Catalog

SAHÎFE ÜÇ CUMHURÎYET !• Ocak 1969 Jacgueline Komünist dünya birleşecek mi? DÜNYflDA BUGÜN Yanan otomobil DIŞ HABERLER SERVtSt MOSKOVA «Times. gazete çenlerde «Vaprosy Ekonomiki» (Ekonorni Sorunlan) aylık dergisinin Moskova muhabiri Edmund Stevens'in bildirdiğine göre, Sov sinde bu buyük plânm genel hatyet liderieri iktisatçı Sorokin'in larını târif etmiştir. Avrupa'da Ortak Pazar denemebszırladığı uzun. vâdeli birleştirme plânını uygulamaya karar ver ler sayesınde kurulmuştur. Buna karşı, Sorokin'in görüşü tamamen mişlerdir. aksidir. Plânrna bir ideolojik teBu şekilde, Sovyet liderlerin ko mel vermek isteyen Sorokin «sos münist dünyasını birleştirma çaba yalist blrleştirme teorisini» Leları üctisadi bakrmdan kapita nin'e atfedilen şu sözlen üzerine list dünyanın Ortak Pazarma kurmaktadır. benzemekte ve sosyalist kampmın «Kapitalist sistemde bile, proledaha uımırni ve sıkı bırleşmesine terya tarafuıdan yapılan genel blr yonelmektedir. plâna uygun olarak, tek ve bütün Ünlü bir iktisatçı ve Sovyet Fen bir dünya ekonomisi kurma, eğiAkademisine üye olan Sorokin, ge limi vardn.» Sovyet ekonomisti Sorokin, uzun vâdeli bir plân hazırlıyor Bay Sorokin'in öngörduğü plân uzun vâdeli bir birleştirme plânıdır. Amacı ise, 20 senelik bir sürede, tüm komünist dünyasını kapsa yan tek bir iktisadi ve siyasî sistemin kurulmasıdır. Plânda Sanayide, hükumetler üstu idarelerin ku rulması gibi dikkati çekici özellikler bulunmaktadır. Bu şekilde, umumi uluslar arası bir iş bölümü sisteminin çerçevesinde, her üye ülke tüm üretime tahsis edilmiş bir şekilde is.tirak edeceklerdır. Sanayi üretiminm birleşmesi ile, Sorokin'in plânına göre, kamp ülkelerinin ticaret ve vergi siyasetleri e« olacaktır. Böylece ayrı olan pazarlar zamanla birleşip, tek bir sosyalist ortak pazan olarak şekillenecektir. Bu Ortak Pazarın uretim mahiyetine bağlı olan tek bir fiat cetveli olacaktır. Onasis Kennedy'den bağlanan maaşını reddettı WASHtNGTON, Waaer 1IPPMANN Buyük Omitler ve gerçek! ugün Amerika'da güçlü bir tepkinin dalga halinde yayılmakta olduğu konıısunda hemen her | kes hemfildrdir. Önemli sorun, bu tepkinin neye . karşı ve ne için olduğudar?.. Bu sorunun cevabı, Nison'uı seçim kampanyası sırasında yaptıgı konuşmaları inceleyerek bulunamaz. Amerikan Dışişlerinde bir devir kapanıyor D Bohlen ve Thompson 5 ayrı Başkanın yönetimine hizmet etmişlerdi O laylan değerlendirirken kullandığımız dar açılar, sebep ve sonnç arasındaki ilişkiyi yanlış ele almamısa yol açıyor. Son Kommer olayına değmellm: Amerikan Büyükelçisinin otomobilinin yakılması, sonnnda tehlikeli gelişmelerin şekilleneceği bir başlangıçmış gibi ele alınmaktadır. Bütün yoromlann birleştiği nokta sudnr : «Gençler ölçülü davranmazsa, demokrasimiz tehlikeye düser». Ba yorumlarda, bizce taatalı noktalar çoktnr. Ök olarak, otomobilin yakılması büyütüldüğü kadar geniş bir bareket değildir. Bunu en iyi anlayan ise, sanınz ki, AJ5. D. Büyükelçisi Kommer'in kendisidir. Vietkong geçen yılın basında Saygon'a baskın yaptıgı zaman (Tet saldınsı), Kommer de bu dehsetli olayı yaşayanlardandı. Yılda 30 milyar dolâr yiyen bir savaşın çapını, Mr. Kommer yürekten bilir; ustelik içinde çalısmıştır da .. Ve simdi yakılan bir otomobil önünde, iki ülkenin ilişkilerini temele inen tahüllere tâbi tutmak yerine, otomobilin maddi değeri tartışılıyor. Ikincisi, atomobüe yönelen bu düsüncesiz tecavüz, ne bir azınlıfın eseri olabilir, ne de tek merkezden yürütülen bir faaliyetin bölümü... Bn, bütün dünyada 20 yıla yakın bir süredir duyulanlann o andaki tesahürüdür... «Bütün dünyada..» diyornz. Yorumlar genellikle, olayı Türkiye'de baslayıp Türkiye'de bitecek bir gelişmeymiş gibi alıyor... Her yeni duruma bn şekilde bakılsa, sonuç nereye varır tahmin edelim : Meselâ Beyrat Havaalanına yapılan tsrail baskını, sadece Lübnan'ın o andaki zayıflığını isaret eder dersek, petrolü, siyonizmi ve Arap bağımsızhğı ile tüm Ortadoğu sorıınu inkâr edilmiş oTnr. Bizde de aynıdır mesele... Kommer'in arabasının yanması haberi, dünya basınında büyütülmedi. Meselâ «London Times» ın 4 üncü sayfasında, asagı taraflarda bir çift sütnndu taaber... Ondan daha önemlileri, Vietnam, Ortadoğn, Kennedy dâvası, yeni Amerikan iktidan ve diğer haberlerdi. B B ayan Jacqueline Onasis, 2. evlıliğinden önce «Başkanın dnl e0» olarak kendısine bağlanan 10 bln dolârlık yıllık jnaası 1 ekimden beri almamaktadır. Amerikan Maliye Bakanlıgı, Bayan Onasis'in geçen ekim sonunda bir dilekçeyle Bakanlığa başvurarak işlemin durdurulmasını istediğini dün açıklamıştır. Franklın Roosevelt'in bütçede denge kurma vaadi ve John F. Kennedy'nin doğru olmayan füze farkına (John F. Kennedy eldeki fuzeler balaramdan Rusyanın Amerikadan ilerde olduğunu iddia etmişti) değinmesi gibi, Nbcon'un konuşmalarrnın da, Cumhurbaşkaniığı ile bağlayıcı bir ilişkisi yoktur. Nixon'u iktidara geüren tepki, Humphrey*e karşı kazandığı az farklı üstünlükle değiU fakat Wallace oylarnn da ihtiva eden topyekun muhalefetle ölçülmelidir. Bu muhalefet, Eugene McCarthy'den, Curtis 1« May*e (Seehn kampanyası suasında Wallace'ın Başkan Yardımcısı) kadar uzanan bir çizgi üzerinde toplanan çeşitli ve değışik görüşleri kapsamaktacbr. Fakat bu değişik goruşler arasında ortak bir nokta vardır. Bu da edilen taahhütlerin yerine getırılmemesinden ötürü duyulan hayal tariklığı ve kızgınlıktır. Ülkemizde infiratçı politikaya (îsolationism) dönmek veya hidrojen bombası kullanmak isteyen aşırılar azınlıktadır. Yoksullann zenginleşmesinı ıstemıyenler de azınlıktadır. Zencilerin üelebet aşağı ırk muamelesı gormesıni isteyenlerın mıktarı fazla değildir. îsveç'e kızıl kar yağdı STOCKHOUfl, (a^.) lsveç' ın bazı kesimlerine kızıl kar yağmıstır. Meteoroloıi uzmanlanna gore, kırmızı renklı karlar Rusya'dan gelmektedır. Meteorolojl bürosuna gore, Baltık kesimindeki Gotland'a ve Orta îsveç'tekı Dalecarlia'ya yağan kar'a bu rengı ruzgârlarla Guney Rusya'dan suruklenen kızıl kura tanecıklen ve toprak zerrelerı WASHÎNGTON, (a.a) ünya banşının, Sovyet Amerikan ilişkilerine dayandığına inanan yeni Baskan Richard NUon, Moskova ile muzakere ederken, iki tecrnbeli diplomatın yoklugunu lazlasıyla hissedecektir. Gerçekten, Moskova Büyukelçısı LJewellyn Thompson \e Dışışleri Bakanlıgı musteşarlarmdan Charles Bohlen'in emekliye ayrılmasıyla Amerıkan diplomasisinin bir devrı kapanmak üzeredır. 1929 yıhnda Dışışleri Bakanlığıaa ıntisap eden Thompson ile Bohlen, An.erıkanın dış politikası üzennde, herhangi bir dıplomattan çok daha fazla nüfuz sahibi olmuşlardır. Thompson ile Bohlen'm beş Amerikan Cumhurbaşkanı üzerindeki nüfuzları da ölçulemiyecek derecede güçlü olmuştur. Thompson Szel sebeplerden dolayı istifaya karar verirken, görevinde kalması için Nixon'ın bütün çagrılarını reddetmiştir. Eski bir Moskova Büyükel çisi olan Bohlen ise 20 Ocak'ta emekliye ayrüacağını açıklamıştır. Kim gidecek Commonweal.h zirvesî larlışmalı geçîyor I>ONDRA, ( M . Radyolar) 2 ngiliz Uluslar Topluluğu I (Commonivealtb) Başbakan• lar Konferansı, genel dünya sorunlan üzerindeki tartışmalı müzakerelerden sonra, dün son derece hassas bir konuya, Eodezya sorununa eğilmiştir. Hükumet çevrelerine göre, Basbakan Harold1 Wilson, Afrikah üyelerin «ihanet» iddialanna, Ingiltere'nin Rodezya sorununa ilişkln tutumunda hiçbir değişiklik olmadığını söyliyerek cevap verecek ve Rodezya'nın bağımsızlıgınm tanınmasından önce dört milyon Afrikalıya iktidar hakkı tanınma I smda israr edileceğini tekrarlı' yacaktır. Konferansın öncekı günkü oturumu, renkli ırk mensuplannm îngiltereye gdçü konusunu tartışırken, zaman zarnan sert konuşmalara tanık olmuştur. Pakistan Dışişleri Bakam Arşad Huseyın, îngiliz basınınm «asılsız bazı hikâyelere» yer verdiğini söylemış, Basbakan Wilson ise, basının çok zaman kendisini hedet aldığmı belirterek «Enoch Fowell diye bilinen olaydan beni sommln tntmayın» demîştir. Powell, ırkçılığı ile tamnnus bir muhafazakârdır. Sovyet plânı tartışılıyor "İsrail'e Akabe açık 0 GÜVtNLlK Mısır'da 350 üyeli Millet Meclisi için yapılan genel seçimlerin ilk sonnçları, seçmenlerin büyük bir çoğnnlnkla Baskan Nâsır'a güven oyu verdiğini göstennektedir. • ÖGRENCİLER Amerikada öğrenci hareketleri devam etmektedır. Brandeis Üru.versitesmın «ırkçı bir politika lzledığını» ileri süren zenci oğrencıler bir üniversite binasmı işgal etmişler, Sanfrancısco'da ise. eyalet kolejınin boykotçu oğrencıleri ile polis arasında yenı bir çatışma olmuştur. • SIGINDILAR Kftbalı mubafızlan atlatarak Guantanamo Amerikan Üssüne 81 Kübalı sığmmıstır. • BOYKOT Pakistan Demokratık Hareketi, 1970 seçimlerin i boykot etmeye karar veren muhalefet cephesıne katıVdığım açıklamıştır. • KAVGA ttalyan adli yılı açılıs lörenini boykot kararı alan Romalı avukatlar, hareket sekillerini tesbit edeTken birbirlerine girmişlerdir. • YAKALANDILAR Flekkefjord1 polısi, önceki gece Lista fiyordunda Norveç devriye gemilerimn 4 Sovyet ve 2 Doğu Alman teknesıne, Norveç karasulannı ihlâl ettikleri için el koyduklannı açıklamıştır. • HUMPHREY ABD Başkan Yardımcısı görevinden pek yakında ayrılacak olan H. Humphrey, «Encyclopaedia Britannica» yönetim knrnlu flyesi olacaktır. • YANGIN Avustralya'da, Victoria eyaletinde çıkan korkunç bir orman yangınında ölü sayısı 19 olmuştur. • FIRTINA «Tass» Ajansı, Kafkaslarda 6 gün süren çok siddetli bir fırtınanın büyük hasara yol açtığını bildirmiştir. • AYRILACAK «Apollo8»' in komutanı Frank Bonnan'ın uzay uçuslanm terketmesi ve «Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesı» nde (NASA) idarî bir gorev alması muhtemeldir. Gerçi ber ülkenin kendi ha ! beri milli basın için en önemli olanıdır; fakat basın, dünyadaki olaylara da en as içtekiler kadar yer ayınr. Ve biz, Vietnam'ı, Fransa'yı, Ortadoğu'yn basından sonuna izlemediğimiz için, Kommer'in arabasmdaki yangını münferit bir olaymıs gibi alıp, sonunda demokrasimizin tehlikeye düstiiiü sektthde yargılara vannz. Doğrndur! Bir elçinin arabası yakılmaz. Yakılarak hiçbir şey halledilmez. Fakat doğrn olan birçok şey daha var : Bn olay bir baslangıç değil, bir sonuçtnr. Türk Amerikan ilişkilerinin bir sonucudur... Otomobildeki alevlerden demokrasiye yönelen tehditlere gitmek yerine, bu alevleri besleyen geçmis olaylara eğilmek \olnnu seçmek zorundayız. Biraz zor da olsa, bn yol daha emindir. Mehmel B1RLAS DIŞ HABERLER SERVtSt NEW YORK «N3.C.» Radyo televizyon şlrketinin mulıabirlerinden James Robinson, tsrailin nükleer bir bombaya sahip olduğunu, veyahut olmak üzere bulunduğunu söylemiştir. BEnfRÜT CumhurbaşKam KATIP Gelbulasın köyü Charles Helou, Istila eden Abilkokulundan aldığım diploma dullah AlYafi'run yerine yenl hüktimeti kurmakla, altı kez mı kaybettim. Huküınsuzd'ür. Başbakanlık yapmış olan sol eAhmet BÖCEK ğılunli Raşid Karami'yi ANKARA Cumhuriyet 405 lendirmiştır. LONDSA So\Tetler Birlıği, geçen hafta, Batılı ulkelere bir Ortadoğu barış plânı sunmuştur. Bu plânda 1967 > ılı savaşından onceki statüye dönulerek, Israıl'ın deniz ulaşınu için Akabe Korfezinı kullanmasını, fakat Süveyş kanalından faydalanamaması teklıf edilmektedır. Dıplomatık kaynaklara gore plân aşağıdaki esaslan kapsamaktadır# Israil'ın işgal ettıği topraklar dan çekılmesinı, Arap ülkelerının Iîraıl ile aralarındaki savaş halıne son vermelerini ve Ortadoğudaki sınırlann ortak anlayış içinde tanmmasını öngoren kasıra 1967 Güvenlık Konseyi kararının anahatlannı benımseyerek Ortadoğu sorununu barışçı bir çözume bağlamak. # Israil'in Süveyş ve Sina'dan haşlıyarak işgal ettıği topraklardan tamaraen çekilmesi, Arapların ise Israil'i ve smırlarını tanunalan için belli bir zaman tesbiti. İsrail'in işgal ettiği topraklardan çekilmesi, Araplann îsrail ile savaş halıne son vermelerinden önce ger çekleşmelidır. Geri çekılde, zaman ve şekli taraflarca tesbit edildikten sonra başlamalıdır. # Ortadoğu'da nihaî çözüm şeklı dört büyükler tarafından garanti edilmelidir. Uluslararası bir kuvvet, banşa nezaret etmeli ve Arap tsrail siTiınnm iki tarafına yerleştirilmelidir. Bu kuvveti, Güvenlik Konseyi ile büyük devletler işbirliği yaparak kurmalıdırlar. 0 Anlaşma, Israil'e Akabe körfezinde serbest ulaşım hakkı tanımalı, fakat Süveyş Kanalından faydalanma hakkı vermemelidir. Bu tarüşmah konu, temel anlaşma ya dayanan daha sonraki müzakerelere bırakılmalı, fakat Süveyş Kanalının bütün gemilere açık olması şeklinde bağlayıcı bir taahhüt de getirmemelidir. Nıxon, Moskova'ya kimi göndereceğıni belirtmemiştır. AnVaatler cak meslekten yetlşme bir dıplomatı tercih ettiği takdıvde, şu alkın büyük çoğunluğu, bu asrın başında liberallerin ortaya çıkdört kişıden bırini seçmesi bek masından beri, yapılan fakat bir türlü tutulmayan aşırı vaatlere lenmektedır: karşı tepkı gostermektedır. Lıberal reformculann sadece bazı Îsrail Büyükelçisi Walworth yanlışlart düzeltmeyi değıl, fakat aynı zamanda evrensel ve •ütopik zaferler kazanmayı da vaadetmelerı ile iş çığnndan çıknuştır. Barbouc, Çekoslovakya Büyükelçisi Jacob Beam, Romanya Bu donem, Woodrow Wilson'm 1. Dünya Savaşının •ü insanlıtm Büyükelçisi Richard Uavis \e ğa güvenlık getıreceğıni taahhüt etmesi ile başlamışür. Franklın Pelonya Büyükelçisi VV'altcr SoRoosevelt dunyayı korkudan kurtarmayı vaadetmişti. Harry Truman tessel. insanlığı saldırgan komünizme karşı korumaya söz vermiş, Dulles Bunlann dördü de, daha onıse komünist olmayan dunyada, ittıfaklar sistemi ile istikrarı kurcelerı Moskova'da bulunmuşmayı vaadetmişti. Kennedy ile Johnson aralannda, Vietnam sava?ılardır. Ancak bu dıplomatların, nı büyütmeyı başarmışlardır. Bohlen veya Thompson'un dıpKennedy'nin 1961 de kulağa tatlı gelen ünlu seçim nutku, bugün lomatik maharetıne tahıp olup artık pek o kadar tatlı gelmıyor. Kennedy, şöyle demişti: olmadığını zaman gosterecek«Düşmanımız olsun, dosturouı olson, tüm uluslarm şunu bilmetir. sini isteriz ki, ne pahasına olursa olsun özgUrlüğbn zafeti uğruna Bohlen, Amerıka ile Rusya' çabalayacağız. Bu amaca ulaşmak için, her türlü ücreti ödeyecek, nın karşıljklı diplomatık ilışkıtum zorluklara karşı çıkacak ve bütun dostlanmm destekleyeccğiz.» ler kurmasından sonra, 1054 yılında Moskovaya gıtmıştır. Mübalağa Thompson ise ilk önce, 1940 yılında Moskova'ya tâyin edılmiş e pahasana olursa olsun, her yerde özgürlük? Mümkun mü? Bu ve orada, Alman oncu bi'lir.lebüyük bir ülke için bile rasyonel bir politika değildir. Dobra korı şehnn kapılarma dayamncanuşmak gerekirse, bu zararlı bir mubalâgadır ve boyle mubalaya kadar kalmıştır. Bonlen'ın galar, alkışların sesi bir kez kesildikten sonra dostu da, düşmanı da Moskovaya Büyükelçi tâvın eyanlış yola joneltir. ÇÇünkü, uluslar ancak kendi topraklaruıda ne dılmesi 1953 yılına rastlamakpahasına olursa olsun özgürlük için savaşırlar ve bu uğurda ber türtadır. lü ücreti öderler. Gerek Bohlen ve gerekse Thompson, Sovyet hderlerının Aşırı vaatler, büyük umutlar ve programlar halkımızın şimdiki büyük saygısmı karanm« Öip• huzursuzluğunda önemli rol oynamışlardır» Umutlan böylesine beslomatlardır. Kruşçelin, Bohlen lemefc, sonra da onları realitenin sert kayaîarma çarpmak, zâlim bir Moskova'dan ayrılırken kendıtutumdur. Bu ülkedeki hoşnutsuzluğun büyük bir kısmı, barış, zensine «Çok üzgünüm. Biıbirimiginlik. ve sıikun konulanndaki vaadlerin gerçekleştirilmemis olmazi gayet iyi anlıyorduk» dedısuıdan ileri gelmektedır. gi hatırlardadır. Sışirihniş vaatler yüzünden bir gerçek unutulmaya yüz tutmuşm tur ki, o da şudur: Insanlığm problemi bir anda ve evrensel bir şekilde çozülemez. Zavallı Johnson, Vietnamda tüm insanhk için özgürlüğu savunmayı vaad ettıği ve Amerıkada yoksulluğu yenmeye söz verdiği için bozguna uğramıştır. Amerıkalıların gerçekleri görme zamanı gelmiştır. Kanıma gore, Nixon'un en önemli görevi, asnmızm umutlarıra ve dileklerini hayal âleminden gerçek hudutlanna geri getirmektir. Eğer bunu başarabilirse, bu dağmık ve itaatsız ulusu birleştirFRANKFURT, (a*.) mek için elinden geleni yapmıj olacaktır. u ayın sonlanna doğru Çekoslovakya sınınna yakın bir böigede yapüacak stvaş oyunlannın hazırlığı hızla ılerlerken, Amerikan Hava Kuvvetlerine mensup dev nakliye uçaklan da, Frankfurt havaalanına asker ve malzeme Indınneye devam etmektedır. «Reforjer» veya «Crested Cap» adı verüen savaş oyunlanna katılacak 12.000 Amerikan a&keri ise, 2021 ocak günlerinde, Amerıka ile Almanya arasında kurulan hava köprüsünden Frankfurfa nakledilecektır. Bu manevralara katılmak için Amerikadan gelen 96 uçak ve 3.500 asker Almanya'da kalacaktır. Sovyet Tass Ajansı, savaş oyunlannın «Bir tahrik» olduğunu yeniden tekrarlarken, Çekoslovakya Komünist Partisinın organı «Rude Pravo» gazetesı de, savaş ojojnlanndan vaz geçılmesini istemiştir. Gazete, Çekoslovakya'nm sükunete ihtiyaç duyduğunu ve sınırlan yalonlajında da, aynı şeyi arzuladığını behrtrniştir. H M Çek sınırındaki manevranın hazırlıkları üerliyor YENi FOTOROMANI SAKLAMBAÇ'IN B Sühan BAYOAR Tülay ERDEN1Z TEŞEKKÜR Azir ve değerli varlığımız Pıof. Dr. Mümtaz TURHAN'm hastalığı sırasında çok ynkın ıhtimamlarıyla bizl nünnettar bırakan Tıb Fakultesi Tcdavi Kliniği Profesör, Doçent ve Asıstanlarına; ölumünden sonra cenazesine veya cvirnıze gelmek, telefon. telgraf, mektup ve çelenk pöndermek suretiyle tazlyette bulunan sayın zcvat; Meclis Baîkara Fernıh Bozbeyü, Basbakan Süleyman Deralrel, Içişleri Bakam Dr. Faruk Sukan, Baksnı Dr. Sadettm Mılli Eğitım Bakanı Ilhamı Ertem, Istanbul Vallsi Vcfa Poyraz ve İstanbul Beledıye Reisi Doç. Dr. Fahri Atabey e; istanbul Üniversıtesı Rektoru Ord. Prol. Dr. Sayın Ekrem Seri* Egell'nın şahsmda, istanbul ÜniverEitesinin bütun ögretim uyeleriyle mensuplan. na; Ankara Oniversıtesi ve Orta Do|u Teknik fTnlversite Hektörlerine; MiHl E&tta Bakanlıgı Sosyal Bilimler Komis yonu üyelerine; CJC.MJ». Genel Başkanı Sayın Alparslan Türyeş'e; Y.T.P. Genel Başkanı Dr. Yuful Azızoğlu ve Sayın Eşlne: merhumun sevgıU ögrencıleri ile Ögrerei Teşehkullerme: Turkocakları ve Gençlik Teşekküllerine; acımızı yakından paylaşan pkraba. dost ve yakınlarımıza şukran. larımızl bıldırmeye acımız cngel olduğundan. gazetenizm araeılığım rica ederiz. A İ I E S İ (Cumhuriyet: 39J) ZİRAAT BANKASI TÜRKİYE CUMHURİYETİ (Basın: A. 504510121/333