a\as \a\as bır çare aramak \ollarınâ doku'ecegı tabıîvdı Hattâ denebılır Uı ne kadar uvanık kurmay \e ne kadar hareketlı çevre var'îa onların hepsınde, bırtakım şı<âyet seslerı ıle, bırtakım hareket ve va orgutlenme çabalarmın beUrmeve başlamıs olması mumkundur Ama bunlann hep^ı, elbette kı harekete gelemezdı. Harekete Reçebılmek ıçın bılhassa Merkezde olmak Mer» kezde orgutlenmeve calı^mak ve kendllerınden bir «evler beklenebılecek olan guvenılır unsurları Merkeze veva kıht noktalanna toplamaya çalışmak şarttı Bunun ıçın <Je yuksek kumanda ksdeme«ınde v e butun bu ısler ıçın ımza ve karar sahıbı olabılecek ııranlar bulunmalıvdı Nıtekım o%le oldu îş, bu bakımdan ve ılk temaslar, arastırmalar bakımmdan ele alındığı zaman ilk «ab^ıyetlerın behrisı ve ılk temaslar, hattâ 1955 .\azına kadar ınebılmektedır Ama tek bır merkez ve tek bır lıder etrafmda bır orgutlenme «tıenuz bahıs konu» su degıldır Meselâ gelışmelere bu cepheden bakıldıgı 7aman daha 1955 \annda ve şımaı senator olan o zamankı Bınbajl Sadl Koça?'ın ismı, ve davranışı dikkatı çekmekledı Sadi Koça? daha sonra sunun içın de onem arzedecektır kı, Ka» ra Kuvvetleri Kumandanlığına getırılen Cemal Gursel'ı, hareketın tull başkanı v e dırektıf verıcısı, duzenleyicısi değılse de, hareketın korujucusu, gereklı tâvınlerde muzaharetçi olarak o kazanacaktır Cemal Gursel'ın ıh'ılâlden sonra ve fıılen Ba?kan olarak hareketın başına getinlecejı ı«« malumdur Sadı Koça? dlkkate lâvık, v e mantık vasıflan gudu, hatta lıderliği yadırganmıvacak bit Kurmay olsa gerektır Fazla O larak \ e son zamanlarda go»terdıği gıbı, guclü bir paılfc» mento adamı, akla hıtabeden bır polemıkçı ve hıslerınde tnuvazenell araştırıcı bır ınsan olarak da belırmlstır. Bu vaııl» ları goze çarpan bu $ahsnetin, daha ılk adımda hem ılk arktdaçlan, hem de daha sonra Gursel Üzerlnde, ltimat telktn edıcı bır ln«an olarak belırmeııni, ızth etmek cnufflkündur. Sadı KoCM'ın etrtfıncîa tlk çevrelenenlerın, dı|er dıkkttt değer bır unsuru, o zaman Kara Kuvvetlen Harekat Şubesinde Bınbaıl olan Kurmav S u > hl Karaman olartk gorunuyor, 1957 d« ıse bu arkadaslar çev« re«ı genışlemi»tır Sadı Koça( \e Suphı Karaman'dan baska şımdı General v« Mılletvekllı olan Kenan Esengın (o zaman Albay ve Genel Karargâhta) gaiiba Baha Vefa Karatav <o îsman Polatlı Atış Okulunda Tabl>e Başoğrettnenı, şımd; Bu Çeviren: 42 Kılhan «Hııç.» dıye cevap vtrdı «Hıç bırjey olmadı Mrs Chauvemey » ' Ne beklemışti buna soyleTket»'. Kuın hald bır çıglık aUcagını, belkı ağlamağa başlıyacağını, hıç olmazsa afalhyarak, «Nerden oğrendın bunu7» dıye kekelıyeceğını Ama, Jocelvn'ın küı bıle kıpırdamadı' Son derece sakın bır sesle, «Bu meselejı mı konuşmak ıstıyorsun'» dıye sordu. «Burda olmaz' > Kız, «Neden olmasın' . Bızi kımse rahatsız etmez burda » dıye cevap verdı. «Sıbıl'le Harnet başbaşa konu?uyorlar Elly gıttı, Luther uyku kestırıjor Ama bunu kımsenın bılmesım ıstemez oGençhk sevdasındadır daıma, her sabah kulturfızık japar Devamh olarak da vıtamın kurundedır • «Ihtıyar budala'» dıye Kılhan mırıldandı «Budalanın tekı, vesselâm Ama ona bakarsan herkes budala bu dunyada ovle değıl mı sevgılım1'» JJocelyn, «Olabılır» dıye cevap verdı «Ama ben insanlan ovle gorrıuvorum » «Ya(sen insanlan nasıl gorüyorsun, Mrs Chauvemey'»' Kız o menekşe gözlerıyle Kılliana baktı Sonra, • Zalım goruvorum ben insanlan» dıye cevap verdı «Hepsı zâlım senın gıb • • Demek ben zâlnnm ha 7 Halbukı sen bana kar51 ne kadar ıyısm' Ne kadar lyı ve sâdık'» Jocelyn gozlermı erkekten hıç aj ırmaksızm, • Ben sana hıç bır kotuluk yapmadım > dedı «Evet, sâdık da kaldım sana Senı sevdım sevelı başka erkeğe bakmadım Bana bovle zâlım davranman ıçın hıç bır sebep \ok • «Oyle ya ne sebep olabılır? Bsşka bır erkekle evlı olduğunu bana soylememıs'en ne çiKar bundan'. «Soslıvecektım Jocko' Ama Charlıe Chauverney çok yalvardı kımse^e sovleme dıje • • Demek ben de herhangı bır «kımse»vım ovle mı 7 Ne vapavım huvsuz ın=anım ben ama bana evlenrne sozu veren kızm, o anda evlı olduğunu benden gızlemest hoşuma gıtmez » • Pıreyı deve vapıjorsun, Jocko Ben sana hava tıma gıren ılk erkek olduğunu hıç bır zaman so>lenedım Bunun otekılerden bır farkı vok bentm gozumde Charlıe ıle benım evl lığım hıç yurumedı Daha baştamadan bıtfı » Kılhan «Pek de bıtmışe benzemez» dedî. /Tiffany Jones tlrTANYjJONES IVIcıllcoço AYHAN BAŞOGLU |.| JNTİKAM YEMİNİ • Sadece 15ın kanuni jonunden bır takınü var. , O kadar'» «Kanun dedığın nedır kı'» «Jocko • acı konuşuyorsun Anlıyamıyorum seni Gerçekten o kadar agırına mı gıttı benim evlea , mış olduğum''» ' •Su anda evli oluşun • «Neden bu kadar ustunde duruyorsun bunun • Jocko » «Bana yalan soyledın Benı ahroak yerine koydun» • Sana hıç yalan soylemedtm ben. Bır tane bıl* jalan soylemedım sana • «Kehiıe oyunu yapjna bana' Ben sana evlen» me teklıf ettım. Sen de pekı dedm Ama hâ'en evlı bulunduğunu soylemedın bana Kusura bakma saf tabıatlıvımdır ben Kendılerını «Mıss» dıye tanıtan ondokuz vasmdakı kızlara evlı mısın, bekâr mı dıve sormak ?klıma gelmez Sorsam, «Evlıyım » dıvecektın. herhalde Ama ben sormadım Sen d» soylemedın Ben m hıgatımde buz gıbı, «yalan» der ler buna • Kız «o>le olsun» dedı Kılhan bekledı ama Jocelyn başka bır jey soy. lemedı Kıllıan, «Şımdi ne japıyoruz'» dedı «Bu bahsı kap»tıjoruz, oluvor bıtıjor ovle mı'» •Konuşulacak bır şey yok kı Jocko' Charlı» benden boşanmak ıstedı. Ben de gıttım, Meksıkada boşandım Baska ne yapabılırdım' Bu bosanmanıa geçerlı olmıjaca^mı nerden bılebılırdım?» «Ya bu sefer kı' Bu stfer New York evaleünd» boşanmakla onu mahvedecegını bal gıbı bılıyorsun » • Charlıe benımle evlendıkten hemen sonra bo" şanmak ısiedı Jocko Ben de razı o.dum onua her dedığım >ap*ım Beş para nafaka da almadınu Daha ne vapavım yânı 7 Ölunceve kadar Charlıe'yi duşunecek degılım a' Benden hemen hemen yırmi >aş buyuk bır adam • «Yasın ne onemı var 7 Insan sadece gençkeH mahvolmaz ya, Jocelvn' Neden mahvetmeğe çalıj» >or<;un onu • • Jocko bır kastım yok benım bu ışte Kın tu« tan bır in^an degılım ben Bunu herkesten çok se« nın bılmen gerekır Ama Charlıe'nm hatırı ıçın kea dımı ılelebet sıkıntıva sokmağa aa nıvetım volc, Ben bır an once boşsnmak ıstıvorum . o kadar'» Kıllıan Charlıe'jı de Ellv jı de severım ben,» dedı «Onların başma bir kotuluk gelmesını ıste» mem » (Arkasi varl ÜOKTOK Mustafa Özdîler Muavene taatl: Her cOn IS «en »nnr» l e l ı II » II Lalelı Meılhpa»» Cd No 11 Ziraat Yüksek Mühendisi Aranmaktadır Zırai mucadele ılSçlan ve sunî gubre mevzularında ticari tecrübesı olan ziraat yüksek muhendıslen aranmaktadır. Tâhplerın askerlıgını japmış olmaları, Almanca veya Ingılızceve bıhakkın vâkıf olmaları şaıitır Gızlı tutulacak vazUı muracaatların P K 527 Bevoğlu adresıne >apılması rıca olunur. (Reklâmcüık (1501) 4711 IMIlUJYK Dr. Kâmran Şertel laksim s<ır»selvlle» Ill/ö r e l ! 44 •» \* Her | U B IVİH A)m*n HatUneM Ttnı Malatya Ziraat Meslek Okulu Müdürliiğünden Cinsl Fırancala Ekmek Koyun BH (K«mikll) T ı h m l nl Miktan Fıatı Lıra Kr. 45000 Kg. 3000 Kg. 1 38 12 00 Geç. Temınatı Totarı Lıra Kr. Lıra Kr. 62100,00 36000,00) 43«U,00 Eksil tme Saatı Şeklı İU^U Kapalı Zar 1100 » » 45J0.00 Sığır Ett ( K t m l t a l l ) 3000 Kg. 10 00 30000,00) 1 Yukanda cd*sı, miktan ve hızalannda geçlcı temınatı ıle eksıltme şeklı vazılı yiyecek er 5 Majıs 1969 Pazartesı gunu Malatya Hukumet bınası ıçınde Mıllı Lmlak Mudurlugunde toplanacak Komısyon taraJından » y n ayrı thale «dilecektır 2 Eksı'tmey» «it »«ttnnatUT m«Ml «»atlerı ıçırde okul ve Mılli Emlak Mudürluğun de gorulebılır 3 Isteklllenn 1969 yih Tıcaret Oda« belgesi, ıkametgâh ıimuhaberi ve 249U sajılı K < < ın hukumlerı uvannca hazırlıvacakları teklıf mektuplarını eksıltme saatınden bır saat ev\<= Komısjon Başkanlığına vermelerl l&zımdır 4 Postadakı gec.kmeler kabul edılmez. (Basın: 1H7U, 46fa9)